محنت جو ڦل
ٿامسن جي موسميات واري ڪتاب جي ڇپجڻ کان اڳ هن گهڻو قرض کنيو هو. ڪتاب جيئن ئي ڇپيو قرض خواهن اچي جهليس هڪڙو تہ اهڙو نٺر ماڻھو هو جو جندئي نہ ڇڏيس سمجهيائين تہ پاڻيھي پبلشر کان کڻي مون کي واپس ڪندو پر ايئن اڃان ٿيئي تنھن کان اڳ انھيءَ قرض خواھہ کيس جيل ۾ وجهرائي ڇڏيو. پبلشر پڻ هٿ ڪونہ وڌو جو اڃان ڪتاب مڪمل طور وڪجي راس ڪونہ ٿيو هو. ناٽڪن (ڊرامن) جو هڪ اداڪار مطالعي جو شوقين هو. ڪئن نالي انھيءَ اداڪار هن جي جيل وڃڻ جو ٻڌو تڏهن کيس ڏاڍو احساس ٿيو، ڇو جو هُن مطالعي نويس جي نظر ۾ اديب، شاعر ۽ فنڪار قوم جو سرمايو آهن سندن هٿ تنگ نہ هئڻ گهرجي حڪومت کي پڻ سندن جوڳي مدد ڪرڻ گهرجي تہ جيئن اُهي هڪمنائيءَ سان پنھنجي فن کي وڌائي سگهن. هُن اهو ماحولياتي موضوع بابت ڪتاب پڙهيو ۽ کيس گهڻو پسند پڻ آيو. سوچيائين تہ ڇو نہ هِن ليکڪ جي مدد ڪريان، جنھن اهڙو لاجواب ڪتاب لکيو آهي. سو پاڻ ڪھي وٽس جيل ملاقات لاءِ ويو، ملڻ کانپوءِ چيائين تہ ”توهان سان منھنجي واقفيت تہ ڪونھي پر آئون ڊرامن جو اداڪار آهيان توهان سان ملاقات لاءِ هتي آيو آهيان“ ٿامسن ورندي ڏنس.
”ها! مون بلڪل تنھنجو نالو ٻڌو آهي تون هڪ مشھور اداڪار آهين پر هتي مون سان ملڻ ڇاجي ڪاڻ آيو آهين؟“، ڪُئن چيس، ” جي اڄ توهين اجازت ڏيو تہ آئون رات جي ماني توهان جي لاءِ آرڊر تي تيار ڪرائي هتي کڻي اچان ۽ پاڻ گڏجي ماني کائون“. شاعر موڪل ڏنس ڪُئن رات جي ماني ويجهي هوٽل تان ٺاهرائي کڻي آيو.
جڏهن ٻئي ڄڻا آرام سان ماني کائڻ ويٺا. تڏهن هڪٻئي سان حالي احوالي پڻ ٿيا، ڪئن جو چرچي ڀوڳ جو نمونو ٿامس کي پسندو آيو منجهن هڪ قسم جو دوستيءَ وارو رويو قائم ٿي ويو. جڏهن ماني کائي بس ڪيائون تہ پوءِ ڪئن چيس ”آئون جنھن ڪم لاءِ هتي آيو آهيان اهو توهان کي ٻڌائڻ ضروري ٿو سمجهان مسٽر ٿامسن آئون توهان جو قرضي آهيان توهين مون ڏي هڪ سئو پائونڊ قرض لھڻو ٿا“.
ٿامسن ڏانھنس حيرت سان ڏسندي چيو، ”ڇا جو قرض؟ منھنجي تہ اڄ توسان پھرين ملاقات آهي، هن کان اڳ تہ پاڻ ڪٿي مليائي ڪونہ آهيون ۽ نہ ئي ڪا خط و ڪتابت پڻ پنھنجي وچ ۾ آهي پوءِ اهو قرض ڪھڙو؟“
ٿامسن سوچڻ لڳو تہ هي ناٽڪي ماڻھو شايد مون سان مسخري ٿو ڪري جڏهن منھنجون مالي حالتون هاڻي ٺيڪ نہ آهن تڏهن هيءُ بہ ڄڻ مون تان ٺٺولي ڪرڻ آيو آهي. ان ڪري ٿوري رُکي نموني ڪُئن کي چيائين،” معاف ڪجو توهان ڏي منھنجو ڪو بہ قرض ڪونھي توهان جي دعوت لاءِ مھرباني هاڻي توهان وڃي سگهو ٿا“.
ڪُئن مرڪندي چيس،
آئون قسم کڻي چوان ٿو تہ آئون ڪنھن بہ قسم جي ٽوڪ يا ڀوڳ توهان سان نہ پيو ڪريان نہ ئي منھنجو ڪنھن اهڙيءَ کِل مشڪريءَ جو رادو پڻ آهي هيءُ سئو پائونڊ جو چيڪ وٺو آئون دِل جي خوشيءَ سان توهان کي ڏيان پيو، اهو توهان جو مون تي قرض ان ريت آهي جو چند ڏينھن ٿيا مون توهان جو موسمن بابت لکيل دلچسپ ڪتاب پڙهيو جنھن مون کي ڄاڻ ۽ خوشي ڏني پڙهي ايترو مزو آيم جو سوچيم تہ جنھن شخص اهڙو سٺو ڪتاب لکيو آهي ان کي انھيءَ جو عيوضو يا اجورو ضرور ملڻ گهرجي ۽ انھيءَ جي شڪر گذاري واجب آهي. پوءِ دل ۾ خيال آيم تہ مون وٽ جيڪا هيتري دولت آهي ڇو نہ انھيءَ کي ٻين حقدارن کي ڏيڻ لاءِ ڪو وصيت نامو لکان انھيءَ سان جن ماڻھن جا مون تي حق يا احسان آهن اهي ادا ٿي ويندا انھن کي ڪجهہ نہ ڪجهہ منھنجي ڇڏيل ورثي مان ملي ويندو انھيءَ حساب سان هڪ سئو پائونڊ توهان کي انھيءَ ڪتاب جي پڙهڻ جي خوشيءَ جي عيوض ورثي ۾ ڏيڻا ڪيا وري جو اڄ ٻڌم تہ اوهين ڪنھن قرض جي ڪري جيل ۾ پيا آهيو پوءِ هيڪاري اهو فيصلو ڪيم تہ منھنجي مرڻ کان پوءِ جڏهن وصيت تي عمل ٿيئي تہ انھيءَ کان بھتر آهي آئون پنھنجي حياتيءَ ۾ ئي اهو ڪم ڪريان، ممڪن آهي جڏهن انھيءَ وصيت جو پورائو ٿيئي تيستائين توهان کي انھن هڪ سئو پائونڊن جي ڪا ضرورت ئي نہ هجي. اهو خيال ڪري اڄ هتي جيل ۾ ملاقات ڪرڻ آيس تہ جيئن توهان جي مھل سر مدد ٿي سگهي“. اهو اديب سندس ڳالھہ کان گهڻو متاثر ٿيو ۽ خاص اها خوشي ٿيس تہ اهي ڏوڪڙ مٿس ڪو ٿورو، ٺٺولي يا بخشش ناهن بلڪہ سندس نور نچويل اکين ۽ دماغ جي پورهئي ۽ محنت جو ڦل آهن، اهو خيال ڪري سئو پائونڊن جي چيڪ جو انعام خوشيءَ سان قبول ڪري قرض خواهن کي پئسا ڏيئي پنھنجو پاڻ کي آجو ڪرايائين.