جاني ريسٽورينٽ جا ٻه سنڌي بيرا
“ادا پريشان نه ٿي، آئون رات ئي ڪراچي کان هتي پُهتو آهيان. بڪت بنتانگ ۾ هڪ هوٽل ۾ رهان ٿو، پترا ۾ سمپوزيم ٿو اٽينڊ ڪريان.” همراه ڪرسي اڳتي ڪندي ويهڻ لاءِ چيو.
“مهرباني!”
“ڪا ڳالهه ناهي.” همراهه قد ۾ لڳ ڀڳ مون جيترو ۽ پڙهيو لکيو پئي لڳو پر حُلئي مان لڳو ٿي ته هِتي هي ڪنهن وڏي ذميواري تي ناهي.
“توهان ڇا ڪندا آهيو هِتي؟” پُڇيومانس.
ٿڌو ساهه ڀريندي چيائين، “ٿانوَ ڌوئڻ، ٻهاري ڏيڻ وغيره وغيره.”
“ڇو ڀلا؟ اوهان ته پڙهيل لکيل لڳو ٿا!”
“ها، ادا آئون بي ايس سي پاس آهيان.”
“پوءِ هي ڪم. . . . . . .! ”
“ڇڏيو انهي ڳالهه کي، اوهان ٻڌايو ڪيئن ٿو لڳي ڪوالالمپور؟ ڪيترا ڏينهن آيو هتي. اصل ڪٿان جا آهيو؟”
اڇا ته اهو ”اصل ڪٿان جا؟“ وارو سوال هتي رهندڙ سنڌي به ڪري ٿو، ڇو ته ڪراچي ۾ رهندڙ تقريبن هر سنڌي اصل ڪنهن ٻي شهر جو هوندو آهي، سو اهو سوال ٿيڻ هڪ عام ڳالهه آهي. ڪاش، اسان جا سنڌي شروع کان وڏن شهرن جو رُخ ڪن ها ته اڄ اسان کي هي شهر ايئن اوپرو يا ڌاريو نه لڳي ها. خير، اهو سوچڻ لاءِ پوءِ به وقت هو. هِن وٽ الاءِ ڪيترو وقت هو جيڪو هو مون کي ڏيئي پئي سگهيو، ڇو ته پريان ڍڳ لڳل ٿانو يقينن هِن کي ئي ڌوئڻا هئا.
“ڪوالالمپور لاءِ في الحال ته ڪا راءِ ناهي، ڇو ته اڃا هڪ رات ۽ اڌ ڏينهن گذريو آهي. رات ننڊ ڪندي ۽ ڏينهن سمپوزيم ۾ گذري ويا. گهمي ڦري ڏسان ته خبر پوي. باقي رهائش هِن وقت ڪراچي ۾ آهي ۽ اصل بدين جو آهيان. هاڻي پنهنجا احوال ڏي ته بي ايس سي ڪري هزارين ميل پري هتي اچي هوٽل ۾ ٿانوَ ڌوئڻ پٺيان ڪهڙو راز آهي؟”
“ادا آئون اڪيلو ناهيان، هو پَريان جيڪو وڏا هنڊا ويٺو ڌوئي،” هُن جنهن ڏانهن ڏانهن اشارو ڪيو سو کانئس عمر ۾ ٻه ٽي سال وڏو ۽ همت ڀريو جوان لڳي رهيو هو “اهو به گڏ هو. اسان کي بي ايس سي کان پوءِ ڪا نوڪري نه پئي ملي ته ڪنهن ڏس ڏنو ته ڪراچيءَ جو هڪ ايجنٽ 60 هزار وٺي ٿو ۽ ملائيشيا ۾ اڪائونٽنٽ جي نوڪري وٺي ٿو ڏي. اسان سٺ هزار هٿ ڪيا ۽ ڏيئي هتِي پُهتاسون پر هتي اسان کي هڪ وڏي هوٽل جي هڪ اسٽور نما ڪمري ۾ اچي واڙيائون ۽ِ بصر ڪٽرائيندا رهيا. اسان پورا ٻه مهينا بصر ڪٽيا. جام رُناسين. . . لڙڪ بصرن ۽ روئڻ ڌوئڻ ۾ کٽي ويا پر ڪم نه کُٽو. ڪا خبر نه پوي ته ڪاڏي وڃجي، ڪنهن کي دانهنجي. هڪ ئي ڪمرو جنهن ۾ ٻه ويلا پوري سوري ماني هُجي ۽ سڄو ڏينهن بصر ڪٽڻ جو ڪم! اسان کي ڳوٺ به ڳالهائڻ نه ٿي ڏنائون، جو ٻڌايون ۽ ڪا مالڪي ٿئي. پوءِ هتي هڪ سنڌي اتفاق سان مليو، جنهن هن هوٽل جي مالڪ جو ڏس ڏنو. هڪ دفعو اسان کي ساڻس ملايائين. هن اسان کي پهرين ته اسان جي بي وقوفيءَ تي دڙڪا ڏنا، پوءِ چيائين ته اوهان جنهن وٽ آيا آهيو، هاڻي قانون موجب انهيءَ وٽ ڪم ڪرڻ جا پابند آهيو. هو اوهان کي ٻي ڪنهن وٽ وڃڻ جي اجازت ڏي ته سندس مرضي. پر لڳي نٿو ته هو ايئن راضي ٿيندو. گهٽ ۾ گهٽ لک ڏيڍ وٺندو. انهيءَ کان علاوه ايمبيسي وڃي ڪفيل مٽائڻ جو خرچ الڳ. بهرحال قصو مختصر ته هُن اسان لاِ اهو ڪيو جو ٻنهي جا 9000 رينگٽ جيڪي اسان جي ڪفيل گهريا، سي ڀري ڏنا ۽ ايمبيسيءَ مان به ڪم ڪرايو. اسان هاڻي سندس لک لک پاڪستاني رپين جا قرضي آهيون. 60 هزار پاڪستان ۾ ڏنا، سي به قرض کڻي ڏنا هئا. هتي هي اسان کي 800 رينگٽ مهيني جا ڏي ٿو، جنهن مان 300 رهڻ لاءِ ورتل ڄڳهه تي خرچ ٿيو وڃن. ماني هِن تي آهي. 500 کن بچايون ٿا. انهيءَ مان 300 هي پنهنجي قرض جا ڪٽي ٿو. 200 بچائي هر ٻين ٽين مهيني 500 کن رينگٽ ڳوٺ موڪليون ٿا ته هُتي وارو قرض لهي.”
“ايئن ته ڏيڍ سال ته رڳو قرض لهڻ ۾ لڳندو ۽ اوهان وٽ بچت ڪا به نه هوندي.”
“ها ادا ايئن ته آهي پر ڇا ڪجي. ڦاٿاسين ته ڇڏائڻو ته هو نه؟”
“ڀلا اوهان کي اهو نٿو لڳي ته هِن ريسٽورانٽ واري اوهان کي هتي آڻي گهٽ پگهار ڏني يا ڪم به ڪو سٺو نه ڏنو؟”
“ها ظاهري طور ته ايئن لڳي ٿو پر وري به هن جي مهرباني جنهن پنهنجا پئسا سيڙائي اسان جي هُتان جان ڇڏائي ۽ ڪم جي ڳالهه آهي ته هوٽل تي هن وٽ اڳي ئي اسٽاف هو. مثال طور رسيپشن يا مئنيجر وغيره. ايستائين جو بيرا به موجود هئا. هاڻي اسان کي آڻي هنن کي ڪڍي ته نه ها. جيڪو ڪم هو سو ڏنائين ۽ پگهار به گهٽ ناهي. عام طرح هتي انهيءَ ڪم جي ايتري ئي پگهار ملي ٿي. هن ته پاڻ هڪ طرح سان اسان جي پگهار ائڊوانس ڏيئي ڇڏي آهي، جيڪا اسان مزوري ڪري ڪٽرايون ٿا.”
“ڀلا قرض لهڻ کان پوءِ جو ڪهڙو ارادو آهي. وڌيڪ رهي ڪمائبو يا واپس پنهنجي مُلڪ!؟”
“نه ڀاءُ! باههِ ڏيوس اهڙي ڪمائي کي. سڄو ڏينهن ميرا ٿانؤ ڌوئي ڌوئي هٿ لهي پيا آهن، ڪا موڪل ناهي. ڪا بچت ناهي. بس قرض لهي. ٽڪيٽ جا پئسا ٿين ته واپس ڀڄبو.”
“چئبو ته زندگيءَ جا قيمتي ٻه سال وڃائي حاصل ڪجهه نه ڪيوَ سواءِ پريشانين ۽ اڻ مئي ڪم جي.”
“ها ادا بس ايئن ئي ٿيو” هو ايئن چئي مسڪرائڻ لڳو پر مون سندس روئداد ٻُڌندي هُن جون بار بار ڀرجي آيل اکيون ڏسي ورتيون هيون. انهيءَ وچ ۾ تيز ڳاڙهي رنگ جي شربت به آفر ڪيائين. مون ته منع ڪئي ته چوڻ لڳو،
“صاحب جو چوڻ آهي ته ڪو به سنڌي اچي ته پاڻي يا شربت جا پئسا نه وٺو. سو، هي اسان ته رڳو پيش ڪئي آهي. سمجهو ته صاحب پاران آهي.”
“ڀلا اوهان جو صاحب ايندو ڪڏهن آهي ته ملاقات ڪجي، هن جي شربت جو پي ورتي آهي. هاڻي ملاقات به ڪري وٺجي.”
“صاحب جي مرضي آهي. هتي ٻيا به بزنيس اٿس. دوستي ياري به گهڻي اٿس، تنهن ڪري ڪو ٽائيم ناهي ته ڪهڙي وقت اچي.”
مون کين مهرباني چوندي موڪلايو ۽ اچي مونو ريل اسٽيشن پهتس ته جيئن بُڪت بنتانگ پُهچان.