داليون
دالين جي پوکيل فصلن جهڙوڪ چڻي، مسور ۽ مٽر ۾ ضرورت مطابق پاڻي ڏجي. گندگاهه وارن ٻوٽن ۽ حملي آور جيتن يا بيمارين تي ظابطي يا انهن جي خاتمي لاءِ مناسب اُپاءُ وٺجن.
[b]فيبروري[/b]
چڻي، مسور ۽ مٽر جي فصل مان گندگاهه وارن ٻوٽن، جيتن ۽ بيمارين جو خاتمو آڻجي ۽ فصل جي عمر ۽ ضرورت آهر پاڻي ڏجي.
مڱ ۽ ماش جي آڳاٽي پوک ته هن مهيني ۾ ڪري سگهجي ٿي، پر مندائتي پوک لاءِ وچولي لٽاشي زمين مان گندگاهه وارا ٻوٽا ڪڍي، اونها هر ڏيئي، هموار ڪري، ٻارا ۽ ناليون ٺاهڻ وسيلي، زمين جي تياري مڪمل ڪجي، ته جيئن مندائتي پوک ڪري سگهجي.
[b]مارچ[/b]
چڻي، مسور، ۽ مٽر جي فصل ۾ جيڪڏهن 95 سيڪڙو ڦوٽايا ڦريون پچي ويون هجن ۽ داڻو سخت ٿي ويو هجي ته، لابارو ڪري ديرو ٺاهجي. پاڇاٽي فصل ۾ ضرورت مطابق پاڻي ڏجي. گندگاهه وارا ٻوٽا، جيت ۽ بيماريون ختم ڪجن.
مڱ ۽ ماش جي پوک لاءِ تيار ڪيل زمين ۾ ريج ڪجي، ريج کان پوءِ وٽ اچڻ تي هڪ ٻوري ڊي. اي. پي في ايڪڙ ڇٽي، سائي جا هر ڏئي، 4 کان 7 ڪلو گرام في ايڪڙ ٻج، ڏيڍ فوٽ جي فاصلي تي ناڙي ڪجي.
[b]اپريل[/b]
چڻن، مسور ۽ مٽر جو پاڇاٽو فصل تيار هجي ته لابارو ڪري، ڳاھ ۽ وائر کان پوءِ ان/ٻج/دال صاف ڳوڻين ۾ ڀري، گودام ۾ رکجي يا وري بازار موڪلجي.
مڱن ۽ ماش جي وپيل فصلن مان گندگاھ وارن ٻوٽن، جيتن، ڪينئن ۽ بيمارين جو خاتمو آڻجي ۽ ضرورت آھر پاڻي ڏجي. جڏهن ته پهرئين هفتي تائين، پوک جو عمل مڪمل ڪرڻ گهرجي.
[b]مئي[/b]
چڻن، مسور ۽ مٽرن جو لابارو، ڳاهه ۽ وائر مڪمل ڪجي.
آڳاٽن پوکيل مڱن ۾ 50 سيڪڙو ڦريون پچي ويون هجن ته، چونڊو ڪري، ديرو ٺاهجي ۽ چونڊو مڪمل ٿيڻ تي صفائي ڪجي. مڱ، ماش ۽ موٺ پوکڻ لاءِ زمين جي تياري ڪجي، پر واضع هجي ته جون واري فصل ۾ جيتن جو حملو گهڻو ٿئي ٿو، تنهنڪري خرچ ۽ محنت وڌيڪ ڪرڻي پوندي.
[b]جون[/b]
مڱ ۽ ماش جي مارچ واري فصل جو چونڊو يا لابارو، ڳاهه ۽ وائر مڪمل ڪجي. جون واري فصل جي پوک مڪمل ڪجي، جولاءِ ۾ پوک ڪرڻي هجي، ته زمين جي تياري مڪمل ڪري وٺجي.
[b]جولاءِ[/b]
مڱ، ماش ۽ موٺ جي پوک جاري رکجي. جون ۾ پوکيل فصل مان گندگاهه وارا ٻوٽا ڪڍي، ضرورت آهر پاڻي ڏجي. جيتن، ڪينئن ۽ بيمارين جو حملو هجي، ته انهن کان وقتائتي بچاءُ لاءَ اپاءُ وٺجن.
[b]آگسٽ[/b]
مڱ، ماش ۽ موٺ جو فصل 15 آگسٽ تائين پوکي وٺجي، پوکيل فصل مان گندگاهه وارا ٻوٽا ڪڍي، ضرورت آهر پاڻي ۽ ڀاڻ ڏجي. جيتن، ڪينئن يا بيمارين جو حملو هجي، ته انهن جو خاتمو آڻجي. آڳاٽي فصل ۾ 50 سيڪڙو ڦريون پچي ويون هجن ته چونڊو ڪجي.
[b]سيپٽمبر[/b]
مڱ، ماش ۽ موٺ جي فصلن ۾ ضرورت مطابق پاڻي ڏجي. ڪنهن جيت، ڪينئين يا بيماري جو حملو هجي، ته خاتمي لاءِ جوڳا اپاءُ وٺجن. تيار فصل جو چونڊو يا لابارو ڪري، صاف سُٺي پٽ تي ديرو ڪري ۽ وقت سر ڳاهه ڪجي.
ربيع واريون داليون جهڙوڪ چڻا، مسور ۽ مٽر جي پوک ڪجي. ساريال علائقي ۾ دوباري، ڪچي وارين ايراضين ۾ باراڻي ۽ آبي وسيلن تي موڪي فصل مان بهتر پيداوار وٺڻ لاءِ جديد طريقا اختيار ڪجن.
[b]آڪٽوبر[/b]
مڱ، ماش ۽ موٺ جي تيار فصل جو لابارو، ڳاهه ۽ وائر وارو ڪم وقت سر ڪري وٺجي.
چڻن، مسور ۽ مٽرن جي موڪي، بوسي ۽ دوباري پوک جاري رکجي، پوکيل فصل جي سارسنڀال لهجي.
[b]نومبر[/b]
مڱ، ماش ۽ موٺ جو چونڊو يا لابارو، ڳاهه ۽ وائر، رهيل هجي ته مڪمل ڪجي.
ربيع وارين دالين، جهڙوڪ: چڻن، مسور ۽ مٽرن جي پوک جاري رکجي. پوکيل فصل مان گندگاهه وارا ٻوٽا ڪڍي ڇڏجن. جيتن ۽ بيمارين کان بچاءُ ڪجي.
[b]ڊسمبر[/b]
ربيع واريون داليون جهڙوڪ: چڻا، مٽر ۽ مسور پوکي وٺجي. پوکيل فصلن مان گندگاهه ختم ڪجن. چڻن ۾ پاڙ ڪپيندڙ ڪينئون هجي، ته سفارش ڪيل موزون زرعي زهر استعمال ڪجن.
***
جنهن کي اوهان ڪچرو سمجهو ٿا،
جنهن کي اوهان ساڙي،
ماحول کي گدلو ڪريو پيا،
اهو جيڪڏهن زرعي زمينن ۾ وڌو وڃي،
اهو جيڪڏهن ٻيجارن ۽ ڪونڊين ۾ وڌو وڃي،
اوهان جا فصل،
اوهان جا باغ،
اوهان جا خوبصورت نمائشي ٻوٽا،
اوهان جي وڻن کي،
مفت جي خوراڪ ملي پوندي،
انهن ۾ موسمي تبديليون سهڻ،
موذي مرضن خلاف برداشت،
وڌڻ جي سگهه وڌي پوندي،
اهي صحتمند رهندا،
انهن جي واڌ ۾ واڌ ايندي...
مٺل جسڪاڻي