منهنجي زندگي تماشن جو مرڪز رهي آهي...
(نامعلوم)
زندگي جڏهن به ڪروڌَ ۽ ”اڪيلائيءَ جي موسم“ جي ور چڙهي ويندي آهي ته آءُ نظمن ۾ پناهَه وٺندو آهيان. منهنجا نظمَ معياري آهن يا نه؟ مون انهن راين ڏي ان ڪري به ڪڏهن ڌيانُ ناهي ڏنو، ڇو ته منهنجا نظم، منهنجي دردن جو ري ايڪشن آهن. ڪڏهن ڪڏهن ته ائين به محسوس ٿيندو اٿم ته ڄڻ آنءُ دردن وٽ وڪاڻل شخص آهيان. بقول ڪنهن شاعِرَ جي:
درد ہو دل میں تو دوا کیجیئے
جب دل ہی درد ہو تو کیا کیجیئے
منهنجي زندگي تماشن جو مرڪز رهي آهي. سماجَ جي روين ۽ ڪنهن جي بيوفاين جا زنجير ڳچيءَ ۾ پيل ئي رهيا آهنِ. اهڙي سوڳوار صورتحال ۾ نظم منهنجي ذهني سڪونَ جو سبب بڻجندا رهيا. آنءُ جيڪڏهن نظمَ نه لکان هان ته ڪڏهو ڪو ”زندگيءَ تان رٽائرمينٽ“ وٺي چُڪو هُجان ها. ”زندگيءَ تان رٽائرمينٽ“ منهنجي نظمن جو پهريون مجموعو آهي. هن مجموعي ۾ مون 2016ع کان پوءِ وارا لکيل نظم شامل ڪيا آهن. غير ذميوار طبيعت هئڻ جي ڪري مون وٽ پراڻا نظمَ ڪو نه رهيا آهن.
نظمن ڏانهن لاڙو محترم حبيب ساجد جي ڪري ٿيو هو. حبيب ساجد سان وري ملاقات پياري شڪور سولنگيءَ جي ڪري ٿي هئي . انهن ئي ڏهاڙن (شايد سال 2000ع ) ۾ حبيب ساجد هر آچر رات ڳوٺ ايندو هو ۽ حبيب ساجد ڳوٺ وڃڻ کان پهريان شڪور سولنگيءَ ۽ مون سان ڪوٽ پل جي خوبصورت جهالي وٽ ملندو هو. جتي ڳالهيون ٿينديون هيون. ناڪام محبتن، ڪتابن، فلمن ۽ نظمن جي حوالي سان.....
حبيب ساجد هر هفتي هڪ نئون نظم لکڻ جي حوالي سان موضوعُ سليڪٽ ڪندو هو ۽ مون کان سواءِ انهيءَ موضوع تي حبيب ۽ شڪور به ٺاهوڪا نظمَ لکي ايندا هئا. لکڻ جي حوالي سان آءُ سدائين سست ئي رهيو هان. ائين ئي شاعرن سان ڪتابن ۾ توڙي روبرو ملاقاتن جو سلسلو وڌندو ويو....
مون جڏهن پريالوءِ جي ”ماڊرن“ اسڪول ۾ پياري دوست سميع سجاد جي معرفت پڙهائڻ شروع ڪيو هو ته ان وقت سائين سجاد ميراڻيءَ (عرف منهنجي ادبي ابي) مونکي ادبي سنگت پريالوءِ جو ڪرتا ڌرتا ڪري ڇڏيو هو. توڙي جو عام زندگيءَ ۾ آنءُ لاپرواهه ٽائيپ شخص رهيو آهيان، پر ڪو به ادبي ڪاڄُ ارينج ڪرڻ جي حوالي سان آنءُ سدائين ڪميٽيڊ رهيو آهيان. هاڻي ڪنهن به تنظيم جون واڳون سنڀالڻ لاءِ مون وٽ وقت ڄڻ بچيو ئي ناهي.
ٽريزري آفيس جي سخت قسم جي ڊيوٽي، ٻارن جي پڙهائيءَ جو فڪرُ، ڪتابُ، فلمون، رولاڪيون انهي سڀني شين ڄڻ ته مونکي پاڻ وٽ قيد ڪري ڇڏيو آهي. هڪ دفعي سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ سجاد ميراڻي صاحب بيدل مسرور صاحب سان منهنجي شڪايت ڪئي هئي ته روشن حد کان وڌيڪ مصروف رهڻ جي باوجود هڪ سنڌي اخبار لاءِ هر هفتي باقاعدگيءَ سان ڪالمُ ٿو لکي. بيدل مسرور صاحب مرڪي وراڻيو هيو ته اوهان جيترا گهڻا مصروف هوندؤ، اوترو گهڻو لکندؤ....
سو منهنجا هيءَ نظمَ منهنجي مصروفيت وارين گهڙين ۾ لکيل آهن. جن نظمن لاءِ آءُ ڪڏهن به اها دعويٰ نه ڪندس ته منهنجا هي نظم ”شاهڪار نظم“ آهن. جيئن به آهن، جهڙا به آهن، مونکي پنهنجي اولاد جيان پيارا آهن.
هيءَ نظمن جو ڪتابُ ”زندگيءَ تان رٽائرمينٽ“ آڻڻ ۾ منهنجي ڪجهه پيارن دوستن جو اهمُ ڪردار رهيو. ڇاڪاڻ ته پنهنجن نظمن جي حوالي سان سدائين غيرمطمئن ئي رهيو آهيان....
زندگي هڪڙي، مسئلا هزار مگر.......
(نارائڻ شيام)
هڪ دفعي ڪنهن مون کي لکي موڪليو هو ته: ”روشن! تون جنهن ڳوٺ ۾ رهين ٿو، اُتي سُٺا نظم نه پر سٺيون گاريون ئي لکي سگهجن ٿيون“. توڻي جو اِها ڳالهه هڪ سؤ هڪ سيڪڙو سچ آهي، پر مون کي منهنجي ڳوٺ پوءِ به پيارو آهي. مان خيرپور جي شور ۾ جڏهن ٿڪجي پوندو آهيان، تڏهن ڳوٺ جو رُخُ ڪندو آهيان ۽ ابلُ واهه جو هڪ ڪَپرُ منهنجن لُڙڪن توڙي اڪيلايُن کي پنهنجي ڪشادي پاند ۾ سمائي ڇڏيندو آهي.
آنءُ زندگيءَ ۾ سڀني تي تڪڙ ۾ اعتبار ڪري وٺندو آهيان ۽ نتيجي ۾ نقصان ئي اچي مٿي ۾ لڳندا آهن. دوستن جون ”مهربانيون“ دل جي بدن کي زخمي به ڪري ڇڏينديون آهن، پر پوءِ به مان هر وقت وڏا وڏا ٽهڪ ڏئي، اُنهن مهربانين کي وسارڻ جي ڪوشش ڪندو رهندو آهيان. زمانو منهنجن ٽهڪن کي ٻڌي مون کي ”غيرسنجيده“ هئڻ جا سرٽيفڪيٽ ڏيندو رهندو آهي.
نظمن جي هِن ڪتابَ کان اڳ ۾ مون پنهنجن ڪالمن جو ڪتابُ ڇپرائڻ پئي چاهيو پر دريا خان شنباڻيءَ جي ضد هُئي ته پهريان نظمن جو ڪتابُ اچي. ٻروچ جي ضد کٽي وئي ۽ منهنجي خواهش هارائي وئي. فيس بوڪ تان پنهنجا نظم ڪاپي ڪندي ڪندي اَٺَ مهينا ڳري ويا، ڪتابَ جو نالو سوچيندي ۽ فائنل ڪندي ٻيا ڇهه مهينا خرچ ٿي ويا، ”پنهنجي پاران“ لکڻ ۾ مهينو لڳي ويو ۽ خبر پئجي وئي ته ڪتابُ سهيڙڻ ڪيڏو ڏُکيو ڪمُ آهي. پر مون لاءِ سڀ کان ڏکيو ڪم ته هُن جو نالو لکڻ آهي.....
جب نام تیرا پیار سے لکهتی ہیں انگلیاں
میری طرف زمانے کی اُٹهتی ہیں انگلیاں
پنهنجي مختصر زندگيءَ ۾ مون دردَ جون وڏيون ڄمارون ڏٺيون آهن. ننڍپڻ ۾ امڙ جيجل جو وڇوڙو مليو، غربت آڏو ”ڄاڻ“ پنهنجي اهميت وڃائيندي رهي. پرائيويٽ ادارن جي نوڪرين وقت کان اڳ پوڙهو ڪري ڇڏيو. پر منهنجي جيون ساٿياڻي (جنهن کي آنءُ پيار ۾ ”رنجش“ سڏيندو آهيان) مونکي سهيڙيندي رهي ۽ بابا سائينءَ وري هڪ ئي وقت پيءُ جي پيارَ سان گڏ ماءُ جو پيارُ پڻ ڏنو. اهڙيءَ طرح سنڌي ٻوليءَ جو برک شاعر سائين منير سولنگي، ناميارو شاعِرُ محترم سجاد ميراڻي، سينيئر پي ٽي وي پروڊيوسر ۽ ناميارو ليکڪ ڊاڪٽر غلام مصطفيٰ سولنگي، منهنجا همدرد دوست محترم شاهن سمنگ، محترم محمد علي سهتو، محترم رحيم داد جوڳي، محترم مقصود مهيسر، محترم ڏاڏو صلاح الدين شيخ، محترم هاشم ڀٽي، محترم محمد اقبال سولنگي، استاد گل حسن لوهر، محترم عبدالرشيد سولنگي، محترم طارق ابراهيم، ڊاڪٽر نور محمد سولنگي، محترم نثار رڪ ۽ سندس معصوم نياڻي عاليه نثار، محترم غلام قادر ڀٽي، محترم اشرف ڄامڙو، محترم محمد حنيف سولنگي، محترم ظهير احمد ميمڻ، محترم مهدي حسن سولنگي، محترم شڪور سولنگي، محترم حفيظ فاروق گهانگهرو، استاد سعيد سومرو، محترم سعيد سنڌي، محترم سميع سجاد، محترم نثار مڱڻيجو، محترم ماجد انصاري، محترم ظهور سولنگي، محترم محمد علي جاگيراڻي، ناميارو شاعر ۽ نثر نويس محترم عزيز سولنگي (اثر)، ناميارو ڪهاڻيڪار محترم انور ابڙو، ناميارو شاعر محترم رکيل مورائي، ناميارو صحافي محترم منظور ميراڻي، ناميارو ڪهاڻيڪار محترم رزاق سهتو، محترم آزاد انصاري، محترم غلام حسين مري، محترم جاني خاصخيلي، محترم ديدار معصوم، محترم فهيم ڀٽو، منهنجو چاچو محترم غلام حيدر، ماما محترم يار محمد، ماما محترم محمد رمضان، ماما محترم پيارل، ماما محترم عزيز الله، محترم مولا بخش شيخ، محترم حبيب شيخ، منهنجا ٻچڙا رديٰ، رافع، ڌرتي، واسِعُ، ماهين، پارس ۽ انهن ٻچڙن جي امڙ، منهنجي زندگيءَ جي هر ڏک سک ۾ منهنجي همسفر منهنجي وني روزينا، زندگيءَ جي هر موڙ تي منهنجي لاءِ اتساهَه جو سبب رهيا آهن.
منهنجي زندگيءَ ۾ اهمُ ڪردار سائين امداد علي منگيءَ جو به رهيو آهي، جنهن مونکي سُٺي روزگار سان نوازيو. مان سڄي عُمر سندس ٿورائتو رهندس ۽ دعاگو رهندس ته ربُ سائين کيس دراز عمر ۽ مڪمل صحت عطا ڪري ته جيئن هُو اِئين ئي خلق جي خدمت جو خير جهڙو ڪم ڪندو رهي.
تمام گهڻي مهرباني پوپٽ پبلشنگ هائوس خيرپور جي چيئرمين ۽ سنڌي ادب جي خاموش خدمتگار محترم قربان منگيءَ جي، جنهن منهنجي ڪتابَ کي خوبصورت نموني ڇپائي اوهان تائين پهچايو آهي.
گهڻي مهرباني سنڌ جي پنهنجي ئي رنگ واري مصور محترم سعيد منگيءَ جي جنهن ڪتابَ جو سهڻو ٽائيٽل ٺاهيو.
نثري نظم جي خوبصورت شاعر پنهنجي پياري دوست محترم ايوب گُل جا ٿورا جنهن انتهائي مصروف وقت مان ڪجهه گهڙيون ڪڍي ڪتابَ جو مهاڳُ لکيو. سندس چواڻي هُن ڪڏهن به ڪنهن ڪتاب جو مهاڳُ ناهي لکيو. ڀلا ڀاڳ منهنجي ڪتابَ جا جنهن جو مهاڳُ پياري ايوب گُل لکيو.....
نثري نظم جي اڳواڻ شاعر سائين پارس حميد، منهنجن عزيز دوستن ۽ سنڌي ٻوليءَ جي خوبصورت شاعرن / ليکڪن محترم سجاد ميراڻيءَ، محترم امر اقبال، محترم ابراهيم کرل، محترم حبيب ساجد، محترم محمود سومري، محترم شڪور سولنگيءَ، محترم فراق هاليپوٽي، محترم دريا خان شنباڻيءَ، محترم ارشاد جاگيراڻيءَ ۽ محترم عرفان لُنڊ جن جي به تمام گهڻي مهرباني، جن منهنجي هِن ڪتابَ لاءِ پنهنجا خوبصورت احساس خوبصورت لفظن ۾ ارپيا آهن.
مان بيحد ٿورائتو آهيان سنڌي ٻوليءَ جي خوبصورت شاعر ۽ پنهنجي ورهين جي دوست محترم امر اقبال جو، جنهن هن ڪتابَ جي سهيڙ واري سموري سفر ۾ پنهنجيون سهڻيون صلاحون ۽ محبتون ارپيون. سندس محبتن جو ڪوئي مُلهه ئي نه ٿو سمجهان.
پياري آصف نظاماڻيءَ ۽ پياري عرفان ڀُٽي جا به لکَ ٿورا جن هن ڪتابَ کي ڪمپوزنگ جي مرحلي مان اُڪاريو.
[b] روشن شيخ
[/b] ڳوٺ پير حاجنا شاهه،
خيرپورميرس ـــ سنڌ.
0301-3402961