1. مسيحا
“ پر امان!” مومل احتجاج ڪيو.
“ پر ٻر ڪجهه به نه، اڄ جڏهن مون ڳالهه ڪئي ته پاڙي وارا سرمد جي سڱ لاءِ ٿا اچن، خبر اٿئي پڻهين ڇا چيو؟ سرمد جو نالو ٻڌي اکيون ڳاڙهيون ٿي ويس ۽ چوڻ لڳو اهو ٽرڙو ڇورو، ٽڪي جو ڪلارڪ، سمجهي ڇا ٿو پاڻ کي، هليو آهي منهنجي ڌيءَ سان شادي ڪرڻ، خبردار جو هو منهنجي در تي مومل جي سڱ لاءِ آيا آهن، پنجون گريڊ ڇا مليو آهيس ڄڻ گورنري ملي هجيس، منهنجي ڌيءَ کائنس ڏهه گريڊ مٿي آهي، منهنجي ڌيءَ لاءِ سٺا سڱ کوڙ .”
“آخر امان، سرمد سان بابا جي ڪهڙي دشمني آهي ؟ هن کي چئي ڇڏ ته مومل به سرمد کي پسند ٿي ڪري .”
“چري ٿي آهين ڇا ؟ آئون پڻهين کي چوان ته مرڳوئي پاڻ ٻنهي کي ماري وجهي .”
“مونکي مرڻ قبول آهي پر پنهنجي پسند جي شاديءَ جي ته مذهب به اجازت ٿو ڏي، پوءِ آخر اسان سان هيءُ انياءُ ڇو؟ “مومل اوڇنگارون ڏيئي روئڻ لڳي.
“بس ڪر منهنجي ڌيءَ ڀلا ٻڌاءِ آئون ڇا ٿي ڪري سگهان، منهنجي ڀلا هن گهر ۾ ڪهڙي ٿي هلي، منهنجي ڀلا ڪهڙي مرضيءَ سان شادي ٿي هئي، مونکان ڪنهن پسند پڇي هئي، مردن سدائين پنهنجي مرضي هلائي آهي .” ماءُ اکين ۾ ڳوڙها آڻيندي ڇيو .
“پر امان تون هڪ ڳوٺاڻي ۽ علم کان وانجهيل عورت هئينءَ، آئون هن ڪمپيوٽر ايج جي جي پڙهيل لکيل ڇوڪري آهيان، هاءِ اسڪول ٽيچر آهيان، پنهنجو برو ڀلو پاڻ بهتر ڄاڻان ٿي .”
“ اهوته ٺيڪ آهي ڌيءَ پر تون ڪو به اهڙو قدم نه کڻندينءَ جنهن سان تنهنجي پيءَ ۽ ڀاءُ جا ڪنڌ دنيا آڏو جهڪن، هو سدائين ڪنڌ مٿي ڪري هلڻ جا عادي آهن، ماڻهو چوندا ته هيءُ هئس ماءُ جي پرورش، ڌيءَ سڄو الزام مونتي ايندو.” ماءُ هٿ ٻڌندي چيو .
“امان .....امان هي تون ڇا ٿي ڪرين، اهڙي غلط خيال جومان سوچي به نٿي سگهان، نه امان تون مونکي غلط نه سمجهه، تون بيفڪر ٿي وڃ، آئون تنهنجي ڌيءَ آهيان، توکي مون تي اعتماد هئڻ گهرجي.” مومل ماءَ کي ڀاڪر پائيندي چيو .
“مونکي توتي ڀروسو آهي ڌيءَ، چڱو تون آرام ڪر رات گهڻي ٿي ويئي آهي صبح جو اسڪول به وڃڻو آهي، الله مڙئي چڱي ڪندو”، ماءَ کيس پيشانيءَ تي چمي ڏيندي ڪمري مان نڪري وئي .
ٿوري دير پهرين جي اها گفتگو کيس ڏنگي رهي هئي، اوچتو کيس ڪو خيال اچي ٿو، هوءَ ٿورو انهيءَ تي سوچي ٿي، سندس مک تي مرڪ پکڙجي وڃي ٿي ۽ سائڊ ليمپ وسائي سمهي رهي ٿي. ٻئي ڏينهن مومل سرمد سان ملي .
“ چڱو ٿيو مومل تون اچي وئينءَ،” سرمد مسڪرائيندي چيو
“ ڇو ڪا خاص ڳالهه آهي ڇا؟”
“ ها بلڪل خاص ، ٻڌنديئنءَ ته بي اختيار ٽهڪ ڏاڍا ٽهڪ ڏينديئنءَ .”
“ کلڻ کان پهرين روئڻ جي تياري ڪر.”
“ ڇو خير ته آهي .” سرمد مان ڏانهس نهاريو.
“نه پهرين تون ٻڌاءِ ته اهڙي ڪهڙي ڳالهه آهي جو آئون وڏا ٽهڪ ڏئي کلندس، يار واقعي ڪافي عرصو ٿيو آهي وڏا وڏا ٽهڪ ڏنا ئي ناهن .”
“نه مومل پهرين تون ٻڌائي ته اهڙي ڪهڙي ڳالهه آهي، تون ڏڍو اداس ۽ پريشان آهين .”
“سرمد پهرين تون ٻڌاءِ ته کلي وٺون ۽ وري آئون ٻڌائيندس ته ٻئي گڏجي روئينداسين.”
ته پوءِ ٻڌ! آئون ورهين کان پوءِ ڪالهه جمعي نماز تي ويس، اهو سوچي ته راڻو ريجهائي وٺان، سو تنهنجي پيءَ جي بلڪل ڀرسان بيهي نماز پڙهڻ لڳس، تو واري پيءَ جو مونکي پنهنجي ڀر ۾ ڏٺو ته، منهن خراب ٿي ويس ۽ اڌ نماز مان نڪري هليو ويو ..” سرمد ٽهڪ ڏئي کلڻ لڳو ۽ مومل جي چپن تي به مرڪ اچي وئي .
“ڀلا هاڻي تون ٻڌاءِ ، ڪهڙي ڳالهه آهي بيچيني لڳي پئي آهي ؟”
“ روئڻ لاءِ تيار آهين ؟” مومل مرڪندي چيو
“ پليز مومل ايترو نه ستاءِ .” سرمد بيچينيءَ سان چيو .
“ سرمد بابا سختيءَ سان سڱ لاءِ انڪار ڪري ڇڏيو آهي” ، مومل اداسيءَ مان چيو
“ آخر مون تنهنجي پيءَ جو ڪهڙو گناه ڪيو آهي ، جو کڻي ايڏي دشمني وڏي اٿس.”
“ تو وڏو گناه ڪيو آهي سرمد، جو ڪلارڪ ٿي پئين، جيڪڏهن هجين ها سي ايس پي آفيسر، انجينير يا ڪسٽم آفيسر ته ڪا ڳالهه نه هئي ، پنهنجي شادي به ٿي وڃي ها ۽ .........”
“۽ ٻن ٽن ٻارن جا ماءُ پيءُ هجون ها ،” سرمد وچ ۾ جملو ڪٽيندي چيو .
“ هل بيشرما .” مومل شرمائڻ لڳي .
“مومل پوءِ يارڇا ڪريون .”
“ڪنهن درگاه تي ملنگ ٿي وڃي دونهين دکائي ويهه الله الله ڪر” مومل کلندي چيو .
“ مومل تون به ٿي منهنجي بيوسيءَ ۽ غربت تي چرچا ڪرين،” سرمد ڳنڀير ٿيندي چيو .
“ منهنجي ذهن ۾ هڪ ترڪيب آهي ، آزمائي ٿا ڏسون، ڪم ٿي ويو ته ٺيڪ آهي نه ته جدائي پنهنجو مقدر آهي ئي .” مومل اٻاڻڪي ٿيندي چيو .
“ ڪهڙي ترڪيب جلدي ٻڌائي .” سرمد اٻهرو ٿيندي چيو
“چڱو ٻڌ .” مومل سرمد کي آهستي آهستي ڪجهه سمجهائڻ لڳي ، ٿوري دير پهرين سرمد جو ڪوماڻيل مک ٻهڪي اٿيو .
“ترڪيب ته ڀلي آهي ، پر ڊاڪٽر انهيءَ تي راضي ٿيندو ؟ “
“ڊاڪٽر کي راضي ڪرڻ ۽ اعتماد ۾ وٺڻ تنهنجو ڪم آهي .”
“ ٺيڪ آهي آئون ڊاڪٽر سان ملي توکي ايس ايم ايس ڪري ڇڏيندس .”
“ اسلام عليڪم ڊاڪٽر صاحب ” سرمد ڪلينڪ ۾ داخل ٿيندي چيو .
“ وعليڪم سلام ” ڊاڪٽر سرمد سان هٿ ملائيندي چيو
“ ڪهڙا حال آهن سرمد ؟ طبيعت ته ٺيڪ آهي .”
“ها ها ڊاڪٽر صاحب سڀ خير آهي. بس مڙئي ذاتي ڪم آهي وڏي اميد کڻي آيو آهيان .”
“ ها حڪم ڪر” ۽ ڪمپائونڊر کي چانهن آڻڻ لاءِ چيو .
“ڊاڪٽر صاحب توهانجي مدد جي سخت ضرورت آهي، توهانجي مدد جي ڪري ٻه حياتيون بچي سگهن ٿيون .”
“هڪ ڊاڪٽر جو وڏو اعزاز هوندو آهي حياتيون بچائڻ، ۽ جيڪڏهن منهنجي مدد جي ڪري ٻه حياتيون بچن ٿيون ته اهو منهنجي لاءِ وڏو اعزاز هوندو.” ڊاڪٽر مرڪندي چيو
“ڊاڪٽر صاحب توهان کي ڊرامو ڪرڻو پوندو ۽ رول به نهايت اهم آهي” سرمد مسڪرائيندي چيو .
“ ڊرامو ڪرڻو آهي ؟ مونکي ڪجهه سمجهه ۾ نٿو اچي ڪجهه کلي ڳالهه ڪر .”
“ چڱو ڀلا ٻڌو.” سرمد ڊاڪٽر کي سڄي ڳالهه سمجههائڻ لڳو .
“ سرمد، منهنجي هن پروفيشن جي ڪاميابي صرف ماڻهن جو مون تي اعتماد ۽ اعتقاد آهي ، مرڳو ائين نه ٿيئي جو نيڪي منهنجي گلي ۾ پئجي وڃي ، مون هيءَ ڪلينڪ وڏي محنت سان ڄمائي آهي .” ڊاڪٽر ڳنڀير ٿيندي چيو .
“ ڊاڪٽر صاحب، هي ڪم ڪنهن به غلط ارادي يا نيت سان نه پيو ٿئي ، هن ۾ نيڪ نيتي شامل آهي ، هي ڪم بلڪل اسڪيم مطابق ٿيندو ، توهان تي ڪنهن جو شڪ ئي نه ٿيندو ، ڇو ته هنن جو گهر توهانجي گهر ڀرسان آهي ۽ يقينن هو ايمرجنسيءَ ۾ توهان کي ئي گهرائيندا.” سرمد ڊاڪٽر کي مطئمن ڪندي چيو .
“ ٺيڪ آهي سرمد ، پوءِ سڀاڻي ئي هن اسڪيم تي عمل ٿا ڪيون ، واقعي مونکي ڏاڍي خوشي ٿيندي توهانجي مدد ڪري. ڪم ٿيڻ کانپوءِ مٺائي ته کارائيندي ؟ ” ڊاڪٽر مرڪندي چيو .
“ توهان مٺائي ٿا چئو ڊاڪٽر صاحب ، وڏي دعوت ڪبي ، شاديءَ جي دعوت .” ٻئي کلن ٿا .
صبح جا ساڍا ست ٿيا هئا، مومل بظاهر اسڪول وڃڻ لاءِ پنهنجي ڪمري ۾ تياري ڪري رهي هئي، سندس پيءُ نوڪريءَ تي وڃڻ لاءِ تيار ٿي ناشتو ڪري رهيو هو، ماءُ بورچيخاني ۾ هئي، سندس ڀاڄائي پنهنجي ٻارن کي اسڪول وڃڻ لاءِ تيار ڪري رهي هئي، ڀاڻس نوڪريءَ تي وڃي چڪو هو. مومل موقعو سٺو ڏسي وٺي رڙ ڪئي ۽ لڇڻ ۽ ڦٿڪڻ لڳي، مومل جي رڙ ٻڌي ماڻس ۽ پڻس گهٻرائجي سندس ڪمري ۾ ڊوڙندا آيا.
“ڇا ٿيو مومل ، ڇاٿيو ” مومل جي ماءَ ۽ پيءَ ساڳي وقت هڪڙو ئي سوال ڪيو . مومل عجيب قسم جا آواز ڪڍي ۽ وار وکيري ڦيرائڻ لڳي ۽ مردانه آواز به ڪڍي رهي هئي جيڪي سمجهه ۾ نه پئي آيا.
“هي منهجي ڌيءَ سان ڇا ٿيو ؟ الله سائين رحم ڪر، مومل جا پيءَ وڃ ڪنهن ڊاڪٽر کي ڏس ” مومل جي ماءُ روئيندي مڙس کي چيو .
“ پر هن مهل صبح صبح ڪهڙو ڊاڪٽر ويٺو هوندو ، ڪنهن جي اسپتال کليل هوندي .” پڻس پريشان ٿيندي چيو
“ڊاڪٽر فهيم کي گهران سڏي اچ سامهون ته رهي ٿو .”
“ چڱو وڃان ٿو وڃان ٿو، تون مومل جو خيال پيئي ڪرينس .” ائين چئي مومل جو پيءُ ڪمري مان نڪري ويو، پريشاني هن جي مک مان صاف بکي پئي . مومل وٺي وڏي ڪيڪ ڪئي .
“ مومل ، ڌيءَ، او راڻي ڇا ٿيو آهي توکي “ ماڻس پريشانيءَ ۾ وڃي کيس چنبڙي.
“ ڪجهه به نه “ مومل اکيون کوليندي ۽ مسڪرائيندي چيو .
“پر هي ڇا؟ هيءُ وري ڪهڙو ٽڪساٽ آهي” ماڻس حيرت ۾ چيو . هوءَ ڪجهه به نه سمجهي سگهي .
“ ڪجهه ناهي امان ڀلي ڊاڪٽر اچي ، تون چپ ڪري ويهي رهه ، پاڻهي سڄي خبر پئجي ويندئي. او اها ڀاڄائي پئي اچي .” انهئين ڪري مومل وري اها ساڳي ائڪٽنگ ڪرڻ لڳي .
“مومل، مومل ڇا ٿيو؟ ڇا ٿيو مومل کي چاچي؟ خير ته آهي ؟ .” سندس ڀاڄائيءَ ايندي سان بيچينيءَ مان پڇيو .
“بس امان ! الاهجي ڇا ٿي ويو اٿس، چوي ٿي ته چڪر ٿا اچن ۽ مٿي ۾ سخت سور آهي گڦ به اچيس ٿي، الاهجي ڪهڙيون ڳالهيون ٿي ڪري، هاڻي آئون ڇا ڪيان؟ منهنجي جواڻ جماڻ ڌيءَ کي الاهجي ڪنهنجي نطر لڳي ويئي آهي .” ماڻس مومل تي نظر وجهندي چيو جيڪا اڃان تائين عجيب عجيب آواز ڪڍي رهي هئي، ٿوري دير ۾ پڻس ڊاڪٽر فهيم کي وٺي آيو، جنهن چڱي طرح اسٽيٿسڪوپ سان تپاسيو بلڊ پريشر جو اوزار لڳائي رت جو دٻاءُ معلوم ڪيو ۽ هڪ سئي ڀري ٻانهن ۾ لڳائي ۽ ڪجهه دوائين لکي پڻس کي ڏيندي چيو .
“ سائين ٻه منٽ اڪيلي ۾ توهان سان ڳالهائڻو اٿم .”
“ مومل جي ڪمري مان نڪري ڊاڪٽر ۽ پڻس وڏي ڪمري ۾ وڃي ويٺا .”
“ سائين مون مريضه جي چڱي طرح تپاس ڪئي آهي .”
“ ڊاڪٽر صاحب منهنجي نياڻي ٺيڪ ته ٿي ويندي نه ؟” مومل جي پيءَ بيچينيءَ مان پڇيو .
“سائين توهان پڙهيل لکيل سلجهيل انسان آهيو، توهانجي نياڻيءَ کي هسٽريا جي بيماري آهي، انهيءَ مرض جا دورا ايڏا خطرناڪ ٿيندا آهن جو مريض کي پاڳل بنائي ڇڏيندا آهن، هاڻي مون في الحال وقتي آرام لاءِ انجيڪشن هڻي ڇڏي آهي، ۽ هي دوائون اسٽور تان وٺي با قائدي استعمال ڪرائيندا. پر اهو سڀ ڪجهه وقتي آهي ،” ڊاڪٽر وقتي تي زور ڏيندي چيو .
“ڊاڪٽر صاحب توهانکي پڪ آهي هيءُ هسٽريا ئي آهي ؟” پڻس غير يقيني انداز ۾ پڇيو. سائين بلڪل هن مرض جو مونکي وسيع تجربو آهي ۽ هيءُ سبجيڪٽ منهنجو فيوريٽ رهيو آهي منهنجي هن مرض ۾ سٺي اسٽڊي آهي، ” ڊاڪٽر سنجيده ٿيندي چيو .
“ ڊاڪٽر صاحب پوءِ هن مرض جو ڪوئي علاج ته هوندو ؟”
“ ها آهي ضرور آهي ، صرف ۽ صرف شادي .”
“ شادي ؟ ” مومل جي پيءَ حيرت مان پڇيو
“ جي ها شادي ، انهيءَ مرض جو آخري ۽ ڪامياب علاج صرف ۽ صرف شادي . مون اڳي به عرض ڪيو ته اوهين لکيل پڙهيل ۽ سلجهيل انسان آهيو ، تنهنڪري توهان کي اهڙي صلاح ڏيان ٿو ته مريض جي جيترو جلد شادي ڪرايو اوترو بهتر آهي نه ته پاڙو پتي آهي مٽ مائٽ آهن جيترا ماڻهو اوتريون ڳالهيون ، سائين توهان منهنجي ڳالهه سمجهو پيا نه.” ڊاڪٽر سنجيدي ٿيندي چيو.
“ جي جي ها مان سمجهان ٿو ” پڻس هٻڪندي چيو .
“جيڪڏهن اهڙا ٻه چار دورا ٻيا به پيا ته ٿي سگهي ٿو مريض سڄيءَ زندگيءَ لاءِ پاڳل به ٿي سگهي ٿو .” ڊاڪٽر پڻس کي ڊيڄاريندي چيو .
“ڊاڪٽر صاحب، ڀلا شاديءَ کان سواءِ ٻيو ڪو علاج ناهي ڇا؟ ميڊيڪل سائنس وڏي ترقي ڪئي آهي، ڪجهه ته علاج ڪڍيو هوندو .”
“نه سائين توهان صحيح آهيو ته ميڊيڪل سائنس وڏي ترقي ڪئي آهي، پر هن جو علاج خود ماڻهوءَ وٽ آهي ۽ اهو علاج صرف شادي آهي ۽ ٻيا علاج وقتي آهن ۽ ها! شادي به اها فائدو ڪندي جنهن ۾ مريض جي پسند شامل هجي ۽ جيڪڏهن پسند جي شادي نه ٿي ته فائدي بدران نقصان ٿيندو، اهو ان مرض ۾ اهم آهي، ڇو ته مريضه کي خوش رکڻو آهي، توهان ان ڳالهه جو خاص خيال رکجو مريضه هر حال ۾ خوش رهي، چڱو مان هاڻي هلان ٿو، وري جي تڪليف ٿئي ته مونکي سڏائي وٺجو، گهٻرائڻ جي ڪا به ڳالهه ناهي .” ائين چئي ڊاڪٽر هليو ويو پر پڻس کي سوين سوچون ۽ وسوسا ڏيئي ويو . ڊاڪٽر جي وڃڻ کان پوءِ مومل جي ماءُ ڪمري ۾ داخل ٿي .
“ مومل ڪيئن آهي” مومل جي پيءَ بيچينيءَ مان پڇيو
“ هاڻي ڪجهه آرام اٿس ، ڊاڪٽر ڇا چيو ؟ ”
“ مومل جي ماءُ مومل کي هسٽريا جي بيماري آهي. ڊاڪٽر چيو آهي ته جيترو جلدي ٿي سگهي مومل جي شادي ڪرايو ، نه ته مومل چري ٿي سگهي ٿي ۽ چيائين شادي مومل جي پسند جي هجي”
“پوءِ سرمد وارن ڏانهن نياپو ڪيان ته اچي ڳالهه پڪي ڪري ڏينهن وٺي وڃن .” مومل جي ماءُ مسڪرائيندي چيو
“پر ڪهڙي خبر مومل سرمد کي پسند ڪري به ٿي يا نه؟ ”
“ مومل انهيءَ شاديءَ ۾ راضي آهي ۽ سرمد کي پسند به ڪري ٿي .” مومل جي ماءُ مرڪندي مومل جي پيءَ کي حيرت ۾ ڏسندو ڇڏي مومل جي ڪمري طرف وڌي وڃي ٿي .........”