11
هو جملو اڌ ۾ ڪٽي ڇڏي ٿو ۽ رابيل اٿڻ لڳي ٿي، رابيل چوڻ لڳي ٿي چئه جيڪو چوڻو اٿئي مرد ٿي ڪري هٻڪين ڇو ٿو....؟ شهمير وري به مسڪرائيندي وراڻي ٿو ته منهنجو توکي ڪو به جواب ڪونهي صرف اهو جواب آهي ته تون هاڻي منهنجي آهين. رابيل جيڪا وڃڻ لاءِ تيار بيٺي هئي سا پرس هيٺ اڇلي هن سان گڏ ويهي رهي ٿي ۽ شرارتي انداز ۾ هن جي نڪ کي هڪ هٿ ۾ جهلي ٻئي هٿ سان مٿي تي هلڪي ٿڦڪي ڏئي ٿي ۽ هو مسڪرائڻ لڳن ٿا.
***
ڳوٺ جون حالتون وري خراب ٿيڻ لڳن ٿيون جو صرف چند ڏينهن ئي امن جا گذريا هئا. هر روز جيئان شهمير صبح سوير ئي جئين اوطاق تي اچي ٿو ته هن کي خبر پوي ٿي ته اڄ هن جي ٻڪري ڪاهجي وئي ۽ اڄ وري هن جا ڏاند کوليا ويا ۽ اڄ وري هن جو واٽ ويندي موٽر سائيڪل ڦرجي ويو. شهمير خان سڄڻ ۽ ٻين دوستن کي گهرائي ٿو ته ڇا ڪرڻ کپي....؟، هڪ پاسي پاڻ هن ڳوٺ ۽ علائقي ۾ خوشحالي سندا خواب کڻي ۽ امن ۽ ترقي وٺائڻ لاءِ ڪم ڪري رهيا آهيون ته ٻئي طرف هنن چند عناصرن هڻي هن علائقي جون ننڊون ۽ امن تباهه ڪري ڇڏيو آهي. هو سنجيدگي سان ويهي سوچڻ لڳن ٿا ته ڇا ڪرڻ کپي؟ ۽ ائين ڪيئن ڪرڻ گهرجي جو امن قائم ٿي وڃي.
ڪافي دير سوچ ويچار کانپوءِ هو اهو ئي فيصلو ڪن ٿا ته انتظامي حوالي سان مٿي وس وارن سان ڳالهائجي ۽ هتي ڪو سٺو عملدار آڻجي جيڪو هتي امن ڪرائي سگهي. شهمير ۽ سڀئي دوست انهيءَ ڳالهه تي متفق ٿين ٿا ته شهمير ٻئي ڏهاڙي انهيءَ مشن تي نڪري پوي ٿو. هو ساڃاهه وند ڌرين سان رابطو ڪري ۽ سفارشون ڪرائي نيٺ هڪ نيڪ نيت ۽ ايماندار پوليس آفيسر کي پنهنجي حد ۾ آڻي مقرر ڪرائي ٿو ته چند ڏنهن اندر ئي علائقو صفا امن وارو بنجي وڃي ٿو ۽ جيڪا واندي خلق رات تائين شهر جي چونڪن، چوراهن ۽ روڊ رستن تي ڌڪا کائيندي هئي اها بلڪل الائي ڪيڏانهن گم ٿي وئي نه ته شام جي ٽائيم هر روز ڪٿان نه ڪٿان ڪا گاڏي ڦرجڻ جو واقعو پيش ايندو رهندو هو ۽ سڀ علائقي واسي خوفزده ٿيا پيا ها پر جڏهن کان هي ايماندار پوليس آفيسر هتي هن علائقي ۾ آيو آهي تڏهن کان بلڪل امن واري فضا قائم ٿي وئي آهي. چند ڏينهن اندر جڏهن علائقي واسين کي اها خبر پوي ٿي ته اهو پوليس آفيسر شهمير خان رکرايو آهي تڏهن اهي سڀ ڳوٺ توڙي علائقي وارا شهمير خان وٽ اچڻ لڳا ۽ هن کي چوڻ لڳا ته رئيس شهمير خان تو ته هن علائقي واسين تي هي ڪم ڪري ٿورو ڪري ڇڏيو آهي. هاڻي ته شهمير خان گهران نڪرندو هو ته ماڻهن جا ميڙ اوطاق تي هوندا هئا هرڪو شهمير خان جي واکاڻ پيو ڪندو هو ته يار شهمير خان ڏاڍو ڀلو ڇوڪرو آهي، هن ته اهڙا ڪم ڪيا آهن جو اهڙا ته ورهيه وهامي ويا پر ڪڏهن به ڪنهن نه ڪيا آهن، هرڪو پنهنجو پيٽ ڀرڻ ۾ پورو آهي، ڪنهن ڪجهه چيو ته ڪنهن وري ڪجهه چيو ته ادا هنن وٽ سڀ ڪجهه آهي، جيڪي بکيا هوندا آهن اهي ئي پنهنجي پيٽ ڀرڻ جي ڪندا آهن باقي جن وٽ سڀ ڪجهه هوندو آهي انهن مان به صرف چند سچائي سان ڪم ڪندا آهن جيئن شهمير خان آهي اهو ئي صرف سچائي سان ڳالهائي ٿو ۽ اسان جي ننڍڙن مسئلن کي اهميت ڏئي ٿو ته ڪم ٿي وڃن ٿا.
***
جيئن ئي رخسانه واپس گهر اچي ٿي ته چند ڏينهن اندر هو پاڻ شهمير کي شادي لاءِ چوندي رهي ٿي، شهمير جڏهن هن جي واتان اهڙي خبر ٻڌي ٿو ته حيرت ۾ پئجي وڃي ٿو ۽ هن کان پڇڻ لڳي ٿو ته تون عورت ٿي ڪرين ٻي عورت کي ڪيئن برداشت ڪري سگهندين پنهنجي زندگي ۾....؟. جواب ۾ هو وراڻي ٿي شهمير خان مان هڪ مڃيل استاد جي ڌي آهيان، جنهن بابا اسان کي بي انتها پيار ڏنو ۽ جنهن پل پل توهان جي اسان کي پارت ڪئي، توهان جي ڇا بلڪه هن گهر جي روايتن جي پارت ڪئي، جنهن مون کي نفرت ڪرڻ بجاءِ پيار ڪرڻ سيکاريو، مان بابا سان ڪيل واعدن جو ڀرم رکي رهي آهيان، ها مان مڃيان ٿي ته عورت ۽ مرد هن سماج ۾ ٻئي برابر آهن پر هي معاشرو جيڪو عورت کي هميشه هيڻو سمجهي انهيءَ تي ظلم ڪري ٿو، ڏاڍ ۽ جبر ڪري ٿو پر پوءِ به عورت ويچاري اهڙا ستم سهندي به خاموش رهي ٿي، ڪابه مزاحمت نٿي ڪري ۽ مان مڃان ٿي ته عورت جيڪڏهن پنهنجي تي اچي ٿي ته اها ريتن ۽ رواجن جا ڪارا ڪوٽ به ڪيرائي ٿي ۽ ڪڏهن ته اها جيڪڏهن ڪنهن سان نفرت ڪري ٿي ته بي انتها ڪري ٿي، اهڙي ريت مان به پنهنجي پاڻ سان ڪيل وچن نڀائي رهي آهيان ڇاڪاڻ ته مان توهان کي ۽ هن گهر کي خوش ڏسڻ چاهيان ٿي ۽ خوشيون ڏيڻ چاهيان ٿي بس اهو ئي منهنجو مقصد آهي. تنهنڪري جيترو جلد ٿي سگهي تون شادي ڪري ڇڏ ۽ پوءِ هوءِ پاڻ شهمير جي موبائل تان رابيل کي فون ڪري حال احوال وٺڻ کان پوءِ شادي جي باري ۾ ڳالهائڻ لڳي ٿي ته رابيل جيڪا پڻ هن کي چوي ٿي ته مان ٻن ڏينهن جي اندر اتي بابا ۽ امان کي وٺي ايندس ۽ پوءِ پاڻ اتي گڏجي ويهي ڳالهيون ڪنداسين ۽ چند ڏنهن اندر رابيل پنهنجي والدين سميت هنن وٽ پهچي ٿي. جتي باقاعده ڳالهيون ٿين ٿيون ۽ چند ڏينهن اندر هنن جي شادي طئه ٿي وڃي ٿي، شهمير ۽ رابيل ٻئي سادگي سان هي پروگرام ڪرڻ جا خواهشمند هجن ٿا ۽ نيٺ اهو ڏينهن به اچي ٿو جڏهن رابيل شهمير جي ڪنوار بڻجي شهمير جي گهر ۾ قدم رکي ٿي. شهمير هن کي پنهنجي گهر جي حالتن بابت ۽ ماحول بابت ٻڌائي ٿو ته جواب ۾ رابيل وراڻي ٿي ته تون مون کي ڇا ٻڌائيندين، مان پاڻ هتي جي حالتن کان واقف آهيان ۽ مون کي سڀ خبر آهي، مان پوئتي جون سڀ ٻيڙيون ساڙي ڇڏيون آهن، هاڻي مان اتي ئي زندگي گذاريندس ڇو ته مون توسان بي انتها پيار ڪيو آهي ۽ ائين ئي چند ڏينهن اندر هوءِ هن ماحول سان رلي ملي وڃي ٿي.
***
وقت پنهنجي حساب سان گذرندو رهي ٿو. اڄ الائي ڇو هن جو من اداس نظر اچي ٿو، رابيل به گهمڻ مائٽن جي گهر وڃي ٿي ۽ رخسانه پاڙي ۾ ڪنهن دعوت تي هلي وڃي ٿي، هن کي گهر ۾ اداسي کائڻ اچي ٿي، انهيءَ گهڙين من ئي من ۾ هن کي ماءُ جي ياد بي حد ستائي ٿي ته هو ڪمري ۾ نوڪرياڻين کي گهرائي ٿو ۽ نوڪرياڻين کي چوي ٿو ته هلو اڄ امان جي ڪمري جي صفائي ڪريون...؟ جواب ۾ نوڪرياڻيون چون ٿيون ته سائين اسان ته هر روز امان وڏي جي روم جي صفائي ڪندا آهيون باقي ڪمرو کوليون ٿا ۽ اوهان هلي ڏسو جلد ئي ڪمري ڏانهن کڄندڙ پنهنجا پير هو روڪي وٺي ٿو ۽ هو واپس اچي جلد ئي گاڏي ڪڍي سڌو پنهنجي امڙ جي قبر تي وڃي دعا گهري واپس گهر اچي ٿو ۽ سڌو ماءُ جي ڪمري ۾ هليو وڃي ٿو. اتي هن جون سنڀاليل شيون ڏسي دنگ رهجي وڃي ٿو، هن جي ڀاءُ دلاور ۽ پنهنجا ڪپڙا جن جي قميصن تي نالا به لکيل هئا سي ڏسي ٿو ته امڙ اسان جي استعمال جون شيون ڪهڙي ريت نه سنڀالي رکيون هيون ۽ ٻي الماري ۾ وڏيري اسحاق جا ڪپڙا ۽ پنهنجا ڪپڙا رکيل هئا، اڳتي وڌندي هن کي ٿيڙ اچي ٿي، جنهن جاءِ تي هو ٿيڙ کائي ٿو ته اتي ڏسي ٿو ته ڪنهن شيءَ جي مٿان ڪپڙو ڍڪيل آهي جڏهن هو ڪپڙو مٿان لاهي ٿو ته اتي هڪ پراڻو جنڊ پيل نظر اچي ٿو هي انهيءَ جنڊ کي هٿ لائي ٿو جو سندس ماءُ جيڪا ڪنهن ڪنهن مهل انهيءَ جنڊ کي شوق مان استعمال ڪندي هئي. شهمير کي صرف هڪ صبح ياد اچي ٿي جڏهن هن کي رات جو تيز بخار آيو هو ۽ هو سڄي رات بخار جي ڪري آرام ڪري نه سگهيو هو ۽ اسر ويل هن جي امڙ جڏهن جنڊ هلائي رهي هئي ته هوءِ ماءُ جي هنج ۾ سمهي رهيو هو. هو سوچڻ لڳي ٿو ته اهي زندگي جون ڪيڏيون نه خوبصورت گهڙيون هيون ۽ هيٺ پيل پراڻي پيتي کي کولي ڏسي ٿو ته اتي پيل پنهنجي امڙ جي استعمال جون شيون پيون هيون جن ۾ ڪجهه ٿانو رکيل هئا ۽ ڪجهه وري سون ۽ چاندي جا زيور پيل هئا، ٿانون ۾ ٺڪر جون وٽيون، پاٽڙا ۽ ڪجهه پتل ۽ ڪنجهي جا ٿانو هئا ۽ زيورن مان چاندي جو هس ۽ چاندي جون ٻانهيون ۽ ڪجهه ٻيا زيور پيل هئا. هي جڏهن انهن زيورن ٿانؤَن ۽ ڪپڙن کي ڏسي ٿو ته انهن سڀني شين سان گڏ دلاور جا ڪجهه رانديڪا به پيل هئا، رانديڪن کي ڏسي هن ڏٺو ته وڏيري نورخاتون دلاور سان ڪيڏي نه بي انتها محبت ڪندي هئي، هو وري ٻاهر اچي گهر جي پاسي کان بيٺل باغيچي کي ڏسي ٿو جيڪو پڻ اجڙي ويو هو ۽ پوءِ هو اڄ فرصت جو موقعو ڏسي پاڻ ۽ ڪجهه نوڪرن جي مدد سان انهيءَ ڪمري ۽ باغيچي جي صفائي ڪرڻ ۾ لڳي وڃي ٿو.
وري اليڪشن جي موسم موٽي آئي، سڄي علائقي ۾ وري رونق وارو ماحول جڙي پيو هو، سياسي روايتي وڏيرا آرام جون ننڊون ختم ڪري اکيون مهٽي اٿي پيا هئا، پوري علائقي ۾ مختلف نمونن سان ڪارنر گڏجاڻيون ۽ جلسا پنهنجي حساب سان هلندا رهن ٿا، رئيس عارب خان پنهنجي ليکي سان ماڻهن کي گڏ ڪرڻ جون ڪوششون ڪري رهيو هو ته وري رئيس عارب خان جي اوطاق تي ماڻهو اچي گڏ ٿيڻ لڳا هئا، هو هاڻي هڪ هڪ سان الڳ لڳ ويهي حال احوال پڇي رهيو هو، سڀني کي چوڻ لڳو ته اڳئين دفعي اسان جي حمايتي اميدوار کي کٽرايو هو ۽ هيل به اسان انهيءَ جي حمايت ۾ ميدان ۾ نڪتا آهيون اوهان سڀني کي جيڪڏهن ڪا تڪليف هجي ۽ اسان اوهان سان گڏ نه ٿيا هجون ته ٻڌايو....؟. سڀئي چوڻ لڳا نه نه سائين اهڙي ڪابه ڳالهه نه آهي پر ويٺي ويٺي ڪاڪي مراد کان بي ساخته نڪري ويو ته رئيس عارب خان اهو اميدوار پورا پنج سال ڪيڏانهن لڪي ويو هو؟، ڪهڙا اسان جا ڪم ڪيا اٿس...؟ ٻيو ته ٺهيو پر سال واري ٻوڏ ۾ به اسان وٽ لڙي نه آيو جڏهن هت جا سڀ ماڻهو ٻن مهينن تائين در بدري واري زندگي گذاري رهيا هئا. اڃان ڪاڪو جذبات ۾ اچي ڪجهه ڳالهائي ها پر انهي کان پهرين ئي رئيس عارب خان چوڻ لڳي ٿو ته ڪاڪا مراد تون به پنج سال خاموش هئين ڇو نه پئي ڳالهائين...؟، اسان توکي جهليو ڪو نه هو ته تون نه ڳالهاءِ...؟ پر هاڻي جڏهن هو منهنجي هن علائقي ۾ ايندو تڏهن اسان گهر آيل مهمانن کي ويهي ڏوراپا ڏيون؟. اهو مناسب نٿو لڳي، تنهن ڪري هينئر ٻه ٽي ڏينهن ۾ جنهن وٽ مان وٺي اچان ته هن کي عزت ڏيڻي آهي اهو منهنجو حڪم آهي پر جيڪڏهن توهان ائين نه ڪندا ته پوءِ مون مان ڪابه اميد نه رکجو. اڃان رئيس عارب ڳالهائي رهيو هو ته وري ڪاڪو مراد ڳالهائڻ لڳو ته رئيس اسان توکان نه اڳ پري هئاسين نه وري هاڻي پري آهيون بس اهو ڏک آهي تنهنجي ڪري اڳ به اسان ووٽ ڏنا ۽ هاڻي به ڏئي رهيا آهيون پر اسان جڏهن هن سان ملڻ وياسين ته هي ڪڏهن به مليو نه هو البته هاڻي جڏهن اهو اميدوار هتي اسان وٽ ايندو ته ڪجهه نه ڪجهه چئون ته سهي ته صاحب ايترا ورهيه وهامي ويا توهان ڪٿي هئا؟. ايتري ۾ رئيس عارب خان وري ڳالهائڻ لڳي ٿو ته ڪاڪا مان چئي ڇڏيو آهي ته هاڻي ڪجهه به نه چوڻو آهي تنهن ڪري توهان کي منهنجي خاطر ڪجهه به نه چوڻو آهي. اهڙي ريت هوڏانهن وري رئيس شهمير خان به پنهنجي حساب سان پنهنجي ساٿين سان ميٽنگ ڪرڻ لڳي ٿو جتي سڀ ڳوٺ وارا گڏجي وڃن ٿا، هو سڀني کان واري واري سان راءِ پڇڻ لڳي ٿو ته اڪثر ويٺل ماڻهو اهو ئي جواب ڏين ٿا ته رئيس سائين اڳ ۾ جنهن اميدوار کي پاڻ ٻه دفعا ووٽ ڏنا هئا ته هو ته ڪڏهن به هتي لڙي نه آيو، ٻوڏ ٿي هئي ته به اهو اميدوار سکڻا دلاسا ڏيڻ اچي ها ته به مڃون ها پر تڏهن به لڙي نه آيو ۽ نه وري ڪڏهن اسان سان مليو، جيڪڏهن وري هتي آيو ته اسان هن کي ست سريون ٻڌائينداسين باقي وڌيڪ توهان لاءِ عزت آهي، توهان جنهن کي چوندا اسان انهي کي ئي ووٽ ڪري ڇڏينداسين. جواب ۾ شهمير چوڻ لڳي ٿو ته ووٽ ضمير جو آهي منهنجو نه آهي، توهان کي منهنجي گهرائڻ جو مقصد اهو آهي ته پاڻ گڏجي هتي ويهي ڪو فيصلو ڪنداسين ته جيڪو به اميدوار ايندو ته انهي کي پنهنجي ڳوٺ توڙي علائقي جي مسئلن کان آگاهه ڪنداسين ۽ هڪ صلاح هونداسين ته اسان جي ڳالهه ۾ وزن هوندو جيڪو ايندڙ اميدوار جو ڌيان جو سبب به بنجندو وڌيڪ جئين توهان جي مرضي هوندي ته منهنجي مرضي به اها ئي هوندي، مان اوهان سان اڳ به گڏ هئس ۽ هاڻي به گڏ آهيان. سڄڻ اتي موجود ماڻهن ۾ يڪراءُ طور ٻنهي اميدوارن جي رٿ پيش ڪري ٿو ته جنهن به اميدوار بابت اها رٿ پاس ٿي ته اسان سڀ ووٽ انهيءَ کي ڏينداسين. جڏهن ڳوٺ وارن جي سامهون رٿ اچي ٿي ته پراڻي اميدوار جي مقابلي ۾ نئين اميدوار جي حق ۾ وڌيڪ هٿ کڄن ٿا ۽ اتي ئي سڀ گڏجي اهو فيصلو ڪن ٿا ته هاڻي ڪير به ڪجهه به چئي پر ووٽ انهيءَ اميدوار کي ڏيڻا آهن، ائين هو صلاح ڪري اٿن ٿا. هو سڀ هڪ صلاح ٿي وڃن ٿا ۽ سڀ خوشي خوشي مان واپس گهرن ڏانهن وڃن ٿا.
چند ڏينهن کانپوءِ رئيس عارب خان وٽ به اهڙي قسم جي گڏجاڻي ٿئي ٿي جنهن ۾ پڻ ڪافي ماڻهو شريڪ ٿين ٿا، اتي ڪابه راءِ نه ورتي وڃي ٿي باقي اهو زور سان چيو وڃي ٿو ته هن اميدوار جي باري ۾ جيڪا سفارش ڪري رهيا آهيون اهو سدائين اسان سان سکن ڏکن ۾ گڏ رهيو آهي ۽ اسان ۽ توهان جي گڏيل عزت آهي جيڪڏهن اسان انهيءَ ساڳئيءَ اميدوار کي اڳئين جيان کٽرائينداسين اهو سڀ اتي موجود ماڻهو خاموشي سان ٻڌندا رهن ٿا، ڪير به ڪجهه ڪڇي ڪو نه ٿو، هڪ ٻه ڄڻا ڪجهه ڳالهائڻ لاءِ اٿڻ لڳن ٿا ته انهن جي ڀر ۾ ويٺل همراهه انهن کي قميص جي هيٺين پلاند کي ڇڪي هيٺ ويهارين ٿا.
جيئن جيئن اليڪشن جا ڏينهن ويجها ايندا رهن ٿا تيئن تيئن نئين سر سان بحث ڳوٺ جي اوطاقن ۾ ٿيندا رهن ٿا، ڪي ڪهڙي نموني سان بحث ڪن ٿا ته ڪي وري ڪهڙي نموني سان بحث ڪن ٿا پر سڀني جي گڏيل راءِ ۾ اها ڳالهه ظاهر اچي ٿي ته هن ڀيري شهمير خان جي پارٽي زور آهي. نيٺ اهي اميدوار به ظاهر ٿين ٿا جن کي هن علائقي واسين کي ڏسندي ورهيه وهامي ويا هئا پر اڄ اهي ڳوٺ جي سوڙهين گهٽين ۾ پنڌ گهمي رهيا هئا ته ڪنهن مهل واٽر جي ڪپ تان لنگهندي ماڻهن ڏانهن وڃي رهيا هئا. شهمير خان ڀرپور نموني سان ماڻهن کي سمجهائي ٿو ته جيڪڏهن اسان سڀ هڪ ٿي رهنداسين ته هميشه گڏ هونداسين جيڪڏهن جدا ٿي وينداسين ته بس ائين رهجي وينداسين تنهنڪري پاڻ سڀ ڪم سوچي سمجهي ڪيو آهي ۽ اهو پنهنجو نئون اميدوار به هتي ايندو، پاڻ گڏجي هن سان ملنداسين ۽ آجيان ڪنداسين.ٻئي ڏهاڙي جڏهن اهو اميدوار رئيس شهمير خان وٽ اچي ٿو ته هن جي ڀرپور نموني سان آجيان ڪئي وڃي ٿي.
اتي موجود ماڻهن مان چند ماڻهو پنهنجا مسئلا ٻڌائين ٿا، خود شهمير به هن علائقي جي ماڻهن جي مسئلن بابت آگاهي ڏئي ٿو ۽ ڪجهه نه ڪجهه ڪرڻ بابت چوندو رهي ٿو ۽ ائين ئي اهو پروگرام زبردست طريقي سان ختم ٿي وڃي ٿو.
اليڪشن واري ڏينهن به شهمير ۽ سڄڻ سڄو ڏينهن پنهنجي حمايت يافته اميدوار جي ڀرپور نموني سان مدد ڪندا رهن ٿا ۽ ڳوٺ جا ڪافي ماڻهو ته سڌي ريت هن سان گڏ هئا ۽ ڪجهه اڻ سڌي طرح به هنن سان گڏ هئا ڇاڪاڻ ته شهمير جيڪو چند ورهين کان چوندو رهيو هو انهن مان ڪجهه عملي ڪم به هُن ڪيا هئا تنهنڪري ڏينهن به ڏينهن هن کي ماڻهو چاهيندا به رهيا ۽ نيٺ اليڪشن جي رزلٽ آئي، رات جو ڪافي دير سان خبر پئي ته شهمير خان جو نئون حمايت يافته اميدوار کٽي ويو.
اها خبر سڄي علائقي ۾ باهه وانگر پکڙجي وئي هر طرف خوشيون ئي خوشيون ٿي ويون ۽ عارب خان پهريون ڀيرو ٻئي هٿ مٿي ڏئي سوچڻ لڳو ته هي ڇا ٿي ويو؟.
***