شاعر پاران
مونکي ٽئگور جو هڪ نظم اڪثر ياد ايندو آهي، جنهن ۾ هُن لکيو آهي ته ”تنهنجي رٿَ ظاهر ٿي ته آئون خوش ٿيس ته اڄ آئون مالا مال ٿي ويندس ۽ تون مونکي بنا گُهرڻ جي گهڻو ڪجهه ڏيندين، پر جڏهن تنهنجي رٿَ اچي مون وٽ بيٺي، مون توکان ڪجهه گُهري وٺڻ ٿي چاهيو، تون رٿَ مان لهي آئين ۽ مونکي ڪجهه ڏيڻ بدران تو
مون اڳيان هٿ ڊگهيريو ۽ مونکي چيو ته تون وٽ ڇا آهي مونکي ڏيڻ لاءِ؟ آئون حيران ٿي ويس، پنهنجي گودڙيءَ مان اَنَ جو هڪ داڻو ڪڍي توکي ڏنم ۽ تون هليو وئين، ان شام جڏهن آئون پنهنجي جهوپڙيءَ ۾ گودڙيءَ کي کولي جانچي رهيو هوس ته مونکي سون جو هڪ داڻو نظر آيو، تڏهن حسرت ۽ ڏک مان سوچيم ته ڪاش آئون پنهنجو سڀ ڪجهه توکي ڏئي ڇڏيان ها..!“
ٽئگور جو اهو نظم پڙهڻ کان پوءِ سوچيان ٿو ته آئون زندگيءَ ۾ڪنهن کي به ڪجهه ڏئي نه سگهيو آهيان ۽ نه ئي ڪنهن کان ڪجهه وٺي سگهيو آهيان، بنهه خالي رهيو آهيان، مڪمل خالي پڻو، هڪ لاشخص جي روپ ۾ مون پنهنجو وجود ڳولڻ جي ڪوشش ڪئي آهي، مونکي پنهنجو وجود ڪٿي به نظر نه ٿو اچي، ڪڏهن ڪڏهن ته اهو گمان ٿيندو اٿم ته آئون شايد آهيان ئي ڪونه، ڪٿي به ناهيان، نه ڌرتيءَ تي، نه افق ۾،نه چنڊ ستارن تي ۽ نه ڪنهن جي دل ۾، آئون ته آهيان ئي ڪونه، صرف هڪ خيال آهيان،خالي پڻي جو خيال، سندرتا کان خالي، فڪر کان خالي...!
مون لطيف ۽ سرمست کان وٺي شيخ اياز تائين سنڌ جي سمورن ڪوين جي ڪويتا ۾ پاڻ کي ڳوليو آهي پر مونکي ڪٿي به پنهنجو وجود نظر نه آيو آهي...!
آئون پنهنجي وجود جي ڳولا ۾ ڀٽڪي رهيو آهيان، آئون پنهنجو وجود ان شخص ۾ ڳولي رهيو آهيان جنهن لاءِ شيخ اياز چيو هو ته؛
تون جو مونکان پوءِ اچين،
ڪينجهرکان ڪارونجهر تائين،
منهنجا گيت ٻڌين، مونکي ياد ڪرين،
سنڌڙي ساري ڳاڙهو کهنبو ٿي ويندين تيسين،
۽ جي ان تي منهنجي ڦُلڙيون ڦُلڙيون ڏات ڏسين،
شال اهو سمجهين،
ڏات وڏي شيءِ ناهي پرسچ وڏي شيءِ آهي،
جنهن شخص لاءِ اياز اهي سٽون لکيون، آئون ان شخص جي ڳولا ڪري رهيو آهيان پر مونکي ان جو ڪو ڏَس پتو نه ملي سگهيو آهي. آئون ڪنهن مهل پاڻ کي اتاهين تان هيٺ اونداهين ۾ ڪِرندي محسوس ڪريان ٿو ته ڪنهن مهل اڏامي چنڊ ستارن کان به مٿي ڏُور افق ۾ هليو وڃان ٿو ۽ وري ڦهڪو ڪري ڌرتيءَ جي ڌوڙ ۾ اچي پوان ٿو، تڏهن محسوس ڪريان ٿو ته آئون ڪجهه به ناهيان...!
آئون محسوس ڪريان ٿو ته منهنجي ڪلهي ۾ ٽوڪري آهي ۽ آئون سڄي ڪويتا کيتر وڙولي ڏات جون ڦُلڙيون ان ٽوڪريءَ ۾ ڀريان ٿو،پر جڏهن سانجهيءَ ويلي پنهنجي جهوپڙيءَ ۾ پهچان ٿو ته ٽوڪري خالي آهي، ڏات جون ڦُلڙيون الائي ڪٿي واٽ تي ئي گم ٿي وڃن ٿيون...!
آئون هڪ عجيب ڪيفيت ۾ مبتلا آهيان، منهنجي ڪَنن ۾ ٻُرندڙ پڙلاءُ مونکي ولوڙي رهيا آهن، منهنجو اندر ايئن گرجي ٿو جيئن چنڊ جي چوڏهين رات ۾ سمنڊ گرجندو آهي. آئون ان ديس جو رهواسي آهيان جتي ڌارين جي لتاڙ جا نشان ايترا ته گهڻا آهن، جو پنهنجن جا پيرا بنھ نه ٿا لڀجن، منهنجي ڪَنن ۾ ترخانن ۽ ارغونن جي گهوڙن جي ٽاٻڙ ٽاٻڙ ۽ هڻڪارن جا آواز ٻُري رهيا آهن، آئون مڪليءَ تي لڙڪيل آخوند صالح جي ڪپيل زبان کي اچرج مان ڏسي رهيو آهيان، موهن جي دڙي جي کنڊرن ۾ پنهنجي سايي کان به ڇِرڪي رهيو آهيان ۽ محسوس ڪريان ٿو ته ٻيجل جو چنگ پوءِ به بس ئي نه ٿو ڪري...!
منهنجا خواب سرحدن جا ليڪا لتاڙي پري پري جي ديسن تان ڀٽڪي موٽن ٿا، مونکي گوئٽي ۽ بائي شيلي جو صدائون بي چين ڪن ٿيون، سقراط ۽ سورويٽ جو سچ مونکي يونان مان گُهوري رهيو آهي، پر آئون ڪانئر آهيان، سڀ ڪجهه ڏسندي به خاموش آهيان، ٻُڌندي به ماٺ آهيان، آئون جڏهن به قلم کڻان ٿو ته منهنجا هٿ ڪنبڻ لڳن ٿا، ڪجهه لکي نه ٿو سگهان، پرھ ڦٽيءَ جو، وڻن جي ٽارين تي ويٺل پکين جون ٻوليون مونکي بيچين ته ڪن ٿيون پر آئون انهن پکين سان گڏ ٻوليون ٻولڻ کان محروم آهيان، آئون هڪ عجيب ڪيفيت ۾ مبتلا آهيان ۽ پنهنجي وجود کي ڳولي رهيو آهيان...!
اوهانجو پنهنجو
مشتاق سعيد
03332723101