انوکو بدلو
هڪ ڀيري هڪ ڇوڪر بسڪوٽ پي کاڌا ته ارشد هن کان بسڪوٽ ڦري کائي ڇڏيا ۽ هو ڇوڪرو روئندو هيڊ ماستر ڏانهن وڃڻ لڳو. ارشد به هن جي پويان وڃڻ لڳو، جيئن ئي ڇوڪرو آفيس ۾ داخل ٿيو ارشد ٺوڪي ٻاهران ڪڙو ڏيئي ڇڏيو ۽ ڇوڪرن ڏانهن مڙي چيائين ”جيڪو به ٻڌائيندو اُن جو خير ڪونهي.“
سڀ ڇوڪرا ڊڄي ويا، ڪو به ڪو نه ڪڇيو، ٿوري دير کانپوءِ دروازو کڙڪائڻ جو آواز اچڻ لڳو. سڀ ڇوڪرا ڊڄيو بيٺا هئا، ڪنهن ۾ به ايتري همت ڪا نه هئي جو دروازو کولي.
آواز بدستور وڌندو ويو، آخر مجبور ٿي اسلم اڳيان وڌڻ لڳو سڀ ڇوڪرا کيس روڪڻ ۽ ڊيڄارڻ لڳا، پر هن ڪنهن جي به پرواه نه ڪئي ۽ اڳيان وڌي ڪڙو کولي ڇڏيائين، سڀني ڇوڪرن جا منهن حيرت کان کلي ويا. هيڊ ماستر ٻاهر ايندي پڇيو ”ڪڙو ڪنهن ڏنو هو؟“
”سائين! ارشد ڏنو هو.“ اسلم وراڻيو.
هيڊ ماستر ڪاوڙ مان ڳاڙهو ٿي ويو هو ۽ چوڻ لڳو ”ارشد ڪٿي آهي؟“ ”سائين گهر و يو هليو.“
”ڪيستائين ڀڄندو... اچڻ ڏينس ته خبروٺانس.“ اهو چئي هيڊ ماستر ڇوڪرن کي ڪلاسن ۾ وڃڻ لاءِ چيو ۽ سڀ ڇوڪرا ڪلاسن ۾ هليا ويا.
ٻي ڏينهن جڏهن ارشد آيو ته ماستر صاحب ارشد، اسلم ۽ ان ڇوڪري کي گهرايو ۽ ارشد کان پڇيو.
”تون ڪلهه هن ڇوڪري کان بسڪوٽ ڦري ڇو کاڌا هئا.“
ارشد چيو، ”مون ڦري ته ڪو نه کاڌا هئا پر مون پنهنجن پئسن تي ورتا هئا ۽ هن کي جهلڻ لاءِ ڏنا هئا، پر هي کائڻ لڳو ته مون کانئس ڦري ورتا، هي ڪوڙ پيو ڳالهائي، توهان منهنجي دوست کان پڇي ڏسو.“ ارشد لاپرواهيءَ مان جواب ڏنو.
”گهراءِ پنهنجي دوست کي“ ماستر صاحب حڪم ڏنو. ارشد پنهنجي دوست کي سکائي پڙهائي وٺي آيو جڏهن ٻئي ماستر وٽ پهتا ته ماستر ارشد جي دوست کان پڇيو، جنهن وراڻيو ته، ”سائين! ارشد منهنجي سامهون بسڪوٽ ورتا هئا.“ اهو ٻڌي ماستر ان ڇوڪري کي ڏاڍي مار ڏني، جيڪو شڪايت کڻي آيو هو. پوءِ ماستر وري ارشد کان پڇيو.
”تو ڪڙو ڇو ڏنو هو؟“
”مون ڪو نه ڏنو هو.“ ارشد وراڻيو.
”تون ڪوڙ پيو ڳالهائين ڪڙو تو ڏنو هو.“
”توهان کي ڪنهن ٻڌايو.“ ارشد پڇيو.
”مونکي اسلم ٻڌايو هو.“
اهو ٻڌي ارشد ڪاوڙ مان اسلم ڏانهن ڏٺو، ڄڻ کين ڪچو ئي کائي ويندو. ماستر صاحب ڏنڊو کنيو ۽ ارشد کي چڱي سيکت ڏني.
جڏهن اسڪول مان موڪل ملي ته ارشد رستي ۾ اسلم کي روڪيو ۽ مارڻ لڳو، پر اسلم به ڪنهن کان گهٽ ڪو نه هو، ڏسڻ ۾ هو ساڌو سوڌو پئي آيو، پر جيئن ئي ارشد مٿس پهريون وار ڪيو ته اسلم آسانيءَ سان گسائي ويو، پوءِ ته ارشد وار ڪندو رهيو، پر اسلم روڪيندو ۽ گسائيندو رهيو ارشد جڏهن وار ڪندي ڪندي ٿڪي پيو ته اسلم وجهه وٺي کيس ڏاڍي مار ڪڍي، ايتري ۾ ارشد جي نڪ مان رت وهڻ لڳو ته اسلم جي دل ڌڪ ڌڪ ڪرڻ لڳي ۽ هن هٿ روڪي ڇڏيو. ان کان پوءِ اسلم، ارشد کان معافي گهري، پر ارشد چيو ”ڪا ڳالهه ڪونهي غلطي منهنجي ئي هئي جو مون بدلي جي باهه ۾ توکي رستي ۾ روڪيو. معافي ته مونکي وٺڻ گهرجي، خير آئون توکي دوست بنائڻ ٿو چاهيان.“ اهو چئي ٻئي ڀاڪر پائي مليا ۽ پاڻ ۾ پرچي ويا، پر هن ڀيري ارشد اسلم کان انوکو بدلو وٺڻ جو سوچيو هو.
هو ٻئي سٺا دوست بنجي ويا، هنن جي دوستي مثالي بنجي ويئي، هاڻي ارشد نه ڪنهن سان وڙهندو هو ۽ نه ئي ڪنهن کي ستائيندو هو. اسلم جي ڪري هاڻي ارشد ڪنهن کي ڪجهه به نه چوندو هو. ارشد ۽ اسلم گڏ اٿندا ۽ ويهندا هئا، اسلم جي اسڪول ۾ سٺي پوزيشن رهي هئي، پر ارشد ڪڏهن فيل ٿيندو هو ته ڪڏهن پاس، پر هاڻي ارشد به پڙهڻ شروع ڪيو هو، هن به اسلم وانگر ڪامياب ٿيڻ ٿي چاهيو ۽ ان سان گڏ هن اسلم کان بدلو به وٺڻ ٿي چاهيو.
هو اسلم کي ڪڏهن ميلي ۾ وٺي ويندو هو ته ڪڏهن فلم تي ۽ ڪڏهن وري بي مقصد تفريح ڪرائيندو هو. مطلب ته هن پنهنجون عادتون اسلم کي ڏيئي ڇڏيون ۽ اسلم جون عادتون خود اختيار ڪري ورتيون.
هاڻي اسلم فلمن جو شوقين ٿي ويو هو. اسلم جو وڌندڙ شوق ڏسي ارشد دل ئي دل ۾ خوش ٿيندو هو.
هاڻي جيڪڏهن اسلم اچي چوندو هو ته فلم ڏسڻ هل ته ارشد ڪو نه ڪو بهانو ڪري لهرائي ويندو هو ۽ اسلم ٻين دوستن سان گڏ فلم تي هليو ويندو هو. اسلم جي وڃڻ کان پوءِ ارشد خوب پڙهندو هو. هيڏانهن اسلم جون عادتن بلڪل بدلجي ويون هيون.
امتحان جا ڏينهن ويجها هئا، ٻه ڏينهن باقي هئا، جيڪي اک ڇنڀ ۾ گذري ويا.
امتحان جو پهريون ڏينهن هو، ارشد جيڪو يادڪيو هو سو امتحان ۾ آيو هو ۽ هو دل کولي اطمينان سان لکي رهيو هو، پر اسلم خاموش ويٺو هيڏانهن هوڏانهن نظرون ڊوڙائي رهيو هو ته ڪٿان ڪو ڪاغذ جو ٽڪرو ملي يا ڪير ٻڌائي، پر اُتي ڪير ٿي ڪنهن کي ڪم آيو.
هن هر هرارشد ڏانهن ٿي ڏٺو ۽ کيس هلڪا سڏ به ٿي ڪيائين، پر ارشد جو ته اهو انوکو بدلو هو ۽ هُن هِن ڏانهن ڏٺو به ڪو نه ٿي. اسلم کان بدلو وٺڻ لاءِ ارشد پنهنجون سموريون حرڪتون ڇڏي ڏنيون هيون.
امتحان ختم ٿيا، رزلٽ نڪتي ته ارشد سڄي ڪلاس ۾ پهريون نمبر آيو هو، پر اسلم ناپاس ٿي پيو هو. سڀ اُن تبديليءَ تي حيران هئا، سڀ سوالي نگاهن سان اسلم ڏانهن ڏسي رهياهئا، اسلم ارشد ڏانهن ڏٺو ٿي پر شرم کان ڪنڌ جهڪائي ٿي ڇڏيائين.
هيڏانهن ارشد ڏاڍو خوش هو ڇو ته هن پنهنجي خلاف ڪيل شڪايت ۽ موچڙن جو انوکو بدلو ورتو هو.