خدا تنهنجا سڀ آسمان مون وٽ گروي آهن
ان وقت مان ستن ورهين جو هوندي به پنهنجي وهيءَ کان پختو ليکبو هئس، منهنجون ڳالهيون ۽ حرڪتون، ٻين ٻارن کان بنهه مختلف ۽ مٿاهيون هيون، تنهنڪري سڀ مون کي چاهيندا، پيار ڪندا ۽ مون تي توجهه ڏيندا هئا، پر مس ناهيد جو پيار ۽ ڌيان مون ڏانهن سرس رهيو، هوم ورڪ پورو ڪري اچڻ، ڪلاس ۾ سڀ انگ اکر پورا ڪري ٻُڌائڻ تي هوءَ مون کي ڏاڍو پيار ڪندي هئي. نه رڳو پيار پر ڪڏهن ڪڏهن ته پپي به ڪندي هئي. سندس چميءَ کان پوءِ پنهنجي ڳٽن کي مذهبي عبادتگاهن جيان مقدس ڀائيندو هئس. گهر موٽڻ شرط، ڪتابن جو ٿيلهو تڪڙ ۾ ڪٻٽ ۾ اڇلائي درسنيءَ سامهون بيهي پنهنجا مقدس ڳل پنهنجي هٿن جون آڱريون پنهنجي لڳن تي گهڻائي چمندو هئس، اُن لمحي پنهنجي آڱرين مان مس ناهيد جي چپن جو مٺو ۽ پوتر هُڳاءُ محسوس ٿيندو هئم.
مان اِهو ڄاڻي ڪين سگهيو هئس ته آخر مِس ناهيد ئي مون کي ڇو ٿي وڻي!!؟ اسڪول ۾ ٻيون به ته مِسون آهن جيڪي مون کي پڙهائين ٿيون، مون کي پيار ڪن ٿيون! پر شايد سندس پڙهائڻ ۽ سمجهائڻ جي پيار ڀرئي انداز کان سواءِ ڪجهه ٻيو به هئو جيڪو، منهنجي اندر ۾ پيهي ويو هو، جنهن ڪري مان سندس اکين، چپن ۽ هٿن کي مسلسل ڏسندو رهندو هئس، جن ۾ مون کي ڪو اڻ ڄاتل خدا نظر ايندو هو.
آهستي آهستي مون جڏهن عمر جي پهرئين ڏهاڪي ۾ پير پاتو ته هر عورت، من موهيندڙ لڳم، منهنجي دل هرکڻ بدران، سندس وار، مهانڊا، عضوا، ڏسڻ ۽ پوءِ ڇهڻ لاءِ ماندي ٿيڻ لڳي. رات ڏينهن ڪو نه ڪو سندر مجسمو منهنجي ذهن جي جبلي گوشي ۾ ٽپا ڏيڻ لڳو ۽ منهنجو ڀاڙي مغز جاڳندي، سمهندي لذت جي سمنڊ ۾ غوطا کائيندو رهيو.... پر مِس ناهيد جي ڪنهن به عضوي مون کي ڪونه وِڦلايو، مان سندس جسم جي نظر کان بچندو، عقيدت جي اوڙاهه ۾ ڦاسندو ويس، منهنجون نظرون هميشه سندس ريشمي وڳي مان اُڀريل ڇاتين تان ترڪي، سندس هٿن جي چرندڙ آڱرين ڏانهن کڄي وينديون هيون، جيڪي منهنجي من جي مڌم ٿيل تنبوري جون تارون ڇُهي، سرگم جا سڀ سُر آلاپينديون رهنديون هيون، سندس چُرندڙ چپ ڪا وائي ورنائيندا رهندا هئا ۽ مان سندس اکين جي ڪاڪ محل ۾ مينڌرو ڳوليندي گم ٿي ويندو هئس.
هڪ ڀيري آزاديءَ واري ڏينهن تي، مون پيانو تي قومي تراني جي ڌُن وڄائي هئي، اسڪول جي شاگردن وطن جو جهنڊو ڦڙڪائي، سلامي ڏني هئي، انعام طور شهر جي ڊي سيءَ، مون کي پپي ڪري هار پارايو هو. ان لمحي مون کي ڏاڍي چڙ لڳي هئي، ڪاوڙ ۾ سمورو ڪاراٺجي ويو هئس، اکين مان ڳوڙها وهي پيا هئم، تڏهن هر ڪنهن ائين ڄاتو هو ته خوشيءَ ۾ منهنجي اها حالت ٿي آهي، پر ائين نه هو، مون کي محسوس ٿيو هو ته منهنجا ڳٽا جن تي مس ناهيد پپي ڪندي آهي، سي ان پوڙهي کڳ ڊي سيءَ جي چميءَ سان پليت ٿي ويا آهن. مان زور زور سان روئيندو ڪامن روم ۾ هليو ويو هئس، منهنجي تِيسو ڏسي مس ناهيد مون کان سبب پڇيو هو، روئيندي چيو هومانس. ” مِس مون کي آڱرين ۾ ڏاڍو سور آهي، مون پيانو وڄائڻ لاءِ محنت ان ڪري ڪونه ڪئي هئي ته پوڙهو ماڻهو گُلن جو هار پارائي ۽ پپي ڪري.... مون کي اوهان ڇو نه هار پارايو، اوهان ڇو نه پپي ڪي؟“
”ڏِس اها منهنجي ڊيوٽي ڪونه هئي نه. . . . .؟ ڪيئن ايڏن ماڻهن جي منهن تي توکي پپي ڪيان ها.....؟“
مون کيس سڏڪندي چيو هو، ”مِس ڇا؟ پپي ڪرڻ لاءِ به ڪا ڊيوٽي هوندي آهي...... پيار ڪرڻ لاءِ به ڪو عمر جو فرق هوندو آهي؟ عمر جي وڌڻ سان پيار جون سرحدون بند ٿي وينديون آهن ڇا؟“
مِس ناهيد منجهي پئي هئي، ”ڏس مان توکي پپي ڪيان ها ته ماڻهو ڇا سمجهن ها؟“
کيس چيو هئيم، ”“مس فلمن جو عورتون، وڏن ٻارن کي پپيون ڪنديون آهن، پوءِ اتي ته ماڻهو ڪجهه به نه چوندا آهن، رهندو خوش ٿيندا آهن.“
”“مِس ناهيد کان ٽهڪ نڪري ويو هو، مون کي سڏيندي چيو هئائين، ”هيڏانهن منهنجي ويجهو اچ، تون وقعي به وڏو ٿي ويو آهين ۽ عمر کان وڌيڪ سمجهدار به..!!“
مان وڌي سندس ويجهو ٿي ويو هئس، مون کي پنهنجي ڀاڪر ۾ ڀڪوڙي، ڳوڙها اگهندي، اهڙي ته ڇرڪائيندڙ چمي ڏني هئائين جو مون پنهنجو پاڻ کي ميڻ جيان وگهرندي محسوس ڪيو هو، سندس گول محرابي ۽ سڊول ڇاتين جي جبلن مان اوچتو ڦاٽ کائي لاوا، منهنجي ننڍڙي سيني ۾ پيهي ويا هئا. سندس چميءَ سان، سندس چپن جي گرمائش منهنجي ڳلن تي دوزخ بڻجي بيهي وئي هئي،......سندس آڱرين سان اگهيل منهنجا ڳوڙها، اذيت ۾ مبتلا ٿي روئڻ لڳا هئا ۽ مان سندس اکين جي جنت ۾ پنهنجي اڻ ڄاتل خدا کي ڳوليندي، سڏڪندو رهجي ويو هئس، ان ڏينهن کان پوءِ منهنجي اک ۾ ڪو به لڙڪ ڪونه آيو هو ڇو ته مس ناهيد مون کي روزانو اهڙيون ساڳيون چميون ڏيندي هئي ۽ انهن بي شمار چمين ۾ مون سان گڏ منهنجي ٻالڪپڻو به الائي ڪٿي گم ٿي ويو هو.... مان اڄ تائين پنهنجو ٻالڪپڻو لڀي نه سگهيو آهيان......ها باقي هن جو ڏنل سڀ چميون منهنجي ڳلن تي ۽ چپن ۾ اڄ به ڦٿڪنديون ٿيون رهن.
۽ پوءِ هڪ ڏينهن اوچتو مِس جو وهانءُ شهر جي هڪ وڏي سيڙپ ڪار سان ٿي ويو ۽ اهو سيڙپڪار رڳو دنيا جي ناڻي جو سيڙپڪار نه هو پر هو ته دين جو به سيڙپڪار هو، هڪ اهڙي ذات وارو ماڻهو، جنهن جو هٿ، ٻين ذاتين جي ماڻهن لاءِ ٻنهي جهانن جي ڇوٽڪاري جي نانءَ تي الائي ڪٿي ڪٿي به وڃي سگهيو ٿي پر ڪنهن ننڍي ذات واري جي اک، ان جي هٿ ڏانهن ان لاءِ به کڄي نه ٿي سگهي جو اها اک، امتي جي اک هوندي آهي ۽ مان به امتي هئس نه! پوءِ هوءَ ڪڏهن به منهنجي اسڪول ۾ مون کي پڙهائڻ لاءِ ڪونه آئي. هو منهنجي پهچ کان ڪوهين ڏور هلي وئي.......هوءَ شهر جي سوشل ورڪر ٿي شهرت حاصل ڪرڻ جي چڪر ۾ مصروف ٿيڻ لڳي، ڪجهه ئي وقت ۾ سندس نانءُ شهر جي هوائن ۾ پکڙجي ويو، هر هنڌ، هر فنڪشن ۾ سندس موجودگي شهر جي مختلف حلقن ۾ ضروري بڻجي وئي.... هوءَ اسان جي اسڪول جي به ڪيترن ئي فنڪشنز ۾ آئي، پر هُن پنهنجي اوچي ڳاٽ کي ڪڏهن به نوائي منهنجي پتڪڙي قد کي ڪونه ڏٺو. هوءَ مون بدران ٻين ٻارن کي گلن جا هار پارائي پپيون ڪندي هئي ۽ مان گهر موٽي اچڻ شرط ساڳئي آئيني اڳيان بيهي پنهنجي لڳن تي اڀريل موهيڙن کي پٽيندو هئس، جيڪي سندس گرم چپن جي ڇهاءُ کان پوءِ دوزخ جي باهه بڻجي سدائين منهنجي ڳٽن تي ٻرندا رهندا رهيا هئا. پنهنجي اکين ۾ سندس اکين جي جنت جو اولڙو ڳوليندو هئس، جيڪو منهنجي اکين جي پاڻياٺ ۾ وهي چڪو هو....
مِس ناهيد ڪجهه عرصي کان پوءِ قومي اسيمبليءَ جي ميمبر بڻجڻ لاءِ اميدوار بيٺي، سندس سرمائي ۽ شهر جي حلقن کيس هٿو هٿ کڻائي ڇڏيو. ياد اٿم جڏهن هُن چونڊ مهم لاءي شهر ۾ وڏو جلسو ڪيو هو، کيس هڪ گاڏيءَ جي کڙڪيءَ مان بيهاري سموري شهر جو سرگس ڪرايو ويو هو، ان لمحي ڪيترائي تماشائي کيس ڏسڻ لاءِ روڊن جي ڪنارن، گهرن جي ڇتين ۽ گاڏي جي اڳيان پويان اچي ڪٺا ٿيا هئا، رش ۾ مان سندس ويجهو وڃي نه ٿي سگهيس، ان ڪري سندس گاڏي اڳيان جهومندو سهڪندو رهيو هئس ۽ لاڳيتو سندس اکين ۾ واجهائي رهيو هئس پر تڏهن به هن مون کي ڪين ڏٺو هو، ان وقت مون لاءِ ڪنهن به سماجي ۽ معاشي نظريي جي ڪا به اهميت ڪانه هئي. مون کي مليل هڪ اڻ مٽ چميءَ جو نظريو مڙني نظرين تي ڀاري هو. سندس چميءَ جي آواز جو رڌم ازل کان ابد تائين ساڳيو هو، جنهن کي ڪروڙين سالن جي اتهاس ڪونه بدلايو آهي. پوءِ جڏهن هن مون ڏانهن بنهه ڪونه ڏٺو ۽ جلسي گاهه ڏانهن ماڻهن جي ميڙ ۾ ڪاهي پئي هئي ته مان، سهڪندو سهڪندو واپس موٽيو هئس، ان لمحي منهنجي حالت ڪنهن رولو ڪتي جيا ٿي پئي هئي، جيڪو گرمي ۾ سهڪندو رهندو آهي ۽ جنهن جي ڄڀ ٻاهر نڪري ايندي آهي.... اُن ئي ساعت مون تي انڪشاف ٿيو هو ته واقعي به رڳو ظاهري حسن، حقيقت ۾ اضافي ۽ بي معنى شيءِ آهي، جيڪو نه ڪنهن جي اکين ۾ هوندو آهي، نه ڪنهن جي جسم ۾، پر اهو ته ڪن ٻن حورن جي وچ ۾ پيدا ٿيندڙ رشتي جي احساس جو نالو آهي ۽ ڄاڻي ورتم ته دنيا، رواجي رشتن جي محتاج آهي، پوءِ پنهنجي ذهن ۾ طئه ڪري ڇڏيو هئم ته جيڪي ماڻهو، انسانن جي جبلي ۽ بنيادي جذبن جو قدر ڪرڻ ناهن ڄاڻيندا اهي سماجي اعتبار کان ڪيترائي وڏا ڇو نه هجن پر اڌورا رهندا آهن، بنهه معمولي هوندا آهن.
۽ هاڻ مان کيس اخبارن جي صفحن تي ڏسي سگهندو آهيان، ٽي – وي اسڪرين تي جلسا ڪندي پسندو آهيان پر اڄ به خيالن ئي خيالن ۾ سندس ريشمي وڳي جي اندران ڇلڪندڙ ڇاتين مان نڪرندڙ اُهي ساڳيا لاوا پنهنجي ويڪري ڇاتيءَ ۾ سمائڻ جي ڪوشش ڪندو آهيان، پر محسوس ٿيندو اٿم ته سندس پيار پاٻوهه سان ڀريل اُهي گرم ڇاتيون هاڻي برف جا گولا ڳنڍا ٿي پيون آهن، جن مان سچائي وارو ميٺاج پگهرجي وهي وي آهي. سندس اکين جي جنت ۾ خدا بدران راوڻ نظر ايندو اٿم ۽ ٽي وي اسڪرين تي تقرير دوران سندس هٿن جي اشارن سان منهنجي مَن جون تارون ٽُٽندي محسوس ٿينديون آهن، جيڪي اڳ ڪلاس روم ۾ پڙهائڻ دوران مَن جي تارن جا سُر آلاپينديون هيون، سي آڱريون اڄ پنهنجي اشارن سان عوام کي نچائي رهيون آهن.
هاڻ هوءَ سڄي ملڪ جي صحت کاتي جي وزير پڻ بڻجي وئي آهي، مان، ڪيترائي ڀيرا کيس ڏسڻ لاءِ شهر جا گهٽ وٺي بيهندو هئس، پر ڪڏهن به کيس ڏسي نه سگهيو هئس، هوءَ سدائين ڪارن ۽ شيشن واري بند ٿيل گاڏيءَ ۾ سائرن جي آواز سان زوڪاٽ ڪندي منهنجي نظر کان اوجهل ٿي ويندي هئي ۽ مان روڊ تي بيٺل سپاهيءَ جي سامهون جهليل لَٺ ڳچي اُڀي ڪري سندس گاڏيءَ جي شيشن ۾ سوجهرو واجهائيندو هئس....هوءَ ته پنهنجي منزل جا ڏاڪا چڙهي وزارت کي وڃي رسي....۽ مان زندگيءَ جي ڏاڪڻ تان ترڪي بي روزگاريءَ جي ڪُن ۾ پيس.
ڪلهه جيڪا مِس ناهيد مون کي منهنجو خدا لڳندي هئي، سا هاڻ روبوٽ جيان پابند لڳم، جنهن وٽ طاقت ته هوندي آهي پر پنهنجو ڪو به اختيار نه..... هوءَ پنهنجي سيڪريٽريءَ جي هٿ ۾ رکيل ورقن واري رموٽ ڪنٽرول هيٺ آهي، جيڪا سندس هر اُٿلايل ورق جي لفظ لفظ تي چرپر ڪندي آهي. هوءَ آزاد آهي به ته هڪ ننڍڙي دائري ۾ جيڪو رموٽ جي برقي پهچ تائين محدود آهي ۽ جيڪڏهن مان چاهيان ته ڦوٽي ملاح واري هوٽل تي ويهي چانهه پي سگهان ٿو، ڪنهن فوٽ پاٿ تي بيهي پڪوڙا کائي سگهان ٿو، الڻ جي ريڙهيءَ ڀرسان بيهي گول گپن سان پنهنجو مٽون ڀري سگهان ٿو، ۽.... هُن جو چمچن سان کاڌل کاڌو سندس ڏند ته کڙڪائي سگهي ٿو پر کيس آڱرين سان چٽيل چٽڻيءَ جو مزو نه ٿو ڌئي سگهي، هُن جي اچڻ وڃڻ جا رستا آهن، جڏهن ته مان جتان چاهيان جنهن ڳليءَ مان چاهيان اچي وڃي سگهان ٿو، پيرين پيادو يا گپ مان ور مٿي ڪري، منهنجون شڪستون به منهنجي وَر ۾ محفوظ آهن ۽ هُن جو سوڀون به هن جي پلو ۾ محفوظ ناهن.
مان ته وڪئي موچيءَ جي پيتيءَ تي ويهي، ساڻس ڪچهري ڪندي پنهنجي چپل ڳنڍرائيندي، ايندڙ ويندڙ ماڻهن کي ڏسندي سندن سور پروڙي سگهان ٿو، ۽ هوءَ شيشن ۾ بند ٿيل عورت ڪيترن بي وس ۽ لاچار ماڻهن جا سور ۽ منهنجي بي روزگاريءَ جا داستان به پڙهي نه ٿي سگهي. مان ويو هئس هُن جي در تي ٻين هزارين سوالين وانگر مون وٽ پنهنجي ڊگريءَ جو ڪاڳر هو، جنهن تي مون کي بانور هو. مون کي سڃاتو هوندائين پر اکين ۾ اوپرائپ جو شيهو ڀري هڪ شوم نظر وجهي پڇيائين: ”هي انگريزءَ درخواست تو لکي آهي؟“
مون، هن جي ڄاڻي واڻي بڻايل اجنبي اکين ۾ نهاري چيو هو: ”ها مان جنهن اسڪول ۾ پڙهيو آهيان، ان اسڪول جي انگلش ٽيچر، مون کي جيڪا انگريز پڙهائي، اها به ياد اٿم ۽ پنهنجي اُها انگلش ٽيچر به وساري نه سگهيو آهيان.“
هن جي چهري تي کن پل لاءِ هڪڙو رنگ آيو ۽ انڊلٺ وانگر جلدي گم ٿي ويو، چيائين: ”“ ايڏو هوشيار آهين ته پوءِ ڪلارڪي ڇا ڪندين؟ وڃي سي-ايس-ايس ڪر نه“.
”سي-ايس-ايس جو امتحان ڏکيو آهي ڇا؟“ هڪ دم کُردري لهجي ۾ چيائين ڄڻ رُڪ چٻاڙيندي هجي. شايد پنهنجي الائي هُن جي بيوسي محسوس ڪندي چيومانس:
”زندگيءَ جي امتحان پاس ڪرڻ وارن لاءِ سي-ايس-ايس چاهي، پر ڪير زندگيءَ جي امتحان ۾ ويهڻ ئي نه ڏئي ته پوءِ؟......“
ڪجهه پل ترسي هُن وري چيو ”اسان وٽ نوڪريون ته آهن ڪونه، قرض وغيره کڻو ۽ لوڻ وٺي ڪاروبار ڪيو . . . . .“
مان پنهنجي درخواست سندس ٽيبل تان کڻي واپس ورڻ لڳس، ۽ ويندي ويندي چيومانس: ”مقروضن کان ڪهڙا قرض وٺجن؟ جيڪي ماڻهو ڪنهن جي سڄي جيون جا قرضي هُجن، اُهي ڪنهن کي ڪهڙو قرض ڏيندا.“
هُن تي آخري نظر وجهي، مان واپس هليو آيس. مون ڏٺو ته هُن جي پٿريلي اکين جي ڪوهستان ۾ هُن تي رهيل منهنجا سڀ قرض يرغمال بڻيل هئا، هوءَ چاهيندي به انهن کي آزاد ڪرڻ کان انڪاري آهي. . . . . “