مختلف موضوع

ڪفايت شعاري

سنڌ يونيورسٽي جي 1957ع جي دور ۾ رهندڙ رجسٽرار خانصاحب آغا تاج محمد خان جو لکيل ڪتاب ”ڪفايت شعاري“ 1957ع ۾ آر ايڇ ۽ برادرز پاران ڇپايو ويو. ڪفايت شعاري جي اڄ به ساڳي ئي اهميت آهي جيڪا ان دور ۾ هئي.
Title Cover of book ڪفايت شعاري

• اولاد کي ڪفايت شعاريءَ جي تعليم ڏيڻ

پيءُ ماءُ تي فرض آھي ته ابتدا کان وٺي ٻارن کي ڪفايت شعاريءَ جو عادي بڻائڻ. پر اھي ڪفايت شعار تڏھن ٿيندا جڏھن پنھنجي والدين جو عمل ان تي ڏسندا. فضول خرچ انسان جو اولاد ڪڏھن به ڪفايت شعار ٿي نه سگھندو. جيڪڏھن انسان سمجھي ته اھو ٻِج ننڍي ھوندي ٻارن ۾ وجھجي ته ڪفايت شعاريءَ جون ترڪيبون عمل ۾ آڻي ٻارن کي ڏيکارين ۽ ان جا فائدا سندن دلين تي چڱي طرح ويھارين. جڏھن اھا عادت ٻارن ۾ ننڍي ھوندي پئي ته وڏي ھوندي ان تي خوب عامل ۽ پابند رھندا. پر جيڪڏھن ان جي برخلاف لاڏ ۽ پيار سان ڪنھن ٻئي سبب ڪري ٻار فضول خرچ ٿي پيا ته پوءِ ساري عمر فضول خرچ رھندا. تنھن ڪري سندن ڪَنن تي ڳالھيون ئي ڪفايت شعاريءَ جون آڻينديون رھجن ته دنيا ۾ پئسو وڏي شيءِ آھي ان کان سواءِ دنيا ۾ ڪوبه ڪم ٿي نه سگھندو. جيڪڏھن پئسو موجود ھوندو ته جيڪا شيءِ دلپسند ھوندي سا وٺي سگھبي. جي نه ھوندو ته اھا حسرت ھميشہ دل ۾ رھندي ته جيڪر پئسو ھجي ته فلاڻي چيز خريد ڪجي. پئسو ئي آھي جنھن سان زندگي آرام ۽ آسائش سان گذاري سگھجي ٿي. پئسي واري جي عزت ھر ڪو ڪري ٿو، پر مفلس کي ھر ڪو ڌِڪاري ٿو. جن وٽ پئسو ڪونھي، اھي ئي بُکيا رھن ٿا. تڪليفون ۽ مصيبتون کين جدا سھڻيون پون ٿيون. مطلب ته پئسي کان سواءِ انسان ذليل خوار ٿو رھي. برخلاف ان جي پئسي وارو ھميشہ خوشحال ٿو رھي ۽ زندگي ھميشہ مسرت سان ٿو گذاري. ٻارن کي مثال ڏيئي ڏيکارجي:
مثال اول پنھنجي پاڙي جو ڏجي ته فلاڻو انسان، جو ماڙين ۽ بنگلن وارو آھي. کائڻ پيئڻ لاءِ ان کي سڀڪي موجود آھي. ڪم لاءِ کيس خدمتگار موجود آھن. پھرڻ لاءِ کيس عمديون پوشاڪون ميسر آھن. انھن جا ٻار ڏسو ته ڪھڙا نه خوش ٿا رھن. ڇا کاڌي پيتي ڏانھن ڇا ڪپڙي پھرڻ ڏانھن. اھو سڀ تڏھن آھي جڏھن انھن وٽ پئسو موجود آھي. سڀڪو انھن جي عزت ڪري ٿو سو به پئسو ھجڻ ڪري. اُن پئسو گڏ ڪيو آھي، ڪفايت شعاري ڪرڻ سبب. اوھان به فلاڻا فلاڻا رستا اختيار ڪندا ته شاھوڪار ٿيندا ۽ انھن وانگر ھميشہ خوش گذاريندا رھندا.
وري غريب ۽ مسڪين ڏيکاري انھن کي مثال ڏجي ته اھي ويچارا جو سٺين ۽ عمدين جاين ۾ نه آھن يا انھن وٽ پورو کاڌو به ڪونھي ۽ پھرڻ لاءِ ڪپڙو موجود ڪونھي. پر انھن کي ڪوبه عزت ڪونه ٿو ڏئي. سو به اُھو سبب آھي جو ان وٽ پئسو ڪونه آھي.
ٻارن کي رغبت ڏيکارڻ ته اھڙا ڪم ڪريو جنھن مان ھميشہ عزت ملي ۽ چڱي دستور موجب ڪم ڪريو، جيئن ڪفايت شعار بڻجو.
اھڙا ڪيئي طريقا آھن، جن مان پئسي جو قدر يا قيمت ٻارن کي ذھن نشين ڪرائي سگھجي ۽ ھو ڪفايت شعاريءَ جا عادي بڻجي سگھن.
مثلاً ٻارن کي جيب خرچي ڏئي انھن کي اھو شرط ٻڌائجي ته مھيني اندر اوھان جيڪي پئسا بچايا ته اوھان کي اوترا پئسا ٻيا به ڏبا. جڏھن گھڻا پئسا جمع ڪندا ته اوھان کي پنھنجي مرضيءَ موجب عمديون عمديون شيون وٺي ڏبيون يا اھو کين سمجھائجي ته اوھان جيترا پئسا گڏ ڪندا ته اوترا پئسا اوھا کي ٻيا به ڏبا ۽ اھي پئسا اوھان کي بئنڪ ۾ رکائي ھڪ ڪتاب وٺي ڏبو، جنھن ۾ مرضي پويو ته پئسا داخل ڪرائيندا رھو، وڻيو ته وقت سر پئسا ڪڍايو.
اھڙي طرح اوھان جا پئسا جمع ٿيندا رھندا. اھڙا ڪم ڪندا ته انھن ۾ ڪفايت شعاريءَ جي عادت پئجي ويندي.