6
درو ديوار پي حسرت سي نظر ڪرتي هين
مير قاسم بهار کان جدا ٿي قديم قبرستان واري واٽ وٺي، درو ديوار تي حسرت سان نگاه ڪندو هلندو رهيو. کيس هڪڙا خيال آيا ٿي ته ٻيا ويا ٿي. تانجو هڪ جھوني قبرستان جي چوديواري ڏسڻ ۾ آئي انتي نظر پوڻ سان مير قاسم ڄڻ ته ڪنهن اگھور ننڊ مان سجاڳ ٿيو. ۽ تڪڙا قدم کڻندو قبرستان ۾ داخل ٿيو. جتي چوطرف خاردار وڻن ۽ ٻوٽن جي پنهن جو ديرو دمايو هو. انهن مٿان چٻن، چمڙن، ڳجھن ۽ ٻين مڪروه پکين اچي آکيرا جوڙيا هئا. ڪنڊن کان ڪپڙن کي بچائيندو نمندو نئڙندو، هڪ چوڪنڊي جاءِ ۾ داخل ٿيو جنهن کي ڇت ڪانه هئي. اها چوڪنڊي اصل ته ڪا چن، چيرپلي سان لنبيل هئي پر ايامن گذرڻ ۽ وري مرمت نه ٿيڻ ۽ اس ۽ برسات جون سٽون سهڻ سبب ڪاري ٿي ويئي هئي. ۽ پڻ منجھس ڪيتريون سيرون پئجي ويون هيون، چوڪنڊيءَ ۾ اندر خودرو ۽ گاهه ڦٽي فرش کي ئي ڍڪي ڇڏيو هو. چوڪنڊيءَ جي ديوار مان ٻه ٽي پٿر ڪري اچي مير قاسم جي قدمن تي پيا ۽ پنهن جي زبان حال سان گويا محبوب بادشاھ جي سلامتي ڏيئي ۽ قدمن ۾ نذرانو رکي رهيا هئا.
مير قاسم اندر گھڙي گاهه مان رستو ٺاهي پاڻ کي وچ تي بيٺل هڪ قبر وٽ پڄايو، مصلو ( ڪتبو ) واري سر کي پاڻ ڏي ڇڪي ٻه ٽي لوڏا ڏنائين ته قبر جي وچواري تاڪي ٺڪاءُ ڏيئي اندر کلي پيئي ۽ اندر ڏ اڪڻ ۽ هڪ آباد تهه خانو ڏسڻ ۾ آيو. مير قاسم ڪجھه وقت ترسيو ته مسموم هوا نڪري وڃي ۽ تازي هوا سان تهه خانو ڀرجي وڃي، پوءِ بسم الله ڪري اندر گھڙيو. تيئن ڏاڪي تي پهچي وري به وچين تاڪي بند ڪري ڇڏيائين، اندر اهڙا ته ڪي زبردست هيرا جواهر رکيل هئا. جن جي جلوي ۽ جھڳمڳ کان سڄو تهه خانو تجلا ڏيئي رهيو هو.
اٺ ڏاڪا هيٺ لهڻ کان پوءِ هڪ چورس ڪوٺي ڏسڻ ۾ آئي، جنهن ۾ ڪيتريون ئي سهڻيون صندوقون سليقي سان رکيل هيون، مير قاسم وڏي هڪ پيتيءَ جو ڍڪ کولي ڪوٽ جا کيسا سونن سڪن سان ڀريا ۽ وري ٻي صندوق کولي ان مان چند گوهر بي بها چونڊي رومال ۾ کنيا. وري به پيتيون بند ڪري پوئتي موٽيو. ڏاڪڻ چڙهي ڀت ۾ لڳل هڪ پٿر کي ٻاهر زور ڏنائين ته وري به تاڪي کلي پيئي، ٻاهر نڪري ساڳيءَ طرح بند ڪري ساڳين پيرن تان واپس هلندو پهرئين تهه خاني ۾ پهتو.
اتي بيهي ڪجھه ڪنسرو ڏيڻ بعد گنگا ڏي ويندڙ رستو وٺي هليو. جلد ئي اچي دروازي وٽ پهتو، جو به هڪ ڇپ سان بند ٿيل هو. ان کي به ڪنهن اٽڪل سان هٽائي، سرنگھه جي ڪناري تي هڪ پٿر جي اوٽ ۾ اهڙي طرح بيٺو جو سامهون ويندڙ ٻيڙيءَ وارا کيس ڏسن. بهار جنهن جي نظر سرنگھه طرف هئي ان کيس ڏٺو ۽ ٻيو ڪوبه کيس ڏسي نه سگھيو.