اداريو
علي محمد شاهه لڪياري ڏانهن لکيل هي سڀئي خط 1980ع واريءَ ڏهاڪي جي سياسي ۽ سماجي صورتحال جو چِٽو آئينو آهن. ڇاڪاڻ جو وقت ته هر حال ۾ گذرڻو ئي آهي ۽ گذرندو رهندو، پر اُن وقت جي وهڪري تي مُهر ثبت ڪرڻ لاءِ تحرير جي تُرهي تي چڙهي هُن ڀر پُهچڻ وارا ئي وقت کي پنهنجي وس ۾ آڻي کيس قيد ڪري، ايندڙ وقت جي ماڻهن لاءِ ڪيترائي تجربا، احساس، ڏک، درد، موسمن جا رنگ، آزادي يا قيد ۽ بند وغيره جا اکرن جي آرسي ۾ عڪس چٽي ڇڏيندا آهن. جن جي آڌار تي ايندڙ دور جو ماڻهو نظرياتي توڙي فڪري حوالي سان پنهنجون راهون هموار ڪري سگهندو آهي.
”چٺيون چَندن واس“ ۾ آيل خط، ڪشمش، زبانن تي تالا بندي، ظلم و جبر، حق ۽ سچ لاءِ آواز اُٿاريندڙن لاءِ ڦاهيون، ڦٽڪا، سزائون قيد ۽ بند جو عقوبتون ڏيڻ ۽ اهڙين ٻين ڪٺن حالتن ۾ ڌرتيءَ جي جوڌن جا بلند حوصله ۽ ڪارونجهر جهڙي اڏولتا وغيره جي ڀرپور عڪاسي ڪري پڙهندڙ کي اڄ جي ٽڪي، ٽڪي تي وڪامندڙ دور ۾ حوصلو، همت، اڏولتا ۽ پنهنجي ڌرتي سان وفاداري جو درس ڏين ٿا.
سنڌ جي 1947ع کان پوءِ واري سياسي، سماجي، ادبي صورتحال سنڌ جي ماڻهن لاءِ هڪ اهڙو حوصلو ۽ سبق آهي، جيڪو غلام قومن جي لاءِ آزادي جا رستا هموار ڪندو آهي. اهو ئي سبب آهي جو هي خط پڙهندي اکين ۾ لڙڪ به اچن ٿا ته روح کي قوت به عطا ٿئي ٿي.
خط، سنڌي ادب ۾ هڪ خاص جاءِ والارين ٿا، اهڙن خطن جي حوالي ۾ سائين جي. ايم سيد، علامه آءِ. آءِ قاضي، محمد ابراهيم جويو، شيخ اياز، محمد امين کوسو، جا خط سنڌي ادب جا شاهڪار هُجڻ سان گڏ، پنهنجي دور جي خوبصورت تاريخ پڻ آهن. اهڙين لکڻين جو مطالعو هر پڙهندڙ جي ذهن تي ڏاڍا پُختا ۽ مثبت اثر ڇڏي، ذهنن تان زنگ ڌوئي صاف ڪري ڇڏي ٿو.
”چِٺيون چَندن واس“ جي خطن ۾، جيڪي علي محمد شاهه لڪياري کي جيل ۾ قيد دوران لکيا ويا آهن. اُنهن خطن ۾ علي محمد شاهه جي قومي، نظرياتي ۽ فڪري وابستگي، ارادن ۾ اڏولتا ۽ ان وقت سندس جدوجهد جي ڀرپور معلومات ملي ٿي. هي اڄ جو اجرڪ جي پَٽڪي وارو صحافي، صوفي منش، هٿ جوڙ وارو ماڻهو، ڪالهه قومي تحريڪ جو هڪ باعمل ۽ سچو سپاهي به هو، ۽ اُهي ٻه دور هڪ ٻئي جو ڀرپور تسلسل آهن بقول شاهه سائين جي.
ڪڏهن من ماڪوڙي، ڪڏهن ڪيهر شينهن،
سرتيون سارو ڏينهن، هنيئڙو هنڌ نه هيڪڙي.
(شاهه)
هي ڪيفيتن جي موسمن جا رنگ، ڀلي مٽبا رهن، پر اُنهن سڀني رنگن تي هڪ ئي رنگ غالب رهي ٿو. اهو آزادي پسند، غلام قومن جي شعور جي پالنا ڪري سندن سرشت ۾ اهڙو ته گهرو لهي، جڙون پڪڙي ٿو جو ماڻهو وقت ۽ حالتن جي طوفان ۾ ڪٿي به ڪک پَن ٿي وڃي پر اُهو ميخون ڪري ويل جذبو، احساس، ڪڏهن به ختم نه ٿي سهگندو آهي.
اهو ئي ڪارڻ آهي جو علي محمد شاهه لڪياري اڄ به پنهنجي روح ۾ رچيل ۽ بسيل آزاديءَ جي خواب ۽ سائين جي. ايم سيد جي فڪري شعور جي مٽن مان پيتل مَڌ جي خمارن کي پنهنجي رت ۾ سنڀالي رکيو آهي. جنهن مَڌ لاءِ ڀٽائي سرڪار به فرمايو ته:
مَڌ پيئندي مون، ساڄن سهي سُڃاتو.
بخشل باغي
اڱارو 22 فيبروري 2011ع
Cell: 0300-3217411