آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

سادگي

حسن وساڻ جي مشھوري شوبز جي دنيا خاص ڪري فلمن تي لکيل مضمونن سببب رھي. حسن وساڻ جي ھن ڪتاب ۾ سندس آتم ڪٿا، ساروڻيون، ڪچھريون ۽ حال احوال شامل آھن. حسن وساڻ ھڪ زندھ دل انسان، انسانيت سان پيار ڪندڙ ۽ ترقي پسند سوچ جو مالڪ ھيو، جنھن دنيا گهمي، موسيقي ۽ فلمن جي ناياب ڪليڪشن گڏ ڪئي ۽ أولاد کي پڙھايو. سندس ھن ڪتاب ۾ ڪيتريون دلچسپ ۽ تاريخي ڳالھيون لکيل آھن جن مان گهڻو ڪجه سِکي سگهجي ٿو.

  • 4.5/5.0
  • 55
  • 21
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • حسن وساڻ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سادگي

مزيد حماقتين

ادب ۾ طنز مزاح جي وڏي اهميت آهي، هلڪي ڦُلڪي انداز ۾ وڏيون ڳالهيون ظاهر ڪبيون آهن ۽ ماڻهن کي دل سان بہ لڳنديون آهن. سنڌيءَ ۾ حليم بروهي زبردست طنزنگار هيو ۽ ٻين ٻولين ۾ تہ طنزومزاح نگارن جو وڏو تعداد موجود آهي، جن جو ذڪر آتم ڪٿا جي پهرين حصي ۾ ڪيو اٿم. اردو ۾ شفيق الرحمان زبردست طنز و مزاح جو ماهر هيو، هُن جا ڪيترائي ڪتاب آهن پر هُن جو ڪتاب ”حماقتين“ ڏاڍو مقبول ٿيو هو، تنهن تان هُن ”حماقتين“ جو سلسو جاري رکيو ۽ انهيءِ جو ٻيو حصو ”مزيد حماقتين“ جي نالي ۾ لکيو ۽ شايع ڪرايو. تهڙي طرح آتما ڪٿا جي هن حصي ۾ گذريل عنوان کي وڌائيندي (ڪجهه دلچسپ واقعه) پنهنجون ڪجهه وڌيڪ حماقتون درج ٿو ڪريان يعني ”منهنجون ڪجهه مزيد حماقتون“ ___________.
آئون آرٽس جو اسٽوڊنٽ هُيس S.M ڪاليج ڪراچي مان موٽ کائي واپس سانگهڙ ڪاليج ۾ اچي داخلا ورتم تاريخ بہ منهنجو سبجيڪٽ هيو، جنهن جو استاد سائين غلام محمد ملانا هيو، ملانا صاحب سان ڏاڍا بحث مباحثا ٿيندا هُئا ۽ تاريخ جي بادشاهن کي آئون ڏاڍو نديندو هيس، اورنگ زيب، رنگيلو، اڪبر وغيره کي تہ ڪلاس ۾ بحث دوران گاريون ڏيندو هوس جنهن تان ملانا صاحب مون کي ڇنڀيندو هيو ۽ چوندو هيو تہ بابا اِهي مري کپي ويا انهن کي بُرو ڀلو چوڻ مان ڪهڙو فائدو؟.
خير وقت گذرندو رهيو، مٿان امتحان اچي ڪڙڪيا، پرچي ۾ سوال هيو تہ ”سلطان محمود غزنوي هندوستان ۾ اسلام پکيڙيو، کولي بيان ڪريو“ مون جيڪو جواب لکيو تنهن جي شروعات هئين ڪيم تہ ”ڪير ٿو چوي تہ محمود غزنوي هندوستان ۾ اسلام پکيڙيو، هُو هڪ ڌاڙيل هيو جنهن هندوستان تي 17 حملا ڪيا ۽ هر دفعي هزارين ماڻهو ماري هميشه ڦُر لُٽ ڪري افغانستان ڀڄي ويندو هيو، هن آخري حملو هندن جي هڪ وڏي مندر (سومناٿ) تي ڪيو جتان ڪروڙن جا زيور، هيرا جواهر ۽ مندر جو سونو دروازو پٽائي افغانستان کڻي ويو، اهيو ايڏو وڏو ڌاڙو هيو جو اُن کان پوءِ هن کي وڌيڪ ڌاڙن جي ضرورت ئي نہ رهي، اِها الڳ ڳالهه آهي تہ جڏهن وڏي وقت کان پوءِ هندوستان آزاد ٿيو تہ نهرو اُهو دروازو ۽ تخت طائوس افغانستان کان واپس ڪرايو ۽ جيڪا شيءَ جتي جي هُئي اُتي پُهتي (اڃان ڪوهه نور هيرو ملڪه برطانيه کان واپس ڪونه ٿيو آهي)، اهي لفظ جيڪي تاريخ جي ڪتابن ۾ لکيل آهن تہ محمود غزنوي بُت پرست نہ پر بت شڪن هو، نسورو ڪوڙ آهي، اهو گٽر ڪلاس تاريخ دانن جا ڪم آهن، جيئن ڀٽو صاحب جي ڦاسي مهل بي بي سي خبر ڏني تہ ڀُٽو جا آخر اکر هُئا تہ ”يا الله ! منهنجي مدد ڪر“ اِهو بي بي سي پنهنجي طرفان واڌاءُ ڪيو، ڪوڙ هنيو، مون بہ محمود غزنوي جي چڱي کل لاٿي ۽ هُن کي اسلام جو مبلغ نہ پر هڪ خونخوار ڌاڙيل ثابت ڪيم.
اهڙي طرح ٻيو سوال اورنگزيب متعلق هيو، جنهن پنهنجي ڌيءِ جي عاشق کي جيئرو ديڳ ۾ ڪاڙاهي ڇڏيو، سڳن ڀائرن کي مارائي ۽ پيءِ شاهجهان کي ورهيه قيد ۾ رکيو هو جنهن اُتي ئي ڦٿڪي ڦٿڪي ساهه ڏنو، اورنگزيب جي چمڙي بہ چڱي طرح لاٿم بلڪ سڀني مُغل بادشاهن لاءِ اِهو ئي لکيم تہ اهي ڌاريا ۽ ڌاڙيل هُئا جن جهوڪ شريف جي مرد مجاهد شاهه عنايت کي بہ ڌوڪو ڏئي شهيد ڪيو هيو.
پيپر جي خاتمي تي مولانا صاحب مون کان پڇيو تہ محمود غزنوي ۽ اورنگزيب وارا سوال تہ ڪونه ڪيئي؟ مون ٻُڌايومانس تہ اهي ئي ڪيا اٿم، چيائين مون کي خبر آهي تو ڇا لکيو هوندو. زيرو مارڪون ملندئي. مون چيو سائين الله مالڪ آهي، پر جڏهن رزلٽ آيو ۽ مارڪ شيٽ آئي تہ حيرت ٿي تہ هسٽري ۾ مون کي 92 مارڪون مليون هيون، مولانا صاحب حيران هيو، چيائين تہ پيپر ڏسندڙ پڪ ڪو ڪامريڊ هوندو!!.
گرهوڙي صاحب جو مشهور قول آهي تہ سنڌڙي! توکي قنڌاران جوکو __________ قنڌار يعني افغانستان _______ افغانستان رڳو سنڌ لاءِ جوکو ڪونهي، جهان لاءِ جوکم آهي نائين اليون جو واقعو انهيءِ جو ثبوت آهي ، اُسامه افغانن سان گڏجي سڄي دُنيا ۾ ٿرٿلو مچايو ۽ لکين ماڻهو مئا يا دربدر ٿيا، باميان افغانستان ۾ گوتم ٻُڌ جا وڏا پهاڙ جيڏا بُت هُئا، طالبان انهن کي ختم ڪرڻ چاهيو، سڄي دُنيا جون اپيلون طالبان رد ڪيون، جاپان وارن تہ ڪروڙين ڊالر ڏيڻا ڪيا تہ اِهي بُت برباد نہ ڪريو ۽ هُو انهن کي جاپان شفٽ ڪرڻ چاهين ٿا. اسامه جي ڊپٽي مُلان عمر نہ مڃيو ۽ گوتم جا بُت دائنا مائيٽ سان اُڏائي ڇڏيا. پوءِ ٿيو ڇا؟ ڇا ٻُڌ ڌرم ختم ٿي ويو؟ رهندو هي ٿيو جو ڪُجهه ئي ڏينهن ۾ مُلان عُمر دُنيا مان ئي ختم ٿي ويو ۽ سڄي دُنيا ۾ مُسلمان انتهاپسند ۽ دهشت گرد مشهور ٿيا ۽ هن وقت مسلمانن جو ڪٿي بہ وقار باقي نہ رهيو آهي. مطلب تہ هي مذهب جا ٺيڪيدار ۽ اقتدار جا غاصب والي، سي کڻي بادشاهه هُجن يا ڊڪٽيٽر يا نام نهاد جمهوري حڪمران عوام جا ويري آهن ۽ انسانيت جا دشمن آهن، دريدو ڪو مُفڪر هيو، مون هن کي پڙهيو ڪونهي پر سندس هڪ انمول قول پڙهيم تہ دُنيا جو آخري بادشاهه جيسيتائين آخري پادري جي آنڊن سان وٽيل رسَي سان ڦاسي نہ چڙهندو تيستائين جي هن استحصالي پنجوڙ مان جان ڪونه ڇُٽندي!. اسان جي اٻوجهه عوام تي بہ مُلان (مذهبي رهمنا) ۽ بادشاهه (نام نهاد جمهوري مُلڪي سربراهه) اِهو استحصالي پنجوڙ جوڙيو مُختلف حيلن بهانن سان چڱي طرح قابُو ڪيو ويٺا آهن، عمران خان موجوده وزير اعظم پاڪستان ميان نواز شريف کي ”مغل اعظم“ جو خطاب ڏئي چُڪو آهي ۽ مُلن جو تہ نواز شريف سان ساٿ آهي ئي آهي. نہ رڳو ايترو پر هر اداري ۾ آفيسرن تي سندس مڪمل ڪنٽرول آهي، ڪو چُري ٿو تہ کيس اهڙي سيکت ڏني ٿي وڃي جو ٻيهر ڪنهن کي بہ همت ئي نٿي ٿي تہ حق ۽ سچ جي ڳالهه ڪري، ڪوڙ ڪوڙ ڪوڙ.......... بس سندس اٿڻ ويهڻ ڪوڙ آهي، جيئن هٽلر جي جنرل گوبلز چيو هو تہ ايترو ڪوڙ ڳالهايو جو عوام اُن کي سچ سمجهڻ لڳن. چيو وڃي ٿو تہ اوهان جيترو وڏو ۽ گهڻو ڪوڙ ڳالهائيندو اوترو وڌيڪ ”ڪامياب حڪمران“ ثابت ٿيندا. هي ٺڳ حڪمران ”پرنس“ جي خالق ميڪاولي ۽ هندوستان جي مها ڏاهي ۽ ارٿ شاشتر جي خالق چاڻڪيه جي ڏنل سبقن ۽ گائيڊ لائين تي پيا هلن. يعني ڪوڙ، ڏٽا، دلاسا، بهانا ۽ سبزباغ، ٻيو هنن وٽ ڪجهه بہ ڪونهي، سواءِ سندا پٻ ڀرڻ جي.

_______________________

مٿيان احوال لکندي موڊ ئي خراب ٿي ويو آهي، تنهنڪري وري ڪو زنده لطيفو بيان ڪريون، ٽين ايج کان اڳ معصوميت واري زماني ۾ مُلن جي تقريرن ۽ تبليغ ۾ اچي سخت مذهبي ٿي پيس، نمازن جي تہ هڻ هڻان هُئي، مجال آهي تہ ڪا نماز گُسي يا قضا ٿئي. پنجن ئي نمازن جي ادائگي پابندي سان ڪرڻ لڳس، هڪ شام عصر جي نماز کان پوءِ شهر کان ٻاهر هڪ پاڙي ۾ وڃن ٿيو، واپسي ۾ مغرب جو وقت ٿي ويو ۽ هڪ ننڍي مسجد ۾ آذان بہ آئي پي، بسم الله ڪري اندر گهڙيس، اُتي صرف ٽي ماڻهو هُئا، آذان ختم ٿي تہ هرڪو پنهنجي منهن نماز پڙهڻ لڳو. مون چيو جماعت ۾ نماز پڙهون، اُن جو ثواب گهڻو آهي، همراهن چيو تہ پيش امام آيو ڪونهي، اوهان نماز پڙهايو، مون پيش امامي قبول ڪئي ۽ هُو ٽئي همراهه پُٺيان بيٺا، نماز شروع ٿي، هڪ رڪعت پوري ٿي تہ پيش امام پهچي ويو ۽ ايندي شرط اڳتي اچي پيش امام يعني مون کي ڏسڻ لڳو، آئون لرزڻ لڳس ۽ مُنجهي پيس تہ هاڻي الائي ڇا ٿئي، ٻي رڪعت ۾ رُڪوع ۾ وڃي پوئتي ڏٺم تہ اصل پيش امام سميت سب رُڪوع ۾ هُئا، هاڻي جيئن سجدي ۾ وياسون تہ مون ٽپڙ ٻڌا ۽ جمپ ڏئي دروازي ڏي وٺي ڀڳس! پيش امام مون کي پڪڙڻ لاءِ سٿڻ ۾ هٿ وڌو پر آئون زوري ڇنائي جُتي بہ اُتي ڇڏي مينهن واچ ڪندو اچي گهر ساهي پٽيم! ٻي صبوح تي پيش امام منهنجا جوتا کڻي اچي منهنجي مامي کي دوڪان تي ڏنا ۽ احوال بہ ڏنائين________ سو اِهي اٿو اسان جا ڪم.
____________________________

جديد دُنيا جي جديد ايجادن دُنيا بدلائي ڇڏي آهي، موبائل سروس ۽ انهيءِ جا ڪيترائي نوان نوان پورشن، جيئن واٽس اپ، فيس بڪ، ٽوئٽ وغيره، ٻيون بہ گهڻيون ايجادون آهن پر لوڊ شيڊنگ جي توڙ سولر انرجي سسٽم لاجواب آهي، (اِها الڳ ڳالهه آهي تہ غريب وري بہ محروم آهي) سيٽلائيٽ سسٽم دُنيا گڏي ڇڏي آهي، پر انهيءِ سسٽم سان ٽي وي تان هزارين قسمين قسمين چينل ٽيلي ڪاسٽ ٿين ٿا، صحت ۽ طب، خابرو، مذهبي، تاريخي ۽ زبردست معلوماتي پر اُنهن ۾ هڪڙو عجيب ۽ ڪمال جو چينل آهي، ڊِسڪوري ID _____ هي چينل آمريڪا ۾ ٿيندڙ قتل ۽ غارت گيري جا سچا واقعا پيش ڪندو آهي ۽ اعليٰ ترين طريقي سان پيش ڪندو آهي، انهيءِ چينل درحقيقت آمريڪا جي ”اندرون خانه حالت“ کولي کولي ڏيکاري ۽ بيان ڪئي آهي، مون کي ڪجهه حيرت ۽ گهڻي خوشي ٿي تہ آمريڪا جهڙي مُلڪ ۾ اهڙا بہ ماڻهو آهن جيڪي اُتي جون اندرون خانه خرابيون ايڏي بيباڪ انداز ۾ دُنيا آڏو پيش ڪن ٿا. ٻي خاص ڳالهه تہ هي سچيون اسٽوريون جيڪي هُو ”ڊرامي“ جي صورت ۾ فلم بند ڪري پيش ڪن ٿا اُهي فوٽو گرافي، ڊاريڪشن ۽ خاص طرح سان ايڊيٽنگ جي لحاظ سان ايتريون تہ پرفيڪٽ ۽ نيچرل هونديون آهن، جو متاثر ٿيڻ کان سواءِ ٻي ڪابه واهه ڪونهي. هن ۾ لُٽ مار، ناجائز تعلقات ۽ اُنهن جو انجام، قتل ۽ غارت گيري، ڌوڪا ۽ فريب ڏندين آڱريون اچيو ٿيون وڃن، خاص ڪري Deadly Women جي عنوان سان فلمون / سچا ڊراما جنهن ۾ بيرحم سفاڪ عورتن جا خوفناڪ ظلم ڏيکارين ٿا جنهن ۾ اهي درنده صفت عورتون پنهنجن دوستن، نڪاح ٻڌل مڙسن ۽ حد اِها تہ پنهنجي اولاد کي بيدردي سان قتل ڪن ٿيون، لڳي ٿو تہ آمريڪا جي اڌ کان وڌيڪ آبادي ذهني مريض آهي، جنهن وٽ رحم، رواداري بلڪ انسانيت جو نالو نشان ڪونهي، رُڳو بيرحمي ۽ درندگي ۽ سفاڪيت آهي، ڊسڪوري جي انهيءِ ID نالي پورشن ۾ پيش ڪيل سڀ فلمون / سچا ڊراما هندي / اردو ۾ آهن ۽ ان ڪري هر ڳالهه يا مسئلو ۽ معاملو چڱي طرح سمجهه ۾ اچي ٿو. هي چينل ڊش وسيلي آساني سان ملي سگهي ٿو، عام ڪيبل وسيلي اِهو چينل ڪونه ٿو ملي، مون گذريل ڇهن مهينن کان پنهنجي الڳ ڊش هڻائي آهي جنهن وسيلي 200 روپيه مهيني جي چارجز تي نيشنل جاگرافي جا چار، هسٽري چينل ۽ ٽريول XP جو هڪ هڪ، ڊسڪوري جا چار چينل ۽ سوين ٻيا خابرو، مذهبي، فلمي، ميڊيڪل ۽ صحت وغيره جا چينل ڏسي سگهجن ٿا. پر ڊسڪوري ID ڪمال جو چينل آهي، جنهن تي هيستائين آئون لڳ ڀڳ ٻه سو کان وڌيڪ اسٽوريون ڌسي چڪو آهيان، جن جو مون مٿي ذڪر ڪيو آهي. اهي سچيون ڪهاڻيون ڏسي آئون يا اوهان يا ڪوبه انهن درنده صفت پر بظاهر ماڻهن جي وحشت ۽ انتها ظلم جو اندازو نہ ٿا لڳائي سگهن __ قطعي نہ محض شغل يا پنهنجي مخصوص ذهني حالت جي سُڪون ۽ کِل خوشيءَ لاءِ بيگناهه قتل ۽ غارتگيري ڪرڻ لاءِ ڪهڙو اندازو ٿي سگهي ٿو؟.
آمريڪا جهڙي طاقتور ۽ خوشحال ملڪ جي معاشري ۽ ماحول جو ستياناس ٻن عناصر ڪيو آهي، آمريڪا فقط پنج صديون اڳي دريافت ڪيل نئون مُلڪ آهي، جتي هر طرح جي پيداوار ۽ دولت جي بي پناهه گهڻائي هئي ۽ آهي ۽ جتي دُنيا سڄي مان طرح طرح جا ماڻهو لڏ پلاڻ ڪري پهتا ۽ آٻاد ٿيا ۽ انهن ماڻهن ۾ هڪ وڏو انگ لُچن ۽ بدمعاشن جو هيو جيڪي بعد ۾ اُتي جا ”گاڊ فادر“ بڻجي ويا، ٻيو عنصر اُتي آباد ڪارن (نيگروز) جو آهي، جيڪي اوائل ۾ تہ غلام هُئا بعد ۾ آزاد ٿيا ۽ هڪ ”ڪاري طاقت“ (Black Power) بڻجي ويا. ناول ۽ فلم ”روٽس“ (Roots) انهي جا شاهد آهن ۽ ناول ۽ فلم ”انڪل ٽامز ڪيبن“ ۾ اِهي سڀ حقيقتون ڏنل آهن. ڪارن جي اڪثريت ڪرمنل آهي، سيڪس، ڦُرمار، ڊرگز، هيومن ٽريفڪنگ ۽ اهڙا ئي ڌنڌا ڪارن جي اڪثريت جا آهن، شام کان پوءِ آمريڪا ۾ ڪٿي بہ اڪيلي ڪيڏانهن نڪرڻ خطري کان خالي ناهي ۽ گهڻو خطرو انهن ڪارن جو ئي هوندو آهي، ID ۾ جيڪي وارداتون ڏيکاريون ويون آهن، اُهي اڪثر تہ گورن آمريڪن متعلق آهن پر ڪارن جا بہ ڪيترائي ڪڌا ۽ ظولمي ڪم نمايان آهن جيڪي انشورنس، معمولي رقم، حسد، سيڪس يا ذاتي ڊسٽربنس ڪري قتل ۽ غارت گيري ۽ بعد ۾ سزاءَ موت يا ڊگهي ترم جي سزا تي ختم ٿين ٿا. مطلب آمريڪا اندرون خانه هڪ خطرناڪ ملڪ آهي.