شهيد جي ماءُ
والاريل علائقي کان ٽيهارو ڪلوميٽر پري هڪ ننڍڙو ڳوٺڙو هو، جنهن ۾ هڪ ٻُڍي جيني به رهندي هئي. هوءَ ڳوٺ وارن جو ڪم ڪار ڪري پيٽ گذر ڪندي هئي.
جنگ هڪ ڀيرو وري شروع ٿي، جرمنيءَ جو هر فرد محاذ تي وڃڻ لاءِ تيار هو. جرمن سرڪار جنگ ۾ پنهنجي سپاهين جي مدد ڪرڻ لاءِ سڄي ملڪ جي عوام کي اپيل ڪئي هئي، ۽ هر هنڌ اهڙيون آفيسون کوليون هيون، جتي امدادي سامان وصول ڪيو ويندو هو.
پوڙهي جيني جڏهن امداد لاءِ پنهنجي حڪومت جي دردمندانه اپيل ٻُڌي ته هوءَ پنهنجو ڦاٽل ٽٽل ميرو ٿيلهو کڻي ڪنهن ويجهي امداد وصول ڪرڻ واري مرڪز جي ڳولا ۾ نڪتي، نيٺ هوءَ هڪ مرڪز ۾ پهتي، جيڪو اسپتال جي هڪ ڪمري ۾ قائم ڪيل هو. هوءَ اندر داخل ٿي، هن ڏٺو ته اُتي هڪ ڀورن وارن وارو جوان ميز تي جهڪيو ڪجهه لکي رهيو هو.
”امداد وصول ڪرڻ وارو مرڪز هي آهي؟“
پوڙهيءَ پڇيو.
”هائو!...“ نوجوان اُٿندي هڪ ڪنڊ ڏانهن اشارو ڪندي چيو.
هن ڏٺو ته ڪنڊ ۾ ڪپڙن جو ڍڳ لڳو پيو هو.
”هون... ته مون کان به وٺ.“ ائين چئي پوڙهي ٿيلهي مان مٺ ريزگاريءَ جي ڀري ڳڻڻ لڳي.
هڪ، ٻه، ٽي، چار... ڏهه مارڪ. پوڙهيءَ پئسن کي ميزي تي رکندي چيو. اهڙي طرح پوڙهي ڏاڍي تيز رفتاريءَ سان ڳڻيندي ويئي. هن جي ڳڻڻ جو انداز ڏسي آس پاس جا ماڻهو اهو تماشو ڏسڻ لاءِ گڏ ٿي ويا.
ڏهه مارڪ، ويهه مارڪ، ٽيهه مارڪ... اهڙي طرح ڏهن ڏهن مارڪن جون ڏهه ڍڳيون بنائي چوڻ لڳي، ”منهنجي طرفان وطن جي سورمن لاءِ هيءَ حقير امداد.“
”اوهان جو نالو...“ ڀورن وارن واري نوجوان پڇيو.
”نالو... نالي جي ضرورت ڪانهي.“
”مون کي ائين پيو لڳي ته هن مائيءَ پنهنجي سڄي ڄمار جي پونجي امداد ۾ ڏيئي ڇڏي آهي. منهنجي خيال ۾ تون ڪجهه مارڪ هن کي موٽائي ڏي ته جيئن هيءَ ڪجهه ڏينهن آرام سان گذاري سگهي. اُتي بيٺل ماڻهن مان هڪ ڄڻي ڀورن وارن واري نوجوان کي چيو.“
“هائو! امڙ ڪجهه پئسا تون کڻ.“
”نه بلڪل نه... ائون هنن مان هڪ ڪوڏي به ڪونه کڻنديس.“ ائين چئي هوءَ وڃڻ لاءِ مُڙي ته ڀورن وارن واري جوان پڇيس. ”امڙ تنهنجو نالو ۽ ڳوٺ ته ٻڌائي جيئن اسين داخلا رکي سگهون.“
”تون لک ڌرتيءَ جي هڪ غريب ڌيءَ پاران امداد.“ پوڙهيءَ وراڻيو.
”ڀلا تنهنجو ٻيو ڪير آهي.“ بيٺلن مان هڪ چيو، اهو ٻڌي پوڙهي ڍري ٿي ويئي ۽ چوڻ لڳي، ”ها! هڪ ٻچڙو هئم، نالو هئس جان، گذريل جنگ ۾ جڏهن ڳوٺ جا ٻيا نوجوان محاذ تي ويا ته منهنجو ٻچڙو به ويو ۽ هو اُتي ڌرتيءَ ماتا جي حفاظت جي جنگ ڪندي شهيد ٿي ويو... ان ڏينهن کان وٺي جڏهن کان جان جنگ تي ويو هو، مون پائي پائي ڪري هي پئسا ميڙيا هئا ته جڏهن منهنجو جان موٽندو ته انهن پئسن مان سندس پسند جون شيون وٺي کيس سوکڙي طور ڏينديس، پر جان جي شهيد ٿيڻ جو ٻڌي اها آس اندر ۾ رهجي ويم ۽ هاڻي جڏهن اسان جي بهادر سپاهين کي امداد جي گهرج آهي ته سوچيم ڇو نه انهن کي ڏيان جيئن جان جي روح کي، جيڪو وطن ۽ ويڙهيچن جي آزاديءَ لاءِ تڙپي رهيو آهي، ڪجهه سڪون ملي.“ اهو چئي پوڙهي خاموش ٿي ويئي ۽ سندس اکين مان لڙڪ بوندن وانگر ڳڙي رهيا هئا.
”افسوس...! اسان کي هن کي دوکي ۾ رکڻ نه گهرجي ۽ سڀ ڪجهه ٻڌائڻ گهرجي...“ بيٺلن مان هڪ چيو. ”هائو! مون کي سڀ خبر آهي، هن ڀيري به سوڀَ اسان جي حصي ۾ ڪو نه آئي آهي... هن ڀيري به دشمن سوڀارو ٿيو آهي... پر مونکي وشواس آهي ته اهو ڏينهن پري ڪونهي جڏهن اسان جو وطن آزاد ٿيندو، پوءِ اسان انهن سوين جانن جي قبرن تي گلن جي ورکا ڪنداسين، انهن جي شان ۾ گيت چونداسين... ان لاءِ آئون اڄ کان ئي ايندڙ جنگ جي تياريءَ لاءِ پيٽ تي پٿر ٻڌي پئسا گڏ ڪرڻ شروع ڪنديس.“ اهو چئي پوڙهي وڃڻ لڳي، پويان بيٺل همراهن مان ڪنهن چيو، ”بيشڪ اها ڌرتي ڪڏهن به غلام نه ٿي رهي سگهي، جنهن جي ٻار توڙي ٻڍي ۾ آزاد رهڻ جو جذبو آهي.“ (ماخوذ)