• مهاڳ : ڪنهن ڪنهن ماڻهوءِ منجهه
انڊس سولائيزيشن جي قدامت تي ڪم ڪندڙ دنيا جي وڏن جاکوڙي محققن ۽ انٿروپايولوجسسٽس پنهنجي تحقيقي اڀياس ۾ سنڌو سڀيتا جي آگاٽن جو جيڪو هڏ ڪاٺ ۽ نڪ نقشو چٽيو آهي، هاشم مونکي انهن مان ڪنهن جو ڀٽڪيل وجود لڳندو آهي، پورو پڪو ۽ سچو “ دراوڙ” ، ڪو ڪمي ڪاسبي، ڪو واڍو ، رازو معمار، چڪ تي ويٺل ڪنڀار، يا ڪنهن ضرب خاني ۾ روڪڙا جوڙيندڙ يا اناج جي انبار جا جوال ڀرائي ، ڍڳا ڍڪائي، سنڌوء بندر ڏانهن گاڏي ڊوڙائيندڙ کيچلو ڇوڪر، وکري وڻجارو يا وڏي “غوراب” جو معلم، مهندار، سونهون، ميد (ملاح) يا ڪنهن هوڙي جا سڙه سنوان ڪندڙ ساٽي ڇورو ، گاڏيو تاريندڙ نوجوان سانورو بانورو، سانول سنگهار يا ڪنهن پتڻ آرپار ناو ڊوڙايندڙ ناکئو يا بتيلو ڪاهي سير سان سينو ساهي مڇي ماريندڙ مهاڻو جيڪو “مهين شهر” جو رهواسي هو.
جنهن هن ڪل جڳ ۾ جنم وٺي وقت ۽ حالتن سان مهاڏو اٽڪائي جيڪو چاهيو سو وڏي ويڙهاند کان پوءِ ماڻيو ان حوالي سان جياپي جي جنگ ۾ اڄ به هو ميد ملاح يا پروهت ( پريسٽ ڪنگ) وارا پارپتا رکندڙ مهين واسي هن دور ۾ پنهنجي الڳ سوچ ۽ ساڃاه رکي ٿو، جياپي جي پهرين ڏاڪي کان هلندي هن دور تائين محنت مزدوري کان ويندي اعليٰ تعليم پرائڻ ۽ آفيسر ٿيڻ تائين ، مصروف زندگي مان ڪي پل ڪڍي ادب ۽ آرٽ جي آبياري ڪرڻ، ادب جي مختلف ڌارائن م ڪي لاڀائتيون لکڻيون سرجڻ ، ناٽڪ ڪلا جي الڳ الڳ ماڌيم سا نڀاءُ ڪرڻ، شاعري جي صنفن سان طبع آزمائي ڪرڻ سان گڏو گڏ رٽائر ٿيڻ تائين اڄ به ائين لڳندو آهي ته هاشم آفيس ويندو آهي يا آفيس ويل هجي ۽ اهو غلط به ناهي، رٽائر ٿيڻ بعد به هو نهايت ئي متحرڪ نظر آيو.
پنهنجي اجهي جي سار سنوار ۽ گهر جي پيڙه پختي ڪرڻ جي ذميواري کي نڀائيندي هن ڃڻ ته فل ٽائيم پاڻ ارپيو ۽ ان لاءِ هاشم ڪو به شارٽ ڪٽ استمعال نه ڪيو هوندو. هر حال ۾ خوش... لکا ئي نه پوندي ته ڪا ويڌن آهي. ڏک ۽ ڏجھن مان مزو پيو ماڻيندو. پر ٻئي ڪنهن کي ڏکيو ڏسندو ته ڪوشش ڪري وس آهر واهر ڪندو. واندڪائيءِ کي ڪڏهين وندر نه بڻايائين، زندگيءِ جو زهر ڪاڳرن تي اوڳاڇي ڇڏيندو ۽ اهو عمل سندس لکڻين ۾ پڌرو آهي.
ڪنهن پورهيت جي گهر جنم وٺندڙ هاشم شورو مونکي مها ڪوي ٽئگور جي انهن سٽن جيان به لڳندو آهي ته : الهندڙ سج چيو : ڪو آهي ، جيڪو مون کان پوءِ روشني ڦهلائي ؟ !...
ڏور ڪنهن جهڳيءَ ۾ ٽمڪندڙ ڏييي چيو : “مان ڪوشش ڪندس”......!
پنهنجي حياتي جي اڻانگي سفر ۾ هاشم شوري جي اها ڪوشش جاري رهي/آهي ۽ رهندي.
اياز عالم ابڙو