اعليٰ حضرت احمد رضا خان بريلوي ؒ
[/b](14 جون 1856ع آڪٽوبر 1921ع)
ممتاز عالم دين، مترجم ۽ مفسر قرآن، نعت گو شاعر جي حيثيت سان نمايان مقام حاصل ڪيائين.
امام احمد رضا خان ؒ جي ولادت با سعادت بريلي شريف (هندستان) جي پاڙي جسوليءَ ۾ 10 شوال المڪرم 1272 هجري ڇنڇر جي ڏينهن ٻيپهري جي وقت بمطابق 14 جون 1856ع تي ٿي. پيدائش جي سال جي اعتبار کان سندن تاريخي نالو المختار 1272هه آهي. سندن نالو مبارڪ محمد آهي ۽ سندن ڏاڏي کين احمد رضا چئي ڪري سڏيو ۽ ان ئي نالي سان مشهور ٿيا. اعليٰ حضرت ؒ رڳو تيرنهن سال ڏهه مهينا ۽ چئن ڏينهن جي عمر ۾ تمام رائج علمن جي تڪميل پنهنجي والد سڳوري رئيس المتڪلمين حضرت مولانا نقي علي خان ؒ کان سند الفراغ حاصل ڪري ورتائون، انهيءَ ئي ڏينهن پاڻ هڪ سوال جي جواب ۾ پهرين فتويٰ لکي هئائون. فتويٰ کي صحيح ڏسي سندن والد سڳوري فتويٰ جي گادي کين سونپي ڇڏي ۽ پاڻ آخري وقت تائين فتويٰ ڏيندا رهيا.
اعليٰ حضرت بي انداز علوم جليلہ سان نوازيل هو. پنجاهه علمن ۾ قلم کنيائون ۽ حسن جوڳا ڪتاب تحرير فرمايائون. ۽ فقط هڪ مهيني ۾ قرآن شريف جو حفظ ڪيائون. مختلف عنوانن تي تقريبًا هڪ هزار ڪتاب لکيا اٿائون.پاڻؒ قرآن مجيد جو ترجمو ڪيو، جيڪو اردو جي موجوده ترجمن ۾ سڀني تي فوقيت رکي ٿو. سندن ترجمي جو نالو ڪنزا الايمان آهي.
لاڏاڻو 25 صفر المظفر 1340هه بمطابق آڪٽوبر 1921ع جمعة المبارڪ جي ڏينهن هندستان جي وقت مطابق 2 لڳي 38 منٽن تي عين اذان جي وقت سندن مزار مبارڪ بريلي شريف ۾ اڄ به عام ۽ خاص لاءِ زيارت گاهه بڻيل آهي.
[b]امام احمد رضا خان بريلوي ؒ
[/b]
• غير عالم جو واعظ ڪرڻ حرام آهي.
• مان نعت چوڻ قران پاڪ کان سکي.
• جيڪڏهن توهان ڪنهن عالم وٽ وڃو ته پنهنجو ذهن ٺاهي ويندا ڪريو ته اسان علم کان خالي آهيون، تڏهن ئي ان علم جو فيض حاصل ڪري سگهندؤ.
• ڪتاب تعليم جو بهترين ذريعو آهي.
• شريعت اصل آهي ۽ طريقت ان مان نڪتل دريا،
• ناجائز ڳالهه جو تماشو ڏسڻ به ناجائز آهي. ڀولو نچائڻ حرام آهي ۽ ان جو تماشو ڏسڻ به حرام آهي.
• هر اهو جانور چاهي حلال هجي يا حرام. انهن کي وڙهائڻ حرام آهي.
• الله تعاليٰ جي حڪمن ۾ بهانو نه ڳولهيو ڇاڪاڻ ته الله تعاليٰ دل جي ڳالهين کي ڄاڻن وارو آهي.
• قبر کي مٿي ٺاهڻ خلاف سنت آهي.
• بغير علم جي صوفي کي شيطان ڪچي دهاگي جي لغام پارائي ٿو.
• تلاوت قران پاڪ تي پئسا وٺڻ حرام آهن.