مختلف موضوع

ڪفايت شعاري

سنڌ يونيورسٽي جي 1957ع جي دور ۾ رهندڙ رجسٽرار خانصاحب آغا تاج محمد خان جو لکيل ڪتاب ”ڪفايت شعاري“ 1957ع ۾ آر ايڇ ۽ برادرز پاران ڇپايو ويو. ڪفايت شعاري جي اڄ به ساڳي ئي اهميت آهي جيڪا ان دور ۾ هئي.
Title Cover of book ڪفايت شعاري

• ڪفايت شعاري ۽ بُخل ۾ فرق

مٿي ٿورو ذڪري ڪري آيا آھيون ته بُخل ڇا کي چئبو آھي. پر ھِتي ڪفايت شعاري ۽ بخل بابت کولي لکجي ٿو، جنھن مان بخل جو تفاوت نمايان نظر ايندو. ڪي ماڻھو پنھنجي ناداني ۽ غلط فھميءَ سان ڪفايت شعاري ۽ بخل ۾ ڪابه تميز نٿا رکن. انھن جي خيال ۾ اُھي ٻئي ھڪ ئي درخت جون شاخون آھن. يعني ڪفايت شعاري ۽ بُخل ٻئي ھڪ آھن. ٻنھي ۾ ھڪ جھڙي گھٽتائي آھي، حالانڪ ھن ڳالھ جي اظھار ڪرڻ کان رھي نٿو سگھجي ته انھن ٻنھي جو اھڙو تفاوت آھي، جھڙو رات ۽ ڏينھن جو ۽ اولھ ۽ اوڀر جو ھڪ ٻئي ۾ تفاوت آھي. اُھي جيڪڏھن ھڪ ڳالھ آھن ته ڪفايت شعاري ۽ بُخل به ساڳيون چيزون آھن. پر انھن جو تفاوت اھڙو ظاھر ظھور آھي، جو ٿوري سمجھ رکندڙ آدمي به چڱي طرح سمجھي سگھندو، سو ھيءُ آھي.
ڪفايت شعاري ان کي چئجي، جو جڏھن سڀ ڪنھن قسم جو واجبي خرچ ڪري بيھجي. ان بعد جا بچٿ ٿئي، اھا ڪِن ضروري ۽ اتفاقي وقتن لاءِ رکڻ. اُھا آھي ڪفايت شعاري ۽ بُخل ھي آھي، جو اوھان کي جيڪو به پئسو ھجي سو بند رکو. ڪنھن به ضروري ۽ سَجائي ڪم تي به خرچ نه ڪريو ۽ سموري پئسي بچائي رکڻ لاءِ ڪوبه سبب نه ھجي.
ڪفايت شعاري جو مقصد آھي فضول خرچيءَ کان پرھيز ڪرڻ، جا ھڪ عمدي ۾ عمدي ۽ اعليٰ درجي جي فضيلت آھي. پر بخل جو مطلب ھي آھي، جو ضروري ۽ واجبي خرچ کان به پري ڀڄڻ ۽ پرھيز ڪرڻ. جا نھايت خراب ۽ نيچ عادت آھي.
مثلاً ٻه شخص آھن، جن جي آمدني سؤ روپيا آھي. ھڪڙو شخص کاڌي پيتي، لٽي ڪپڙي تي واجبي خرچ ڪري ٿو ۽ پنھنجي تعلق رکندڙ انسانن جي واجبي گھُر پوري ڪري ٿو. ازانسواءِ پنھنجي اولاد جي تعليم تي به خرچ ڪندو رھي ٿو. حتي الوسع پاڻ کي توڙي اولاد کي ڪنھن به قسم جي تڪليف نٿو ڏئي. ان بعد ٿورو گھڻو بچائي رکي ٿو، جي آئي ويل ڪتب اچي.
ٻيو شخص اُھو آھي، جو پنھنجو توڙي پنھنجي اولاد جو ڪوبه ضروري خرچ پورو نه ٿو ڪري ۽ نڪي اولاد جي تعليم لاءِ بندوبست ٿو ڪري، پر رڳو گھڻو پئسو گڏ ڪري رکندو وڃي ته انھيءَ صورت ۾ پھرين کي ڪفايت شعار چئبو ۽ ٻئي کي بخيل سڏبو.