ڪاميابيءَ جو راز
سيٺ عثمان پري کان اهو منظر ڏٺو پئي کيس آواز پڻ صحيح پئي آيو، هن سڄي ڳالھہ سمجهي، ويجهو اچي پنھنجي پٽ کي زوردار ٿڦڙ هنيائين جو پريشآن ٿي ويو. سرفراز گهٻرائجي. پنھنجا لڙڪ اگهي وڃڻ لڳو، سيٺ عثمان کيس سڏ ڪري روڪي ۽ ڇٻر تي ٻاهر پيل ڪرسين مان هڪ تي کيس ويھڻ جي صلاح ڪئي ۽ پنھنجي پٽ عدنان کي بہ ويھڻ لاءِ چيائين ٻنھي ڇوڪرن لاءِ اها عجيب ڳالھہ هئي پر ٻئي خاموش ٿي ويھي رهيا.
سيٺ عثمان چوڻ لڳو، ”چاليھہ سال اڳ هڪ خطرناڪ زلزلي جي تباهيءَ ۾ منھنجا ماءُ پيءُ فوت ٿي ويا. ان وقت آئون ننڍو هئس پنھنجي هڪ مائيٽ سان گڏ هن ڪراچي شھر ۾ آيس، هيءُ تہ هڪ مھربان شھر آهي، جنھن الائي ڪيترن کي پناھہ ڏني آهي، آئون بلڪل اڪيلو هئس ڪراچيءَ ۾ اچي مون بوٽ پالش ڪرڻ شروع ڪيا، ڪيترن مشڪلاتن کي منھن ڏنم. ڪيترا ڏينھن بکيو وقت ڪٽيندو هئس، روڊن جي فٽ پاٿن تي سُتس. مون جيترا ڪيترائي ڇوڪرا مون خيرات گهرندي ۽ پئسا پنندي ڏٺا پر منھنجي ضمير مون کي هميشہ محنت جو سمجهايو ۽ محنت کي ترجيح ڏيندي آئون ماڻھن جي بوٽن کي تمام سھڻو ۽ دل سان چمڪائيندو هئس. مون کي مزوريءَ سان گڏ ڪڏهن ڪڏهن خوش ٿي اهي وڌيڪ خرچي بہ ڏيندا هئا. رات جو منھنجي ٻانھن ۾ ڏاڍو سور ٿيندو هو پر آئون ٻئي ڏينھن جي محنت لاءِ خود کي تيار ڪندو هئس، انھيءَ اميد تي تہ انشاءَ اللھ منھنجا سٺا ڏينھن ضرور ايندا. اسين ننڍا لاوارث ڇوڪرا هڪ چمڙي جي ڪارخاني جي شيڊ هيٺ سمھندا هئاسين. جنھن جو مالڪ بہ محنتي هو ۽ اسان جي محنت ڏسي وڌيڪ همٿائيندو هو ۽ کاڌو بہ کارائيندو هو.
هڪ ڏينھن مالڪ مون کي چيو، ”منھنجي مينيجر جي طبيعت ٺيڪ ڪونھي تون بينڪ ۾ پئسا جمع ڪرائي اچ“ آئون ڊرائيور سان گڏجي بينڪ ۾ پئسا رکائي رسيد کڻي آيس، منھنجي عادت هئي تہ آئون ڪم پڪو اصول وارو ۽ ثبوت سميت صحيح ڪندو هئس ٻہ درجا پڙهيل بہ هئس ڪجهہ تعليم هتي بہ هڪ سال ورتي سو بينڪ جو ڪم مالڪ مون کي ڏئي ڇڏيو، مينيجر ڪارخاني جي ئي ڪمري ۾ ويٺو هوندو هو پر ڪجهہ ڏينھن کانپوءِ کيس فالج ٿيو ۽ هو وفات ڪري ويو. هاڻي مالڪ مون کي مينيجر ڪري ڇڏيو ۽ آهستي آهستي مون تي وڏو اعتبار ڪرڻ لڳو، مون ڊرائيونگ بہ سکي ورتي، هڪ ڏينھن مالڪ مون کي تمام پريشان لڳو.
زور ڀري پڇيومانس تڏهن ٻڌايائين مٿس بينڪ جو ڪجهہ قرض آهي پر ان کان وڌيڪ انھيءَ قرض جو وياج وڌي ويو آهي. اڄ آخري تاريخ آهي جيڪڏهن بينڪ ۾ اهي پئسا ادا نہ ڪبا تہ پوءِ ٿوري وقت ۾ هو ڪارخاني کي ضبط ڪندا. منھنجي عادت هئي تہ آئون تمام محدود خرچ ڪندي گهڻو پئسو بچائي رکندو هئس منھنجي ايڏي حيثيت ڪونہ هئي جو مالڪ جو قرض لاهيان پر ڪيترن سالن جو بچيل پئسو ايترو ئي گڏ ٿي ويو هو جيترو مالڪ تي قرض هو. مون دل وڏي ڪري کين پنھنجا پئسا ڏيڻ جي آڇ ڪئي. پھرين تہ هن جواب ڏنو سندس خودداريءَ اهو قبول نٿي ڪيو تہ هڪ نوڪر کان پئسا کڻي اوڌر لاهي پر پوءِ منھنجي گهڻي اصرار تي هن اهي پئسا قبول ڪيا ۽ مون سان ئي گڏ بينڪ هلي قرض مان خود کي آجو ڪيائين.
توهان يقين ڪريو تہ اهو پڻ منھنجي حياتيءَ جو حسين ترين پَل هو، وقت گذرڻ سان منھنجو مالڪ مون کي بلڪل پنھنجي سڳن ڀائرن جيان ڀانئڻ لڳو، کيس ڪا فئملي ڪا نہ هئي. ايتريقدر جڏهن هو گهڻو بيمار ٿيو. هن پنھنجي سڄي جائيداد ۽ هيءُ ڪارخانو منھنجي نالي لکيو، پنھنجي پٽ ڏي نھاريندي سيٺ عثمان چوڻ لڳو تہ، ”آئون هرسال مقام تي جنھن قبر تي فاتحہ پڙهڻ ويندو آهيان، اُها منھنجي محسن منھنجي مالڪ سيٺ غياث الدين خان جي قبر آهي پٽ! عدنان مون ننڍپڻ ۾ بوٽ پالش ڪيا ۽ سرفراز خان بہ بوٽ پالش ڪري ٿو هڪڙي لحاظ کان اسين ٻئي هم پيشه آهيون” سرفراز خان سيٺ جا لفظ ٻڌي دل ۾ خوشي ۽ فخر محسوس ڪيو تہ هو محنت ڪري کائي ٿو ۽ محنت جو صلو اللھ پاڪ ضرور عطا ڪري ٿو. عدنان کي بہ ڏک ٿيو تہ هن بي سبب سرفراز کي ڌڪ هڻي ڪيرايو. پيءُ جي چوڻ تي کانئس معافي گهريائين. اڄ کيس معلوم ٿيو تہ پورهيو ڪوبہ سٺو ۽ خراب ڪونہ هوندو آهي. جيڪڏهن ڪنھن بہ ڪم ۾ محنت ڪجي تہ ان جو ميوو ضرور ملي ٿو.