پاڻ پرواني جا ڏوهي آهيون!
- محمد خان ابڙو
سٺا، سهڻا ۽ سچار ماڻهو پيدا ڪرڻ ۾ سيوهڻ جي مقدس سرزمين ڏاڍي زرخيز رهي آهي. سيوهڻ جي مٽيء تي جنم وٺندڙ ڪيئي ماڻهو هن شهر جي ڪنهن ڪنڊ ۾ سائي سلي وانگر ڦٽڻ کان پوء وڌي وڏو وڻ بڻجي نه فقط شيوهڻ شهر پر سموري سنڌ تي ڇانورو ڪندا رهيا آهن.
توڙي جو سيوهڻ ۾ جنم وٺندڙ سنڌ جي ٻين انيڪ شهرن ۾ پيدا ٿيندڙ هيرن موتين جهڙن ماڻهن وانگر اڪثر ماڻهو گمنامي جي زندگي گهاري مري ويندا آهن يا وري انهن جي اها مڃتا ناهي ٿي سگهندي جيڪا هو حقيقت ۾ لهڻندا آهن پر پوء به وقت ۽ تاريخ جا الڳ قانون ۽ اصول آهن.
وقت ۽ تاريخ جي اهڙن اصولن ۽ دستورن منجهان هڪڙو دستور اهو به آهي ته تاريخ ڪنهن جو به پورهيو وڃائيندي ناهي،
اڄ نه ته سڀاڻي ئي سهي پر جنهن ماڻهوء جو جيڪو به پورهيو ٿيل هوندو آهي هڪ نه هڪ ڏينهن ان کي ان جو اجورو ضرور ملندو آهي،
اها ٻي ڳالھه آهي ته اهڙا ماڻهو ٿورا هوندا آهن جن کي جيئري ئي سندن ڪيل ڪم جي مڃتا ملندي آهي. سيوهڻ جو پروانو سيوهاڻي به انهن انسانن منجهان هڪ آهي جنهن کي سموري حياتيء جي ڪيل ادبي پورهيي جي بدلي ۾ سندس جيئري ڪجھه به پلئه پئجي ناهي سگهيو.
پراواني سيوهاڻي سموري حياتي سنڌ ۽ سنڌي ادب جي عشق ۾ پاڻ کي ايئن جلايو آهي جيئن ڪو پروانو شمع جي چاھ ۾ پاڻ ساڙيندو آهي.
پرواني سيوهاڻيء جي 64 سالن جي ڄمار ۾ هن زندگيء جو ڳچ عرصو سنڌي ادب جي خدمت ڪندي گذاريو آهي پر اڄ جڏهن سندس ذاتي زندگيء تي نظر ڊواڙائجي ٿي ته اسان کي سندس جهول ۾ تمام گهڻن ڏکن ۽ تڪليفن کان سواء ٻيو ڪجھ به نظر نٿو اچي.
سنڌ ۾ ٻاراڻي ادب جي ڳالھ ڪندي ئي فوري طور تي جنهنجو نالو ذهن ۾ تري اچي ٿو سو آهي پرواني سيوهاڻيء جو.
سيوهڻ جو هجڻ ناتي مون ڪيئي ڀيرا هن کي ويجهي کان ڏٺو آهي، جسماني طور ڪمزور هجڻ باوجود هو هڪ اهڙو خوددار ۽ اڏول انسان آهي جنهن زندگيء ۾ تڪليفن، ڏکن ۽ ڏولاون کان ڪڏهن به هار ناهي مڃي. هو نه فقط هڪ بهترين ۽ سچار انسان آهي، پر هو هڪ حساس ۽ دل کي ڇهندڙ سٽن جو سرجهڻهار شاعر پڻ آهي،
ٻاراڻي ادب تي پرواني سيوهاڻيء جو جيڪو ڪم ٿيل آهي ان تي يونيورسٽي جو ڪوبه شاگرد ٿيسسز لکي ڊاڪٽريٽ جي ڊگري حاصل ڪري سگهي ٿو. پرواني سيوهاڻيءَ جي لکڻ جو فن واقعي به الڳ ۽ منفرد آهي، هو سمجھه ۾ ايندڙ ۽ دل ۾ لهي ويندڙ ٻوليء سان ٻاراڻيون ڪهاڻيون لکي ٿو.
نه رڳو سندس لفظ دل کي ڇهندڙ هجن ٿا پر هن جي شاعريء ۽ ڪهاڻين ۾ فڪر ۽ فهم پڻ هوندو آهي.
مون ننڍپڻ ۾ کيس ڪلهن تي ڪتابن ۽ رسالن جون ڀريون کڻندي ڏٺو آهي. پروانو سيوهاڻي رسالا ڇپائي انهن جون ڀريون ڪلهن تي کڻي هڪ هڪ اسڪول ۾ ويندو هيو. اسڪولن ۾ وڃن کان پوء هو نه فقط اُتي اسڪولي شاگرن ۾ اهي رسالا وڪرو ڪندو هيو پر انهن کي سنڌي ادب ڏانهن راغب ڪرڻ لاء ليڪچر پڻ ڏيندو هيو.
پروانو سيوهاڻي اسڪولن ۾ وڃي اسڪولي شاگردن کي پنهنجيون ڪهاڻيون ۽ شاعري پاڻ پڙهي ٻڌائيندو هيو.
مون سنڌ جي سموري تاريخ ۾ پرواني سيوهاڻي جهڙو پورهيت اديب ۽ شاعر ناهي ڏٺو.
پروانو سيوهاڻي پنهنجي ڏات توڙي ذات ۾ هڪ انوکو ۽ نرالو انسان آهي.
پروانو سيوهاڻي ٻاراڻي ادب جوب جو وڏو ليکڪ ان ڪري آهي جو هو ٻارن جي معصوم دل جي معصوميت کي پڙهي ۽ سمجهي سگهڻ جي صلاحيت رکي ٿو. سندس ذاتي شخصيت کي ڏسي به ايئن لڳندو آهي ته زندگيء جا 64 سال گذارڻ کان پوء به هن جي اندر جو انسان اڄ به ٻار ئي آهي.
پرواني سيوهاڻيء جي خودداريء جو اندازو ان ڳالھه مان به لڳائي سگهجي ٿو ته 2022 جي برساتن ۽ ٻوڏن جي تباهڪارين جي متاثر ماڻهن جي ٽن مهينن کان مدد وارين سرگرمين دوران مون جڏهن پرواني سيوهاڻيء جي ڪجھ مدد ڪرڻ چاهي ته مون کي هڪ دوست ان ڳالھه کان روڪيندي ٻڌايو پروانو سيوهاڻي توڙي جو هن وقت تمام گهڻي تڪليف دھ زندگي گذاري رهيو آهي پر هو ايترو ته خوددار انسان آهي جو ٿي سگهي ٿو تنهنجي مدد وٺڻ کان توکي انڪار ڪري ڇڏي.
سچ اهو آهي ته اهڙي ڳالھه ٻڌڻ کان پوء مون کي ساڻس ملڻ جي همٿ ئي نه ٿي. حالانڪه مدد ڪرڻ جا ٻيا طريقا به کوڙ آهن پر اهو به سچ آهي ته کوڙ سارن ٻين ماڻهن سميت سيوهڻ واسي هجڻ ناتي مان پاڻ کي به پرواني سيوهاڻي جو ڏوهاري سمجهان ٿو.