ڪرفيوءَ ۾ اُڏامندڙ ڪاغذ!
هونئن ته روڊ روان دوان هوندو هيو، پر ڪا خبر نه پوندي هئي اوچتو ڀاڄ شروع ٿي ويندي هئي، ماڻهو گهٽين ۾ گم ٿي ويندا هيا، موٽر سائيڪلون ٽڪرائجڻ کان بچنديون زوڪٽ ڪنديون هليون وينديون هيون. بسون روڊن تي بيهي وينديون هيون، انهن مان ڪنڊيڪٽر مسافرن کي زوريءَ هيٺ لاهيندا هيا ۽ کين چوندا هيا “حالتون صحيح نه آهن، اهي اڳتي نه ويندا، هيٺ لهو ته اسان واپس موٽون.”
لياريءَ جون حالتون کليل پيٽرول جهڙيون هيون، اوچتو باهه ڀڙڪي هر شيءِ کي وچڙي ويندي هئي.
اهو موڪل جو ڏينهن هيو جڏهن عزرائيل ڊيوٽيءَ تي هيو، چيل چوڪ کان چاڪيواڙي ۽ آگرا تاج کان بهار تائين ڏهه ماڻهو ماريا ويا هيا، پوليس پاسو وٺي بيهي رهي، رينجرز وارا آيا، انهن ٽارگيٽيڊ آپريشن ڪيو. ٽارگيٽيڊ آپريشن دوران وڏو فساد مچي پيو. وڌيڪ پنج ماڻهو مئا ۽ رينجرز جا ٽي اهلڪار به دنيا مان موڪلائي ويا. حالتون ايڏيون خراب ٿي ويون جو فوج کي گهرايو ويو. فوج اچڻ شرط چار شڪي ماڻهو پڪڙي انهن کي گولين سان اڏائي ڇڏيو. هڪ بي قابو هجوم فوج تي فائرنگ ڪئي ۽ ڪجهه فوجي زخمي ٿيا.
صورتحال ايڏي خراب ٿي وئي جو ڪرفيو نافذ ڪيو ويو. گهٽيون، روڊ رستا ويران ٿي ويا. اهي چار فرد فليٽ ۾ قيد ٿي ويا، سندن وقت هڪ وڳي تائين ته ٺيڪ گذريو پر پوءِ کين بک پريشان ڪيو، انهن رڌڻي ۾ پاروٿي ڊبل روٽي ۽ ڪجهه بچيل پٽاٽا کائي وقت گذاريو، انهن کي اها خبر نه هئي ته ڪو حالتون ايڏيون خراب ٿي وينديون جو مانيءَ ڳڀي لاءِ پريشان ٿي ويندا. انهن هر هر سنڪ وٽ وڃي پاڻيءَ جو گلاس ڀري ٿي پيتو، جنهن ۾ سڙيل گوشت جي بوءِ هئي پر محسوس ڪيائون اها بوءِ چيل چوڪ کان ايندڙ ان دونهي ۾ آهي جيڪو پريان جهڙ جيان لياريءَ مٿان بدبوءَ جو مينهن وسائي رهيو هيو.
پري جهونا مسجد جي ان ڪنڊ وٽ جتي رستو مٿي نالي کان ٿيندو ماڙي پور روڊ ڏانهن وڃي رهيو هيو اتي خاڪي ورديءَ وارن جي جيپ بيٺل هئي ۽ هڪ ورديءَ وارو ڪڇونءَ جي خول جهڙو ٽوپ پائي گن مشين سان بيٺل هيو. رکي رکي پريان گولين جي هلڻ جا آواز پئي آيا، پکي عرش ۾ اڏامندا هر هر جهونا مسجد جي سائي گنبذ تي لٿا پئي ۽ ڀڙڪو ڏئي اڏاميا پئي.
گل محمد گلي جنهن بستر تي بوريت مان وٽ پئي کاڌا ان ڳالهايو.
“اڙي ڪمال آ... هيءَ حڪومت آهي يا چاڪيواڙي جي چاچي زليخان.”
رحيم بخش راوڙي بي چينيءَ مان ڪر ڀڃندي پڇيو
“اهو زليخان ڪير آ؟”
الهڏتي وچ ۾ جواب ڏنو “پٺاڻ کي يوسف جو پورو قصو ٻڌايو وڃي پوءِ به پڇندو اهو زليخان ڪير آ.”
رحيم بخش راوڙي توائيءَ مان نسوارجي دٻلي ڪڍي ۽ آخري چپٽو ڀري گيلريءَ مان ٻاهر اڇلايائين، روڊ تي دٻلي ڪرڻ ڪري گوليءَ جهڙو آواز ٿيو، پريان بيٺل فوجيءَ آواز تي ڪنايو پر پوءِ اهو سوچي لنوائي ويو ته ڪنهن ٻار جي حرڪت هوندي.
“بابا ڪجهه ته خيال ڪر.” سائين رکيي چيو. “نسوار جي دٻلي ته ائين ٿو اڇلين ڄڻ احسان ٿو ڪرين.”
گل محمد گلي ڀڄندو گيلريءَ ۾ ويو ۽ هيٺ ڏٺو، نسوار جي دٻلي وچ روڊ تي پيل هئي، پريان هڪ فوجي گاڏي مٽي اڏاريندي آئي ۽ دٻيءَ مٿان چڙهي وئي. دٻي چيپجي سنهي ٿي وئي، روڊ تي ايمبولنسون ۽ فوجي گاڏيون سائرن وڄائيندو لنگهيون پئي، هڪ گاڏي جنهن ۾ ٿلهو اهلڪار ويٺل هيو ان مائيڪ هٿ ۾ جهلي خبردار ٿي ڪيو. “ڪو به گهر کان ٻاهر نه نڪري، ڪنهن ٻاهر نڪرڻ جي ڪوشش ڪئي ته کيس گوليءَ سان اڏاريو ويندو.”
گيلريءَ مان ڏسندي گل محمد گليءَ جي نظر هڪ ڪاغذ تي پئي جيڪو چڱو وڏو هيو، هن اکيون چنجهيون ڪري ان تي لکيل عبارت پڙهڻ جي ڪوشش ڪئي، اتي ٻه سٽون لکيل هيون، مٿين سٽ غير واضح ۽ هيٺين ٿلهن اکرن ۾ واضح نظر اچي رهي هئي. هو ايڏو پڙهيل نه هيو پر پوءِ به ٿورو گهڻو پڙهي ويندو هيو، هن ڪاغذ تي لکيل عبارت تي غور ڪيو ان جي مٿين سِٽ غير واضح هجڻ ڪري ته پڙهي نه سگهيو پر هيٺين سٽ پڙهي ويو جنهن ۾ ڪچي گار لکيل هئي.
گل محمد کي گهڻي دير گيلريءَ ۾ بيٺل ڏسي باقي ٽي ان تجسس ۾ ته متان ان ڪا کائڻ جي شيءِ ڏٺي هجي، اهي وڌي ان وٽ آيا ۽ گيلريءَ مان هيٺ نهارڻ لڳا، انهن ڏٺو اتي رحيم بخش راوڙي جي دٻلي چپاتيءَ ۾ تبديل ٿي چڪي هئي.
گل محمد گليءَ دوستن کي ڀرسان ڏسندي کين ڌيان ان ڪاغذ ڏانهن ڇڪايو جيڪو اڏامي هيڏانهن هوڏانهن ڪري رهيو هيو، گل محمد گليءَ آڱر کڻي اشارو ڪندي چيو “هو ڏسو سامهون ڪاغذ، ان تي ڪجهه لکيل آهي، جيڪو پڙهي ٻڌائيندو ان کي ڳٽڪي وارو پان انعام ۾ ڏيندس.”
پوءِ گل محمد کيسي مان اها پڙي ڪڍي جنهن ۾ چار پان ويڙهيل هيا، هڪ ڪڍي کائي ٻيا ويڙهي کيسي ۾ واپس وجهي ڇڏيا، انهن ٽن پري هلڪي هوا ۾ اڏامندڙ ڪاغذ کي غور سان پڙهڻ شروع ڪيو، ڪاغذ سامت ۾ آيو ته کين هيٺين سِٽ صاف سمجهه ۾ اچي وئي، پر مٿين سٽ جنهن تي شايد ڪنهن جو نانءُ لکيل هيو، سمجهه ۾ نه آئي، الهڏتي عينڪ لاهي شيشا صاف ڪيا ۽ وري پائي ڪاغذ کي چتايو، هن هدڪدم وڏي آواز ۾ رڙ ڪري چيو “لڳي شرط... اتي زرداريءَ جو نالو لکيل آهي.”
پوءِ هن ڳالهه کي سچ ثابت ڪرڻ لاءِ وري چيو “ڏسو... ز...ر...د...ا...ر....يءَ.... زرداريءَ جي....”
هن جي راءِ تي سائين رکيي منهن خراب ڪيو.
“بابا زرداريءَ جون نانءُ ڇو هوندو.” هن چيو “لياري ته زرداريءَ جو ڳڙهه آهي، اهو زرداريءَ جو نانءُ نه آهي، غور سان ڏسو.”
اهي ڏسي ئي رهيا هيا ته پريان ايمبولينس سائرن وڄائيندي آئي، جڏهن اتان لنگهي ته هوا تي ڪاغذ اڏامي اونڌو ٿي ويو.
“اهو ڪاغذ اونڌو نه ٿيو آهي پر حڪومت جو تختو اونڌو ٿيو آهي.” الهڏتي چيو.
گل محمد گليءَ کلندي هن کي پٺيءَ واري مڪ وهائي ڪڍي.
“حڪومت جو تختو اونڌو نه ٿيو آهي تو واري... اونڌي ٿي آهي، جنهن تي رحيم بخش راوڙ حڪومت ڪندو.”
هو چارئي ٽهڪ ڏئي کلڻ لڳا، انهن وٽ وقت گذارڻ لاءِ ان کان وڌيڪ ڪو مشغلو نه هيو ته گيلريءَ مان بيهي ان ڪاغذ تي لکيل عبارت پڙهڻ جي ڪوشش ڪن ۽ ان غير واضح نانءَ کي ڳولهي ڪڍن جنهن تي ڪچي گار ڏنل هئي، اهي چارئي گيلريءَ مان ڪاغذ جي سڌي ٿيڻ جو انتظار ڪرڻ لڳا، مڇر ڪالونيءَ مان ايندڙ سڪل مڇي ۽ جهينگن جي بوءِ ۾ ونهتل واءُ سان اهو ڪاغذ اڏامي وري سڌو ٿي ويو. انهن چئني جون نظرون ڪاغذ ۾ کپي ويون.
“اهو الطاف جو نالو لکيل آهي.” رحيم بخش راوڙي چيو. “غور سان ڏسو... ا...ل...ط...ا...ف... الطاف جي...”
گل محمد گليءَ پنهنجي راءِ ڏيندي چيو “ٿي سگهي ٿو اهو الطاف جو نالو هجي، ان به لياريءَ وارن سان گهٽ ڪونه ڪئي آهي.”
پوءِ انهن ڏٺو نالي وٽ بيٺل فوجي گاڏيءَ تي فائرنگ شروع ٿي وئي.
فوجي پوزيشن سنڀالي بيهجي ويا، هڪ زوردار ڌماڪو ٿيو، پري بهار ۽ آگرا تاج وٽ دونهي جو غبار مٿي اڀريو، ٿوري دير ۾ ٽي ايمبولنسون گيلريءَ هيٺان تيزيءَ سان لنگهيون، ڪاغذ بازيگر جيان قلابازيون کائيندو ڪٻاڙيءَ جي دوڪان وٽ ڪريو.
گل محمد گليءَ چيو “ڪاغذ ڏاڪڻ وٽ پيل آهي، اجهو ٿو کڻي اچان، پوءِ ڏسجو ڪير سچو، ڪير ڪوڙو.”
الهڏتي ان کي روڪيو.
“نه وڃجانءِ وات ڳاڙها ڳٽڪي خور نه ته جسم به ڳاڙهو ٿي ويندئي.”
گل محمد نه مڙيو، هو در کولي ڏاڪڻ طرف وڌيو ته سائين رکيي کيس ٻانهن کان پڪڙيو.
“بابا ڇو ٿو موت کي دعوت ڏين، مرندين ته مائٽ گهنجڙي وارن وارو گهٽو به قربان نه ڪندئي.”
پوءِ گل محمد گليءَ پلٽو کاڌو ۽ ڪاوڙ ۾ چيائين “توهان يقين ڇو نه ٿا ڪريو ته اتي نواز شريف جو نالو لکيل آهي، نواز شريف جي...”
الهڏتي کي اها ڳالهه صفا نه وڻي، ان ناراض ٿيندي ذري گهٽ گل محمد گليءَ کي گار ڏني، جيڪا هن ڏيندي ڏيندي ان ڪري روڪي ته گار ڏيڻ سان معاملو وڌي وڃي ها، ان اعتراض واريندي چيو “لياريءَ ۾ نواز شريف جو ڪهڙو ڪم، ان لياريءَ وارن کي ڪهڙو تنگ ڪيو آهي؟”
گل محمد گلي نه مڙيو، ان کيس کهرو جواب ڏنو.
“توهان پنجابي بلوچن جا پڪا دشمن آهيو.”
سائين رکيي وچ ۾ اچي ٻنهي کي الڳ ڪيو.
“بابا ٿورو ته شرم ڪيو، نه ٿا ڏسو موقعو نه مهل.”
پوءِ سائين رکيي ڳالهه ٽارڻ لاءِ ڪاغذ کي ڏسندي هروڀرو عمران خان جو نالو کنيو.
“عمران خان جي....”
رحيم بخش راوڙو رنگ جو ڳاڙهو ته هيو پر ڳالهه ٻڌي وڌيڪ ڳاڙهو ٿي ويو، هن سائين رکيي تي الر ڪئي، اڙي انڌو ته نه آهين... ڏس چڱيءَ طرح، عمران خان ڪيئن ٿي سگهي ٿو، سوچي ڳالهاءِ عمران خان ڪيئن به هجي پر ياد رک اهو خان آهي.”
الهڏتي باهه کي وڌيڪ ڀڙڪائي وڌو، ان اوچتو راءِ ڏني “ان ڪاغذ تي اسفند يار جو نالو لکيل آهي... اسفنديار جي...”
هو چارئي گيلريءَ ۾ وڙهندا هيا ۽ ڪاغذ ڪرفيو ۾ اڏامندو رهيو، شام جا پنج ٿي ويا ۽ ڪرفيو لهڻ جو ڪو امڪان نه هيو. بک چئني کي ڇتو ڪري وڌو هيو. گيلريءَ ۾ گوڙ متل هيو، انهن کي وڙهندو ڏسي نالي وٽ بيٺل فوجي وڌي گيلريءَ هيٺان آيو.
“ڇا جو گوڙ لاتو اٿو.” ان ڪنڌ مٿي ڪري چيو “هلو اتان”
اهي چارئي فوجيءَ ڏانهن ڏسڻ لڳا، انهن صلاح ڪئي ته هيٺ بيٺل فوجيءَ کان ٿا پڇون ته ڪاغذ ۾ ڇا لکيل آهي.”
سائين رکيي همت ڪئي ۽ فوجيءَ کي چيو. “اسان جي وڙهڻ جو سبب هيٺ پيل اهو ڪاغذ آهي. مهرباني ڪري پڙهي ٻڌاءِ ته ان ۾ ڇا لکيل آهي.”
فوجيءَ هيٺ ڪنڌ ڪري ڪاغذ کي ڏٺو ۽ پوءِ نوڙي هٿ ۾ کنيو، ان ڪاغذ ڇهنڊي پڙهيو، سندس ڪاوڙ کان منهن ڳاڙهو ٿي ويو، پيشانيءَ تي پگهر جون بوندون ظاهر ٿيون. ان ڪنڌ مٿي ڪري کين نفرت مان چيو “ان ۾ لکيل آهي، “توهان چئني جي...”
پوءِ ان فوجيءَ ڪاغذ ڦاڙي چار ٽڪر ڪري روڊ تي ڦٽي ڪيو.