4
ڪاڪي مجني جڏهن اهو ٻڌو ته هن جون وايون بتال ٿي ويون ۽ دوستن سان صلاح ڪرڻ لڳو ته هاڻي ڇا ڪرڻ کپي، منهنجو ڇوڪرو ته صفا غريب آهي، هو ڏسڻ ۾ به واقعي عجيب لڳي ٿو. ايتري ۾ وسايو ڳالهائڻ لڳي ٿو ته هلو پاڻ به رئيس عارب کي هلي چئون، خميسي عارب جي مخالفت ڪئي ته هلو پاڻ وڏيري اسحاق کي چئون. وڏيرو اسحاق اسان کي عزت ڏيندو. ايتري ۾ خميسي وچ ۾ ڳالهايو اڙي ابا توهان به هوا ۾ پيا لٺيون هڻو، اسان کي وڏيرو اسحاق هٿ ڪٿان ايندو جو انهيءَ کي اسان دانهن ڏينداسين ۽ جيڪو اسان جي داد ڪندو.
بحرحال هنن جون ڳالهيون هلنديون رهن ٿيون ۽ هو سڀ هڪ انهيءَ ڳالهه تي متفق ٿين ٿا ته هاڻي رئيس عارب خان کي چئون جيڪو سان جي مدد ڪندو. ائين ئي هو ٽئي ڄڻا آهسته آهسته رئيس عارب وٽ پهچن ٿا. عارب ٺيڪ نموني هنن آيلن سان ملي ٿو ۽ هنن کان اڪيلائي ۾ حال احوال وٺي ٿو، هو به هن سان حالي احوالي ٿين ٿا، ڳالهيون هلنديون رهن ٿيون ته رئيس وارو ڪر اسان کي پوليس کان ڇوڪرو ڇڏائي ڏي. جواب ۾ رئيس هنن کي چوڻ لڳو بابا ڇوڪرو ته آزاد ٿي ويندو پر ڪجهه توهان کي خرچ ڪرڻو پوندو جيڪڏهن نه ڪندؤ ته توهان جو ڇوڪرو چالان ٿي ويندو. هو گهڻو ئي هن کي منٿون ڪندا رهن ٿا پر هو چوي ٿو ته بابا مجنا هي نئون صوبيدار آيو آهي جيڪو ڪو نه مڃنيدو تنهنڪري تون منهنجي ڳالهه کي سمجهه ۽ تون ڪٿان به ڪجهه پئسا ڪر ته تنهنجي پٽ جي جان ڇڏايون.
هو ٽئي مجبور ٿي پنهنجي کيسن مان پنج هزار ڪڍي رئيس عارب جي حوالي ڪن ٿا. عارب وري به هنن کي سمجهائڻ لڳي ٿو ته بابا هي پئسا ٿورا آهن. هي صوبيدار ڪو نه وٺندو. مان هن ڪيس ۾ هاڻي هٿ ڪو نه وجهندس باقي توهان جي مرضي هي پئسا توهان جي امانت آهن کڻي وڃو.
هو جڏهن واپس هنن کي پئسا ڏيڻ لڳي ٿو ته هو وري هن کي منٿون ڪرڻ لڳن ٿا ته رئيس اسان وٽ ٻيو ڪجهه به ڪونهي مهرباني ڪر هي اسان جو مسئلو حل ڪر ايتري ۾ رئيس کي ڪاوڙ اچي وڃي ٿي. هو هنن کي پئسا اڇلي منهن ۾ هڻي ٿو.
هوءِ وري ٻي ڪا واهه نه ڏسي هن کي منٿون ڪندا رهن ٿا. جڏهن ڪافي دير تائين منٿون ڪندا رهن ٿا ته هو راضي ٿي وڃي ٿو پر وري به هو ڏهه هزار گهري ٿو. هو هن کي چند گهڙين ۾ ڏهه هزار هٿ ڪري ڏين ٿا. رئيس ڏهه هزار وٺي ڪنڊ ۾ وڃي موبائل تي ڳالهائڻ لڳي ٿو ۽ چند گهڙين کان پوءِ هنن کي چوي ٿو ته توهان شام چار بجي ٿاڻي تان وڃي پنهنجي پٽ کي وٺي اچجو. اهي سڀ شام جو انتظار ڪرڻ لڳن ٿا. شام جو چار بجي جڏهن هو ٽئي ڄڻا ٿاڻي تي پهچي وڏي منشي سان حال ڪن ٿا ته جلد ئي وڏو منشي هڪ سپاهي کي چوي ٿو ته وڏا صالو مان هاڻي هٿ ڪڍ. گهڻئي پادر کاڌا اٿس، اڄ جي ڇوڪرن خبر نٿي پوي رات جو ڪن چوريون ڏينهن جو صفا چڱا مڙس لڳا پيا آهن.
ايتري ۾ مجنو ادب سان هٿ ٻڌي منشي جي ڳالهه جو جواب ڏيڻ لڳي ٿو ته صاحب منهنجو پٽ چور ڪونهي..! منهنجو پٽ صفا شريف آهي..! وڏو منشي هن جي ڳالهه کي ڪٽيندي رعب واري انداز ۾ چوڻ لڳي ٿو چپ ڪر پوڙها مون کي سڄي خبر آهي ته تنهنجو پٽ ڪيترو چڱو آهي مون کي ڪهڙا نوٽ ڏنا اٿوءَ؟، اهي ٽي هزار به رئيس عارب خان توهان جي ڪري اسان ڏي خرچي طور موڪليا آهن.
اهو سڀ ڪجهه ٻڌي مجنو، خميسو ۽ وسايو اچرج وچان هڪ ٻئي ڏانهن نهارڻ لڳن ٿا پر جڏهن هو ٽئي ڄڻا صالو کي وٺي واپس اچن ٿا ته رستي ۾ پاڻ ۾ ڪچهري ڪندي چون ٿا ته يار هن رئيس ته پاڻ سان ڏاڍي ڪئي آهي، اهڙي ته ڪڏهن به ڪنهن ڪانه ڪئي. خميسو، مجنو ۽ وسايو پنهنجي اميدن تي پاڻي ڦرندو ڏسي هنن جي جملن جون معنائون مٽجڻ لڳن ٿيون. هو سوچڻ لڳن ٿا ته هن کان ته وڏيرو اسحاق چڱو جيڪو ڏئي نٿو ته ڏکئي ته ڪو نه ٿو.
***
اهڙي طرح ڏينهن گذرندا رهن ٿا. شهمير به معمول موجب ٽيوشن پڙهندو رهي ٿو. شهمير پنهنجي پڙهائي تي پورو ڌيان ڏئي رهيو هو. هڪ ڏينهن جڏهن هو ٽيوشن پڙهڻ لاءِ اچي اوطاق تي ويٺو ته استاد رمضان ڪو نه آيو. هو ويهي ويهي وقت وڃائي واپس گهر هليو ويو. ٻي ڏهاڙي به هن سان ائين ٿيو ٽئين ڏهاڙي به هن جو استاد ڪو نه آيو. هن اها حقيقت پنهنجي امڙ کي ٻڌائي جنهن چيس ته سچ ٿو چوين ابا..! ڪالهه شام مون کي خبر پئي آهي ته ماستر رمضان ٺيڪ نه آهي، تنهنجو بابا به هت ڪونهي ۽ هو تنهنجو استاد به آهي تنهنڪري تون وڃي هن کان طبيعيت پڇي اچ. هو يڪدم ماءُ جو چوڻ وٺي پنهنجي نوڪر سان گڏ سڌو ماستر رمضان جي گهر پهچي ٿو. ماستر جيڪو بخار جي ڪري ٻن ڏينهن کان بيحال هو سو ڪجهه اڄ هن کي ٺيڪ ڏسڻ ۾ آيو. هو سڌو هن کي گهر وٺي وڃي ٿو ۽ نوڪر ٻاهر ئي ويٺو هجي ٿو. هو گهر هلڻ کان انڪار ڪري ٿو پر ماستر رمضان هن کي زوري گهر وٺي وڃي ٿو. هو جڏهن گهر ۾ داخل ٿئي ٿو ته ماستر رمضان جي گهر واري هن سان ملڻ اچي ٿي. ماستر رمضان پنهنجي گهر واري جو هن سان تعارف ڪرائي ٿو. ايتري ۾ ماستر جي گهر واري ماستر سان مخاطب ٿيندي وراڻي ٿي ته ماستر مان هن کي گهڻو ئي سڃاڻان مان ته ادي نورخاتون وٽ ايندي ويندي رهندي آهيان ايتري ۾ هڪ نوجوان ڇوڪري شهمير جي اڳيان ٽيبل تي پاڻي رکي وڃي ٿي، ماستر رمضان شهمير کي ٻڌائي ٿو ته پٽ هي منهنجي اڪيلي اولاد نياڻي رخسانه آهي. جيڪا مئٽرڪ پڙهڻ کانپوءِ گهر جي ٻاهران جهوپڙي نما اسڪول ۾ ڳوٺ جي نياڻين کي مفت ۾ پڙهائيندي آهي. اهو چئي استاد رمضان شهمير سان وري پنهنجي طبعيت جي باري ۾ گفتگو ڪرڻ لڳي ٿو ۽ ٻڌائڻ لڳي ٿو ته پٽ هاڻي مان ٺيڪ آهيان، ٻن ڏينهن کان گهر ۾ پيو هئس سوچيم پئي ته اڄ توسان ائين ملڻ اچان پر اڃان سوچيم پئي ته مٿان تون اچي وئين.
اڃان هو اهي ڳالهيون ڪري رهيا هئا ته ايتري ۾ وري رخسانه هنن جي سامهون چانهه رکي هلي وڃي ٿي، شهمير رخسانه کي ڏسندو رهي ٿو، هن جي سادگي سان ڀرپور سونهن ۽ هن جي اخلاق کان هو ڏاڍو متاثر ٿئي ٿو. دل ئي دل ۾ سوچڻ لڳي ٿو ته ايترو اخلاق حياءُ حجاب مون ته اڳ ۾ ڪٿي به نه ڏٺو آهي، ماستر رمضان وري شهمير کي خيالن جي دنيا مان واپس آڻيندي چوڻ لڳي ٿو پٽ ڇا ٿو سوچين؟، اسان جيڪو ڪجهه به آهيون پنهنجي سچائي واري نوڪري جي ئي ڪري آهيون ۽ پنهنجي نوڪري وڏي ديانتداري سان ڪئي اٿئون انهي مان ئي هن گهر ۾ زندگي جي هر سهولت مون گڏ ڪئي آهي. مان جنهن تڪليف واري دؤر ۾ پڙهيو هئس ان جي مون کي خبر آهي، اسان پڙهڻ لاءِ باقاعده ڪشالا ڪڍيا ۽ محنت به ڪئي تنهنڪري وڃي اسان هن نوڪري جي لائق بڻياسين ۽ هاڻي ته ڊگريون وٺڻ ته ڪو مسئلو ئي نه رهيو آهي، اڄڪلهه شهمير پٽ تعليم ۾ به سياست ڪاهي پئي آهي ۽ اڳ ۾ ته ڪڏهن به ائين نه هو، اسان جنهن وقت پڙهندا هئاسين ته ان وقت استاد جو تمام وڏو احترام ڪيو ويندو هو، هاڻي ته زمانو ئي مٽجي چڪو آهي اهي سڀ شيون وقت سان گڏ تبديل ٿي ويون آهن. هاڻي ته تعليم به ڪاروبار واري صورت اختيار ڪري وئي آهي. شمهير اڌ ڳالهه ڪٽيندي آڏي پڇا ڪري ٿو ته اهو ڪيئن سر! پٽ اڳي صرف ۽ صرف سرڪاري اسڪول هوندا هئا اتي ئي ٻارن کي محنت ڪري پڙهايو ويندو هو پر هاڻي خانگي اسڪول جيڪي ڪاروبار وانگر هلن ٿا جيتري مهانگي فيس اوتري پڙهائي سٺي ٻڌائيندا آهن پر حقيقت ۾ ڏٺو وڃي ته اتي رڳو گهڻو ڪري ٻارن کي ڊسيپلين جو گهڻو خيال رکايو ويندو آهي باقي اتي پڙهائي مڙئي نالي جي هوندي آهي منهنجو ته اهو رايو آهي باقي تون به پرائيويٽ اسڪول ۾ پڙهندو آهين وڌيڪ توکي خبر هوندي.! جواب ۾ شهمير چوڻ لڳي ٿو ها سر! توهان بلڪل ٺيڪ ٿا چئو مون کي تعليم جو ميار خانگي اسڪول ۾ وڻي نٿو ڇو ته مون جيڪو ڪجهه سکيو آهي اهو توهان جي مهربانين سان ئي سکيو آهي. ايتري ۾ ماستر رمضان وري ڳالهائڻ لڳي ٿو ته پٽ شهمير هاڻي ته تعليمي سرشتو تقريباً اپاهج ٿي چڪو آهي، هڪڙا ته تمام بهترين استاد گهٽ آهن ٻيو ته پڙهيل لکيل ۽ محنتي استاد هوندي ڀي اهي دل لڳائي پڙهائين ڪو نه ٿا، اهي به روايتي سستي جو شڪار آهن باقي ٻيا ته اسڪول جو منهن به ڪو نه ٿا ڏسن ته اسڪول ڇا هوندي آهي اهڙي ريت اسان وٽ تعليم ۾ آيل ڪاپي ڪلچر ته وڌيڪ ٻيڙو ٻوڙيو آهي ۽ هي ڪنهن اڪيلي ماڻهو جي وس جي ڳالهه نه آهي هتي ته باقاعده تعليم لاءِ مهم هلائجي تڏهن وڃي هي اسانجو معاشرو ڪجهه ٺيڪ ٿيندو. ايتري ۾ رخسانه هنن لاءِ وري ٻيهر چانهه کڻي اچي ٿي ۽ ساڳئي ادب ۽ احترام سان چانهه رکي واپس هلي وڃي ٿي. هي ٻئي استاد ۽ شاگرد ٽيبل تي پيل ٽري مان چانهه جا ڀريل مگ کڻي چسڪيون هڻڻ لڳن ٿا ۽ وري به ڪچهري ۾ لڳي وڃن ٿا. ڪافي دير تائين تعليم جي حوالي سان هي ڪچهري ڪندا رهن ٿا، پوءِ شام ڌاري شهمير پنهنجي استاد کان موڪلائڻ لڳي ٿو ته هن کي ماستر رمضان چوڻ لڳي ٿو پٽ هل ته مان به ٻاهر نڪري چڪر ڏئي اچان ايتري ۾ ماستر جي گهر واري شهمير کي ماني کائڻ جي صلاح هڻي ٿي پر شهمير استاد رمضان جي گهر واري کي مهرباني چئي موڪلائي ٿو. شهمير جڏهن مهرباني وارا جملا چپن تي آڻي ٿو ته هن کي پنهنجي ماءُ جي ڀر ۾ بيٺل رخسانا نظر اچي ٿي جنهن جو منهن اڇي چادر سان ڍڪيل هو پر هو هن جا مرڪندڙ چپ ڏسي وٺي ٿو ۽ ازخود چپن ۾ مسڪرائي پوي ٿو.
ائين ئي هو ٻئي استاد شاگرد جڏهن ڳوٺ جي گهٽين ۾ داخل ٿين ٿا تڏهن ماستر رمضان هن کي ٻڌائڻ لڳي ٿو ته هي ڳوٺ جڏهن تنهنجي ڏاڏي وڏي شهمير خان جي اثر هيٺ هو ته ڇا ته هي ڳوٺ هو؟ جيڪي هينئر منظر اڳيان نظر اچن ٿا ته هي ڳوٺ هي خاندان مثالي هو. سڀ ڳوٺ وارا ڏک سک ۾ هڪ ٻئي جا ڀاڱي ڀائيوار هئا جيڪڏهن ڪنهن جي خوشي هوندي هئي ته انهيءَ خوشي کي هرڪو پنهنجي خوشي سمجهندو هو، نه ڪڏهن جهيڙو ٿيو نه وري ڪڏهن ڪا هتي چوري ٿي بس هڪ ئي چوري هڪ ڀيري ڳوٺ ۾ ٿي جيڪا به هڪ ڳوٺ واري ئي ڪئي هئي ۽ تنهن جي جڏهن ثابتي ملي هئي ته تنهنجي ڏاڏي مرحوم شهمير خان صرف انهيءَ چور کي ڳوٺ مان لڏائي ڇڏيو هو. سڀني جڏهن انهيءَ چور جو اهو حشر ڏٺو ته سڀئي خاموش ٿي ويا ڇاڪاڻ ته انهيءَ چور کي صرف اتان لڏايو ويو پر کڻڻ ڪجهه به نه ڏنو ويو، نيٺ آخر ۾ منٿن کانپوءِ انهيءَ کي پنهنجو سامان کڻڻ ڏنو ويو. هو ڳالهيون به ڪندا رهن ٿا ۽ اڳتي به وڌنڌا رهن ٿا، هي سامهون جيڪا ڊٺل بلڊنگ ڏسين ٿو اهو اسڪول هوندو هو، جنهن ۾ اسان پڙهندا هئاسين، هي پراڻو تلاءُ آهي جيڪو ڪنهن وقت ڏاڍو خوبصورت ٺهيل هو، هو هن کي انهيءَ ڊٺل بلڊنگ جي باري ۾، اجڙي ويل پارڪ جي باري ۾ ٻڌائي ٿو ته هن ڳوٺ جا ٻاهريان حصا جيڪي ڪنهن وقت تمام رونق وارا هوندا هئا ۽ مختلف تفريح گاهون ڀي ٺهيل هونديون هيون پر اڄ اهي اجڙي ويا آهن.
اڄ ماستر رمضان جيڪا شهمير کي وارتا ٻڌائي رهيو هو تنهن شهمير خان جا ڪن کولي ڇڏيا ڇاڪاڻ ته پنهنجي ڳوٺ جي شاندار ماضي بابت هن ڪڏهن سوچيو به نه هو ته ڪو اسان جو ڳوٺ جڏهن سهولتن جي بلڪل اڻهوند هئي تڏهن به هيترو ترقي يافته هو ۽ هن وقت جڏهن سڄي سنڌ ترقي ۾ آهي ۽ وقت سان گڏ ٻيا علائقا به ترقي ڪري رهيا آهن پر اسان جو ڳوٺ ڏينهون ڏينهن اونداهي طرف ڌڪجي رهيو آهي. ائين زمانو جڏهن ترقي جي طرف گامزن آهي پر اسان پوئتي هلي رهيا آهيون. وقت کي اسان صرف ڌڪي رهيا آهيون. اهڙي ريت اسان پنهنجي ڳوٺ جا هي اجاڙ جڳهيون ڏسي اها ئي دعا گهرندا آهيون ته هن ڳوٺ کي وري هڪ ڀيرو موج مستي ملندي. منهنجي دل ۾ اها ئي حسرت آهي ته اسان جي هن ڳوٺ کي وري ٺيڪ نموني سان رونق ملي. ائين هلندي شهمير کي اها سوچ اچي ٿي. ڪاش! هي اسان جو ڳوٺ وري به امن جو هڪ مثال بڻجي وڃي، هو دل ئي دل ۾ ارادو ڪري ٿو ته مان هن ڳوٺ لاءِ وري جاکوڙيندس ۽ محنت ڪندس. ائين هو ڳالهيون ڪندا هڪ ٻئي کان موڪلائي پنهنجي پنهنجي گهر وڃن ٿا.
شهمير جڏهن گهر پهچي ٿو ته هن کي ماستر جون چيل ڳالهيون ۽ ڳوٺ جي اجڙيل حالت ويتر فڪرمند بنائي ڇڏي ٿي ۽ گڏوگڏ رخسانه جو حسن اخلاق ۽ معصوميت هن کي موهي وجهي ٿي. هو دل ئي دل ۾ سوچڻ لڳي ٿو ماستر ڌيءُ جي پنهنجي حساب سان پرورش ڪئي آهي ۽ هو واقعي به تمام سٺي اخلاق واري ڇوڪري آهي جيڪا پنهنجي اخلاق وارين ادائن سان ماڻهو جو من موهي وجهي ٿي.
***
اهڙي ريت هن ڀيري جڏهن وڏيرو اسحاق ڳوٺ آيو تڏهن نورخاتون جي طبعيت بگڙجندي ڏسي هن کان بار بار پڇڻ لڳو وڏيري تنهنجي طبعيت ڪيئن آهي؟ جواب ۾ وڏيري به مسڪرائي ها ٺيڪ آ چئي جواب ڏئي ڇڏيو پر جڏهن نوڪرياڻين وڏيري اسحاق کي هن جي هر وقت اداس رهڻ جو ٻڌائين ٿيون ته وڏيرو پريشان ٿي وڃي ٿو ۽ هن کي زوري ڊاڪٽر وٽ وٺي وڃي ٿو، ڊاڪٽر هن کي ٿوري دل جي تڪليف ٻڌائي ٿو ۽ آرام ڪرڻ جو مشورو ڏئي ٿو ۽ چند ڏينهن ته هن کي دوائن تي آرام اچي وڃي ٿو پر چند ڏينهن کانپوءِ هن جي حالت اها ساڳئي بنجي وڃي ٿي.
ٻئي دفعي جڏهن وڏيرو اسحاق گهر اچي ٿو ته وڏيري نورخاتون جي ڪرندڙ طبعيت ڏسي وڌيڪ پريشان ٿي وڃي ٿو ڇاڪاڻ ته ڏينهن به ڏينهن هُوءَ ڪمزور ٿيندي ٿي وڃي. هڪ ڏهاڙي شام جو جڏهن وڏيري نورخاتون جي باري ۾ اڪيلائي ۾ ويهي اڱڻ ۾ ڪرسي رکي هو سوچي رهيو هو ته ايتري ۾ گهر جي وڏي نوڪرياڻي ماسي سفوران ٽري ۾ چانهه ۽ پاڻي کڻي اچي ٿي، وڏيرو چانهه وٺي چانهه مان چسڪيون ڀرڻ لڳي ٿو پر گڏ ئي هن کي وري سوچون وڪوڙي وڃن ٿيون. هن جي سوچن جو تسلسل تڏهن ڇڄي ٿو جڏهن ماسي سفوران ڳالهائڻ لڳي ٿي وڏيرا سائين منهنجو هڪ عرض آهي؟، سفوران ٻڌاءِ وڏيرو چوڻ لڳي ٿو، وڏيرا سائين اهو ته مان ڪافي ڏينهن کان محسوس ڪري رهي آهيان ته اسان جي سانئڻ نورخاتون ڪافي اداس رهندي آهي، جيڪڏهن اسان هن جي دل وندرائڻ جي ڪندا آهيون ته هُوءَ اها ڪچهري اڌ ۾ ڇڏي هلي ويندي آهي. مون ته پنهنجي ليکي تمام گهڻي ڪوشش ڪئي ته مان ڪنهن طريقي سان هن کي خوش رکان پر منهنجون سڀ ڪوششون رائيگان ويون ۽ هن جي ڏينهن به ڏينهن طبعيت خراب ٿيندي رهي ٿي تنهنڪري توهان به هن جي باري ۾ ڪجهه سنجيده ٿي سوچيو. اڃان سفوران ڳالهائي رهي هئي ته وڏيرو ڳالهائڻ لڳي ٿو ته سفوران مان نورخاتون جي ڪري ڏاڍو پريشان آهيان، مان پاڻ سوچي سوچي ٿڪجي پيو آهيان پر مون کي ڪابه ڳالهه سمجهه ۾ نٿي اچي. وڏيرا اسان سڀني نوڪرياڻين ويهي سوچيو آهي ته توهان شهمير خان جي شادي ڪرايو ته هي پاڻهين ٺيڪ ٿي ويندي. اهو سڀ ڪجهه ٻڌي وڏيرو اچرج مان سفوران ڏانهن ڏسندو رهي ٿو، ڇا شهمير جي شادي سان هو ٺيڪ ٿي ويندي.!؟، ها وڏيرا مون کي يقين آهي ته هن گهر ۾ وري خوشيون اينديون ته هوءِ بلڪل نه ته به ڪجهه نه ڪجهه ضرور ٺيڪ ٿي ويندي.
وڏيري چيو اها تنهنجي ڳالهه ٺيڪ آهي پر في الحال مان هن کي ۽ شهمير کي ڪجهه ڏينهن لاءِ ڪراچي وٺي وڃان ٿو. ائين وڏيرو ڪجهه ڏينهن بعد پنهنجي پٽ شهمير ۽ گهر واري کي ڪراچي گهمائڻ وٺي وڃي ٿو.
جڏهن هو ڪراچي مان گهمي ڦري واپس ڳوٺ اچن ٿا تڏهن وري شهمير جي شادي جو ذڪر ڏينهن به ڏينهن ٿيندو رهي ٿو پر بس هڪڙي ڳالهه سواليه نشان بڻيل هئي ته هن جي شادي ڪرايون ڪٿان؟ وڏيري نورخاتون نوڪرياڻين سميت ڳولا ۾ لڳي وڃي ٿي هن جي دل به ڪجهه خوش رهڻ لڳي هئي ۽ هنن هڪ ٻئي سان صلاحون ڪيون جيڪڏهن اسان شهر مان ڪا ڇوڪري آندي ته اها شايد هن گهر جو ڀرم نه رکي سگهي تنهنڪري اسان کي پنهنجي راڄ مان اوليت ڏيڻ گهرجي. ايتري ۾ هڪ نوڪرياڻي ڳالهائڻ لڳي ٿي ته سانئڻ تون به شهمير خان کان پنهنجي مرضي پڇي ڏس متان هن جي نظر ۾ ڇوڪري هجي، ائين اهي ڳالهيون ڪري سڀ وري پنهنجي ڪم ڪارن کي لڳي وڃن ٿيون. شام جو جڏهن شهمير خان پنهنجي گهر ۾ اچي ٿو ته وڏيري نورخاتون هن سان حال احوال ڪري ٿي. هن سان خوب ڪچهري ڪندي هوءِ ڳالهين ۾ ڳالهين هن کان دل جو راز وٺي وڃي ٿي ۽ ڊوڙندي اها خوشخبري نوڪرياڻين کي ٻڌائي ٿي ۽ نوڪرياڻيون جلد ئي رخسانه جي باري ۾ معلومات وٺڻ لڳن ٿيون ته متان هوءِ ٻئي ڪنهن کي پسند ڪري ٿي يا ڪٿي منڱايل ڪيل ته نه آهي!.
جڏهن اها خوشخبري وڏيري نورخاتون کي ملي ٿي ته هوءِ ڪنهن کي به پسند نٿي ڪري ته هوءِ هڪ ڏهاڙي پاڻ هن سان ملڻ هن جي گهر وڃي ٿي، وڏيري به هن جي حسن اخلاق مان تمام گهڻي متاثر ٿئي ٿي ۽ هن کان به هوريان هوريان شهمير جي باري ۾ پڇا ڪري ٿي، هو به مسڪرائي ٻئي ڪمري ۾ هلي وڃي ٿي، ائين ئي هوءِ سڄو قصو وڏيري اسحاق کي ٻڌائي ٿي، وڏيرو اسحاق ۽ وڏيري ٻئي شهمير خان کي حالتن بابت آگاهي ڏين ٿا ۽ هن گهر جي خوشين خاطر اسان توهان جي شادي ڪرائڻ چاهيون ٿا، هو به پنهنجي والدين جي خوشي ۽ هن گهر جي خوشين خاطر ها ۾ ڪنڌ لوڏي ٿو.
اهڙي ريت شهمير جي راضي ٿيڻ کانپوءِ هو هوريان هوريان ٻئي زال مڙس گڏجي ماستر رمضان سان ملڻ سندس گهر ويا، اتي ڳالهين ئي ڳالهين ۾ وڏيري ۽ وڏيريءَ نورخاتون پنهنجي اچڻ جو مقصد استاد رمضان کي ٻڌائين ٿا، استاد سوچ ۾ پئجي ويو ۽ ٿوري دير لاءِ هُوءُ سڀ خاموش ٿي وڃن ٿا. ٿوري دير بعد ماستر ڳالهائڻ لڳي ٿو ته اسحاق سائين توهان اسان جي گهر هلي آيا آهيو اسان ايترو لهون به ڪونه پر پوءِ صرف چند ڏينهن سوچڻ جا ڏيو جيئن ته اسان رخسانه جا والدين آهيون ۽ اسان تي فرض آهي ته اسان پنهنجي نياڻي جي شادي جي فيصلي ۾ نياڻي جي مرضي کي شامل ڪري سگهون، هُن کان به پُڇي سگهون ته هُن جي زندگي آ. استاد رمضان جي انهي چوڻ تي اهي سڀ متفق ٿين ٿا ۽ پوءِ هڪ ٻئي کان موڪلائي وڏيرو ۽ وڏيري نور خاتون گهر موٽي اچن ٿا.
چند ڏينهن کانپوءِ ماستر وارن جو جواب ها ۾ وڏيري وارن کي ملي وڃي ٿو، جڏهن جواب ها ۾ اچي ٿو تڏهن هن گهر ۾ خوشين وارو ماحول شروع ٿيڻ لڳي وڃي ٿو.
***
ائين خوشين سندو ماحول جڙڻ شروع ٿي وڃي ٿو، هر طرف خوشين سندا رنگ ڏسڻ ۾ اچن ٿا، خوشين جي ڪري ماحول سڄو معطر بنجي وڃي ٿو ۽ ائين وري گهر ۾ خوشين جو هڪ نئون عڪس ڏسڻ ۾ اچي ٿو.
جيئن ئي شهمير جي شادي جا ڏينهن ٻڌجڻ شروع ٿين ٿا تيئن ئي باقاعده گهر ۾ خوشين وارو ماحول جڙڻ شروع ٿي وڃي ٿو، رات جو سهرا ڳائجڻ ٿا لڳن، سڄي ڳوٺ جون عورتون وڏيري نورخاتون جون مهمان بنجي وڃن ٿيون ۽ هر روز رات جو عورتن جو فنڪشن گهر ۾ ٿئي ٿو، هوڏانهن وڏيرو اسحاق به پنهنجي پٽ جي شادي جون تياريون ڌام ڌوم سان ڪرڻ لڳي وڃي ٿو ۽ باقاعده ڀت جون تياريون شروع ٿي وڃن ٿيون.
جيئن جيئن شادي جا ڏينهن ويجها اچڻ لڳن ٿا تيئن تيئن اڃان به وڌيڪ گهر توڙي اوطاق ۾ رونق ٿيڻ لڳي ٿي، شهمير به پنهنجي شادي ۾ خوش خوش نظر اچڻ لڳي ٿو ۽ خير سان اهو به ڏينهن اچڻ لڳي ٿو جڏهن شهمير جي شادي هجي ٿي. رات جو سڄي رات گهر ۾ فنڪشن ٿئي ٿو ۽ اوطاق به ڳوٺ وارن سان ۽ مهمانن سان ڀريل هجي ٿي تمام گهڻي رش ٿئي ٿي. خوشين جي انهيءَ ماحول ۾ جيڪو ماحول هي ڳوٺ تمام گهڻن ورهين کانپوءِ ڏسي ٿو تنهن ۾ سونهن ۽ سندرتا سان سرشار ڳوٺ جون رونقون وري موٽي اچن ٿيون. مجنو، خميسو ۽ وسايو جڏهن شهمير جو انڊلٺي رنگن جهڙو سرهو ڪاڄ ڏسن ٿا تڏهن هنن کي ماضي ياد اچي ٿو هو اهي ڏينهن سارين ٿا جڏهن هن ڳوٺ ۾ هروز اهڙيون رونقون نظر اچڻ لڳنديون هيون. هنن انهيءَ وقت ۾ نه ڪڏهن ڪو جهيڙو ڏٺو هو نه وري ٻڌو هو پر هاڻي هن ڳوٺ توڙي علائقي ۾ معمولي جهيڙا به هتي روز جو معمول بنجي ويا ها ۽ بدامني به هن علائقي جو وڏو مسئلو بڻجي رهجي وئي هئي. اهڙين ڏکين گهڙين ۾ جڏهن وڏيري هي ڪاڄ رٿيو آ تڏهن ڪيڏي نه سرهاڻ اچي رهي آهي. ائين هو ڀت به کائيندا رهن ٿا ۽ ڳالهيون به ڪندا رهن ٿا ها! يار وري به وڏيري کي جس آهي جنهن اهڙي مهانگائي واري دؤر ۾ اهڙو ڪاڄ رٿيو آهي. خميسي مجني جي ڳالهه تي اتفاق راءِ رکڻ بجاءِ پنهنجي راءِ ڏيڻ شروع ڪئي هن لاءِ اهو ڪو مسئلو نه آهي ڇاڪاڻ ته وڏيري وٽ ته تمام گهڻو ڌن آهي، وڏيري کي ڪهڙي پرواهه هو ته اهڙا ڪيترائي ڪاڄ ڪري سگهي ٿو هنن جي ڳالهين رخ اچانڪ مٽجي ويو وري ماستر رمضان کي اچي کڻن ٿا ڀلا ماستر جا ڀاڳ ته ڏسو جيڪو ته بنيادي طرح مسڪين ماڻهو آهي ۽ جنهن جي ڌي اڄ هن راڄ جي تمام سٺي گهراڻي جي مالڪياڻي ٿي ويندي، ائين هنن جي ڪچهرين ۾ سڄي رات فنڪشن ۾ گذري وڃي ٿي ۽ صبح جو ڏهين بجي شهمير خان جو نڪاح ٿي وڃي ٿو.
***