منزل
مئٽرڪ جي نتيجي نڪرڻ کان اڳي ئي سندس پيءُ مل ۾ مشين تي ڪم ڪندي حادثي جو شڪار ٿي ويو. هنجي خيالن جي ”ڪاڪ محل“ پرزا پرزا ٿي پولار ۾ پکڙجي وئي هئي. هنجي لاءِ اهوئي هڪ رستو وڃي بچيو هو ته هو به پنهنجي پيءُ جيان مل ۾ مزدوري ڪري ۽ تعليم جاري رکي.
پيءُ جي مرڻ کان پوءِ سندس چاچي مٿانئس زور ڀريو ته هو جلد از جلد نيروءَ سان شادي ڪري، جيڪا سندس ننڍي لاڪو نه فقط مڱ هئي پر هوءَ سندس چاهت ۾، چريو، چڪور به هو. چاچهس کيس اهو به چيو هو ته جيڪڏهن هو ترت شادي نٿو ڪري ته هو نيروءَ کي ٻي هنڌ پرڻائي ڇڏيندو هن نيروءَ کي ڪنهن به صورت ۾ ڇڏڻ نٿي چاهيو ۽ ويهن ورهين جي عمر ۾ هن سان شادي ڪئي. شاديءَ کي چئن ورهين جو عرصو گذري چڪو هو پر هنن جو قرب ۽ چاهت اڄ به باک ڀني رابيل جيان نوخيز ۽ تازي هئي. هو هن جو ڪيڏو نه خيال رکندي هئي. ٿڪي ٽٽي جڏهن ڪم تان واپس ورندو هو ته هوءَ سندس مُرڪي ڏاڍي پاٻوهه مان آجيان ڪندي هئي، هن جا ڪارا گريس لڳل ڪپڙا لهرائڻ ۾ سندس مدد ڪندي هئي ۽ ماني ڳڀو ڪوسو ڪري پٽ تي ڳوڻي وڇائي جڏهن هو گڏجي ماني کائيندا هئا، تڏهن هو ٻئي پنهنجو پاڻ کي هن ڪائنات جو وڏي ۾ وڏو خوش قسمت ڀائيندا هئا. نيرو سچ پچ هئي به ته اهڙي، هن جا گهنڊڙي ڪاڪل ۽ ڪنڊڙيون اکيون جن ۾ سدائين هن لاءِ پيار ۽ محبت جو جذبو صبح جي صاف ۽ شفاف ڪرڻن جيان جهرمر ڪندو رهندو هو.
رات جا ٻارهن وڄي چڪا هئا هن پنهنجو ڪم ختم ڪيو. مل ۾ روزانه اٺ ڪلاڪ ڪم ڪرڻ بعد هن کي مهيني جي پگهار هڪ سؤ پنجهتر (175) رپيا ملي هئي. انهيءَ جي احساس هنجي دل ۾ ڪيتريون شمعون روشن ڪري ڇڏيون هيون... جن جي چمڪ سندس چهري مان پڌري ٿي رهي هئي.
ٻاهر سخت برسات پئجي رهي هئي... هن پنهنجي پراڻي پتلون جا پائنچا مٿي کنجيا... ڇنل بوٽ جا ڪشا ٽائيٽ ڪيا... مل مان ٻاهر نڪرڻ مهل هن ڏاڍي شان سان هڪ نظر آسمان تي وڌي، ۽ پنهنجي منزل ڏانهن پهچڻ جو رستو ورتو... هن جي جهوپڙي شهر کان ڪافي پرڀرو هئي... هو جلد کان جلد پنهنجي منزل تي پهچڻ لاءِ بيقرار هو... ڪاري ۽ ڀيانڪ رات ۾ پنهنجي دراز قد ۽ مضبوط جسم ڪري، هو ڪنهن تاريخي داستان جو بهادر شهزادو معلوم ٿي رهيو هو... خسته حال شهزادو...! هن جا گهنڊيدار وار مينهن ۾ آلا ٿي سندس چهري ته پئجي رهيا هئا... ۽ هو ڏاڍي بي نيازيءَ سان بار بار انهن کي جهٽڪي، پري ڪندو رهيو... برسات سان گڏ طوفان به شروع ٿي ويو... کِنوڻ زور زور سان چمڪاٽ ڪرڻ لڳي... سڄو رستو ويران ۽ سنسان هو... ڪچي زمين تي پاڻي پوڻ ڪري مٽي جي هلڪي هلڪي خوشبو هن جي دماغ کي سرور پهچائي رهي هئي... اهڙو سرور هن کي نيروءَ جي ڪارن ڪارن زلفن کانسواءِ ڪٿي به نه مليو هو...! کِنوڻ جي چمڪاٽ هن جي مدهوشي ختم ڪري ڇڏي... هن کي ڪجهه خوف ٿيو... ڪٿي اها وِڄ سندس مٿان نه ڪري پوي... ليڪن کيسي ۾ پيل هڪ سؤ پنجهتر رپين جو احساس هن جي روح کي گرمائي رهيو هو... هن جا ٿڌا هٿ وري گرم ٿي ويا... هڪ خوشيءَ جي لهر هن جي جسم ۾ ڊوڙي وئي... هڪ سؤ پنجهتر رپين جي خيال سان گڏ هن جي اڳيان نيروءَ جو سانورو، مگر پرڪشش جهرو ڦري آيو... ننڍڙن ننڍڙن ٻن ٻارن جون معصوم شڪليون ذهن ۾ اڀري آيون... هن ارادو ڪيو ته هن ڀيري نيروءَ کي هن ضرور نيريون چوڙيون وٺي ڏيندو... ڪيترن ڏينهن کان هن کي مجبور ڪري رهي هئي ته شيشي جون نيريون چوڙيون وٺي ڏي... ليڪن فالتو پئسو نه هئڻ سبب هو سندس خواهش پوري نه ڪري سگهيو هو... سندس نازڪ ڪرائي ۾ نيريون ڇوڙيون ڪهڙيو نه سهڻيون لڳنديون ۽ برسات جي شپ شپ هن کي چوڙيون جي ڇم ڇم ۾ تبديل ٿيندي محسوس ٿي... هن کي ائين لڳو جيئن نيرو پنهنجون ٻئي ٻانهون هن جي گلي ۾ وجهي پيار سان پڇي رهي هجي...
”ڪيئن ٿي لڳان جان!...“
”بيحد حسين... دلڪش... بهارن جي راڻي...!“ هن جون بيتاب ٻانهون ازخود وڌي ويون... هن بي اختيار چئي ڏنو...جيئن خواب ڏسي رهيو هجي... هڪدم هن کي پنهنجي مدهوشيءَ جو خيال آيو... ۽ هن جا چپ مُرڪڻ کانسواءِ نه رهي سگهيا... نيروءَ ۽ گهر جي تصور ۾ هن جي رفتار ڍري ٿي وئي هئي... هن وري پنهنجي رفتار تيز ڪئي... منزل اڃان پري هئي... هن جي جسم تي پيل ڦاٽل قميص مل مان نڪرڻ وقت ئي آلي ٿي پئي... سخت سردي هئي... ليڪن تصورات جي دنيا ۾ گم ٿيڻ سان هن کي انهيءَ جو احساس گهٽ ٿيڻ لڳو... ۽ چپن تي پيل مينهن جي ڦڙن تي هو بار بار پنهنجي خشڪ زبان ڦيرائي هڪ عجيب لطف کان سرشار ٿيندو رهيو... هو وري سوچڻ لڳو... نيرو ڪيترن ڏينهن کان هن کي فلم ڏسڻ لاءِ چئي رهي هئي... ليڪن هي هميشہ نٽائيندو رهيو... هنجي دل چوندي هئي ته نيرو کي وٺي وڃي... ليڪن گهر ۾ ٻن ٻارن کي ڪير سنڀالي ها، ۽ گڏ وٺي وڃڻ سان انهن جي روئڻ جو انديشو هو، ۽ پوءِ ماڻهو خبر ناهي ڇا ڇا چون ها... ليڪن سڀاڻي ٻارن کي به وٺي ويندس... انهن کي کٽمٺا ۽ ٽافيون جام وٺي ڏيندس، پوءِ هو نه روئندا... هن دل ئي دل ۾ ارادو ڪيو...
اچتو هڪ زوردار ۽ دل ڏاريندڙ ٺڪاءُ جو آواز بلند ٿيو... ائين محسوس ٿيو، جيئن پوري جهنگ کي باهه لڳي وئي هجي...! هن جي مضبوط دل دهلجي وئي... هن کي پنهنجو ساهه مشڪل سان کڄندو محسوس ٿيو... ليڪن هن هڪدم پاڻ تي قابو پاتو...“ توبهه... ڪهڙي نه خوفناڪ کنوڻ هئي...!“ هن چيو.
ڪارخاني وارو ڪچو رستو ختم ٿي چڪو هو. هن پڪي رستي تي پير رکيا... پاڻيءَ ۾ پوڻ ڪري بوٽ جو ڇڄل ترو ويتر ڇڄي پيو... هن اهو بوٽ اتي ئي ڦٽو ڪرڻ ٿي گهريو ليڪن انهيءَ خيال کان ته شايد مرمت ٿيڻ سان ڪجهه وقت نڪري وڃي، پاڻ سان گڏ هٿ ۾ کنيو... پڪي رستي جي ٻنهي پاسي وڏيون بلڊنگون هيون... اُنهن کي ڏسي هن کي پاڻ جهڙن غريبن جون جهوپڙيون ياد اچي ويون... صاف ڪشادا رستا ڏسي هن کي شڪسته حال گهٽيون ياد اچي ويون، جتي انسان جيتن ۽ ماڪوڙن وانگر ليڙن ۾ ويڙهيل زنده لاش آهن... ائين معلوم ٿيندو هو، ڄڻڪ حالات ۽ مجبورين انهن کان بدحاليءَ جو احساس به کسي ورتو هجي... هن جي جهوپڙي اگرچه انهن کان پري هئي، جت آبادي گهٽ هوندي آهي، ليڪن تنهن هوندي به غريبي ۽ مفلسي واريون حالتون ته ساڳيون هيون هن پاڻ جهڙن غريبن کي بيماري ۽ گندگيءَ کان بچائڻ جي گهڻي ڪوشش ڪئي. مل جي يونين سيڪريٽري هئڻ جي حيثيت سان، هو ليبر ويلفيئر آفيس ۾ ايئرڪنڊيشنڊ ڪمرن ۾ ويٺل شهر ۽ مزدورن جي حفاظت جي ٺيڪيدارن کي درخواستون لکي موڪليندو رهيو... اتي جي حالتن کان آگاهه ڪندو رهيو... ليڪن انهن کي ڀلا ايتري واندڪائي ڪٿان آئي...! انهن ويچارن جو ته سڄو وقت انهي غور ۽ فڪر ۾ گذري ويندو هو ته واٽر ٽئڪس، بجلي ٽئڪس، روٽ ٽئڪس ۽ ڪهڙين ٽئڪسن ۾ ٻيو ڪيترو اضافو ڪري سگهجي ٿو، جنهن سان ميونسپالٽيءَ جي اوچي عمارت اڃان به بلند ٿي سگهي- ۽ مل جي چمنين ۾ اڃان به اضافو ٿئي. ڪاش هو انهن کان پڇي سگهي ته... ته... هو اڳتي ڪجهه سوڇي نه سگهيو... ڇو جو هن کي ڪجهه پڇڻ جو اختيار نه هو. هو غريب هو. غريبن جي زبان تي تالا چڙهيل هوندا آهن... جن جي ڪنجي سرمايه دارن جي هٿن ۾ هوندي آهي... هن ٿڌو ساهه ڀري انهيءَ ڳالهه کي فراموش ڪرڻ چاهيو.
هو فٽ پاٿ تان هلي رهيو هو... مٿان بلڊنگ مان ٽهڪن جو آواز اچي رهيو هو... هن مٿي نهاريو... دريون کيل هيون... بجلي جي تيز روشني فٽ پات تي پري تائين پکڙيل هئي... نيري رنگ جا ريشمي پردا هوا جي زور تي درين تي لرزي رهيا هئا- هو هڪ لمحو اُتي شيڊ هيٺان بيهي رهيو... نيرن پردن کي ڏسي هن کي نيرو ياد اچي وئي... ”ڪاش...!“ دل جي حسرت ”ڪاش“ بنجي هن جي زبان تي آئي... ۽ هو وري سوچڻ کانسواءِ رهي نه سگهيو...!
”هن وقت اهڙي رات ۾ هلڻ بجاءِ پنهنجي بلڊنگ ۾ آرام ڪيان ها... نيرو شان سان ڪنهن نيري چادر واري پنلگ تي سمهيل هجي ها... ۽ ...۽...“ تصور ئي تصور ۾ هو ڪنهن ٻي دنيا جي رنگينين ۾ گم ٿي ويو ٽهڪن جو آواز بلند ٿيو... ۽ اُهي زور زور سان ڏنل ٽهڪ مدهوش انسان جا لڳي رهيا هئا... جن مان شراب جي مستي ظاهر ٿي رهي هئي... هو هوش ۾ آيو... ۽ حقارت جي نظر بلڊنگ تي وجهي اڳتي روانو ٿيو...
”هون... آءٌ به ڪهڙو نه بيوقوف آهيان؟“ هن پنهنجو پاڻ کي مخاطب ٿيندي چيو-
”منهنجي نيرو ڪنهن پاڪيزه ۽ انهي کان به عاليشان عمارت ۾ رهندي... جهڙي طرح نيرو آسمان هر شيءِ کان مٿاهون آهي، اهڙي طرح منهنجي نيرو جي بلڊنگ دنيا جي سڀني بلڊنگن کان بلند هوندي... ۽ انهيءَ بلڊنگ جو نالو به اهڙو رکندس جو نيروءَ جي نالي سان ٺهي اچي... ها... “Blue moon villa”... چنڊ جهڙي نيرو جي بلڊنگ لاءِ اهوئي نالو مناسب ٿي سگهي ٿو...! “
تصور ۾ هن اڳيان هڪ اوچي نيري رنگ جي بلڊنگ ڦرڻ لڳي، “Blue moon Villa”جا نيرا اکر انهيءَ تي تارن وانگر چمڪي رهيا هئا... درين ۽ دروازن جا نيرا نيرا پردا هن اڳيان لهرائڻ لڳ.... ٿڪجي وڃڻ ڪري هن جي دل ۾ اها خواهش اُڀري آئي ته جيڪر هو انهن نيرن نيرن پردن ۾ ويڙهجي سمهي پئي. پر... پر کيس فوراً پنهنجي ڀڳل ٽٽل جهوپڙيءَ جو خيال آيو، جنهن ۾ هڪ پراڻي کٽ، هڪ پيتي ۽ ٻن چئن جستي ٿانوَن کانسواءِ ڪجهه به نه هو، هن جون اکيون ڀرجي آيون... هنجي مينهن ڀڳل چهري تي لڙڪ ڪري پيا.... اوچتو هن کي خيال آيو... گهر ۾ ته ڏيو به ڪونه ٻرندو هوندو... نيرو تيل آڻڻ لاءِ چيو هئم پر ڪم تي وڃڻ جي تڪڙ ۾ ڳالهه وسري وئي... اوندهه ۾ ٻار ۽ نيرو گهٻرائجي رهيا هوندا.... نيرو ته شروع کان وٺي ڊڄڻي هئي.... شاديءَ کان اڳ جڏهن آءٌ ۽ نيرو باغ ۾ ويا هئاسين ته اوچتو برسات پوڻ تي هوءَ ڪيترو نه پريشان ٿي وئي هئي.... ۽ کنوڻ جي آواز تي هو بي اختيار گهٻرائجي مونکي چنبڙي پئي ۽ فوراً ئي شرم جي احساس کان الڳ ٿي وئي... مون کي سندس اها ادا ڏاڍي پسند آئي-!!
هن جي رفتار ٿي وئي... خبر ناهي ڇو هن جا قدم تکو تکو گهر پهچڻ جي بجاءِ سست ٿي ويا... حسين تصور کي ختم ڪري هُن وري هوش جاءِ ڪيو.... ۽ ڳريون ڳريون وِکون کڻڻ لڳو.
”توبهه آهي... مان به ڪهڙو نه بيوقوف آهيان... ڀلا اڄوڪو ڏينهن ئي رهجي ويو آهي ڇا تصور ڪرڻ لاءِ؟.... هوءَ منهنجو انتظار ڪري رهي هوندي، مون کي جلد گهر پهچڻ گهرجي...“
هن جي رفتار وري تيز ٿي وئي... منزل قريب ٿيندي ٿي وئي.... هو هلي رهيو هو... هن سان گڏ ڪڪر به هلي رهيا هئا... مينهن جي رفتار پهرين کان گهٽ هئي، چنڊ ڪڪرن جي گرفت کان آزاد ٿي ائين ڊوڙي رهيو هو جيئن هڪ نازڪ هرڻي شڪاريءَ کان گهٻرائجي ڊوڙندي هجي....
هن کي وري خيال آيو ته نيرو ۽ ٻار تنهائيءَ ۾ گهٻرائجي رهيا هوندا.... نيرو چلهه تي منهنجي ماني گرم ڪري رکي هوندي... ڪيترو نه خيال رکندي آهي منهنجو... جيستائين آءٌ گهر نه پهچان، هو جاڳندي رهندي آهي... منهنجي انتظار ۾ ماني به نه کائيندي آهي... ڪيترو نه پيار ٿي ڪري...! هن وري چنڊ ڏانهن نهاريو، هو ڀڄي رهيو هو... ڪڪر هن کي پنهنجي گرفت ۾ آڻڻ لاءِ بيتاب هئا...
آهه! ويچارو چنڊ!!“... هن کي چنڊ جي حالت تي رحم اچي ويو...
هن جي منزل چند قدمن جي فاصلي تي هئي... آسمان تي وڌيڪ ڪارا ڪڪر ڇائنجي ويا... وِڄون به چمڪي رهيو هيون... چنڊ ڪڪرن جي گرفت ۾ اچي چڪو هو... هڪ دفعو وري هر شي تي انڌيرو غالب اچي ويو. هن جا قدم رڪجي ويا... هن جي منزل اچي وئي!... وڃ چمڪي... هن انهيءَ جي روشني ۾ ڏٺو... سندس جهوپڙي ڍير ۽ رک جي صورت ۾ هن اڳيان پئي هئي...!! ڪجهه دير پهرين واري زبردست وڄ هن جي آشياني کي هميشہ لاءِ جلائي ڇڏيو...!!!