نفرت جي ڏينهن ۾ پيار!
اڄ هن وقت ته ڏنو هيو پر حالتون خراب هيون، خراب ته ڇا ڏاڍيون خراب هيون، شهر جهنگ ۾ لڳل باهه جيان سڙي رهيو هيون، رات چار عمارتون ساڙيون ويون، ٽي هوٽل هڪ پوليس اسٽيشن، پنجن بسن ۽ ٻارهن موٽرسائيڪلن کي باهه ڏني وئي. پنج ماڻهو ماريا ويا ۽ ٻاويهه زخمي ٿيا، صبح سان شهر روان دوان هيو، ساڳيون گاڏيون، ساڳيا ماڻهو ۽ جاڳندڙ عمارتون، رات جيڪي ٿيو سڀني کي ڄاڻ هئي، ڪنهن سان تذڪري جي ضرورت نه هئي. ڪا نئين ڳالهه نه هئي، ائين ٿيندو رهندو آهي. منهنجي سهڻي تون ڪڏهن اظهار ڪندين؟ جڏهن مان ڌرتيءَ تي نه هوندس؟ ڪنهن ٽارگيٽ ڪلر جو نشانو بنجي ويندس؟ يا نسلي تنظيم جي ڪارڪنن هٿان زخمي ٿي تنهنجي در تي پهچندس؟
اڄ تون وقت ته ڏنو آهي پر منهنجي لاءِ وقت خراب نه آهي، خبر آهي جنهن پارڪ ۾ توسان ملڻو آهي اهو سمنڊ ڪناري شهيد راڻيءَ سان منسوب ٿيل آهي، ان پارڪ اندر هر حالت ۾ گل ٽڙن ٿا. ڪرفيو هجي، ٽارگيٽ ڪلنگ هجي، هڙتال هجي يا رستا بند هجن، اتي ولائتي گلابن جي ڏانڊين جا گُل ڪڏهن نه ٿا ڪومائجن، گينڊي جا گُل موسمن جي معيار تي رنگ نه ٿا بدلائين ۽ دائوديءَ جا واڱڻائي گل ڪڏهن نارنگي نه ٿا ٿين. مان اتي ايندس ۽ ان گل مهري هيٺان تنهنجو انتظار ڪندس جنهن جي ڀڪ ۾ املتاس جون پيلي رنگ جون لڙيون شرم انگيز ڇمڪڻين ۾ تبديل ٿي هوا ۾ لڙڪن ٿيون. ڪا خبر نه آهي هاڻي جڏهن توکي ياد ڪيان ٿو، تون به ياد ڪندين هوندينءَ الاءِ نه؟ شايد تو ناشتو ڪيو هجي ۽ هڏڪيءَ کان جان ڇڏائڻ لاءِ ٿڌي پاڻي پيئڻ جي ڪوشش ڪئي هجي پر اهو ضرور سوچجانءِ ته مان توکي ياد ڪيو آهي.
مونکي ڪا خبر نه آهي ته هن سان ڪهڙو رشتو آهي، هڪ محبوب جو؟ ڀل نه هجي پر پاڻ کي هن جو عاشق سمجهان ٿو. ٿي سگهي ٿو هن اهڙي عشق جي اظهار لاءِ سڏايو هجي يا کتي جواب لاءِ ته هن جي شادي سوٽ سان ٿي رهي آهي، هو اهڙي اميد نه رکي ۽ وقت گذارڻ لاءِ هڪ وفادار دوست جي صورت ۾ سندس ڏک ونڊائيندو رهي.
منهنجا وسوسا، منهنجا خدشا، منهنجي مايوسي، دل ۾ دکندڙ انديشن کان جهڪي ويل ڪلها، همت ڇڏائي ويل جسم، خوف کان ڌڙڪندڙ دل، نااميديءَ کان لڙکڙائيندڙ قدم، اڙي شهر جون حالتون.
شهر روان دوان هلندڙ بس، وچين سيٽ تي ويٺل منهنجو نٻل ڍرو وجود، وسوسن جو طوفان، ٻاهر ٽارگيٽ ڪلنگ، منهنجي گهر کان سمنڊ ڪناري اهو پارڪ ويهه ڪلوميٽر هيو. لوڪل بس هلي پئي رڪي پئي، هر قدم تي ماڻهو لٿا پئي، چڙهيا پئي، ماڻهو چپ، پٿر جا ماڻهو، لوهه جا ماڻهو، ڪپهه جا ماڻهو، ڪاٺ جا ماڻهو، سيمينٽ جي بلاڪن مان ٺهيل پلستر ماڻهو، واڻ مان اڻيل، باهه دونهي ٻاڦ جا ماڻهو، اجنبي ڌارين اکين سان ڏسندڙ ماڻهو، زخم جيان سبيل چپن جا ماڻهو، مون دريءَ کان ٻاهر ڏٺو، روڊ پوئتي ڊڪي رهيو هيو. درين جا ڀڳل شيشا هوا کي روڪڻ جي ناڪام ڪوشش ڪري رهيا هيا. شهر جي هر شيءِ ٽارگيٽ ڪلنگ ۾ مري چڪي هئي، روڊ، رستا، جايون جن ۾ ڪا چرپر نه هئي، ماڻهو ڪلهن تي جيئرا لاش ڍوئي رهيا هيا. خوف جون ڦاٽل اکيون ڪنهن اڻ سڃاتل گوليءَ جي انتظار ۾ هيون.
بس صفورا چورنگيءَ وٽ پهتي، مايوس مزدورن جا ولر پڙِيءَ تي پريشان، واڍا، رنگ ساز، اوستا، ٽيڪم، بيلچا، تگاريون، برش، دٻا، ڦڙڪي تي ڇاپيل رنگ، رندا، ڪارايون، هٿوڙا، سڀ ڪم بند، موسميات چورنگي، پاروٿيون سبزيون ننڍا دڪان، صوف ساوا ڪچا، زيتونن جي بوءِ، سڙندڙ ڪچرو، ڪيلا ننڍا ڄڻ ڪٽيل هٿ آڱريون، صندل تي رکيل مڇيون، اکيون کليل، وات پٽيل، ڪهاڙيءَ تي ويٺل مکيون، سگريٽ جا ڪش هڻندڙ مهاڻو، نيپا چورنگي، قطار ۾ بيٺل ڪنٽريڪٽ ملازمن جون بسون، چنگچيون، ڄڻ مينهن جي موسم ۾ ٽپا ڏيندڙ ڏيڏر، مڪئيءَ جا داڻا واريءَ ۾ وجهي لوهانڊي ۾ سيڪيندڙ پٺاڻ ڇوڪرو، ٻرندڙ ڪاٺين مان اڀرندڙ دونهو، ڦلي جيان ڦاٽل منهن، بيت الڪرم، مسجد، ناريلن جا وڻ، لڙڪندڙ بم ڊڄي داخل ٿيندڙ نمازي، ڀيڏين کان مٿي شلوارون، ڏڪندڙ پير، ممتاز منزل، عينڪ جو دڪان، شوڪيس ۾ رکيل عينڪون، رنگبرنگي، فريم بي رنگ شيشا، عينڪ جي شيشن مان روڊ ڏي ڏسندڙ ٻه اداس اکيون، عينڪون اکين جي انتظار ۾. حسن اسڪوائر، بس اسٽاپ تي چار شخص، نيلامي ٽاءِ پائي بيٺل اڌ وهيءَ جو سرڪاري ملازم، منهن تي خدشا، مٿي جي پاسن کان پريشان وار، گهر کان واندو گريجيوئيٽ ۽ ڌيءَ کي ڇڏڻ آيل ماءُ. منهن جي گهنجن مان لڳو پئي ڄڻ اها سندس الوداعي موڪلائي هجي. نيو ٽائون، سوڙهو رستو، هڪ ٻئي کي اور ٽيڪ ڪندڙ ٻه ايمبولنسون، هڪ ڊرائيور مائيڪ ۾ چيو.
“پري هٺ رستو ڏي منهنجو مريض وڌيڪ خطري ۾ آهي.”
ٻئي ايڪسيلريٽر زور ڏنو ۽ ان کان اڳتي نڪري ويو، جيل چورنگي، جيل جي ٿلهي ڀت ٽارگيٽ ڪلنگ کان محفوظ، بس ڀرسان لنگهيندڙ موٽرسائيڪل، هيلمٽ پائي ويٺل شخص پويان سنهن سوراخن واري ٽوپي پائي ويٺل ننڍي قد وارو شخص، وچ ۾ جهليل پراڻي سڙيل ٽي وي، بهادرآباد، مٺائيءَ جي دوڪان ٻاهران ڪڙهائيءَ ۾ مئل مکيون، ڪپڙي جي دڪان تي ويٺل ميري پينٽ وارو شخص، هوٽل ٻاهران چرغن مان ايندڙ ڪيڪڙن جي بوءِ، هڪ بنگلي ٻاهران پٽ جو انتظار ڪندڙ ماءُ، دعائون ماءُ جي هٿن تي اٽي جيان چنبڙيل آهن. ٽيپو سلطان روڊ، وڳوڙ، ٽائرن کي باهيون، جنازو، جنازي تي رت جهڙا گلاب، رستو بند، منجهيل ٽريفڪ، بس موڙ ڪاٽيندي ائين ڀڳي، جيئن پويان ماچيس جي تيلي هوا ۾ اڏامندي پئي آئي.
شاهراهه فيصل، ڀرسان لنگهيندڙ رڪشو، ٻه عورتون، هڪ ڌيءَ ٻي ماءُ، رئي ۾ ويڙهيل، ماءُ جي چپن تي قرآني آيتون، تين تلوار، نرسري ڪومايل گُل، پيلاپن، ڪونڊين ۾ پيل ٿوهر، ڪنڊن ۾ ڦاٿل گل، سڪل مٽي، اس ۾ پيل ڀاڻ، باربيڪيو، ٽانڊن تي ٻوٽيون، گهاٽي رس ڇڊي ٽريفڪ، دروازي تي اداس ڪشميري بيرا، سمنڊ ڪنارو، شهيد راڻي پارڪ.
بس مان لٿس ته هوا ۾ سڪل پن اڏامي رهيا هيا.
ڪو به ڪونه هيو، سوچيم هوءَ ڀلا ڇو ايندي، گل مهري جو وڻ گلن بنا اگهاڙو لڳي رهيو هيو. ڏاڍو بي شرم هيو املتاس، ويٺس ۽ هڪ گهڙي، ٻي گهڙي، ٽين گهڙي، چوٿين گهڙي، پنجين گهڙي جي آخري ڪناري تي هوءَ ڇوليون هڻندي آئي، منهنجا سڀ وسوسا، خدشا، بدگمانيون، سمنڊ ۾ ٻڏي فوت ٿي ويا، هن کي ڏسي اٿيس، هوءَ ويجهو اچي ويهي رهي.
“سوچيو هيم شايد نه ايندينءَ” مون چيو.
“ڪيئن نه ايندس ڇو جو يقين هيو تون ضرور ايندين” هن چيو.
ٿوري دير لاءِ ٻئي چپ، مون بي ڌيانيءَ ۾ هيٺ ڇٻر کي ڏٺو، وڻ جي ٿڙ تان نظرون مٿي پنن تي پيون، اتان شرميلي ڪوئل اڏامي وئي، هن جي من ۾ آنڌ مانڌ، سوچن ۾ وچڙيل، مون اڳ کيس ائين نه ڏٺو هيو، شايد ڪا ڳالهه من ۾ لڪائي کڻي آئي هئي.
“شهر خوف جي طوفان ۾ ويڙهيل آهي.” هن چيو.
“ها” مون ٿڌو ساهه ڀريندي چيو “منهنجي اندر جهڙو خوف جيڪو ان وسوسي کان پيدا ٿي چڪو آهي ته متان انڪار نه ڪرين.”
هوءَ ذري گهٽ ناراض ٿي وئي.
“ائين نه سوچيندو ڪر” هن چيو “دشمنيءَ جي دور ۾ اسان ٻئي دوست آهيون.”
مان مايوس ٿي ويس، هن جي منهن تي مرڪ هئي.
“پر پيار؟” مون پڇيو “تنهنجون قربتون، ويجهڙايون؟”
“ايڏو جذباتي نه ٿيءُ” هن چيو “وقت جو انتظار ڪر، حالتون صحيح نه آهن.”
پريان سمنڊ جي ڇولين جو آواز بکايل شينهن جي گاج جهڙو هيو، مان چپ ٿي ويس، سوچڻ لڳس، شايد هوءَ وقت گذارڻ آئي آهي. سندس من اڃان پيار کان خالي آهي، مون وري چيو.
“پياري تو بنا ائين مري ويندس، جيئن ڪٽي پهاڙيءَ وٽ ڪرفيو ٽوڙيندڙ شخص”
هوءَ ويجهو آئي وات تي هٿ رکيائين.
“ائين نه چئهُ” اڪيلي ٿي ويندس”
منهنجي من ۾ پيار اڇل ڏني، مون هن جو هٿ وات تان هٽائي هٿن ۾ ورتو. ڇڏائڻ جي ڪوشش نه ڪيائين.
سندس ساهه تيز ٿي ويا، مون اندر ۾ طوفان محسوس ڪيو.
“تنهنجيون اڪيلائيون دور ڪندس” مون چيو “توسان ساڻ هوندس.”
وڌيڪ ويجهو اچي وئي مون دل ڀرسان سندس دل جو آواز ٻڌو، جيڪو صفا سمجهه ۾ نه آيو، ٻئي چپ هياسين، پريان شايد سلطان آباد جي علائقي مان دونهون بلند ٿي رهيو هيو. ٻه فائر ٿيا اٽڪل چاليهه ڪبوترن جو ولر ٽاهه کائي اڏاميو، مٿان لنگهيو، مون ڏٺو سڀ ڪبوتر ڪارا نه هيا، ڪجهه اڇا به هيا، هن جي رئي جهڙا جيڪو هلڪي هوا ۾ منهن جي منهن ڀرسان لهرائي رهيو هيو. هن کي اڳ ڪڏهن مون ايڏو ويجهو نه محسوس ڪيو هيو.
“پياري” مون التجا ڪئي “تنهنجي پيار جي اظهار جا ٻه لفظ گهرجن”
هن ڪنڌ کڻي منهنجين اکين ۾ ڏٺو، هن جي اکين ۾ پيار جو سمنڊ هيو.
“ها” هن چيو “توسان پيار ڪيان ٿي.”
منهنجي دل شهيد راڻي پارڪ جيڏي وسيع ٿي وئي، من ۾ وڻ پوکيل هيا، بينچون رکيل هيون، هر بينچ تي هوءَ ويٺل هئي ۽ چپن تي پيار جي لافاني مرڪ هئي. جيڪا مون لاءِ هئي.
هن جي پيار جو اظهار، من سرور ۾ ويڙهجي ويو، سلطان آباد وٽ دونهون وسامي ويو. ڪبوترن جو ولر واپس وري ويو. ملڻ جو واعدو ڪري موڪلايائين، اکين ۾ لڙڪ هيا چپن تي مرڪ هئي.
“پنهنجو خيال ڪجانءِ، خدا حافظ” هن چيو. مون چيو.
بس هلي ماڻهو چپ هيا، سامهون عورت جي هنج ۾ ٻار مرڪي رهيو هيو.باربيڪيو، ٽانڊن تي ٻوٽيون، ڇتي بک، دروازي تي خوشمزاج ڪشميري بيرا، تين تلوار، نرسري، ٽڙيل گل، ساوا پن، ڪونڊين ۾ پيل منفرد ٿوهر، سگهارو ڀاڻ، پائيپ سان پاڻي ڏيندڙ مالهي، شاهراهه فيصل، ڀرسان لنگهيندڙ رڪشو، ويٺل هڪ ڌيءَ ٻي ماءُ، ماءُ رئي ۾ ويڙهيل، ڌيءَ وارن ۾ ڳاڙهو بڪل، ڪنن ۾ هيڊ فون، چپن تي گانا، ٽيپو سلطان روڊ، وسائيل ٽائر، لڳل طنبو، ماڻهن جو هجوم، شاديءَ جي دعوت، بهادر آباد، مٺائيءَ جو دوڪان، ڪڙهائيءَ ۾ جليبي، ڪپڙن جو دوڪان ويٺل خوشپوش شخص، هوٽل، ٻاهران لڙڪندڙ ذائقيدار چرغا، هڪ بنگلي ٻاهران پٽ جو آڌرڀاءُ ڪندڙ ماءُ “دعائون سڻڀي مانيءَ جيان ٻڪ ۾ پيل، جيل چورنگي، جيل جي ٿلهي ڀت، حفاظت جو احساس، بس ڀرسان لنگهيندڙ موٽرسائيڪل، هيلمٽ پائي ويٺل شخص، پويان سنهن سوراخن واري ٽوپي پائي ويٺل ننڍي قدر وارو شخص وچ ۾ رکيل مٺائيءَ جي پيٽي، نيو ٽائون، خالي رستو، خاموش بيٺل ايمبولنسون، حسن اسڪوائر، نظر ايندڙ چار شخص، نيلامي ٽاءِ پاڻي ڊيوٽيءَ تان موٽندڙ سرڪاري ملازم، منهن تي سرهاڻ، نجات جو احساس، شڪراني جا تاثر، سونف سپاري کائيندڙ واندو گريجيوئيٽ، واپس ايندڙ ڌيءَ کي گهر وٺي ويندڙ، پرمسرت ماءُ، ممتاز منزل، عينڪن جو دڪان، شوڪيس ۾ رکيل عينڪون، رنگبرنگي فريم، پرنور شيشا، عينڪ جي شيشن مان روڊ ڏي ڏسندڙ ٻه نيريون اکيون، سپنن ۾ سمهيل عينڪون، بيت المڪرم، مسجد، ناريلن جا وڻ، اڇي ڏونگهي، خوشبودار پاڻي، مسجد مان نڪرندڙ مطمئن نمازي، ڀيڏين کان مٿي سلوارون، ڌوتل پير، نيپا چورنگي، گهر ويندڙ ملازمن سان ڀريل ڪنٽريڪٽ بسون، روڊ تي رونق ڪري بيٺل چنگچيون مڪئيءَ جا داڻا واريءَ ۾ وجهي لوهانڊي ۾ سيڪي پاڻ کائي خوش ٿيندڙ پٺاڻ ڇوڪرو، ٻرندڙ ڪاٺين سان اڀرندڙ دونهي ۾ بيدمشڪ جي بوءِ، موسميات چورنگي، گاڏا، تازيون سبزيون، ڪشادا دڪان، صوف سوادي، ذائيقيدار زيتون، سڙي ويل ڪچرو، ڪيلا ڊگها، پرينءَ جا هٿ آڱريون، صندل تي رکيل مڇيون، ڪهاڙيءَ سان ڇليندڙ مهاڻو، بيٺل گراهڪ، صفوران چورنگي، مزدورن جا ولر، واڍا، رنگساز، اوستا، ٽيڪم، بيلچا تگاريون، برش، دٻا، ڦڙڪي تي ڇاپيل رنگ، رندا، ڪارايون، هٿوڙا، سڀ ڪڍ، اڳيان ڪم تي وٺي ويندڙ شخص منهنجي منزل، تنهنجو پيار.