ساريون
هر ڪم وقت تي ڪرڻ جي صورت ۾ هاڻ صرف گودامن ۾ رکيل سارين جي سنڀال ڪجي، ته ڪو جيت جڻو نقصان ته ڪونه پيو ڪري، پاڇاٽي فصل جو وائر ۽ ڳاهه مڪمل نه ٿيو هجي، ته مڪمل ڪري وٺجي.
[b]فيبروري[/b]
گودامن ۾ رکيل سارين، اناج کي جيتن، سينور ۽ ڪوئن کان بچائڻ لاءِ سارسنڀال ڪجي.
[b]مارچ[/b]
مندائتي پوک مان موزون پيداوار وٺڻ لاءِ زمين جي تياري شروع ڪجي ۽ ٻج ۽ ڀاڻ سميت گھربل سامان ھٿيڪو ڪجي.
سنڌ جي ڏاکڻي علائقي ۾ اري 60، اري 8، ڊي آر 86، سدا حيات ۽ سڳداسي رتڙيا جنس جو ٻيجارو 20 اپريل کان پوکجي، ان لاءِ مٿاھين پر زرخيز زمين مان گندگاھ وارا ٻوٽا ڪڍي، اونھا ھر ڏئي، اڌ اڌ ويسي جون ٻاريون ٺاھي، انھن ۾ وٿاڻ جو سڪل ڀاڻ يا ڪٽو وجھي ساڙجي. زمين ٿڌي ٿئي ته 6 کان 7 ڪلو گرام ٻج في ٻاري ۾ پوکي، پاڻي ڏجي، پاڻي ڏيڻ کانپوءِ جيڪڏھن ٻج ڪنھن هڪ طرف گڏ ٿيل نظر اچي ته، ٻج کي هڪجھڙو پکيڙجي.
[b]اپريل[/b]
مارچ ۾ ڏنل صلاحن تي عمل ڪندي ٻيجاري جي پوک لاءِ علائقيوار سفارش ڪيل جنس ۽ وقت تي عمل ڪجي. ٻيجاري پوکڻ کان 10 کان 15 ڏينهن پوءِ، اڌ ڪلو گرام يوريا ڀاڻ في اڌ ويسي جي ٻاري ۾ ڏجي. پراڻو پاڻي نيڪال ڪري، نئون پاڻي ڏجي. گندگاهه ختم ڪجن، رونبي لاءِ زمين جي تياري مڪمل ڪري وٺجي.
جيئن ئي ٻيجارو مهيني جو ٿئي ته، رونبو ڪجي. ٻوٽن ۽ قطارن جي وچ وارو فاصلو 7 انچ رکجي، پر هڪ ئي جاءِ تي ٽي صحتمند سلا رونبو ڪجن. زمين جي قسم ۽ خاصيت آهر، ڪيميائي ڀاڻ استعمال ڪرڻ سان پيداوار وڌيڪ لهندي.
[b]مئي[/b]
رونبي لاءِ تيار ڪيل زمين ۾ هڪ مهيني جي عمر وارو ٻيجارو رونبو ڪجي. ٻوٽن ۽ قطارن جي وچ وارو فاصلو 7 انچ رکجي، پر هڪ ئي جاءِ تي ٽي صحتمند سلا رونبو ڪجن. زمين جي قسم ۽ خاصيت آهر، ڪيميائي ڀاڻ استعمال ڪرڻ سان پيداوار وڌيڪ لهندي.
[b]جون[/b]
اتر توڙي لاڙ ۾ سارين جي ٻيجاري جي پوک مند آهر ڪري وٺجي. اڳ ۾ پوکيل ٻيجارو 25 کان 35 ڏينهن جو ٿئي ته، رونبو ڪجي.
رونبي کان هڪ ٻه ڏينهن اڳواٽ جنس ۽ زمين جي خاصيت آهر ڪيميائي ڀاڻ استعمال ڪرڻ سان، پيداوار وڌيڪ لهندي. پوکيل ٻيجاري توڙي رونبو ڪيل فصل مان گندگاهه وارن ٻوٽن ۽ حملي آور جيتن ۽ بيمارين جو خاتمو آڻجي.
گهٽ ۾ گهٽ ٽئين چوٿين ڏينهن، پراڻو پاڻي نيڪال ڪري، نئون پاڻي ڏجي.
[b]جولاءِ[/b]
ڏکڻ توڙي اتر سنڌ ۾، ٻين سمورين جنسن جو ٻيجارو پوکجي چڪو هوندو، پر ڏوڪري 83 جو ٻيجارو جولاءِ جي پهرئين هفتي تائين پوکي وٺجي. ٻيجارو مهيني کن جو ٿئي ته، رونبو ڪجي. رونبو ڪيل فصل کي 15 کان 20 ڏينهن ٿيا هجن ته، اڌ کان مني ٻوري يوريا في ايڪڙ ڏجي، 25 کان 30 ڏينهن ٿيا هجن ته، جست جي کوٽ واري فصل ۾ پاڪستاني جست 20 سيڪڙو جا 12 ڪلوگرام يا آسٽريليا يا چين جو ٺاهيل 36 سيڪڙو جست جا 9 ڪلوگرام في ايڪڙ ڏيڻ گهرجي. فصل ۾ ڪو به جيت، ڪينئون يا بيماري نظر اچي ته، بچاءُ لاءِ جوڳا اپاءُ وٺڻ گهرجن.
[b]آگسٽ[/b]
ڏوڪري 83 (ڊي. آر 83) جو رونبو رهيل هجي ته، ڏکڻ سنڌ ۾ 5 آگسٽ ۽ اتر سنڌ ۾ 10 آگسٽ تائين مڪمل ڪجي. فصل جي عمر ۽ گهرج آهر ڪيميائي ڀاڻ ۽ جست جي کوٽ هجي، ته پوري ڪرڻ لاءِ ڏئي وٺجي. گندگاهه وارن ٻوٽن، جيتن ڪينئن يا بيمارين جو حملو هجي، ته موزون هٿرادو طريقن يا وري گاهه مار، جيت مار يا بيمارين خلاف استعمال ٿيندڙ زرعي زهرن وسيلي خاتمو آڻجي.
[b]سيپٽمبر[/b]
پاڇاٽي فصل ۾ ضرورت آهر نئون پاڻي ڏجي. غير جنسن وارا ۽ گندگاهه وارا ٻوٽا ڪڍجن. جيتن، ڪينئن ۽ بيمارين جو خاتمو آڻجي. آڳاٽي فصل ۾ سنگن جو رنگ سائي مان ڦري پيلو ۽ داڻن جو رنگ پلال جهڙو ٿيڻ شروع ٿئي، ته پاڻي بند ڪجي. جڏهن 90 کان 95 سيڪڙو داڻا پچي وڃن ۽ انهن ۾ 20 کان 22 سيڪڙو گهم هجي، ته لابارو ڪجي. لاباري کان پوءِ 4 کان 5 ڏينهن اندر سٿريون کڻي، صاف، سٺي، خشڪ ۽ مٿاهين پٽ تي ديرو ٺاهجي ۽ 10 کان 15 ڏينهن اندر سٽ ذريعي اَن صاف ڪري، سُڪائي، ڳوڻين ۾ ڀري محفوظ جاءِ تي رکجي.
واندي ٿيندڙ زمين کي واندو نه ڇڏجي. ان ۾ مناسب دوباري فصل پوکجن يا کيڙي ڪري ڇڏجي.
[b]آڪٽوبر[/b]
سنگن ۾ داڻن جو رنگ پلال جهڙو ٿئي ۽ 90 کان 95 سيڪڙو داڻا پچي وڃن، منجهن 20 کان 22 سيڪڙو گهم هجي، ته لابارو ڪري، سٿريون ڏوري ۾ ٻڌي، 2 کان 3 ڏينهن سڪڻ لاءِ ڇڏجن. پوءِ ڪنهن مٿاهين، سڌي، خشڪ ۽ سخت پٽ تي ديرو ٺاهي، سَٽ وسيلي ڳاهه ڪري، اَن صاف ڳوڻين ۾ ڀرجي. زمين ۾ وٽ هجي ته موزون، گهربل، دوباري فصل پوکجي. وٽ نه هجي ۽ فصل به نه پوکجي، تڏهن به واندي پيل زمين ۾ هر ضرور ڏيڻ گهرجن.
[b]نومبر[/b]
ڏکڻ سنڌ ۾ سارين جو لابارو، ڳاهه ۽ وائر مڪمل ڪجي. اتر سنڌ ۾ 90 کان 95 سيڪڙو سنگ پچن ته لابارو ڪجي، خالي ٿيندڙ زمين ۾ وٽ هجي، ته دوباري فصل پوکجي، وٽ نه هجي ته زمين ۾ هر ڏئي، ٻارا ۽ ناليون ٺاهي، ريج کان پوءِ نوان فصل پوکڻ گهرجن.
[b]ڊسمبر[/b]
سارين جو رهيل لابارو، ڳاهه ۽ وائر مڪمل ڪري وٺجي. خالي ٿيندڙ زمين ۾ دوباري فصل پوکجن يا هر ڏئي ڇڏجن.
***