ڪٽجي ويل بوگي
مان به اڪيلو، هڪ ڳوري ٿيل سميت اسٽيشن پهتو هئس، منهنجي ان ڳوري ٿيلهي ۾ ميرن ڪپڙن کانسواءِ منهنجي پنجن سالن جو سرمايو هو، جنهن تي بانور هئم.، جنهن ۾ منهنجي ننڍڙين خوشين سان گڏ منهنجون وڏيون اذيتون ۽ رسوايون هيون. ٿيلهو پليٽ فارم تي پاسيرو ڪري رکيم، سگريٽ دکائي ٿورو اسٽيشن تي اڳتي وڌي ويس، جتان به نه ملندڙ يڪسان پوروڇوٽ لوهي پٽڙيون پري پري تائين هليون پئي ويون، مان انهن پٽڙين جي گم ٿيڻ تائين پنهنجون نظرون ڊوڙائيندو رهيس. اوچتو ڪنهن گيت جو آواز ڪنن تي پئيم، اهو گيت اسٽيشن تي اڏيل ڪکائن هوٽل مان اچي رهيو هو، ان گيت کي مون چارئي سال هاسٽل تي روز ٻڌو هو، ساڳيو ئي گيت روز صبح جو ڪلاس روم ۾ رکيل پوين ڪرسي تي سدائين جهونگاريندو رهندو هوس، اهو گيت منهنجو ورد بڻجي چڪو هو.
اڄ ساڳئي گيت مون کي ماضي ڏانهن وارئي ڇڏيو. اهو ماضي جيڪو هن جو ۽ منهنجو گڏيل ماضي هو، ۽ اسان جي حال سان هوندي به اسان جو بنهه ڪونه ٿي لڳو. اسان جو حال ڄڻ حال نه پر هلاڪو خان جو ڀالو هو. جيڪو اسان جي ماضي مان ٻار ٿي، اسان کي جدا ڪري مستقبل ۾ اسان جي يادن جي مقبري تي ، اسان جي چاهتن جا سر قلم ڪري پنهنجي سوڀ جو جهندو ڦڙڪائڻ پيو چاهي.
مون پهنجو پاڻ کي اداسي کان بچائڻ لاءِ کيس ڄاتل سڃاتل چهرن ۾ ڳولهڻ شروع ڪيو، پر ناڪام رهيس، جيڪو چهرو هڪ پل به اکين کان اوجهل نه ٿيو هو، سو هيڏن چهرن ۾ گم هو، ويتر پريشان ٿي ويس، ذهن م ڪيئي سوال کڙا ٿي ويا.
“آخر هو ڇو نه آئي”............................؟
هڪ دفعو وري مسافرن ۾ ڏسڻ چاهيم، پر هو نظر نه آئي،
سليءِ کي اچڻ گهربو هو!!!.
گاڏي جي اچڻ جو اعلان ٿيو ۽ پوءِ گهنٽي وڳي، اندر جي گهنٽي به تيز وڄڻ شروع ڪيو، اندار جو اعلان ڳورو ٿي ويو، “ اها ويساه گاتي آهي کيس اچڻو هو پوءِ هو ڇو نه آئي”
سڀ مسافر سامان کڻي تيار ٿيا، گاڏي جي انجڻ پري کان منهن ڪڍيو، انجڻ جو منهن وڇوڙي جو راڪاس لڳم، جيڪو اسان جي محبت کي کائڻ لاءِ وڌي رهيو هو، آئون هيسجي ويس، سمورا ارمان مٽي ۾ ملندا محسوس ٿيم، ڪوشش ڪري ٿيلهي وٽ آيس، سگهه نه ساريندي به ٿيلهو کنيم، ٿيلهي کي سوگهو ڪري، کيس ڳولڻ لاءِ پوئتي ڏسندو، ٽرين ۾ چڙهي گهر موٽڻ لاءِ پوئين بوگي ڏانهن وڌيس.
اسٽيشن تي هل هنگامو متل هو، هر ڪو مسافر جاءِ والارڻ لاءِ مختلف بوگين ڏانهن ڊڪي ڊوڙي رهيا هئا. ان افرا تفري مان ٿڙندو ٿاٻڙندو پوئين بوگي ڏانهن هلندو ويس. منهنجا بي چيا قدم ان بوگي ڏانهن ڪاهيندا پئي ويا. پر منهنجو دل ۽ دماغ کيس ڳولهڻ ڏسڻ لاءِ پوئتي هلندا ويا، جنهن ڪري مهنجي چال ۾ بي ترتيبي واضح ٿيندي پئي وئي. بوگي جي دري وٽ ماڻهن جي وڏي پيهه هئي، مون ان پيهه ۾ وڃڻ نه ٿي چاهيو. ان ڪري جڳ هانُ تي تمام گهڻي ٻوسٽ هئم، تنهن ڪري ٿورو پاسيرو ٿي بيهي رهيس. ڪجهه در کان پوءِ ماڻهن جي پيهه، ڪيميڪل بانڊ جيان ٽٽڻ لڳي. هر ڪو ماڻهو پنهنجي پوزيشن تي عنصرن وانگي چارج وٺي پنهنجي پنهنجي عمل ۾ اچي ويو. پر مان بوگي کان هيٺ بنا ڪنهن چرپر جي بيٺو رهيس. پوءِ اچانڪ منهنجو ردعمل تيز ٿي ويو. مون ايڪسڪيوز ڪرڻ کانسواءِ ئي پنهنجو وزني ٿيلهو بگي جي دروازي کان اندر اڇلائي ۽ در وٽ بيٺل عنصرن وانگر وڇڙيل ماڻهن جي پوزيشن کي ٽوڙي وڌم. Reaction ۽ ائين ڪرڻ سان سخت ايڪشن ٿيو، اهو پٺيري بيٺل هڪ ڇوڪري تي ٿيو، جنهن پنهنجو ري ايڪشن ڪرڻ لاءِ پوئتي وري مون طرف ڏٺو ته عمل ۾ اچڻ کانسواءِ ئي هڪدم اڻ سڌي حالت ۾ ڄمي وئي. هن علم ڪيميا جا سمورا قاعدا ۽ قانون ڊاهي وڌا. سندس نظرون منهنجي منهن تي ڄمي ويون ۽ مان به جئين جو تئين ڄميل ئي رهجي ويس. حيرت جهڙي ڳالهه آهي جو جنهن چهري لاءِ ايڏي دير کان رجندو ۽ گجندو رهيس سو هاڻي منهنجي سامهون مون کي فريز ڪيو بيٺو آهي. مون پنهنجو پاڻ کي صحيح حالت ۾ آڻڻ جي ڪوشش ڪئي پر ڪري ڪونه سگهيس. اوچتو ٽرين جي هلڻ جي وسل اسان کي ردعمل ۾ آڻي ڇڏيو ۽ نظرن جو ڳنڍيل سلسلو ٽٽي ويو. هيڏانهن هوڏانهن وڄايوسين پئي ته ٽرين پنهنجا ڦيٿا ٻن نه ملندڙ پٽڙين تي آهستي آهستي آڻڻ شروع ڪيا.
وقار! “جلدي ڪر چڙهه....................”
هوءَ جهٽڪي سان اڳتي وڌي آئي، مون پنهنجا هٿ بوگي جي در وٽ لڳل لوهي هينڊلس وڌا. ۽ پنهنجا پير فوٽ اسٽيپس تي رکي چڙهڻ جي ڪوشش ڪيم، ٽرين چڱي خاصي تيزي وٺي چڪي هئي، تنهنڪري چڙهڻ ۾ ڏکيائي ٿيم، هن پريشاني ۾ پنهنجا هٿ وڌائي منهنجي هٿن ۾ وڌا. ۽ پاڻ ڏانهن ڇڪڻ شروع ڪيائين. اسان ٻنهي جي ڪوشش سان آئون ڇڪجي سندس ويجهو هليو ويس. ٿڌو ساهه کڻندي چيائين، شڪر آ، منهنجو ته ساهه ڇڏائي ويو هو.
ٽرين لاڳيتو تيزي سان منزل ڏانهن ڌوڪيندي وئي. سوچن ۽ وهمن جا سلسلا ذهن ۾ ڪاهيندا آيا. ڳالهائڻ لاءِ ته گهڻو ڪجهه هيو پر پوءِ به خاموش رهياسين.
سني خاموشي کي ٽوڙڻ لاءِِ پنهنجي چپن تي هڪ خوشگوار مرڪ آڻيندي چيو “ وقار ڇو اڄ ايڏو اداس آهين؟
مان چپ رهيس، کيس رڳو ڏسندو رهيس.
ڪجهه ڳالهائيندين به يا رڳو چپ بت بڻيو بيٺو هوندين؟.
مون کيسي مان سگريٽ ڪڍي دکايو، هڪ سوٽو هنيم، هن چهري تي هلڪو ڪاوڙ وارو تاثر آڻيندي چيو مون کي خبر هئي تو ائين ئي ڪندين الا تون ايڏي سموڪنگ ڇا لاء ڪندو آهين، جڏهن تو کي ڳالهائڻ لاءِ چوندي آهيان تڏهن زوري سگريٽ دکائيندو آهين.
کيس چيم. نه سفي اهڙي ڪا ڳالهه ناهي، مون ڳالهائڻ لاءِ ڪجهه به ناهي. شڪست کان پوءِ ڳالهائڻ ڏاڍو ڏکيو ٿي پوندو آهي.
“ ڪهڙي شڪست وقار؟ هن سواليه انداز ۾ پڇيو،
تنهنجي ضدن آڏو جو شڪست قبولي اٿم،
هوءَ اداس ٿي وئي، در کان ايندڙ تيز هوا سندس وار پکيڙي ڇڏيا.
پنهنجي وکريل وارن کي ٺاهيندي چيائين.
وقار منهنجا ضد، ڪهڙا ضد، ٻڌا نه؟
کيس چيم تنهنجي خانداني اوچين رواجن ۽ رسمن جا ضد ٿو چوان،
اهي به ته تنهنجا ضد آهين نه؟.
هُن حيرت وچان چيو. اهي ضد منهنجا ڪئين ٿيا؟
کيس چيم اهي ضد، تنهنجا، نه هجن ها ته اڄ اسين وڇڙي ڇو رهيا آهيون.
تون انهن رسمن رواجن جي ضدن ۾ لاءِ..................مون ڇا لاءِ. ڌڪي ڌار ڪري رهي آهين.
سندس چهرو زرد ٿي ويو، سندس ڳلن جي لالاڻ پيلي ٿي وئي، سندس چپ جيڪي گلابن جيان، گلابي لڳا پيا هئا. سي ڪومائجي ويا. هن وٽ ڪو به جواب نه هو، انڪري چپ رهي، مون ڏٺو ته سلي ڏاڍي اداس ٿيندي وئي، مون پاران کيس ڏک رسيو هو ۽ مون نه چاهيندي به کيس اداس ڪري ڇڏيو هو. سندس اداسي کي ختم ڪرڻ لاءِ مون وٽ ڪو به حل ڪون هو. کيس چيم سلي هل ته ڪٿي هلي ويهون، تون ٿڪجي پوندين ۽ جي ٿڪجي پئين ته بيمار ٿي پوندين.
ھُن منهنجي منهن ۾ نهاريندي چيو: سڄي وجود کي ئي بيماريون وڪوڙي ويون آھن.... ٿڪ ڪهڙو؟ ڇا پنجن سالن جو ٿڪ ٿورو تو ڀائين، جو هي چنڊ ڪلاڪن جو ٿڪ ماريندو ڍ. سچ ٻُڌا وقار تون ٿڪجي پيو آھين نه؟ مون انکي رسمن ۽ رواجن سان وڙھندي مان چپ سندس منهن کي ڏسندو رهيس هن وري ڳالھ جاري رکي ”وقار! پنهنجن پنجن سالن جو ٿڪ، ڪيڏو نه طويل ٿيندو وڃي. شايد سموري عمر ان ٿڪ کان آجا ئي ٿي نه سگهون.“
هن چند جملن ۾ سموري تاريخ کي اگهاڙو ڪري رکيو، جيڪا مون دل ۽ ذھن جي تهن ۾ ويڙھجي بند ڪري رکي ڇڏي هئي. ايندڙ راڪاس جهڙي اداسي ۽ رڃ جهڙي اڪيلائي لاءِ.
نه سلي اسان ٿڪا نہ آھيون ٿڪيل ماڻھو ته ساهي پٽي وري سفر شروع ڪندا آھن. پر تون ۽ اسان ته ڇرڪجي ويا آھيون تون ۽ مان So called تقدس جي ور چڙھي ويا آھيون، اسين هٿ ٺوڪيل ڪوڙن قانونن . ڪوڙين گهڙيل ريتن ۽ رسمن جي ور چڙھي ويا آھيون. آئون پنهنجي مڊل ڪلاس جي نموني ۾ ڦاسي ويو آھيان ۽ تون اڀر ڪلاس جي اسٽيٽس جو شڪار ٿي رهي آھين.
هو خاموش ٿي وئي، چپ خشڪ ٿيڻ لڳس، چپن کي ڏندن ۾ وڪوڙي ڇڏيائين چپن کي پنهنجي وات ۾ چوسي آلو ڪيائين،
وقار! تون ڪهڙيون ڳالهيون ڪرڻ لڳو آھين؟“
کيس چيم ”مان سچ ٿو چوان“
چهري ۽ زبان تي ضد وارو تاثر ڇڏيندي چيائين، ڪهڙو سچ؟ ٻڌاءِ ڪهڙو سچ؟
کيس چيم اهو سچ ئي ڪافي ناهي ته مان توسان محبت ڪيان ٿو.
منهنجو تون سان عشق آھي سلي ۽ اهو عشق جيڪو صدين کان وضاحتن هيٺ ايندي بہ واضح ٿي نه سگهيو آھي.
هو چپ رهي کيس چيم سلي تون به مون سان عشق ڪرين ٿي نه؟!
ڪنڌ لوڏي ”ها“ ڪيائين.
کيس چيم ”پوءِ ڇو ڊڄي وئي آھين؟“
مون ڏانهن ڏسي چيائين ”نه ته ڊڄي ڪٿي آھيان!“
سندن منهن ۾ ڏٺم پوءِ شڪست ڇا لاءِ ٿي آھين؟ تون ۽ مان سدائين ناڪاميون ڇو ڏسندا رهيا آھيون.....ياد ڪونه اٿئي؟ سيمينار لائبريري ۾....
”بس ڪر، خدا جي واسطي وقار! مونکي ڇو ٿو ايذائين. ها مڃان ٿي ڏوھه منهنجو ئي آھي ڇاڪاڻ جو مون اهڙي خاندان ۾ جنم ورتو .جيڪو ڏوهاري آهي، دولتمند خاندان ڏوهاري هوندا آھن نه؟!
هو پڪ ساهي چئي وئي، سندس چهري تي طويل اداسي ڇانئجي وئي، کيس چيم مٺڙي سلي ائين ڪونهي تون يا خاندان ڏوهاري ڪونهي. ڏوهاري ته اهي قانون آھن جيڪي تنهنجي خاندان ڪيا آھن جن جا اهي غلام بڻجي چڪا آھن سلي غلامي ڏوھ آھي هو ٿورو مرڪي شايد منهنجي جملن کي داد ڏيڻ لاءِ سندس مرڪ ڪوڙي لڳي.
تون آھستي آھستي بيهڻ شروع ڪيو. بوگيءَ ۾ ڪجھه جايون خالي ٿيون کيس اٿان وٺي بوگيءَ جي وچئين ڪمپارٽمينٽ ۾ وٺي آيس. اسان سامهون سيٽن تي ويهي رهياسين.
هو ماٺ ٿي وئي، دري مان نظر ايندڙ ڏورانهن سليٽي وڏن ڪڪرن جهڙا جبل، ڪانڊيرن
۽ ٿوهرن سان ڀريل وسيع ميدان ڏسندي رهي حيرت ٿيم ته هو فطرت جي اهڙين بي ترتيب شين کي گھٽ اهميت ڏيندي هئي غور ۽ فڪر سان اُهي بي ترتيب شيون ڏسي رهي هئي سندس غور ۽ فڪر ڪندڙ چهرو مونکي ڊانس ڪيپيٽل جهڙو ڳنڀير ۽ ڳوڙهو لڳي رهيو هو، هو پاڻ وکري چڪي هئي ان لءِ پنهنجو بي ترتيب جيون، بي ترتيب شين سان ڀيٽي رهي هئي يا اچان به شايد ڳالهائڻ لاءِ انهن بي ترتيب شين مان موضوع ۾ جملا ڳولي رهي هئي، اوچتو هن ڳري هئي، اوچتو هن دري کان آڱر جو اشارو ڪيو، ”وقار هو ڏس!“
مون سندس آڱر ۽ پوءِ منهن ۾ ڏسي چيو ”ڇا....؟“
”هوءَ عورت....!“ هن آڱر جو اشارو هڪ عورت ڏانهن ڪيو، جيڪا ميدان ۾ اڪيلي، هڪ ڪانڊيري جي پر ۾ اداس ويٺي هئ.
مون اها عورت ڏسي وري کيس ڏٺو، ته پوءِ ڇا ٿيو؟ اها ڪا نئين ڳاله ته ڪونهي! اهڙيون کوڙ عورتون ائين اڪيليون ويٺيون هونديون آهن، ”توکي اڄ نظر آيو آهي ڇا؟“
”وقار! مون ته اڄ ئي اهو ڏٺو آهي پر خبر هئي اها ڪير هئي؟“
هُن مونکي ڪجھ ياد ڏيارڻ چاهيو هو.
مون کيس چيو؛ ڪير هئي؟ تون کيس سڃاڻينس؟“
هُن مونکي ڏٺو چيائين، مان ته کيس ڪونه سڃاڻان، پر لڳي ٿو اها عورت تنهنجو ئي ڪردار آهي توئي ته کيس انٽروڊيوس ڪرايو هو، پنهنجي هڪ ڪهاڻي ۾
ڪهڙي ڪهاڻي؟ مون اڻ ڄاڻائي مان چيو.
اهائي ڪهاڻي جيڪا يونيورسٽي ۾ مشهور ٿي هئي، تو کيس ڊرامائي شڪل ڏيئي انعام به کنيو هو.“
منهنجا سموارا زخم تازا ٿي ويا سندس محبت جي ابتدا جا نقش چٽا ٿيڻ لڳا کيس چيم، ”اها ڪهاڻي ته گھڻي پراڻي ٿي چڪي آهي،“
”ها وقار! اها ڪهاڻي گھڻي پراڻي آهي، پر ڪنهن کان به وسري ناهي، مون کان ته ڪڏهن به ڪون وسرندي، اها ڪهاڻي ئي ته منهنجي ڪهاڻي جي ابتدا آهي، هون ته روز نوٽيس بورڊ تي تنهنجا ورق ۽ نظم پڙهندي هيس، پر ان ڪهاڻي ۾ جيڪو درد هو، تنهن مونکي روئاريو هو مون محسوس ڪيو هو ته درد ڇا آهي؟ درد جو فلو ڪيڏو نه اذيت ده آهي!
مونکي ته ويجھن رئڻ جو به احساس ڪونه هو...... ۽ درد مون ته ڪڏهن هُن سڄي ماضي کي ورائي گڏ ڪيو، ”مون محسوس ڪيو آهي ته تون اڄ به ان شئ کان بي حس آهين توکي ڪهڙي خبر ته درد ڇا آهي....۽ عشق.......“
”وقار اجايو ٽوڪڻ ٿو چاهين، مون کي سمجهي ناهين سگھيو؟“
هوءَ سُڏڪي پئي، منهجي جملن کيس ڏک رسايو هو.
کيس چيم، ”سلي! تو مونسان ٽُٽي محبت ڪئي آهي نه؟!“
ڪنڌ لوڏيندي ”هاڪار“ ڪيائين.
”ته پوءِ ڇا؟ محبت مجورين جي ماتحت هوندي آهي؟ ٽٽل ماڻهون مجبورين جا ماتحت هوندا آهن ڇا؟“
مون وري کيس ٽوڪيندي چيو: ”توکي ناهي خبر.....ڇڏ بس، مان توسان بحث ڪرڻ نٿي چاهيان، تون جيئن جيئن بلڪل صحيح آهي،“
هوءَ ڪاوڙجي پئي کيس پرچائيندي چيم، ”مٺي سلي! اها به ڪا ڳالھ آهي، جو ڪاوڙجين ٿي، مان توسان بحث ڪرڻ نٿو چاهيان، مان ڀلا ڪيئان توسان بحث ڪندس.... پليز معاف ڪر....خفا نه ٿي نه!؟“
”نه وقار! مان توسان ڪيئن خفا ٿيندس، ڀلا ڪو پنهنجو پاڻ کان به خفا ٿيندو آهي. هڪ دفعو ئي الاهي ڪيئن خفا ٿي هئس. ياد اٿئي ته، جڏهن پاڻ پهرئين سال ۾ نوان آيا هئاسين پر آخر هڪڙي ڏينهن تون مون وٽ آيو هئين، ان سان هت مان ڊيپارٽمينٽ آف فارميسي جي پارڪ ۾ ويٺي هئس....اڪيلي هئس ته... توکي شايد مون سان ڳالهائڻ جو وجھ مليو هو..... مون وٽ اچي ويٺو هئين.... ۽ خبر ناهي ڇا ڇا چوندو ويو هئين.. مونکي ڏاڍو ڏک لڳو هو مان برداشت ڪري ڪون سگھي هئس ان ڪري اٿي وئي هيس، پر پوءِ به تون منهجي پويان هلندو آيو هئين ۽ ساڳيون ڳالهيون ورجائيندو رهيو هئين ۽ مون به ڪاوڙ ۾ اچي توکي گھٽ وڌ ڳالهايو هو. منهنجي زبان توکي سڌا اڻ سڌا کوڙ جملا سارا جملا چيا هئا، تو سڀ ڪجھ کلندي ٻڌو ۽ سٺو هو...... ۽ پوءِ ڪڏهن به مون اڳيان نه اچڻ جو وعدو ڪري هليو ويو هئين.... وقار! تنهنجي وڃڻ کانپوءِ مون ڏاڍو پڇتايو هو .... شايد توسان محبت ٿي وئي هئم....جيڪا لڪائڻ جي باوجود به لڪائي ڪون سگھيو هيس ۽ ڪيڏو جلدي بنا ڊپ جي ڊاه جي توڏانهن، تو ويجهو هلي آئي هيس....
تون شايد ان ڏينهن يونيورسٽي ڇڏي وڃڻ وارو ھئين مونکي روزينه ٻڌايو ھو تون ھميشه لاءِ يونيورسٽي ڇڏي وڃي رھيو آھين ۽ مان توڏانھن ھلي آئي ھيس ۽ توکي وڃڻ کان روڪي ورتو ھئم تو منھنجو ڀرم رکيو ھو وقار جيڪڏھن تون منھنجو ڀرم نه رکين ھان ته شايد مان به ان ڏينھن يونيورسٽي ڇڏي ھلي وڃان ھان ۽ سموري طويل ڪھاڻي ان ڏيھن ختم ٿي وڃي ھا
ھن سمورن پنجن سالن جي درد ۽ الھاس کي منھنجي آسپاس م ڇڙواڳ ڇڏي ڏنو
کيس چيم ڪاش اھو ڀرم انھي ڏينھن ٽٽي پوي ھا ته جيڪر اھا ڪھاڻي ان ڏينھن ختم ٿي وڃي ھا، ته ھي المناڪ پڇاڙي ڏسڻي نه پوي ھا.
ھو سڀ ڪجھ سمجھي وئي، ان ڪري چپ رھي.
مون دري مان سيلاب ۾ ٻڏل ميدانن ۽ زمينن کي ڏٺو مونکي محسوس ٿيو ته منھنجي وجود تي جدائين ۽ الوداعن جو سيلاب اچڻ وارو آھي جيڪو مونکي ٻوڙي ٽوڙي ختم ڪري ڇڏيندو ھن اوچتو منھنجي خيالن جو سلسلو ٽڙي رکيو.
ڇو وقار چپ ٿي ويو آھين ڪجھ ته ڳالھائي.
مان سگريٽ دکائي خاموش رھيس.
وقار تو ۾ اھا ڪھڙي عادت آھي جو ڳالھائيندي ڳالھائيندي ماٺ ٿي ويندو آھين ڇا سوچيندو آھين؟
کيس چيم! ڪجھ به ته.......بس ڪري ويھ!
ٺيڪ آھي منھنجي ڳالھ ڪون ٿي وڻئي........ته مان چپ ٿي ڪيان.... بس ته!!
ھو ڪاوڙجي وئي ڊول کڻي ٺاھيائين کيس ڏٺم مرڪيس چيم سلي! تون منھنجي اڻپوري آس آھين.
چپ رھي وري کيس چيم سلي تون مون مونکي وسارڻ ۾ ڪامياب ٿي ويندين؟
ھو ماٺ رھي منھنجي سوال سندس اندر چيري رکيو مون ڏانھن ڏٺائين اکيو ڳوڙھن سان ڀرجي آيس ڳوڙھا روڪيندي چيائين ”الاھي...خبر نه اٿم تنھنجي وڃڻ کان پوءِ مان ھوندس يان نه“
کيس چيم سلي ڀلا مونکان جدائي واري ماحول ۾ ايڊجسٽ ٿي ويندين؟
روئڻھارڪي ٿي وئي ”چيائين توکي وسارڻ ڪا سولي ڳالھ آھي ڇا وقار؟ نه نه، اڻٿيڻي ڳالھ آھي.....پر......!!“
” پر،پر ڇا؟ ھان سلي“
اکيون ملائڻ بنا ٿي چيائين پر اھي حقيقتون جن سپنن جو خون ڪيو آھي تن کي ته تسليم ڪرڻون پوندو نه؟
کيس چيم سلي پنھنجي محبت حقيقت ناھي، ڇا ھن حقيقت جي ڪا اھميت ناھي؟
” ھا، ڇو نه! مون ڪو انڪار ڪيو آ ڇا؟ پر وقار توکان سواءِ ڪجھ ٻيون حقيقتون ۽ سچ به ته آھن نه! جن کي تسليم ڪرڻون ٿو پوي تون انھن کي رسمن ۽ رواجن جو نالو به ڏيئي ويٺو آھين جيڪو رسمن ۽ رواجن کان بغاوت ڪندو آھي تنھن کي سنگسار ڪيو ويندو آھي“
کيس چيم سلي ھي تنھنجا ئي لفظ آھن ياد ڪر تو چيو ھو ته محبت ڪرڻ وارا صدين کان سنگسار ٿيندا رھيا آھن، پر پوءِ محبتون ڪڏھن مرنديون ڪونھن، محبتون ڪرڻ وارا محبتون ڪندا رھيا آھن...اھي ماڻھون محبت ۾ سنگسار ٿيڻ کي اعزاز سمجھندا آھن ”ياد ڪر سلي تون ئي ته چيو ھو ته مان ھر لمحي تنھنجو ساٿ ڏيندس، تو لاءِ ھر رڪاوٽ جو مقابلو ڪنديس“ ياد ڪر ھڪ دفعي فارميسي ڊيپارٽمينٽ واري پٿرن واري رستي تان ٿاٻڙجندي تنھنجي ھٿ ۾ ھٿ وجھي چيو ھيم تون منھنجي آھين سلي توکانسواءِ مان ڪجھ به نه رھندس. منھجي زندگي ۾ لمبا سفر ۽ اڪيلايون رھجي وينديون، توکان سواءِ منھنجون ڪھاڻيون، منھنجا ڏورا ورڪ ڪا به مڃتا ماڻي نه سگھندا، منھنجون سموريون تخليقون اتي ئي ڊيپارٽمينٽ جي لڳل نوٽيس بورڊن تي مري وينديون تون ان لمحي منھنجي ٻانھن ۾ کڻي ٻک وڌو ھو ۽ چيو ھيئي وقار تون ڪڏھن به مرڻون ناھين، تنھنجون تخليقون ڪڏھن به ڪوئي ماري نه سگھندو. اڄ جي وقار کي دنيا پل ماري پر سڀاڻي واري منھنجي وقار کي ڪوئي به ماري نه سگھندو، ان لاءِ جو اھو صرف وقار ھوندو ۽ مان پنھنجي ان وقار کي زنده رکڻ لاءِ سنگسار ٿيڻ به قبوليندس.
پوءِ سلي تون اڄ سنگسار ٿيڻ کان ڇو ڊڄي رھي آھين.
نه چاھيندين به چئي وئين، پر وقار تون سمجھين ڇو نٿو ڪي تقدس به ته آھن ڪي رشتا به ته آھن نه؟ ھن جو احترام اسان کي ڪرڻون آھي، کيس چيم مڃان ٿو ٻيا رشتا به آھن، تقدس لائق پر، ڇا محبت کان به وڌيڪ ڪو رشتو آھي؟ جنھن جو تقدس پائيمال ڪجي، محبت جو احترام جڏھن معاشرو نه ڪري ته پوءِ ھن معا شري ڪي قبولڻ بزدلي آھي اھڙي معاشري کان ته بغاوت ڪرڻ گھرجي، کيس لت ھڻڻ گھرجي چيائين ته پوءِ انهن بغاوت ڪندڙ ماڻهن کي ڇا هي ملندو؟
بدناميون رسوائيون....۽ پوءِ ڪيڏو بدترين نتيجو نڪرندو آهي ان بغاوت ڪندڙ ماڻهن جو.....۽ پوءِ محبت ڪندڙ آهي ماڻهوءِ جهيڙن مسئلن ۽ بدحالي جي ور چڙهي نفرت جو شڪار ٿي ويندا آهن. سندس منهن کي ڏنم ۽ چيم ، ”سلي توکي اهو ڪنهن چيو! توکي پنهنجي پاڻ تي شاهد اعتماد ناهي رهيو تنهن ڪري پئي بهانا ڳولهين بزدليءَ واريون ڳالهيون ڪرين، وقت گذرڻ سان هر رسوائي ختم ٿي ويندي آهي پر اسان کي معاشري جي شيڊول تي به ته ناهي هلڻو نه! دنيا ڇا چوندي اهو ناهي ڏسڻو........
ڏسڻو اهو آهي ته اسين ڇا چئون، اسان جو محبتون ڇا ٿيون چاهين، پر.......
مان جملو اڌ ۾ ڇڏي ماٺ ٿي وڌيڪ ڳالهائڻ مناسب نه لڳم هو به ماٺ ٿي وئي،
مان رکي رکي کيس ڏسندو رهيو رهيس، متان هو ڪجھه ڳالهائي پر هن ڪجھه به نه ڳالهايو، ڪو ڏاڍو ٿڪيل پئي لڳي، سندس ٿڪاوٽ جا تاثر سندس منهن تي بي هودا، ٿي لڳا. محسوس ٿيم ته هو ڪمزور ٿي چڪي هئي، مجهس ايندڙ لمحن کي فيس ڪرڻ جي سگھه نه هئي. پوءِ به ته ڄڻ ڪهڙي مجبوري کيس مونکان ڇڪي زوري ڌار ڪري رهي هئي. هو مون کان گهڻو ڪجھه لڪائي رهي هئي. گهڻو ڪجھه ٻڌائڻ چاهيندي به ڪجھه ٻڌائي نٿي سگهي. هن وٽ مونکي ڏيڻ لاءِ ڪو ڪوڙو آٿت به ڪون هو، ان ڪري هو خاموش هئي، سندس خاموشي اسان ٻنهي کي اجنبي ۽ اوپرو ڪري رهي هئي، مون محسوس ڪيو ته اسين ڏور ٿي ڳجهي مفاصلي تي وڃي رهيا آهيون، اسان ٻنهي جي وچ ۾ پوندڙ ويڇا، طئه ڪرڻ لاٰ صديون به ڪا معني نه پيون رکن. ائين لڳي رهيو هئو ته مان اهو رام آهيان جنهن جي سيتا، ساڻ گڏ بنواس وٽڻ کان منڪر هئي.
مونکي اهو غم کائيندو ٿي ويو ته سلي! جيڪا منهنجي آهي، پنجهن سالن ۾ مون ڪڏهن ڀلجي به اهو نه سوچيو هو سلي ڪا پرائي آهي. اهو هٿ منهنجي هٿن کان ٽٽي ڌار ٿي ويندا، جن کي مان پنهنجن هٿن ۾ مضبوطي سان جهلي، سندس هجڻ جو احساس ڀائيندو هئس ۽ اڪيلائي مونکان ڪوهي ڏور بيھه رهندي هئي، منهنجي ويجهو اچي ڪون سگهندي هئي، انهن ذلفن جو ڇانورو مون هميشه پنهنجي وجود تي، پنهنجن تخليقن تي ڪنهن گهاٽي ڪڪر جيان ڀائيو هو، سو ائين راھه ۾ ئي غم ٿي ويندو ۽ نٽھڻ اس ۾ سڙي ويندس، منهنجون تخليقون، جون جي ڪاھي ۾ ٽڪنديون رهيون، مان سڀ شڪستون جنهن جي سيني ۾ منهن لڪائي سهي ويندو هئس، هاڻ ڪتان ايندو سندس اتساھه جي ڌرتي جهڙو سينو جنهن تي آئون پشاني رکي پنهنجي روئيندڙ خدا کي پرچائيندس، ڪتان اينديون سندس وڏيون ڪجليون اکيون، جن ۾ مونکي پنهنجي شاھ جو رسالو نظر ايندو، جنهن جي هر واهي تي آئون سندس اکين ۾ ڏسي روئيندي روئيندي کلي پوندس، هو اهو سڀ ڪجھه ڄاڻيندي به مونکي پاڻ کان ڌڪي ڌار ڪري رهي هئي ـ گاڏي تيزي سان منزل ڏانهن هلندي رهي. شام پنهنجو وجود وڃائي، رات جي پاڇن ۾ داخل ٿي......... مون لاءِ هڪ نئين سوچ مونکي فنا ڪندڙ، ”هو ويندي!........ هو لهي ويندي“
ٽرين آهستي آهستي بيھڻ شروع ڪيو ”وقار! لھ، بيگ کڻ لاڙڪاڻو اچي ويو،“
سلي پريشاني ۽ اداسي واري لهجي ۾مونکي چيو.
”جان سلي مونکي اڳتي وڃڻو آھي“.....
کيس ٻڌائيندي چيم.
”تون لھ ته سھي،“ ھن مونکي ٻانھن مان وٺي اٿاريندي چيو،
سوچيم خبر ناھي ڇا آھي؟ ڪھڙي مزاق آھي!
کيس چيم ”ڇڏ سلي مزاق نه ڪر، مونکي شڪارپور وڃڻو آھي!“
”مونکي خبر آھي تون شڪارپور ويندين، پر ڇا مونکي گيٽ تائين سي ـ آف ڪرڻ نه ھلندين؟“
اکين ۾ ڏسي چيومانس” ھا، ڇو نه سلي پر بيگ ڇا لاءِ کڻان؟“ کائنس سواليه انداز ۾ پڇيم،
”ضراب توکي خبر ناھي“
منھن ۾ ڏسي چيو مانس، ”نه! ڪھڙي؟“
”ضراب! اڄ کان بولان ميل جي ھئ بوگي لاڙڪاڻي ۾ ڪٽبي ڪوئيٽيا کان ايندڙ بولان ميل سان ڊائون ۾ ويندي ـ “
سندس جواب ۾ وڏيون معنائون ھيون پر مون ھضم ڪرڻ کانسواءِ ئي اھي معنائون، ڪنھن اميد تي بي معني ڪري ڇڏيون.
مون بيگ کنيو، پليٽ فارم تي پاسيرو ڪري رکيم ۽ ساڻس گڏ ٻاھرين گيٽ تي آيس، ھو گيٽ وٽ اچي بيھ رھي، مون ڏانھن ڏٺائين، مون سندس اکين ۾ ڏٺو، سندس اکين ۾ درد جو ھڪ وڏو سمنڊ ڇوليون ھڻي رھيو ھو سندس اکين جي درد ۾ ٻڏڻ نه چاھيم، کيس چيم، ”سلي وڃ چڱو الله واهي.“ گھٽيل آواز ۾ چيائين ”وقار، ڪجھ دير نه بيھندين؟“
بي اختيار کيس چئي ڏنم، ”نه........“
منٿ واري لھجي ۾ چيائين، ”ڇو....؟“
چيو مانس” ان لاءِ جو اڳ يان پوءِ توکي وڃڻو آھي بھتر آھي ته ھينئر ئي ھلي وڃ!“
مون ڏانھن ڏٺائين اکيون ڀرجي آيس، روئڻ ٿي چاھيائين کيس چيم ”سلي! پليز روئجان نه.... نه ته مان سڄي عمر کلي نه سگھندس.“ ھو جھڪي ھيٺ ويھي رھي پنھنجو ٿيلھو کوليائين ٿيلھي مان ھڪ ڪارڊ ڪڍيائين” وقار! ھي وٺ!“
حيرت مان ڪارڊ کي ڏٺم ۽ کيس چيم، ”ھي ڇا آھي؟“ منھنجي اکين ۾ ڏسي، ڪنڌ ھيٺ ڪري ڇڏيائين، ھٻڪندي چيائين وقار! مون توکي گھڻون ڪجھ ٻڌائڻ ٿي چاھيو پر مون م اھا سگھ ناھي جو توکي سڀ ڪجھ ٻڌائي سگھان، مان اوڇنگارون ڏيئي روئي پوان ھا پر ھڪ جملو به نه ڳالھائي سگھان ھا پر ھاڻي ھي ڪارڊ توکي مون پاران سڀ ڪجھ ٻڌائيندو، مون اھي سڀ حقيقتون قبول ڪيون آھن، توکي به قبول ڪرڻيون پونديون، جنھن پنھنجي محبت کي مات ڏني آھي اھا ئي حقيقت جنھن اسان جي عورت کي ڪمزور ۽ بيوس ثابت ڪيو، چاھي اھا ڪيڏي نه اعلي نسل تعليم يافته ھجي، پوءِ به وقار جان، محبت زنده رھندي آھي، وڇوڙا ته محبت کي شدت بخشيندا آھن. مان ٻين جي ھٿ وس ھوندي به ھميشه تنھنجي رھندس، تون به مونکي ساھن ۾ سلھاڙي رکجان.....۽ جيستائين تنهنجي سلي تون وٽ رهي تنهنجون ۽ منهنجون ڪهاڻيون ڪڏهن به نه مرنديون“
هوءَ سڏڪي پئي، ۽ سڏڪندي فليٽ فارم کان هيٺ، ڏور مون ڏانهن ڏسندي هٿ لوڏيندي گم ٿي وئي.
واپس فليٽ فارم تي آيس، ٿيلهي ڀرسان بيهي ڪارڊ کوليم، سليءَ جي شادي جو دعوت نامو هو. جيڪا هفتي کانپوءِ ٿيڻي هئي. ڪارڊ ۾ سندس هٿن سان لکيل هڪڙي ننڍڙي چـٺي ! ”جان وقار! مونکي کي معاف ڪري سگهين ته ڪري ڇڏجان........ مان تنهنجي ڏوهي ضرور آهيان پر مان بيوس هئس.......وقار! اها ئي منهنجي ڪهاڻي آهي، اها ئي ساڻ جي عورت جي ڪهاڻي آهي ......وس ۾ هجئه ته لکجان ضرورـ !!
تنهنجي سلي،“
ڪا به ڳالھه سمجھه ۾ نه آيم، ڪارڊ ۽ چٺي بند ڪري ٿيهلي ۾ رکيم. نظر بوگيءَ ڏانهن هلي ويم ـ جنهن ۾ گڏجي سفر ڪيو هوسين، ان ئي بوگيءَ کي هڪ طاقـتور انجڻ ٽرين کان ڌار ڪري ، ٻن نه ملندڙ پٽڙين تان ڪاهي ٻئي طرف هلي وئي، بلڪل ائين ئي جيئن ، طاقتور رسمون، سلي کي مونکان کسي ڌار ڪري، تمام پري منهنجي پهچ کان پري هليون ويون.
مان ٻئي بوگيءِ ۾ اچي ويٺس، ٽرين آهستي آهستي هلڻ شروع ڪيو، لاڙڪاڻي شهر جون روشنيون گم ٿيڻ لڳيون ۽ چوطرف انڌيرا ڇانئجي ويا. مان برٿ تي ٿيهلو سراندي کان رکي ليٽي پيس.
”هي ڇا ٿي ويو؟....... ۽ سلي ..........“
پنهنجي هٿ ريکائن کي ڏسڻ شروع ڪيم جتي ڪنهن به ريکا تي سلي جو نانءٌ ته هو.......ڪا به لڪير سلي جي نه هئي. اوچتو نظر ساڄي هٿ ۾ مٿين حصي تي، جتي سگريٽ جي داغ جو نشان ، جيڪو محمد علي سليءَ جي نانءٌ تي آزمائيندي ڏنڀ ڏئي ڪيو هو...... نشان کي غور سان ڏٺم. نشان مونکي آٿت ڏيندي چيو، ” جيستائين مان تنهنجي هٿ تي زنده رهندس، پوءِ ڀل تنهنجي هٿ ريکائن ۾ سلي جو نانءَ نه هجي پر تنهنجي ته گهاون ۾ ضرور رهندو، ساڳيو ئي گيت ياد پئجي ويم، چپ رهڻ چاهيم ، پر هٿ ڏانهن ڏسي، لاشعوري طرح کيس چميم ۽ چپن ۾ جهونگارڻ شروع ڪيم،
” تيري ياد دل سي بلاني چلا هون،
که خود اپني هستي مٽاني چلا هون.“