شخصيتون ۽ خاڪا

پروانو سيوھاڻي (فن ۽ شخصيت)

پروانو سيوهاڻي سنڌي ٻاراڻي ادب جو برجستو ۽ هاڪارو ليکڪ آهي. سندس شخصيت گهڻ پاسائتي آهي، پبلشر، ڊرامہ نويس، ڪھاڻيڪار، مترجم، ايڊيٽر، شاعر، تعليمدان سنڌي ٻاراڻي رسالي ”سرهاڻ“ جو  روح روان پڻ  رهيو آهي. معذور هوندي هن جيڪي  ڪتابن جا بار ڪلھي تي کنيان، انھن جا گواھہ اڄ بہ سنڌ جا ڪيترائي اديب شاهد آهن. هن ڪتاب کي  مرتب ڪرڻ جو مقصد  پرواني  جي شخصيت ۽ فن کي ظاهر ڪرڻ ۽ ڀيٽا ڏيڻ آهي. ھن ڪتاب ۾ پرواني سيوھاڻيءَ جي فن، ڪتابن ۽ شخصيت تي مختلف اديبن جي لکيل مضمونن، پرواني سيوھاڻيءَ ڏي آيل دوستن جي خطن ۽ پرواني کي ڏنل منظوم ڀيٽا کي سھيڙيو ويو آھي.

Title Cover of book پروانو سيوھاڻي (فن ۽ شخصيت)

هر وقت فل مذاق مستيءَ ۾

هر وقت فل مذاق مستيءَ ۾

- علي اصغر اوٺو

موجوده دؤر ۾ پروانو سيوهاڻي ٻاراڻي ادب جي حوالي سان املهه هيرو آهي.گورنيمنٽ ڊگري ڪاليج سيوهڻ ۾ پڙهڻ دوران سائين پرواني صاحب کي ڪيترائي ڀيرا ڪاليج ۾ ايندي ڏسندا هئاسين ، پر خبر نه هوندي هئي ته هي هيڻو ڪمزور ڪو وڏو ليکاري آهي.جڏهن ايم اي ڪئي سين تڏهن خبر پئي ته سيوهڻ ۾ هي ڏٻرو شخص وڏو ليکڪ آهي ۽ ادبي ميدان ۾ هر صنف تي ڪم ڪندو رهي ٿو.
سائين پرواني سيوهاڻي سان منهنجي پهرين ملاقات سيوهڻ ڪاليج ۾ ليڪچرر ٿيڻ دوران سائين نور محمد سيال صاحب جي آفيس ۾ ٿي. جتي مون کان پڇيائون ته ڪهڙي صنف تي لکندا آهيو ، مون جواب ڏنو ته سائين فلحال مون ڪجهه به نه لکيو آهي .باقي سيوهڻ شهر تي ايم فل ڪرڻ جو ارادو رکان ٿو.پاڻ چيائون ته ڪنهن سيوهڻ جي شخصيت تي ڪر، مون پڇيومانس ڪهڙي شخصيت تي ڪريان، چيائين سڄو سيوهڻ ڀريو پيو اٿئي.
سائين پروانو سيوهاڻي جتي به ويهندو اتي ٽهڪڙا ئي ٽهڪڙا هوندا آهن ۽ هر وقت فل مذاق مستي ۾ نظر ايندو آهي. ان کان پوءِ جڏهن مون ايم.فل پئي ڪئي ۽ ان لاءِ موضوع به سيوهڻ جي شخصيت ، پروفيسر محبوب علي چنا چونڊيو ته ان دوران مون ساڻس ملاقات ڪئي، ان دوران مون کي ٻڌايائون ته مون سرهاڻ پبليڪيشن طرفان 1982ع سائين محبوب علي چنا تي هڪ خاص نمبر شايع ڪيو هو جنهن جو عنوان هو ( محبوب جي ياد ۾) پر يار اهو ڪتاب هيئنر اڻلڀ آهي. مون وٽ به ڪاپي ڪانهي ، بس اهو ڪتاب هٿ ڪر ان مان چنا صاحب جي حوالي سان ڪافي مواد ملي ويندئي.
پوءِ جڏهن مون کي خبر پئي ته سيوهڻ جو سينيئر وڪيل نور محمد شيخ به محبوب علي چنا سيوهاڻي جو شاگرد آهي ، ته جڏهن مان ان کان انٽرويو ورتو ته پاڻ چيائين ته ، پرواني سيوهاڻي، سائين محبوب علي چنا جي شخصيت تي هڪ خاص نمبر شايع ڪيو هو ، جنهن جي ڪاپي مان سنڀالي رکندو پيو اچان،مان انتهائي خوش ٿيس پوءِ ته سائين کي چيم ته وار ڪيو اها ڪاپي مون کي به گهرجي ان ڪتاب لاءِ مان ڏاڍي پڇا ڪئي آهي، ڪنهن وٽ به ڪاپي نه ٿي ملي .سائين نور محمد شيخ صاحب اها ڪاپي ڏني جيڪا مون فوٽو ڪاپي ڪرائي شيخ صاحب کي واپس ڏني.
جڏهن ان ڪتاب کي پڙهيم مون کي چنا صاحب جي متعلق ڪافي نيون ڳالهيون مليون، جيڪي مون پنهنجي ٿيسز ۾ شامل ڪيون آهن . سائين پرواني سيوهاڻيءَ جو ٿورائتو آهيان جو سندس مرتب ڪيل ڪتاب مون کي هٿ اچي ويو جيڪو مون لاءِ ڪارائتو ثابت ٿيو. ان مان ثابت ٿئي ٿو ته سائين پروانو سيوهاڻي هڪ محنتي ۽ جاکوڙي انسان آهي، جيڪو اڃا تائين جاکوڙيندو رهي ٿو.
پاڻ هڪ بهترين شاعر آهي سندس ڪيترائي غزل، بيت، وايون، چوسٽا مختلف رسالن ۾ ڇپيل آهن. جڏهن منهنجي سنڌي ادبي سنگت شاخ سيوهڻ ۾ سائين نظير حيات سيوهاڻي جي معرفت شموليت ٿي ته ان دوران ادبي سنگت جي مختلف گڏجاڻين ۾ سائين پرواني سان ملاقاتون ٿينديون رهنديون آهن۽ پرواني جي شخصيت ،فن۽ ڪردار مان گهڻو ڪجهه پرايو ، هيئنر به ڪٿي رستي پنڌ ۾ ملندو آهي ته مان پنهنجي استاد جيان ادب احترام سان ملندو آهيانس، مالڪ کيس وڏي ڄمار ڏئي.