الٽي اک واري ڪھاڻيڪار نصرت چانڊيو
الٽي اک واري ڪھاڻيڪار نصرت چانڊيو
نصرت چانڊيو ڪير آھي،؟ ڪاٿي رھي ٿي،؟ ڇا ڪندي آھي،؟ ان ڄاڻ ۾ نه پاڻ ڪڏھن دلچسپي ورتي آھي، نه ئي ڄاڻڻ چاھيون ٿا،- بس جيڪر ھن جي سڃاڻپ آھي، ته اھا منھنجي نظر ۾ آمريڪن ناولنگار ۽ اسٽوري رائيٽر عورت Anne Tyler جھڙي آھي، جنھن پنھنجي معاشري جي گھڻن پاسن تي لکيو، پر ھن جيڪا وڌيڪ مڃتا ۽ شھرت ماڻي ھئي، اھا مظلوم عورتن جي حقن جي ترجماني ڪرڻ واسطي حاصل ڪئي ھيائين،- پھريان ايني جو نالو ۽ سڃاڻپ ڪنھن مخصوص ھلڪي ۾ ھئي، ھن جڏھن پنھنجي زندگي جي سفر ۾ جنس وڪرو ڪرڻ واري معاملي تي لکيو ته تمام وڪرو ٿيندڙ عورتن جي icon بڻجي وئي، آمريڪن ليکڪ Richard Russo لکي ٿو ته قلم جو ڪو قبيلو، ديس ويس رنگ نسل اوچ نيچ نه ھجڻ کپي، قلم اھڙو ھجي جنھن جي لکت ناحق وھايل رت جي شاھدي وانگر نظر اچي- اوھان جي سڃاڻپ اوھان جو ڪم ھجي، ايني کي سارھائيندي رچرڊ روسو لکي ٿو معاشري پاران مبھم ڪيل موضوع تي ھليل قلم جيڪو اوھان جو نالو ڪرائي ٿو اھو نالو صرف انسانن جي زبانن تي ناھي ھوندو پر ان ظلم ھيٺ آيل انسانن جي دلين تي نصب ٿي ويندو آھي-
ائين ئي نصرت چانڊيو جون صرف ٻه ڪھاڻيون پڙھي ھن جو نالو منھنجي اندر ۾ نقش ٿي ويو آھي، مون وٽ ھن جي سڃاڻپ صرف ھن جي لکت آھي، ھوئين ته جنسيات جي موضوع تي سڄي دنيا ۾ لکيو ويو آھي، پر ان سان گڏ سڄي دنيا ۾ ادب دوست عورتن بي ادب معاشري جي نبض تي پنھنجي قلم جي نب رکي معاشري جي ھڪ طرفي قيادتن جا تخط بہ اونڌا ڪيا آھن، ائين ئي سنڌ جي ھڪ نرالي ۽ منفرد قلمڪارہ جنھن جي چونڊ جا اھڙا موضوع آھن، جنھن کي پاڪدامني جي چادر ويڙھيل معاشرو ناپسند ڪري ٿو، عورت ليکڪائن ۾ نورالھداشاھ جي ڪھاڻي "پاروٿو گوشت" کان ويندي "سنگسار" جھڙيون ڪھاڻيون لکڻ ۾ جرئت گھرجي، شميم مري جي ڪھاڻي "رشيدان اوڏڻ" کان ويندي زاھدہ ابڙو جي ڪھاڻي "خوف" کان ويندي نصرت چانڊيو جي ڪھاڻي "گم ٿي ويل آڱر" ھن سينواريل سماج ۾ اھڙيون ڪھاڻيون مھذپڻي جي دعوا ڪرڻ وارن جا ڇوڏا لاھڻ برابر آھن- ۽ عمومن انھن ڪھاڻين تي بيحيائي ۽ فحش انگيزي جا الزام لڳايا ويندا آھن، پر ادب ڪڏھن به فحش ناھي ٿيندو- ھا قلمڪار جڏھن آرسي وانگر سماج کي پنھنجي صورت ڏسن ٿا ته ان ڀوائتي شڪل کان خوف کائيندڙ سماج بدلي ۾ بتال ٿي، اھڙين لکتن ڪھاڻين کي ادب مان خارج ڪرڻ جھڙن منصوبن ۾ ملوث ٿي وڃي ٿو-
نصرت چانڊيو پنھنجي جوھر ۾ بردباري جي علامت آھي، ھن جو قلم، ھن جي وڏپڻي جي شاھدي ڏئي ٿو، ھن وٽ رواجي لکت وارو پيٽرن ناھي، ھن وٽ سماج جا اھي ڪردار آھن، جن سان "معاشرو لڪي ملڻ پسند ڪري ٿو ۽ سرعام انھن کي گاريون ڏيڻ ۾ فخر محسوس ڪري ٿو،" مونکي ياد اچي ٿو Ismat Chughtai منٽو کي پنھنجي لکت ذريعي اھو حوصلو ڏنو ھو، ته جنھن موضوع تي اوھان لکو ٿا، "ان موضوع جا ڪردار، توھان کي چاھيندا، پر ان ڪردارن جا چاھيندڙ، اوھان کي ڪڏھن به نه چاھيندا،" اھڙي ھڪ ڪھاڻي ديوارون جنھن ۾ نورالھداشاھ شريفن جي پاڙي جون ديوارون ڊاھي پٽ ڪيون آھن، ائين ئي نصرت چانڊيو به اھڙي ديدا دليري سان پنھنجي ڪھاڻي گلناز والا ۾ ھن معاشري جي نيڪزادن جيڪي پنھنجي شلوارن جي ابداڻن ۾ عورتون جون سڳيون وجھي گھمندا آھن، تن ذھني غريب غيرتمندن جون ڪانچون لاھي ڦٽي ڪيون آھن- اسان جي اردگرد رھندڙ سڀ شرافت جو دليل آھن، انھن سڀني شريف دليلن جي نظر ۾ ٻيا سڀ ذليل آھن، سندس جي ڪھاڻي جو اھو ڊائيلاگ مونکان ناھي وسريو جڏھن گلناز گلشن کي دلاسو ڏيندي چوي ٿي، " شريف گھرن جي مائين اسان جو ويس پائي، مردن کي پاڻ ڏانھن ڇڪي ورتو آھي،" ______
نصرت چانڊيو، عورت ليکڪائن ۾ ھڪ نرالو ناونء آھي، ھن جا متخلف عالمي ڏينھن تي مختلف اخبارن ۾ آرٽيڪلز شايع ٿيندا رھن ٿا، پر ھن وٽ ڪھاڻي لکڻ جو جيڪو ڏان ۽ ڏات آھي، اھا يقينن پڙھندڙن کي ھڪ رائي قائم ڪرڻ تي مجبور ڪري ٿي، لکتون ھونديون به اھي آھن جن تي پڙھندڙ پاڻ ڳالھائڻ تي مجبور ٿي پون، اھو لکت جو منفرد انداز اپنائيندڙ نصرت چانڊيو عالمي ڏات ڌياڻين جي ڏس جو ھڪ گس آھي Brazil برازيلي ليکڪه ھيلڊا جنسي ڌنڌن ۾ ملوث مردن کي بينقاب ڪيو ته ھن تي طرح طرح جا الزام لڳا ھن کلي دل سان سڀ ڪجھ قبول ڪري پنھنجو ڪم نه ڇڏيو، Hilda Hilst جا انھن مردن لاء نڪتل لفظ ڪيترائي ڏينھن برازيلي اخبارن جي زينت بڻيا رھيا، ھن چيو تہ، " مرد عورت کي صرف جنسي عمل لاء پسند ڪن ٿا، جيڪر مرد عورتن جي خاصيت ۽ قابليت کي پسند ڪرڻ شروع ڪن ته ان ڏينھن دنيا جي سلطنت جو سھرو عورت جي سر تي ھوندو، انڪري به مرد پنھنجو مٿو بچائڻ لاء عورت جو استحصال ڪري ٿو، اھڙو ئي پيغام نصرت چانڊيو جي ڪھاڻين ۾ بہ ملي ٿو _____
/
اوھان لکيو مھرباني - نصرت چانڊيو