۽ وڇ ڀڄي وئي
بنگلي جو چؤگرد، هيٺئين طبقي جي ماڻهن جا گھر آهن. جن جا ٻار ۽ پاليل ڪڪڙيون، وڻن جي ڇانوري ۾ ڇٻر تي کيڏندي مصروف پيا نظر اچن. ڪڪڙيون کار مان پيدا ٿيل کريل جنسي چٽڪٻرن چوزن کي زمين ۽ ڇٻر کوٽي چڳائي رهيون آهن. ڀرسان نرسري ۾ هڪ چڍي ۽ گنجي پاتل اڌڙوٽ ماڻهو نرسريءَ جي ٻوٽن کي پاڻي ڏئي رهيو آهي، جيڪي پلاسٽڪ جي ڳوٿرين ۾ قطارن ۾ رکيل آهن. ڀرپاسي جا حرڪتي ٻار ان ماڻهوءَ کي ڪافي دير کان ڏاڍو پريشان ڪري رهيا آهن. هو پلاسٽڪ جي ٿيلهين ۾ ڦٽل گلاب جي نون قلمن جي چوريءَ لاءِ نرسري جي حدن ۾ ڪاهيو پيا اچن. پر پوڙهي جي هڪلن تي نرسريءَ کان پرڀرو. سرن جي اوٽ ۾ ٿا لڪيو وڃن. کين وري ساڳيو وجھه ملڻ لاءِ خاصو ٽائيم لڳيو وڃي. جيستائين اهو اڌڙوٽ ماڻهو ڪنهن گيت جھونگارڻ سان گڏوگڏ ٻوٽن کي پاڻي ڏيڻ ۾ شديد مصروف ٿئي. اوس پاس جي گھرن مان سونٽي جي سٽڪن جا آواز اچي رهيا آهن. موڪل سندي ڏينهن مايون پنهنجن گھر وارن جا ڪپڙا ۽ پنهنجي ٻارن جا يونيفارم ڌوئي، ننڍن گھرن جي ٻاهران وڏن بيڪ مشڪ جي وڻن جي ٿڙن سان ٻڌل نوڙين تي سڪائي رهيون آهن. مرد ماڻهو نماز جي تيارين ۾ آهن. ڇوڪرا ٻاڪرا ڀرسان واري ميدان ۾ بيٽ بال کيڏي رهيا آهن. رکي رکي بال ڪنهن نه ڪنهن گھر ۾ وڃي ڪري ٿو ۽ پوءِ بال وٺڻ لاءِ منٿون. موٽ ۾ بال ۽ دڙڪا........
هو سول ڪورٽ جو جج آهي. هفتو کن کيس ٿيو آهي جو بدلي ٿي آيو آهي. نئون شهر، نئون بنگلو....نوان ڪيس ۽ نوان ماڻهو. هو ڪرسي تي ويٺو آهي. ميز تي رکيل اخبارن جو جائزو ٿو وٺي. سندس نظر اوچتو هڪ ڌيان طلب تي ارڙهن سالن جي بالغ ڇوڪريءَ جو بيان. کيس سٺ هزار ۾ هڪ پوڙهي ماڻهوءَ جيڪو .......... به آهي. کي وڪيو ويو ٿي. ان ڪري هوءَ گھران ڀڄي نڪتي ۽ پنهنجي هم عمر جي نوجوان سان شادي ڪئي اٿائين. ڌيان طلب ذريعي هوءَ پنهنجي حفاظت لاءِ اختياري وارن کي پنهنجي بچاءَ لاءِ سرڪاري رڪارڊ تي رکڻ لاءِ درخواست ڪري رهي آهي. جيڪي سندس شهري حدن سان لاڳاپيل واسطيدار عملدار آهن. تن ڏينهن کان هو ان ڇوڪري جي بيان تي ويچاري رهيو هو. جنهن ٽيون ڏينهن سندس آڏو نڪاح نامو ۽ قسم نامو صحيح ڪري ڪورٽ ميريج جو اعلان ڪيو هو.
هڪ نظر ڇوڪري جي ڦوٽوگراف ٿي، اهائي خوبصورت ڇوڪري جيڪا هڪ نوجوان سان ڪورٽ ۾ پيش ٿي هئي. ڇوڪرو جيڪو غير تعليم يافته هو. قد جو پورو پنو. جسم ۽ شڪل شبيهه ۾ چڱڙو. سندس ڪپڙن تي موبل آئل جا ڪارا ڌٻا جيڪي ظاهر ڪري رهيا هئا ته هو ڪنهن گيرج ۾ ڪم ڪندڙ سيکڙاٽ مزدور هو. ساڻس گڏ موبل ۾ رڱيل ڪپڙا پهريل به شاهد به هئا. جيڪي پڻ سندس گيرج جا ساٿاري ٿي لڳا. هن ٻنهي جوان بالغن جا بيان وٺي. مجبورا ۽ قانونن سندن حق ۾ فيصلو ڏنو.
هو ان ئي مسئلي تي ويچاري رهيو هو ته ايتري ۾ بورچي کيس چيو، “سائين چانهه پيو.”
بورچي چانهه سندس آڏو رکي هليو ويو. ٿوري دير لاءِ هن اخبار ميز تي رکيو. چانهه ٺاهي ڪوپ چپن تي آڻي سرڪي ڀريائين. اوچتو ئي سندس نگاهون هڪڙي گھر ڏانهن کڄي ويون. هڪ نوجوان ڇوڪري در کان ٻاهر لوڙي تي ڪپڙا وجھندي. هٿ جي اشارن سان ٻئي طرف ڪنهن سان ڪجھه ڳالهائي رهي هئي..... هن سرڪ ڀري ڪوپ ميز تي رکيو ۽ پنهنجو سمورو ڌيان ان ڇوڪري جي اشارن ڏانهن ڏٺو. جيڪا پاڻ کان ڪجھه پرڀرو بيٺل هڪ نوجوان ڇوڪري سان اشارن ۾ ڪجهه ڳالهائي رهي هئي. مفاصلو ڪافي گھڻو هئڻ ڪري هو ڳالهائي نه پئي سگھيا. هو گونگي ٻولي کي پروڙي ويو. اهو سلسلو رکي رکي هلندو رهيو. ڇوڪري ڪپڙا سڪائڻ جي بهاني ٻاهر نڪرندي رهي ۽ تيستائين ساڳيو همراهه سندس انتظار ڪندو تي رهيو.
سياري جو سج به اچي ٻن پهرن کي پهتو. ان جي هلڪي تپش سندس جسم ۾ سنهڙيون سيون هڻڻ شروع ڪيو. ان ڪري هو اٿي بنگلي اندر هليو ويو....
سمورا سلسلا ائين هلندا رهيا. روز جو معمول، روز ڪانه ڪا نئين ڳالهه. ٻارن جو پاڻ ۾ وڙهڻ ۽ سندن پاسو وٺڻ ئي عورتن جو پاڻ ۾ ڄنڊا پٽ وارو جھيڙو. ڪڏهن وري نرسري ۾ ڪم ڪندڙ اڌڙوٽ همراهه جي هٿ چڙهي ويل حرڪتي ٻار کيس مار ۽ ٻار جا ٻاڪا ڦاڙي روئڻ وارا آواز. بيٽ بال کيڏندڙ ٻارن جو راند تان جھيڙو. بيٽون هڪ ٻئي جي مٿن ۾، رت مٿن مان، مٿن ۾ پٽاٽن جهڙا ڳوڙها....
کس سارو مضمون بي ترتيب ٿي لڳو. هو بگڙيل معاشري جون اوڻايون نوٽ ڪندو رهيو. جن جو فوري حل نه وٽس هو نه وري معاشري وٽ. ان معمول ۾ کيس پورو سال گذري ويو. ساڳيو ئي سيارو وري آيو.
هو پارڪ ۾ ڪرسي تي ويٺو هو. اخبارن جو جائزو! هڪ نظر. هڪ ڌيان طلب ڏانهن. ساڳئي ڇوڪري “آئون مسمات فلاڻي زال فلاڻي جي مون هڪ سال اڳ پنهنجي گھر وارن کان باغي ٿي . جن مون کي سٺ هزار جي عيوض مون کي هڪ پوڙهي کي ٿي وڪيو. پنهنجي پسند تي فلاڻي سان ڀڄي ڪورٽ ميريج ڪئي هئي. مون کي پوءِ خبر پئي ته منهنجو مڙس جواري آهي. منهنجي روڪڻ باوجود به هو جوا کان نه مڙيو ۽ سڀ ڪجهه جوا ۾ هارائيندو ويو. آمدني نه هئڻ ڪري هو مون کي برن ڪمن لاءِ مجبور ڪندو رهيو. تازو هن مون کي هڪ لک روپين ۾ گيرج جي مالڪ کي وڪڻڻ چاهيو. تنهن ڪري مان ٽن ڪپڙن ۾ پنهنجي هڪ مهيني جي ڄاول پٽ کي کڻي گھران نڪتي آهين. وس وارن کي عرض آهي ته مون کي ان ماڻهو کان طلاق ڏيارين.... مون کي ڪنهن به برغلايو ڪونهي. مان عمر جا باقي ڏينهن پورهيو ڪري پنهنجو ۽ پنهنجي ٻار جو گذارو ڪنديس...”
کائنس ڇرڪ نڪري ويو. هو گھڙي ساعت ويچار ۾ پئجي ويو. بورچي چانهه آڻي سندس آڏو رکي. هن اڃان چانهه جو ڪوپ ٺاهيو ئي نه هو ۽ نه ئي ان بيان جي اثر کان آجو ٿيو هو ته . هڪ اڌڙوٽ همراهه دانهون ڪندو وٽس آيو.
“سائين ظلم ٿي ويو. منهنجي مدد ڪيو. انصاف ڪيو. منهنجي ڇوري نڀاڳي ڄمي ئي نه ها، فلاڻي ڇوري سان ڀڄي وئي........”
سندس خيال يڪدم ڪپڙن سڪائيندڙ ان ڇوڪري ۽ سندس انتظار ۾ بيٺل ڇوڪري ڏانهن هليو ويو. جيڪي اشارن ۾ ڳالهائيندا هئا.
هن پوڙهي کي آٿت ڏئي اماڻيو. هڪ نظر اوسي پاسي جي ماحول ڏانهن ڪيائين. سڀ شيون پنهنجي معمول تي هيون. پر هڪڙي جيڪا ڳالهه ڌيان طلب هئي اها هئي وڇ جو واڙي ۾ نه هئڻ ۽ ڪڪڙن جي کار مان پيدا ٿيل گھڻ جنسي چٽڪٻرن نابالغ نر ٻچن جون بي وقتيون بي سريون ٻانگون ڏيڻ. جن مان هڪ ٻئي “ڌيان طلب” جون ڪيتريون ئي خبرون نسري رهيون هيون.