• آخرين استدعا
ھڪ اھو زمانو ھو جڏھن جسماني طاقت ۽ بھادريءَ جو قدر ھو، ان بعد وري اھو زمانو آيو جو اشرافت جو قدر ھو ۽ وقت تي ڪم ايندي ھئي. وري ان بعد ھڪ زمانو اھو ھو جو جڏھن سڀ کان وڌيڪ علم جي عزت ھئي. پر ھاڻي انھن سڀني ڳالھين جو زمانو ويو ۽ انھن جو دور ختم ٿيو، ھينئر زمانو دولت جو آھي. جنھن وٽ دولت آھي اھو امير آھي ۽ اھوئي بھادر به آھي، سو عالم فاضل آھي. بلڪ سڀ ڪجھ آھي. ڇو ته اڄڪلھ جو معيار (ڪسوٽي) دولت آھي. جنھن وٽ دولت آھي، اھو ئي وڏو خاندان ٿو سڏيو وڃي ۽ سمجھيو وڃي. اوھين ڏسندا ته دنيا جون جملي مھذب ۽ تمدن واريون بادشاھيون به دولت سبب ئي ڪارگر ۽ زور واريون ثابت ٿيون آھن.
مثلاً: آمريڪا وارن وٽ دولت جي فراواني آھي ته سڀ ڪنھن قوم ۽ سڀ ڪنھن ملڪ جي اک به وڃي آمريڪا تي پوندي آھي، جو وڏا وڏا طاقت وارا ملڪ به ان کان قرض حاصل ڪري سندس محتاج بڻيا آھن.
دولت آھي ته سڀ ڪجھ آھي، جنھن وٽ دولت ڪانھي ته ان وٽ ڪجھ به ڪونھي. جي امير آھن سي دولت سبب وڌيڪ امير بڻبا ويندا ڇو ته دولت جي ڪري ئي اعليٰ ۾ اعليٰ درجو حاصل ڪري سگھندا.
جي غريب آھن سي روز بروز وڌيڪ غريب ٿيندا ويندا، ڇاڪاڻ ته انھن وٽ دولت ڪانھي، جنھن جي ڪري اعليٰ درجو حاصل ڪري سگھن. موجوده دنيا ۾ غريب لاءِ امير بڻجڻ واسطي ڪفايت شعاريءَ کان سواءِ ٻيو ڪوبه علاج تصور ۾ اچي نٿو سگھي.
آخر اھڙن ماڻھن جا مثال ڏجن ٿا، جي صاحبَ ڪفايت شعاريءَ سبب غريبيءَ مان اميريءَ جي درجي تي پھتا آھن. اھڙن ماڻھن مان ھڪڙو آمريڪا جو رھاڪو ”جان ڊي راڪ فيلر“ آھي جو پھريائين تمام مفلس ھو ۽ پوءِ ڪروڙ پتي ٿيو. ان جي زندگيءَ جو حال ھيٺئين ريت آھي.