عقلمند وزيرزادي

ڳالهه ڪندا آهن ته هڪ ملڪ ۾ هڪ رحمدل نرم بادشاھ رهندو هو. هن مان سندس رعايا تمام گھني خوش هوندي هئي. هن کي صرف هڪ پٽ هوندو هو جيڪو پنهنجي پيءُ وانگر همدرد رحمدل ايماندار ۽ ٻين جو خيال رکڻ وارو هو. بادشاھ وٽ جيڪي به امير وزير هوندا هئا انهن کي ڀائيندو هو. تنهن ڪري اهي بادشاھ مان خو ش هئا. هڪ ڏينهن بادشاھ بيمار ٿي پيو حڪيم ۽ طبيب آيا پر هن جي صحت تي ڪوبه فرق نه پيو ۽ بادشاھ گذاري ويو. جنهن بعد هن جو پٽ بادشاھ ٿيو هن جي عمر وڏي نه هئي پر هيءُ مڪمل نوجوان هو. جڏهن هيءُ حڪومت تي ويٺو ته هن اهي ساڳيا امير ۽ وزير رکيا جيڪي هن جي پيءُ جي وقت ۾ هوندا هئا انهن سان ائين هلندو هو. جيئن هن جو پيءُ هلندو هو. هڪ ڏينهن هيءُ دربار ۾ ويٺو هو ته هن پنهنجي قانوني وزير کي چيو ته ڪجھه وزيرن مون کي چيو آهي ته توکي پنهنجي هوشياري تي غرور آهي. جنهن تي هن چيو ته مون کي ڪوبه غرور نه آهي ڀلي مون کي آزمائي ڏسو. بادشاھ هن کي چيو ته آئون ڪجھه توهان کي سوال ڏيان ٿو ڇهن مهينن کان پوءِ مون کي انهن جا جواب ڏجو. پهريون سوال آهي ته دلي ۾ ڇانهي وجھي ڏيکاريو ٻيو سوال آهي ته هڪ ڇيلو ڏيان ٿو سال کان پوءِ به اهڙو هجي جهڙو هن وقت آهي ٽيون سوال آهي ته آسمان ۾ تارا ڪيترا آهن. وزير اهي سوال ٻڌي حيران ٿي ويو ۽ عجب ۾ پئجي ويو ته دلي ۾ ڇانهي ڪيئن ويندي ڇيلو سال کان پوءِ ه ن وقت جهڙو ڪيئن هوندو اهو وڏو ٿيندو مچندو ۽ آسمان ۾ ڪير تارا ڳڻي سگھندو هي پريشاني جي عالم ۾ گھر آيو هن جي ڌيءَ هن کي ڏٺو ته هيءُ پريشان لڳي رهيو هو ڌيءَ پڇيس ته بابا سائين ڇا ڳالهه آهي ؟ اوهان پريشان آهيو. جنهن تي هن پنهنجي ڌيءَ کي بادشاھ جا ڏنل سوال ٻڌايا. وزير جي ڌيءَ به پنهنجي پيءَ وانگر قابل هئي ان چيو ته بابا ڇهن مهينن کان پوءِ سوالن جا جواب مون کان وٺجو. وزير پريشاني جي عالم ۾ گذارڻ لڳو ائين وقت گذرندو ويو ڇهه مهينا اچي پورا ٿيا. هن پنهنجي ڌيءَ کي ڇيو ته ڇهه مهينا پورا ٿي ويا آهن. هاڻي آئون انهن سوالن جا جواب ڪهڙا ڏيان. هن کي ڌيءَ چيو ته بابا سائين آئون توهان کي ڏيان ٿي. وزير جي ڌيءَ ڇيلو کڻي آئي ته اهو ايتري جو ايترو هو. دلو ڏنو ان ۾ ڇانهي پئي هئي هڪ ويڙهيل پنو ڏنو ته اهو بادشاهه کي ڏجو هڪ ٻيو پنو ڏنو ۽ چيو ته هن ۾ انهن جا جوابن جا تفصيل آهن بادشاهه چوي ته هن مانڏسي ٻڌائجو ا هي بادشاھ جي ٽنهي سوالن جا جواب آهن. وزير جڏهن بادشاھ جي درٻار ۾ پهتو ته بادشاهه چيس قانون جا وزير ڇهه مهينا پورا ٿي ويا هاڻي سوالن جا جواب ڏي جيڪڏهن جواب صحيح مليا ته توهان کي ترقي ڏني ويندي جيڪڏهن توهان حل نه ڪيا ته توهان کي عهدي تان هٽايو ويندو. بادشاهه پهرين سوال جو جواب طلب ڪيو ته دلي ۾ ڇانهي هجي وزير بادشاهه جي اڳيان دلو رکيو جنهن کي هن ڏٺو ته ان ۾ وڏي ڇانهي پيل هئي بادشاهه حيران ٿي ويو ته دلي ۾ ڇانهي ڪيئن آئي. ٻيو سوال ڇيلو ايتري جو ايترو هجي جڏهن ڇهن مهينن بعد ڇيلو بادشاهه جي اڳيان آندو ويو ته اهو ايترو هو. ٽيون سوال هو ته آسمان ۾ تارا ڪيترا آهن. وزير ڌيءَ جو ڏنل پنو بادشاهه کي ڏنو جنهن ۾ سوراخ هئا. ۽ چيو ته آسمان ۾ ايترا تارا آهن جيترا سوراخ آهن هاڻي اهي ڳڻايو. جنهن تي بادشاهه چيو ته اهي ڳڻي نٿا سگھجن ته وزير چيو ته آسمان جا تارا به لا محدود آهن اهي ڳڻي نٿا سگھجن. ان بعد بادشا هه وزير کان پچيو ته اهي سوال تو ڪيئن حل ڪيا ته هن ڌيءَ طرفان ڏنل پنو کولي پڙهيو جنهن ۾ پهرين سوال جو جواب هو ته ڇانهي جي ول پوکي ويئي جيئن ننڍڙي کانهي ٿي ان کي دلي ۾ وڌو ويو اها دلي جي اندر وڏي ٿيندي ويئي پوءِ ان کي ول کان ڪٽيو ويو ته اهي دلي ۾ اندر ٿي ويئي. ٻئي سوال جو جواب اهو ته روزانو صبح ۽ شا م جو ڇيلي کي گاهه جو ڍوءُ ڪرائي هن کي شينهن جي سامهون آندو ويندو هو شينهن جي خوف جي ڪري هن ۾ ڪوبه اضافو نه ٿيو اهو ڇيلو خوف ۾ ڊنل رهيو. تئين سوال جو جواب پني ۾ سوراخ آهن ته اهي نٿا ڳڻي سگھجن ان وانگر آسمان جا تارا به نٿا ڳڻي سگھجن. بادشاهه وري هن کان سوال ڪيو ته توهان انهن سوالن جا جواب ڏسي ڇو ٻڌايا.

ٻاراڻو ادب

هيرن جواهرن جو ٿيلهو (ٻارن جون ڪهاڻيون)