تاريخ، فلسفو ۽ سياست

شعور

سنڌي ٻولي ۾ اسان وٽ ورلي ڪي اهڙا ڪتاب لکيا ويا آهن جن ۾ موضوعن تي سائنسي انداز ۾ مضبوط دليلن سان ڳوڙهو بحث ڪيو ويو هجي ۽ شعور اهڙن ڪتابن مان هڪ آهي.
Title Cover of book شعور

(2) ٻڌڻ جو حواس:

مثال طور، ڪو ماڻهو ڄائي ڄم کان ٻوڙو آهي. هن ۾ ٻڌي سگهڻ جي سگهه ڪانهي. ڇا اهو ماڻهو ڪنهن به واڪي بابت ڪا به ڄاڻ ماڻي سگهي ٿو؟ ڇا هو ٻڌائي سگهندو ڪنهن به ماڻهوءَ، جانور، پکيءَ جي آواز، هوا گهلندي پيدا ٿيندڙ سُوسٽ، پاڻيءَ جي ڇولين وغيره بابت، مطلب ته واڪي سان واسطيدار ڪنهن به شيءِ بابت ڪا به پرک ڪري سگهي ٿو؟ ڇا هو سَنهي، ڳري، مِٺي، کهري آواز ۾ فرق ڪري سگهندو؟
جواب آهي، نه. انهن بابت هن وٽ ڪا به ڄاڻ ٿي نه ٿي سگهي. اهڙو ماڻهو ته ڳالهائي به نه سگهندو. ڄائي ڄم کان ٻوڙو ماڻهو ڄائي ڄم کان گونگو هوندو آهي. هن جي ڪنن کان دماغ تائين ڪو آواز پهچي پنهنجو مخصوص احساس، اولڙو، عڪس ٺاهي ئي نه سگهندو آهي، ان ڪري هن کي ڪا به ٻولي نه ايندي آهي. هن وٽ ٻڌڻ جي حواس سان لاڳاپيل ڪا به ڄاڻ ٿي نه ٿي سگهي.
ڪن ماڻهن ۾ ڪَن جو رڳو ٻاهريون ٻلکڙو (گهگهڙو) خراب هوندو آهي ۽ ڪن جو پردو ۽ ڪن جا ٻيا عضوا صفا ٺيڪ هوندا آهن. اهڙو ماڻهو وات کولي واڪو ٻڌي سگهندو آهي. نڙيءَ ۾ ٻنهي پاسن کان ٻه سنهڙيون نلڪيون هونديون آهن جن جو واسطو ڪن سان هوندو آهي ۽ انهن نلڪين مان ڪن تائين پهچندڙ آواز جون لهرون هن جي دماغ تائين پنهنجو اولڙو ٺاهي سگهنديون آهن ۽ هو نه رڳو ٻڌي پر ڳالهائي به سگهندو آهي. ان ماڻهوءَ کي ٻوڙو چئي نه سگهبو، ڇو ته ٻڌڻ جو حواس پنهنجو ڪم ڪري سگهي ٿو.
ماڻهو هڏن ۽ کل وسيلي به آواز جون لهرون (ارتعاش) محسوس ڪري سگهندو آهي پر شرط آهي ته اهي کيس ڪنهن ٺوس شيءِ وسيلي ڇهنديون هجن، پر اها انتهائي معمولي ۽ کٽل ڄاڻ هوندي.