ملائيشيا ۾ کاڌل انب ڀت
انهيءَ رات اُن هوٽل تي ٽيسٽ وٺندڙ وات صرف هڪڙو هو، باقي سڀ حيرت مان ڦاٽل. ويندي انڊين بيري ۽ نيپالي نانوائي تائين به حيرت پيا ڪن ته هي ڇا ٿو ڪري پر مون کي انهن سان ڇا؟ مون کي پاڻ انهن بيقدرن تي حيرت هئي جن وٽ سڄو سال انب هوندو آهي پر وٽن انب جي ايتري به عزت ناهي جيتري اسان وٽ ڪيلي جي آهي، جيڪو سڄو سال هن مُلڪ ۾ ٿئي ٿو. اُن رات انب جو قدردان آئون هئس جنهن ٽي رينگٽ ۾ هڪ ٿلهو متارو انب ورتو ۽ ڀت جي پوري پليٽ سان کائي نه رڳو مزو ورتو پر اهو تصور به ساڻ رکيو ته اهو آڪٽوبر جو مهينو هو جنهن ۾ پاڪستان ۾ انب ملڻ جو سوال ئي پئدا نٿو ٿئي. انب ته ڇا رات جو ڀت جو تصور به گهٽجيو وڃي. ڇوته سنڌ ۾ انهي مهيني ٿڌا ڏينهن اچيو وڃن، جنهن جي ڪري رات جو ڀت کائڻ گهٽجيو وڃي. گهڻو ڪري سنڌي ماڻهو اهو شؤق ڏينهن جو پورو ڪن، جو ڀت جي تاثير کي ٿڌو سمجهيو وڃي ٿو. گرمين ۾ ته اڪثر سنڌين جي گهرن ۾ رات جو رزانو ڀت ئي ٿئي.
انب ڀت کائي ڏاڪار ڏيندو اچي اُن انڊين بيري وٽ پُهتس جنهن کان رزوانو پئسا ڏيئي بل وٺندو هئس. اهي سڀ بل واپس اچي پاڪستان سائنس فائونڊيشن وارن کي ڏيڻا هئا جن منهنجي لاءِ انهيءَ وزٽ خاطر پئسا ڏنا. اهي پئسا انهن بلن جي واپسيءَ سان مشروط هئا ۽ ڦُڙي ڦُڙي جو حساب ٿيڻو هو. جيئن ته اها منهنجي ملائيشيا ۾ آخري رات هئي سو کيسي ۾ پيل سڀ سڪا جن ۾ 5، 10 ۽ 50 سينٽ جا هئا ڪڍي ٻاهر رکيم. اها منهنجي پراڻي عادت آهي ته جنهن علائقي جي مخصوص ڪرنسي صرف اُتي ئي هلندي هجي ته گهٽ ۾ گهٽ ريزگاري ته اُتي ئي ڏيو ئي اچان. جيئن ست اٺ سال پهرين جڏهن ڪراچي اچبو هو ٽيسٽ انٽرويز لاءِ ڌِڪا کائڻ ته انهن ڏينهن ۾ هاڻوڪي پنج روپئي کان به وڏو سڪو روپئي جو هوندو هو. ڪراچيءَ ۾ ٽي ڏينهن رهو ته اهي 15، 20 ته گڏ ٿي ويندا هئا ۽ اهي سواءِ ڪراچيءَ جي ٻيو سڄي سنڌ ۾ ڪٿي به نه هلندا هئا، سو ياد ڪري آخري دفعو مِني بس واري کي ڪرائي ۾ ڏيئي مطمئن ٿِبو هو ته اوهان جي ڪرنسي اوهان کي مبارڪ هجي. ساڳي ڪار انهيءَ رات به ڪيم. کيسي ۾ پيل سڀ سڪا پاڻيءَ جي هڪ رنگٽ 40 سينٽ ۽ ڀت جي 2 رنگٽ عيوض ڏنم ۽ ٻيا جيڪي ٻه ٽي بچيا سي نشاني طور رکيم. انهيءَ رات نيپالي نانوائي ۽ انڊين بيري کي ٻڌايم ته اڄ اوهان وٽ آخري ڊنر هو. صبح سوير نڪري ويندس واپس پنهنجي مُلڪ. سندس شڪريو به ادا ڪيم ته هفتو سڄو رات جي ماني کاڌم ۽ تنهنجي وڏي مهرباني جو تو وٽ ڊشز ۾ جهينگن جا ڊش اقليت ۾ آهن ۽ تو اهو خيال رکندي منهنجي ذؤق مطابق کاڌن جا ڏَس ڏنا. همراهه وڏا ڀاڪر پائي مليو. نيپالي نانوائي انڊيا ۾ به ڳچ وقت نان پچايا هئا، سو کيس انڊين سٺي ٿي آئي. اٽو زور زور سان ڦهلائي تندور ۾ ڦهڪائيندي چوڻ لڳو،
“ صاب ايترو پنڌ ڪري آئين ۽ هفتي ۾ ئي واپس ٿو وڃين! ڪجهه وقت ته رهين ها.”
کيس ڇا چوان ته هتي رهڻ لاءِ رنگٽ کپن. آفيس مان موڪل کپي، جيڪي ٻئي في الحال مون وٽ ناهن. هفتي ۾ جيترو گهُمي ڦِري ڏسي سگهبو آهي اوترو يا شايد اڃان ڳچ آئون رُلي ڦري چُڪو آهيان. کين چيم منهنجي موڪل ئي ايتري هئي. چوڻ لڳا: ٻي ڀيري ڊگهي موڪل وٺي اچجو ۽ هتي ضرور اچجو. مون کي سندن هفتي ۾ ئي ڏنل پنهنجائپ جو احساس ڏاڍو وڻندڙ لڳو. واپسيءَ تي هڪ سُپر اسٽور تان بسڪٽ جا ڳچ سارا پيڪٽ ورتم جيڪي واپسيءَ تي ڪنهن کي ڏيڻا هئا. ملائيشيا جا بسڪٽ هونئن به مشهور آهن ۽ بسڪٽن متعلق سائين الطاف شيخ پنهنجي سفرنامي “ملائيشيا ٻارهن سالن بعد” ۾ ڪافي تفصيل سان لکيو آهي.
ڪمري تي پُهتس ته وکريل سامان ۾ انهن بسڪٽ جي پيڪٽس جو به اضافو ٿي چُڪو هو. سامان پيڪ ڪرڻ جي همت وري به نه ٿي. اُڻ تُڻ ٿي ته ٻاهر وڃي وري ڏسجي آخر اها رش ڇا جي آهي ۽ جئين پوءِ تيئن ڇو وڃي پئي وڌندي؟ ڪمرو لاڪ ڪري سِڌو رسيپشن تي پُهتس، جتي معمول موجب پٺاڻ ڇوڪري اسڪائيپ تي پنهنجن سان ويٺي ڳالهايو. کانئس پُڇيم: “آج باهر اتنا رش کيون هي؟” هن جيڪو جواب ڏنو سو ايترو ته مختصر ۽ جامع هو جو وڌيڪ ڪجهه به پُڇڻ جي گنجائش ڪانه هئي.
“سنڊي نائيٽ هي صاب.” اهو ٻڌي فيصلو ڪيم ته پوءِ ته ضرور ڏسجي ته بڪت بنتانگ سنڊي نائيٽ تي ڪيئن هوندو آهي، جتي هونئن ئي ڪافي رؤنق هوندي آهي. هن مهل روزاني واري رونق کان ڳالهه چڙهيل هئي. رش ايتري هئي ڄڻ اوهان عيد کان هڪ ٻه رات پهرين ڪراچي جي جامع ڪلاٿ يا حيدرآباد جي ريشم گليءَ ۾ آيا هجو. پر هتي خريدار نه هئا. دڪاندارن وٽ ڪا به رش ڪانه هئي. جي رش هئي ته فوٽ پاٿن تي هڪٻئي جي چيلهه تي هٿ رکي هلندڙ ٽين ايجرس جي هئي. تمام ٿورا هئا جيڪي مون وانگي ٽين ايج ٽپي آيل هئا هن مهل ٽيز ايج ۾ ٽيز ٿي رهيا هئا. رڳو دوڏا ڦاڙي انهن کي ڏسي رهيا هئا. فوڊ ريسٽورينٽس توڙي فوڊ ريڙهن تي رش سَوائي هئي. اڳي پري کان ڏٺم پر هاڻي ويجهي کان به ڏٺم پئي ته ڇوڪرين ڪيڏي محنت سان ۽ برداشت سان وڏا وڏا ٽيٽو چيلهه جي هيٺين سائيڊ تي پوئين پاسي چٽرايا هئا. ڇا ته ڪمال ڪاريگريءَ سان ڳورين چيلهن تي سائي، ڳاڙهي ۽ ڪاري رنگ جي ميلاپ سان چٽسالي ٿيل هئي. سا به اهڙي هنڌ جو “ڪرڻ واري” هجي ته ٺيڪ پر “ڪرڻ وارو” هجي ته اُن جي ڪاريگريءَ جي وڌيڪ ئي واکاڻ ڪجي، جنهن پنهنجا جذبا قابو ڪري هٿ تي گرفت قائم رکندي اهو ڪم ڪيو. ايتري تڪليف کان پوءِ انهن نينگرين جو به حق هو ته هو ڀلي روڊ تان ايندڙ ويندڙ ماڻهن ڏانهن پُٺ ڪري فُٽ پاٿي هوٽلن جي اسٽول تي ويهن ۽ شرٽ (اسڪرٽ) ايتري ننڍي پائين جو سندن انگ تي اهي رنگ هرڪو ڏسي سگهي.
اهي جوڙا اهي چيلهون ۽ کين تڪيندڙ مون جهڙن وائڙن کي ڏسندي اڳتي وڌيس ته هڪ بورڊ تي نظر پئي. لکيل هو “Bukit Bintag Walk” اچانڪ ذهن ۾ ڪلڪ ٿيو ته اهو ٻُڌل ٻُڌل ٿو لڳي. پوءِ ياد به اچي ويو ته ادي فوزيه پاران ڪوالالمپور جي گهُمڻ لائق ڄڳهن جي ڏنل لسٽ ۾ هڪ هنڌ اهو به هو ۽ پينانگ وارن دوستن کان پُڇيو به هئم کين اها لسٽ ڏيکارڻ وقت پر انهن انهيءَ کي ڪا اهميت نه ڏني هئي پر هاڻي سمجهيم ته انهن اهميت ڇو نه ڏني هئي؟ واقعي به اڄ هتي نه ڪو ملائيشين (ملئي) ڏيکاريندڙ (جلوا) ۽ نه وري ڏسندڙ (اسان پارا) ۾ شامل هو. هو ويچارا عشاء نماز پڙهي سمهي رهيا ۽ ملائيشيا جي اڌ آبادي يعني چائنيز بڪت بنتانگ واڪ کي گهمڻ لائق ڄڳهه بڻائي ڇڏيو آهي.
ڪافي دير اها واڪ ڪندي گهڻو اڳتي نڪري ويس جتي ماڻهن جي رش گهٽ هئي ۽ ڪجهه ويران پاسو پئي لڳو. روشني به گهٽ هئي. ٻه ٽي گينڊي جهڙا چائنيز بيٺا هئا. ڏسڻ مان ئي موالي ٿي لڳا. هڪڙي مون کي ڪن ۾ اچي چيو “Lady is ready for sex” ”نو، سوري،“ چئي پوئتي موٽيس ته ٻيا به اچي پُهتا ۽ ايئن ڪنوينس ڪرڻ لڳا جهڙو ڪر آئون ان ڪم لاءِ راضي آهيان، پهرين سان بس رڳو ريٽ تي نه پئي ٺهيس ۽ هي مون کي سٺي آفر ڏيندا ته ڳالهه ٺهي ويندي! نيٺ بيزار ٿي سندن بار بار انهيءَ جملي ته “Lady is ready for sex” جو جواب ڏنم:“Many ladies are always ready for sex but many men are not and I am one of those” پر هو انڪار ٻڌي جان ڇڏڻ بجاءِ مختلف عمر جي ڇوڪرين جا ريٽ ٻڌائڻ لڳا، جيڪي ٻڌا اڻ ٻڌا ڪندو نڪري آيس سندن انهي اڏي تان.