سنڌ شناسي

1857ع جي جنگ آزادي ۽ سنڌ

ڪتاب ”1857ع جي جنگ آزادي ۽ سنڌ“ نامياري ليکڪ، محقق ۽ تاريخدان دادا سنڌي جو لکيل آهي. 1857ع جي جنگ، جيڪا ننڊي کنڊ جي آزاديءَ لاءِ پهرين ۽ اهم جنگ هئي، انهيءَ ۾ سنڌ جو ڪهڙو ڪردار هو، تنهن کان گهڻن ڀائرن خاص ڪري نوجوان نسل کي واقفيت نه هوندي. انهيءَ ڪري سنڌ جي تاريخ تي دادا سنڌيءَ جي هيءَ تخليق نهايت معلومات ڀريل ثابت ٿيندي ۽ تاريخ سان دلچسپي رکندڙ ۽ ٻيا عام ماڻهو به جيڪي سنڌ سان دلچسپي رکن ٿا تن جي معلومات ۾ تمام گهڻو اضافو ٿيندو.

  • 4.5/5.0
  • 3169
  • 1028
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • دادا سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book 1857 Ji Jang Azadi & Sindh

انگريزن جو بر صغير ۾ اچڻ

هي تحريڪ غير ملڪي تسلط، جيڪو انگريزن قائم ڪيو هو، ان خلاف هلائي ويئي، انگريز قوم 1400 ع ۾ انگلستان ۾ هندستان سان واپار ڪرڻ جي نالي سان ٺاهي ۽ ان لاءِ برطانوي حڪومت کي منظوري لاءِ درخواست ڏني، جنهن ۾ ڪمپني هڪ ٺهراءُ جو نقل به حڪومت کي پيش ڪيو. ان ۾ هو ته” ڪنهن به ذمينداري جي ڪم تي ڪنهن ايماندار فرد کي نه رکيو وڃي، ڇو جو ڪٿي ائين نه ٿئي جو شريفن کي نوڪر رکڻ سان ڪمپني جا ماڻهو ( حصيدار) شڪ ۾ پئجي وڃن ۽ پنهنجي رقم واپس ڪرڻ جي گهر ڪن“ اهڙي طرح دنيا جي هڪ ظالم ۽ ٻهروپي قوم، مختصر تجارتي ٽولي جي صورت ۾ 31 ڊسمبر 1602ع ۾ ملڪئه برطانيه راڻي اليزبيٿ جي حڪم سان، هندستان ۾ قدم رکيو. ان جا 24 ميمبر هئا ۽ ڪمپني جي موڙي ڏهه لک روپيا هئي. هن جو ڪاروبار هڪ گورنر ۽ 24 چونڊيل ڊئريڪٽرن جي هٿ ۾ هو، جيڪي سڀ پختئه ڪار غنڊا ۽ بدمعاش هئا. راڻي کين ايسٽ انڊيا ۾ واپار ڪرڻ جو پروانو ڏنو هو. 1612ع ۾ ڪمپني جهاز انگريز جي دور ۾ اجازت حاصل ڪري احمد آباد، سورت ۽ بمبئي ۾ تجارتي مرڪز قائم ڪيا، ڪمپني 1612ع ۾ سورت ۾ پنهنجو پهريون ڪارخانو 1616ع ۾ مسليپٽ ۾ ٻيو ڪارخانو ۽ 1689ع ۾ ٽيون ڪارخانو مدارس ۾ قائم ڪيو. 1662ع ۾ انگلينڊ جي بادشاهه چارلس ٻئي بمبئي جو بندر جو کيس سندس زال جي ڏاج ۾ مليو هو ڪمپني کي ڏهن پائونڊن جي سالياني مسواڙ تي ڏنو. مدراس جي حاڪم کان هنن اجازت وٺي سينيٽ جارج جي نالي سان هڪ قلعو ٺهرايو. 1665ع ۾ سر ٽامرو مغلن جي درٻار ۾ ايلچي ٿي آيو، جيڪي ٽي سال رهي، ڪمپني لاءِ ڪيترن ئي سهولتن حاصل ڪرڻ ۾ ڪامياب ٿي ويو، مغل بادشاهه، فرخ سيرجو، جڏهن ڊاڪٽر هئملٽن علاج ڪيو، تڏهن ان جي عيوض ۾ تجارتي سامان تان محصول معاف ڪيو ويو ۽ کين ڪجهه زمين ۾ الاٽ ڪري ڏني ويئي. ان ڪري ڪمپني ڪلڪتي ۾ ” فورٽ وليم“ نالي هڪ ٻيو قلعو ٺهرايو ۽ انگلينڊ مان ڪجهه گورا پلٽڻ گهرائي رکي، جنهن ۾ هوريان هوريان اضافو ٿيندو رهيو. اهڙي طرح اهي فوجي برتري حاصل ڪرڻ لڳا.