ناول

ڳالهيون ڳوٺ جون

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب ”ڳالهيون ڳوٺ وارن جون“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب ليکڪ ۽ ناول نگار عبدالغني شر جو لکيل ناول آهي.

امداد ڪانهيو لکي ٿو:
”مُحبت، پريم ۽ پريت سان سرشار عبدالغني شر جي اڌمن جو روپ “ڳالهيون ڳوٺ جون” نالي هي ناول سندس انهي نفيس مزاجي جو پرتوو آهي جيڪو اڄ اسان جي اڳيان ڪتابي صورت ۾ موجود آهي. جيڪو پڙهي کن پل لاءِ اسان ڳوٺ جي گهٽين، گسن، پنڌن ۽ پيچرن ۾ ضرور وڃائجي وينداسين جيڪي اسان کان ڏينهنون ڏينهن وسرنديون ئي ته وڃن ٿيون.
اهي ڳوٺ جا رواج، رسمون، طور طريقا، اٿڻ ويهڻ، قرب، پنهنجائپيون، سهپ توڙي ڪروڌ کان ويندي ڳوٺاڻي ماحول جي طرز زندگي، شهر ۾ انيڪ ورهيه رهندڙ اسان ڳوٺاڻن لاءِ تصور جي دنيا ٿيندي پئي وڃي ۽ جنهن کي پنهنجي قلم سان سهيڙي عبدالغني ڄڻ ڪُجهه وسرندڙ محفوظ ڪيو آهي.“
Title Cover of book ڳالهيون ڳوٺ جون

6

جيئن جيئن وقت گذرندو رهيو تيئن تيئن پوري علائقي جون حالتون خراب ٿيڻ لڳيون، اڃان ڪاڪي مجني وارو پٽ چوري مان مس آزاد ٿي آيو هو ته وري ڳوٺ جا ۽ علائقي جا اٻوجهه ڇوڪرا پوليس هٿان ٻڌجڻ ۽ ڇڏجڻ جو سلسلو شروع ٿي ويو. هاڻي ته رئيس عارب وٽ هر وقت ماڻهن جي اچ وڃ هوندي هئي، اٻوجهه ۽ غريب شريف ماڻهو ته ڄڻ هن جو ٽارگيٽ بنجي ويا ها جيڪي اچانڪ کنڀجي ويندا هئا ۽ پوءِ رئيس عارب جي ٿورن ۽ ڪجهه ڏيتي ليتي بعد پيا آزاد ٿيندا هئا. مجنو، خميسو ٽئي ڄڻا وري اڄ انهيءَ موضوع تي ڳالهائي رهيا هئا ته يار اسان ڄڻ شريف ٿي ڦاٿا آهيون، هر روز اسان جي علائقي مان چوريون ۽ ڦرون ٿين ۽ مسڪين ماڻهو ٻڌجن هي سڀ ڇا آهي؟ ۽ ڪير ڪري رهيو آهي. اڃان هو ائين ڳالهائي رهيا هئا ته ايتري ۾ سڄڻ جيڪو هنن جي ڀر ۾ ويٺو هو ته انهيءَ ڳالهائڻ شروع ڪيو ته چاچا اسان سڀني کي خبر آهي ته هي حالتون اسان پاڻ بگاڙيون آهن، اسان جي پر اسرار خاموشي اسان کي ماري رهي آهي. هو وڌيڪ جذباتي ٿيندي چوڻ لڳي ٿو ته چاچا! جيڪڏهن اسان اڃان به چپ ۾ رهياسين ته اهي جيڪي اباڻا زمين جا ٽڪرا آهن اهي به سڀاڻي کپجي ويندا. مجنو جيڪو هن جي ڳالهه غور سان ٻڌي رهيو هو تنهن وراڻيو ته هاڻي پاڻ کي ڇا ڪرڻ کپي...؟ چاچا اسان کي همت سان ڪم وٺڻو پوندو تڏهن وڃي اسان ڪجهه ڪري سگهنداسين نه ته اسان ائين رهجي وينداسين. چاچو مجنو ۽ ٻيا هن جا دوست هن جي ڳالهه ٻڌي هن کي چون ٿا ته توهان واقعي ٺيڪ چئو ٿا پٽ! پر اسان وٽ ايتري همت ڪٿان آئي...؟ نه چاچا منهنجي چوڻ جو مقصد ته اسان صرف انهن ظلم ڪندڙن سان جيڪڏهن سماجي طرح بائيڪاٽ ڪريون ته انهن کي احساس ٿيندو ۽ تڏهن وڃي اسان کي ڪجهه نه ڪجهه سمجهي سگهندا نه ته اسان ته صدين کان پيڙهجي رهيا آهيون ۽ پيڙهبا رهنداسين. اهڙي ريت هن جي اهي جذباتي ڳالهيون سڀ ٻڌن ٿا پر جواب اهي ٽي جهونڙا ئي ڏين ٿا، ٻيو ڪير به وچ ۾ نه ٿو ڳالهائي. سڄڻ جيڪو پنهنجي ماءُ جو اڪيلو اولاد هو ۽ هن جي پيءُ به ڪونه هيو، هن وٽ نه زمين هئي ڪا پنهنجي پر هو هارپو ڪري پيٽ پاليندو هو ۽ هو صرف چند درجا پڙهيل هو تنهنڪري هو واندڪائي ۾ هوٽل تي اچي سڀني ڳوٺ وارن کي وقتاً به وقتاً اهو سجاڳي جو سڏ ڏيندو هو ۽ ان ڪري سندس اهڙين ڳالهين جي ڪري هوريان هوريان ڳوٺ وارا هن کي ڪامريڊ سڏڻ لڳا ۽ سندس ڳالهين کي ٻڌي سڀ ڪو ها ۾ ها ملائيندو هو.
ان ڏينهن ائين هنن جي ڪچهري هلندي رهندي هئي، هو اهو سجاڳي جي سڏ ڏيندو رهيو هو. هن جي ماءُ هن کي سمجهائيندي هئي سڄڻ پٽ تون هن علائقي جي بااثرن خلاف ڪجهه نه ڳالهائيندو ڪر نه ته تون نقصان کائيندين. امان جيڪڏهن تون مون کي ائين ڪرڻ کان روڪين ٿي ته پوءِ منهنجو سڄڻ نالو ڇو رکيو اٿئي...؟ امان مان مڃان ٿو مون وٽ نه پئسو آهي نه پڙهيل آهيان پر پوءِ به جيڪڏهن مان سچ چوندس ته ڪجهه نه ڪجهه يا کڻي ڪنهن جو نه ڪنهن جو ضمير ته جاڳندو، مان انهيءَ ضمير کي جاڳائڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهيان جيڪو اسان جي اندر ۾ ستل آهي.
هڪ ڏينهن جڏهن صبح سوير پنهنجي گهر ۾ سڄڻ ستل هو ته ٻاهر هُل هنگامو ٿيڻ لڳو، هو به اُٿي تيار ٿي ٻني تي وڃڻ جي ڪري ٿو ته اچانڪ هن جي گهر ٻاهران هُل هنگامو وڌيڪ چِٽو ٿي وڃي ٿو. سڄي علائقي جا ماڻهو هن جي گهر اڳيان گڏ ٿي پون ٿا، ٻاهر نڪري هو اهو سڀ ڪجهه ڏسي پريشان ٿي وڃي ٿو ۽ سوچڻ لڳي ٿو ته هي هيترا سارا ماڻهو!؟، هي سڀ ڇا آهي؟، اڃان سڄڻ ٻاهر نڪري ڳالهائڻ جو سوچي ئي رهيو هو ته ايتري ۾ رئيس عارب سان گڏ گهمندڙ همراهه ڳالهائڻ لڳو ته سڄڻ اڄ ته ڦاسي وئين، اسان توکي جهليندا هئاسين ته چوري نه ڪر! پر تون اڪيلي سر ڏاڍو مڙس ٿيڻ جي چڪر ۾ هئين ۽ اڄ ته ثابتي سوڌو ڦاسي پئين. انهي چيو اسان توکي چور ڪو نه ڪيو آهي بلڪه هي کوجي ڪتا تنهنجي گهر پير کڻي آيا آهن.
جڏهن سڄڻ ماڻهن جا ميڙ ۽ کوجي ڪتا ڏسي ٿو ته صفا سڪتي ۾ اچي وڃي ٿو ۽ هو ڳالهائڻ باوجود به ڳالهائي نٿو سگهي ته ايتري ۾ هڪ همراهه جيڪو ٻئي علائقي جو هو تنهن رڙ ڪري چيو ته صوبيدار سائين اسان جو هڪ چور اهو ئي آهي. ايتري ۾ رئيس عارب خان به اچي وڃي ٿو جيڪو چوڻ لڳي ٿو ته سڄڻ توکي شرم ڪو نه آيو جو ڀر واري علائقي مان چوري ڪري آيو آهين. عارب خان ڳالهائڻ لڳو ته صوبيدار ڏسو ڇا ٿا مينهن هوءِ سامهون فصل ۾ بيٺل آهي ۽ هن کي وٺي هلو. سڄڻ ڳالهائڻ باوجود ڳالهائي نٿو سگهي ڇاڪاڻ ته هو سڄي سازش ۽ صورتحال کي سمجهي وڃي ٿو ۽ ايتري ۾ صوبيدار حاضر عارب سائين هاڻي هي اسان جو مهمان آهي چور آهي يا چڱو آهي اها پاڻهين خبر پئجي ويندي. چئي سڄڻ کي جهلي ٿو ته ايتري ۾ هن جي امڙ سوڍي به ٻاهر اچي وڃي ٿي جيڪا پٽ کي ڇڏائڻ لاءِ هن جي بيگناهي بابت ڳالهائيندي رهي ٿي ته گڏوگڏ منٿون ۽ ايلاز به ڪندي رهي ٿي پر ڪير به هن جي ڪونه ٿو ٻڌي ۽ هُو پوليس هٿان کنڀجي وڃي ٿو ته چند ڪلاڪن اندر ئي هو چالان ٿي چوري جي ٻن ٽن ڪيسن ۾ جيل حوالي ٿي وڃي ٿو.
سڀئي ڳوٺ وارا انهي سڄي قصي کي تعجب وچان ڏسندا رهن ٿا، هنن کي انهيءَ راز جي خبر ئي نٿي پوي ته اصل ماجرا ڇا هئي...!، ڪي ڳوٺ وارا هن جي حق ۾ ڳالهائن ٿا ته ڪي وري هن جي کليل نموني سان مخالفت ڪن ٿا ته بابا هو ڀاڳئي جي روپ ۾ لڪل چور هو جيڪو هڪ نه هڪ ڏينهن ظاهر ٿيڻو هو سو ظاهر ٿي ويو.
***

اهو آچر جو ڏينهن هو شام لڙڻ لڳي هئي، وڏيرو اسحاق به ڳوٺ آيل هو، وڏيرو اسحاق ۽ شهمير خان هي ٻئي پيءَ پٽ ۽ ماستر رمضان اوطاق تي ويهي گڏجي چانهه پئين ٿا، ڪافي دير تائين ڪچهري به ڪندا رهن ٿا، جڏهن سج لڙڻ وارو هو ته هي ٻئي پيءُ پٽ ڪچهريون ڪندا گهر پهچن ٿا، سوڍي جيڪا هنن جو اڳ جهلي ٿي ته هي ٻئي پيءُ پٽ هن کي ڪمري اندر گهرائي هن کان حال احوال وٺن ٿا، هوءِ اکين مان لڙڪ هاريندي هنن کي درد ڪٿا ٻڌائي ٿي ته منهنجو سڄڻ پٽ وڏيرا سائين بيگناهه آهي، هن کي ڪيئن به ڪري ڇڏائي ڏيو!، وڏيرو اسحاق ۽ شهمير سوڍي جون ڳالهيون ٻڌن ٿا ۽ وڏيرو اسحاق ڳالهائڻ لڳي ٿو ادي سوڍي اڄ جي نوجوانن جي خبر نٿي پوي ڳالهيون ته هڪڙيون ڪندا آهن ۽ ذاتي زندگي ۾ ٻيو ڪجهه هوندا آهن، اسان اڳ ۾ ڪڏهن به لوفر جي سفارش نه ڪئي آهي ۽ نه وري انهيءَ کي پناهه ڏني آهي تنهنڪري توسان ڪو به اهڙو واعدو ته نٿو ڪريان ته توکي سڄڻ ڇڏائي ڏيندس پر پهرين انهيءَ جي ڪردار جي پڇا ڪندس ۽ انهيءَ جي آسپاس جي ماحول کان واقف ٿي پوءِ انهيءَ باري ۾ سوچيندس. اهو جواب ٻڌي سوڍي خاموش ٿي وڃي ٿي ۽ ڪجهه دير ويهڻ بعد وڏيرو ڪمري مان نڪري پنهنجي ڪمري ۾ هليو وڃي ٿو. وڏيري جي وڃڻ کانپوءِ سوڍي به آهسته آهسته اکين مان لڙڪ هاريندي اٿڻ لڳي ٿي ته شهمير هن کي چوڻ لڳي ٿو ماسي سوڍي تون لڙڪ نه هار، مان پاڻهين ٿو سڄڻ کي آزاد ڪرايان، تون اسان جي در تي اميد ساري آئي آهين مان تنهنجي انهيءَ اميد جو ڀرم رکندس، بس...! ماسي تون رڳو هن جي بيگناهي جي پڪ ڏي. جواب ۾ سوڍي ڳالهائڻ لڳي ٿي ته پٽ شهمير هو منهنجو پٽ آهي، تون به مون کي هن اڪيلي ٻچڙي جيئان آهين تنهنڪري تون دلجاءِ ڪر ته منهنجو پٽ بيگناهه آهي.
ائين هوءِ دل ۾ اها آس سانڍي واپس گهر هلي وڃي ٿي. ٻئي ڏهاڙي صبح سوير شهمير سڄڻ بابت پڇا ڳاڇا ڪرڻ لڳي ٿو ته هن خبر پوي ٿي ته سڄڻ ته واقعي ئي بيگناهه آهي، هو دل ئي دل ۾ سوچڻ لڳي ٿو ته ڪهڙي به ريت مان هن کي آزاد ڪرائيندس.
چند ڏينهن اندر ئي هو جيل وڃي سڄڻ کان حال احوال وٺڻ لڳو، سڄڻ هن سان ملي ڏاڍو خوش ٿئي ٿو، سڄڻ هن کي پنهنجي مٿان گذريل درد ڪٿا ٻڌائي ٿو ته ڪيئن نه سازش ڪري هن کي ڪوڙي چوري ۾ ڦاسايو ويو آهي. شهمير هن جي اها درد ڪٿا ٻڌي دنگ رهجي وڃي ٿو بهرحال هو سندس آزادي لاءِ ذاتي ڪوششون وٺڻ لڳي وڃي ٿو.
چند ڏينهن اندر ئي شهمير هن کي جيل مان ضمانت تي آزاد ڪرائي وٺي ٿو ۽ جڏهن هن کي ڳوٺ وٺي اچي ٿو ته سڀني ڳوٺ وارن جي حيرت جي حد نٿي رهي، سڀئي سڄڻ کي حيرت مان ڏسندا رهن ٿا، سڄڻ جيڪو پنهنجي گهر ۾ اچي پنهنجي امڙ سان پيرن تي ڪري ملي دعائون وٺندو رهي ٿو ته هن جي ماءُ هن کي وري به ايلاز ڪندي رهي ٿي ته پٽ وري ڪڏهن به ڪنهن سان اجايو نه ڳالهائجان، هو ماءُ جي ها ۾ ها ملائي ٿو ۽ هوءِ وري پٽ کي ٻانهون ٻڌي عرض ڪري ٿي ته هل پُٽ پاڻ شهمير خان جي گهر هلي هن جا ٿورا مڃي اچون، ايتري ۾ سڄڻ چوڻ لڳو ته امڙ مان ته شهمير سان گڏ آيو آهيان جيڪو مون کي گهر جي گهٽي وٽ لاهي ويو آهي تڏهن هوءِ خاموش ٿي وڃي ٿي ۽ ٻي ڏهاڙي شهمير جي گهر وڃي هن کي دعائون ڏيڻ لڳي ٿي ۽ هن جا ٿورا مڃڻ لڳي ٿي ۽ شهمير به هن کي چوڻ لڳي ٿو ته ماسي اهڙي ڪابه ڳالهه ڪانهي، اسان هڪ ئي ڳوٺ ۾ رهون ٿا، اسان کي هڪ ٻئي جي ڏکي وقت ۾ مدد ڪرڻ گهرجي.
***

اڃان سج مس اڀريو هو. رخسانه گهر جي ڪم ڪارين ۾ رڌل هئي ته اچانڪ ماسي سفوران رڙيون ڪندي شهمير جي ڪمري ۾ اچي ٿي ته ننڍا رئيس وڏيري کي الائي ڇا ٿيو آهي؟، سڏ به ڪانه ٿي ڏئي...!، نه ئي وري اٿي ٿي. شهمير يڪدم پنهنجي بيڊ تان لهي سڌو نورخاتون امڙ جي ڪمري ۾ وڃي ڏسي ٿو جتي واقعي هن جي امڙ جي حالت خراب لڳي پئي هئي. هو جلد ئي گاڏي ڪڍي رخسانه ۽ هڪ نوڪرياڻي کي ساڻ ڪري امڙ کي وٺي حيدرآباد پهچي ٿو جتي وڏيري نورخاتون کي ڏسندي ئي ڊاڪٽر اسپتال ۾ داخل ڪري ٿو ڇڏي.
شام جي ٽائيم هن جو والد وڏيرو اسحاق به هن وٽ اسپتال پهچي وڃي ٿو جيڪو پڻ پنهنجي گهر واري جي حالت ڏسي پريشان ٿي وڃي ٿو، اسپتال ۾ مائٽن ۽ واسطيدارن جي رات تائين رش ٿي وڃي ٿي، سڀ اتي هن سان گڏ ويٺا رهن ٿا ۽ رات جو جڏهن وڏيري نورخاتون جي تڪليف وڌي وڃي ٿي ته هن کي انتهائي نگهداشت واري وارڊ ۾ رکيو وڃي ٿو. ٻئي ڏهاڙي شام جي ٽائيم رابيل ۽ هن جي امڙ به هن کان پڇڻ اچن ٿيون جيڪي هن جي طبعيت ڏسي کيس انتهائي نگهداشت واري وارڊ ۾ ڏسي حيران ٿي وڃن ٿيون ۽ ٻاهر اچي شهمير کان حال احوال وٺڻ لڳن ٿيون ته گڏوگڏ ميار به شهمير کي ڏين ٿيون ته تون اسان کي ٻُڌايو ڇو نه؟، ٻُڌائين ها، اسان کي ته ادا اسحاق ٻڌايو آهي ته ادي جي طبعيت خراب آهي ۽ نجمه به هاڻي هتي رهي ڪانه ٿي اها مڙس سان گڏ آهي ڪڏهن ڪٿي ته ڪڏهن ڪٿي آهي اهو سڀ ڪجهه رابيل جي امي شهمير کي چوڻ لڳي ٿي. شهمير ماءُ جي پريشاني ۾ بنا ڪجهه جواب ڏيڻ جي خاموشي سان هوريان هوريان قدم کڻندو اسپتال جي ٻاهران ٺهيل پارڪ ۾ اچي ويهي ٿو ته هوريان هوريان رابيل به هن سان گڏ ايندي رهي ٿي پر هن کي رابيل جي گڏ هجڻ جو احساس به نٿو رهي، رابيل هن سان ڳالهائڻ لڳي ٿي شهمير ايترو پريشان نه ٿي، رب پاڪ امان کي صحتيابي ڏيندو تون حوصلو ڪر، حوصلو نه هار اسان توهان سان گڏ آهيون. رابيل جي واتان جڏهن هو اهي جملا ٻڌي ٿو ته هن جي اکين مان لڙڪ ڪري پون ٿا. رابيل وري به هن کي حوصلو ڏئي ٿي ۽ هن جا لڙڪ پنهنجي پوتي جي پلاند سان اگهندي رابيل وري به هن کي سمجهائڻ لڳي ٿي ته اهي ڏک، خوشيون ۽ تڪليفون سڀ انسان جي زندگي جو حصو آهن، انهن ڏکين گهڙين ۾ ڪڏهن به ماڻهو کي حوصلو نه هارڻ گهرجي.
جڏهن شهمير ڪجهه سامت ۾ اچي ٿو ته پوءِ هو ٻئي گڏجي انهيءَ پارڪ ۾ چانهه پيئن ٿا. ڪافي رات گذري وڃي ٿي تڏهن رابيل هن کي وري به آٿت ڏئي ٿي ته شهمير حوصلي کان ڪم وٺ، خود کي اڪيلو نه سمجهه ۽ ائين دلداريون ۽ آٿتون ڏيندي رات جو موڪلائي هُوءَ گهر هلي وڃي ٿي. شهمير به ماءُ کي ڏسي ڪجهه دير آرام لاءِ پارڪ ۾ ليٽي پوي ٿو ته ٿڪاوٽ هجڻ ڪري هن جي اک لڳي وڃي ٿي.
جيئن ئي سج اڀرڻ لڳي ٿو ته هن جي ماءُ جي طبعيت اڃان به بگڙجندي وڃي ٿي ۽ پوءِ چند لمحن اندر ئي هوءِ هي جهان ڇڏي وڃي ٿي. جڏهن اها خبر ڳوٺ تائين پهچي ٿي ته سڄي علائقي ۾ باهه جيان پکڙجي وڃي ٿي، علائقي جي هر اک آلي ٿي وڃي ٿي، سڀ ڪو وڏيري نورخاتون جا ڳڻ ڳائڻ لڳي ٿو، خاص ڪري ڳوٺ جون بي سهارا ۽ لاچار عورتون هن جي لاش مٿان ائين روئينديون رهن ٿيون، ڄڻ ڪو هنن جو رت جي رشتي وارو هي جهان ڇڏي ويو هجي، آهن، دانهن ۽ سڏڪن سان وڏيري نورخاتون کي مٽي ماءُ حوالي ڪيو وڃي ٿو، شهمير ماءُ جي وڇوڙي تي بي انتها لڙڪ هاري ٿو، ٽي ڏينهن ته تمام گهڻا مهمان هنن وٽ اچن ٿا پر پوءِ به رهجي ويل عزيز دوست ايندا رهن ٿا، ٽن ڏينهن کانپوءِ جڏهن هوءِ ماءُ جي ڪمري ۾ وڃي ٿو جتي پنهنجي استعمال جي شين کانسواءِ دلاور جي استعمال جون شيون به هن جي ماءُ سانڍي رکيون هيون ۽ انهيءَ سان گڏ هن جي ننڍپڻ جا رانديڪا ۽ ٻيون شيون به اتي سنڀاليل هي ڏسي ٿو ته هن کان ازخود اوڇنگارون ڏئي روئڻ نڪري وڃي ٿو. هو پنهنجي وني رخسانه سان ڀاڪر پائي پنهنجي جيجل ماءُ کي ياد ڪري روئڻ لڳي ٿو.
چند ڏينهن کانپوءِ رابيل به هن سان ملڻ لاءِ اچي ٿي جيڪا پڻ هن کي سمجهائي ٿي ته تون شهمير پنهنجي پاڻ کي سنڀال مان توسان ڏکن، سکن ۾ ساٿ ڏيندس جڏهن شهمير هن جي چپن مان چيل اهي جملا ٻڌي ٿو ته هن جي حيرت جي حد نٿي رهي ڇاڪاڻ ته اهي جملا ڪنهن رت جي رشتي واري جا نه هئا نه بلڪه ٻئي ڪنهن اوپري جا هئا. هو تعجب مان رابيل ڏي نهاريندو رهي ٿو، رابيل به هن جي ڪلهي تي هٿ رکي پنهنجائپ جو احساس ڏياري ٿي.
رابيل ته ڪجهه دير بعد هلي وڃي ٿي. پر شهمير جي ذهن ۾ وري طوفان کڙو ٿي وڃي ٿو، مختلف سوچون واچوڙن جيان وراڪا ڏينديون هن جي ذهن ۾ گهمنديون رهن ٿيون، هو جڏهن رات جو بيڊ تي ليٽي پوي ٿو ته اهو محسوس ڪري ٿو ته واقعي رابيل ڇوڪري ٿي ڪري ڪيتري نه حوصلي مند آهي، هن کي منهنجي ايتري ڳڻتي ڇو آهي؟، يا هوءِ منهنجي ڪري ايتري فڪرمند ڇو آهي. ائين سوچيندي سوچيندي ڪافي رات گذري وڃي ٿي هن جي ڀر ۾ ستل رخسانه جيڪا ننڊ ۾ هئي سا ته ڪم ڪار جي ٿڪاوٽ جي ڪري جلد ئي سمهي پوندي هئي پر هن کي اڄ سوچن سمهڻ نه پئي ڏنو!، اچانڪ موبائل جي رنگ وڄڻ لڳي هن فون کئنين سامهون اسڪرين تي هن کي نئون نمبر ڏسڻ ۾ آيو، هن سمجهيو ته ڪنهن جو ڪو ڪم آهي هن وقت جيڪو ڪال ڪري رهيو آهي. هن هڪدم ڪال اٽينڊ ڪئي ته سامهون رابيل هئي هلو شهمير اڃان جاڳين پيو؟. مان رابيل پئي ڳالهايان.... رابيل ائين ننڊ نه پئي اچي، پهرين ڏس رابيل هي نمبر تو منهنجو ڪٿان آندو؟. اڙي سائين مان تنهنجو نمبر ڪٿان به هٿ ڪيو آهي پر تون اڃان تائين سمهي نه سگهيو آهين ڇو .....؟ بس رابيل اهي سوچون آهن جيڪي سمهڻ نٿيون ڏين. ڇو رخسانه ڪاڏي وئي آهي....!؟. اها ته منهنجي ڀر ۾ ستل آهي. پوءِ انهيءَ کي جاڳاءِ انهيءَ سان ڪچهري ڪر ته دل جو بار هلڪو ٿي پوندو. نه رابيل نه مان ته پنهنجي ننڊ ڦٽائي ويٺو آهيان، هن ويچاري ڪهڙو ڏوهه ڪيو آهي جيڪا سڄو ڏينهن گهر ۾ ايندڙ ويندڙ مهمانن جي خدمت ڪندي رهي ٿي، انهن سان ويهي ٿي ۽ گهر، آئي وئي ۽ منهنجو به خيال رکي ٿي، مان ته دير سمهندس ته وري صبح دير سان جاڳي پوندس سو گهٽ ۾ گهٽ هن کي ته آرام ڪرڻ ڏيان. ٺيڪ آ صاحب جيڪا تنهنجي مرضي هجي رابيل وري ڳالهائڻ لڳي ٿي ته مان هڪ توکان واعدو وٺڻ گهران ٿي. يڪدم شهمير پڇڻ لڳي ٿو ته ڪهڙو رابيل چوڻ لڳي ٿي ته هڪ ته خوش گذاريندين ۽ ٻيو ته جڏهن به هاڻي حيدرآباد ايندين ته مون کي ڪال ڪندين مان توسان اتي ملندس اتي تو ۾ منهنجو ضروري ڪم آهي. شهمير سمجهڻ لڳو ته هي ڪا وڏي ڪم جي ڳالهه ٻڌائيندي پر هن ته آسان ڪم ٻڌايو هو. اڃان هو سوچي رهيو هو ته رابيل چوڻ لڳي ته هلو ڇا ڳالهه آهي؟. شهمير ايتري ۾ خيال مان ٻاهر نڪرندي چوڻ لڳي ٿو ته رابيل اهڙي ڪا ڳالهه نه آهي مان ته سمجهيو هو ڪو وڏو ڪم هوندو پر ٺيڪ آ رابيل ٻيهر توکي اداسي جي شڪايت نه ملندي ۽ مان جڏهن به شهر آيس. ته توسان ضرور ملندس. پوءِ تون ٻڌاءِ ڪڏهن ايندين؟، شهمير چوڻ لڳي ٿو ته هن هفتي مان ضرور ايندس. پوءِ تون گهر ۾ رخسانه کي اڪيلو ڇڏي ايندين؟. نه نه انهيءَ کي مان اڪيلو نه ڇڏي ايندس بلڪه هن جا ماءُ پي منهنجي گهر وٺي هن وٽ ڇڏي پوءِ مان شهر ايندس. شهمير خان تون ته وڏو هوشيار آهين. نه رابيل انهيءَ ۾ هوشياري جي ڪهڙي ڳالهه آهي، اها ته سڌي سئين ”عام عقل“ جي ڳالهه آهي. ائين چئي هو هڪٻئي کان موڪلائي ڪال ڪٽي ڇڏين ٿا.
***

شهمير چند ڏينهن کانپوءِ جڏهن حيدرآباد ڪنهن ڪم سانگي نڪرڻ لاءِ تيار ٿئي ٿو ته رخسانه هن کي ٻڌائي ٿي ته ماما اسحاق چند گهڙين ۾ ڳوٺ اچڻ وارو آهي ۽ توهان ڪيڏانهن پيا وڃو!؟. جڏهن هو بابا جو ٻڌي ٿو ته خاموش ٿي وڃي ٿو چند گهڙين ۾ وڏيرو اسحاق به اچي وڃي ٿو جيڪو هن سان حال احوال ڪري ٿو ۽ هو پاڻ هن کي چوڻ لڳي ٿو ته پٽ تون حيدرآباد وڃ اتي هي ڪجهه ڪم ڪار آهن جيڪي ڪري اچ ۽ ٻه ٽي ڏينهن اتي رهجان ۽ ٿورو گهمي ڦري وٺجان. هو دل ئي دل ۾ ڏاڍو خوش ٿئي ٿو ۽ وري وڏيرو اسحاق ڳالهائڻ لڳي ٿو ته پٽ مان ٻه ٽي ڏينهن هت رهندس ۽ جيستائين تون واپس اچين ته ماستر رمضان کي ۽ هن جي گهر واري کي هت هاڻي گهراءِ جيڪي ڌيءَ رخسانه وٽ رهن، هوءِ اڪيلي ٿي ويندي. بابا توهان فڪري نه ڪريو هو اچڻ وارا هوندا. اچڻ وارا هوندا...؟، اهو وري ڪيئن..؟، مان سمجهي نه سگهيس. بس بابا مون ائين ئي هنن کي هت گهرايو هو، اڃان هو اهي ڳالهيون ڪري رهيا هئا ته ماستر رمضان ۽ هن جي گهر واري اچي وڃن ٿا، شهمير هنن کان موڪلائي حيدرآباد لاءِ روانو ٿئي ٿو. هو رستي ۾ ويندي ئي رابيل کي ايس ايم ايس ڪندو رهي ٿو جيڪا هن کي ٻڌائي ٿي ته اڄ شهمير اسان جي پاڙي واري گهر ۾ شادي آهي مان اتي هوندس باقي سڀاڻي گڏ هونداسين. اهو ٻُڌي شهمير ٿوري دير لاءِ گهٻرائجي وڃي ٿو پر پوءِ هوريان هوريان سنڀالي وٺي ٿو. هو شام جو پنهنجي بنگلي ۾ پهچي وڃي ٿو پنهنجي والد جي هدايت تي عمل ڪندي ڪم ڪار کي لڳي وڃي ٿو ۽ رات جو ٿڪجي اچي ليٽي پوي ٿو. ٻي ڏهاڙي شام جي ٽائيم هو راڻي باغ جي پارڪ ۾ ويهي ڪچهري ڪرڻ لڳن ٿا. رابيل جيڪا ڪچهري ڪندي هن کي ٻڌائي ٿي ته شهمير جنهن رات دعوت ۾ توکي ڏٺو هئم ته انهيءَ ڏينهن الائي ڇو دل هٿن مان هارجي وئي هُئي. مون کي تون ڏاڍو وڻيو هئين، مان پنهنجي پاڻ کي جام سمجهايو ته اسان جو ملڻ تمام مشڪل آهي پر پوءِ به الائي ڇو دل نه مڃيو ۽ جڏهن ادي نجمه جيڪا توهان جي اجائي بي عزتي ڪئي هئي سچ پڇو ته مون کي ڏاڍو ڏک ٿيو هو. مان سڄي رات رني هئس ۽ مان پنهنجي ڪاوڙ جو اظهار اجائي گوڙ بدران خاموشي سان ڪندي آهيان ۽ انهيءَ سان ڳالهائڻ ڇڏي ڏيندي آهيان ۽ ائين مان پنهنجي گهر وارن سان تنهنجي توهين جي ڪري ڳالهائڻ ڇڏي ڏنو هو. جڏهن هنن مون کان پنهنجي ناراضگي جو سبب پڇيو هو ته مان هنن کي صاف ٻڌايو هو ته جيستائين توهان هنن کان معافي نه وٺندؤ ته مان تيستائين توهان سان نه ڳالهائيندس، منهنجي چوڻ تي هنن توهان کي ۽ توهان جي گهر وارن کان معافي ورتي ۽ مان جڏهن اتي پهتس ته توهان جي خدمت ۽ گهر جو ماحول مون کي ڏاڍو پسند آيو ۽ هونءَ به مون کي شهر جي بدران ڳوٺ وڌيڪ وڻندو آهي، اتي تنهنجي بيڊروم گهر جو اڱڻ گهر ۾ ماني ورهائڻ جو انداز مون کي ڏاڍو دلڪش لڳو، مان سوچن ئي سوچن ۾ اهو وساري ويٺس ته مان جنهن سان پيار ڪريان ٿي ته هو منهنجي دل جو راڻو ڪيئن بڻجي سگهندو!؟، ڇاڪاڻ ته ورهايل پيار مون کي به ناهي وڻندو تنهن هوندي به مان سوچي سوچي چري ٿي وئي هئس پر هن مجبور دل مڃيو ڪو نه ۽ پوءِ مان دل ئي دل ۾ چاهڻ لڳي هئس ۽ اڄ توهان جي سامهون آهيان. شهمير رابيل جي ڳالهه غور سان ٻڌي جواب ڏيڻ لڳي ٿو ته اها حقيقت آهي مان تڪڙ ۾ شادي ڪري ورتي، رخسانه ته منهنجو پورو گهر سنڀاليندي آهي ۽ مان به سوچيو آهي ته اسان جيڪو هي رشتو جوڙي رهيا آهيون اهو اسان پاڻ ته نه جوڙيو آهي پر هڪ روح جي رشتي جو ڳانڍاپو آهي پر اسان هينئر ئي مستقبل جي خطرن جي باري ڇو سوچيون؟. جيئن ٿيندو تيئن ڏٺو ويندو. ائين هوءِ ٻئي ڪچهري ڪندا گهمندا رهن ٿا، رات جو دير تائين هو ٻئي گڏ هجن ٿا، ٻي ڏهاڙي وري هو شام جو گڏجن ٿا اڄ رابيل هن سان تمام هجت سان ڳالهائي ٿي ته شهمير جاني زندگيءَ جا ڏينهن بس ائين گذرندا رهن ٿا زندگي جا گذرندڙ لمحا وقت به وقت گذرندڙ گهڙين جو احساس ڏياريندا رهن ٿا پر اسان الائي ڇو انهن گهڙين کي ائين ئي وڃائيندا رهندا آهيون. ويندڙ وقت جو احساس تڏهن ٿيندو آهي جڏهن سڀ ڪجهه هٿن مان نڪري ويندو آهي، خالي اندر ۾ اڻپورا احساس رهجي ويندا آهن ۽ سوچون من منجهائينديون رهنديون آهن، اهي سوچون وجود کي وڻ ويڙهي جيئان وڪوڙي وينديون آهن، انهن سوچن جو سفر من اندر ۾ اڻ تڻ پيدا ڪري ڇڏيندو آهي، ماڻهو جو من سوچي سوچي ساڻو ٿي پوندو آهي ڇاڪاڻ ته زندگي جي هن مختصر سفر ۾ ڪجهه اهڙا ماڻهو ملي پوندا آهن جن جي سڪ سالن کان ساهه ۾ سمايل هوندي آهي، سراپا سونهن بڻيل اهي جوانيون پنهنجي دلين ۾ دردن جو سمونڊ سانڍي به جي رهيون آهن ۽ انهن درد وندين دلين جون درد ڪٿائون ٻڌندي ائين لڳندو آهي ته انهن درد وندين دلين جي اڳيان اسان جا درد ڪجهه به نه آهن، انهن درد وندين دلين جا سانڍيل خوبصورت خواب جڏهن چڪنا چور ٿي وڃن ٿا ته پوءِ اهي جوانيون تڙپندي لُڇندي راتيون گذارين ٿيون پر ٻاهر ٻڙڪ به نٿيون ڪڍن. اهڙين جوانين جا خوبصورت احساس سڙي ڌپ ڪري وڃن ٿا ۽ انهن جون صلاحيتون به ساهه ڇڏي وڃن ٿيون. شهمير خاموشي سان هن جون ڳالهيون ٻڌندو رهي ٿو. رابيل وري ڳالهائڻ لڳي ٿي جاني! مون کي خبر آهي ته زندگي ۾ ڪيترائي ماڻهو پنهنجا ئي ٿي ملندا آهن پر انهن سان چند گهاريل گهڙيون هميشه ياد رهجي وينديون آهن پر انهن پراين تي ڪهڙي ميار رکجي جيڪي ڪجهه گهڙيون ئي سهي سچ جيئان ساٿ نڀائين ٿا. شهمير رابيل جي ڳالهه اڌ ۾ ڪٽيندي چوڻ لڳي ٿو ته رابيل مان نٿو چاهيان ته اسان جو رشتو ڪنهن ڪوڙ تي ٻڌل هجي ۽ انهيءَ جي شروعات به ڪوڙ سان ٿئي، مان توکي پنهنجي حقيقت ٻڌائي ڇڏي آهي. ائين ڳالهيون ڪندي موڪلائي گهر هليا وڃن ٿا ته وري ٻئي ڏينهن هُوءَ ساڳئي ٽائيم تي ساڳي ئي جڳهه تي گڏجن ٿا. رابيل وري ڪلهوڪي موضوع کي کڻي ٿي جاني جيڪڏهن تون مون کي ڇڏي وئين ته مان انهيءَ ڳالهه جو ڏک نه ڪندس مان پنهنجي قسمت جو فيصلو سمجهي خاموش ٿي ويندس، مان ته تنهنجي اها به مهرباني سمجهان ٿي ته توهان مون کي ڪجهه ٽائيم ڏنو، ڪجهه گهڙيون ئي سهي محبت ڀريون مٺڙيون ڳالهيون ڪيون، زندگي گذارڻ جو ڍنگ به توهان وٽ سکيو ڇاڪاڻ ته اها حقيقت آهي ۽ اها منهنجي ساراهه ئي صرف تو لاءِ ناهي ها توهان جهڙا ماڻهو ورلي ڪنهن کي ملندا آهن، انڊلٺي رنگن جهڙن سندر احساسن جهڙا ڳولهڻ جي باوجود به مشڪل سان ملندا آهن ۽ انهن جي لفظن ۾ نه مزاحمت نه بحث نه ضد نه وري تڪراري جملا هوندا آهن ته نه وري پنهنجي پاڻ کي سڀ ڪجهه سمجهڻ ته اسان ئي عقل ڪل آهيون، انهن ماڻهن جون مختصر من لڀائيندڙ مٺڙيون ڳالهيون جن ۾ صرف ماکي جهڙي مٺاس هوندي آهي ته انهن جا خيال تمام خوبصورت ۽ وسيع هوندا آهن. اهڙين خوبصورت سوچن وارن ساٿين کي انهن جي سوچن جهڙي زندگي جو همسفر ۽ ٺيڪ منزل ملي پوي ته زندگي سُک آ نه ته اڪثر ائين ٿيندو آهي ته وقت سان گڏ اهڙين خوبصورت سوچن وارن فردن جا من به مٽجي وڃن ٿا. پوءِ اهي مرڪندڙ چهرا به زندگي جي اصلي دڳ تان مٽجي پنهنجي مفادن کي اوليت ڏيندي مايا کي ميڙڻ لڳن ٿا پوءِ اهي مايا کي ميڙڻ لاءِ ايترو ته اڳتي نڪري ويندا آهن جو هنن کان رت جا رشتا به وسري ويندا آهن. شهمير هن جو ڳالهيون ٻڌي هن جي ويجهو اچي هن جي ڪلهي تي هٿ رکي ٿو رابيل به پنهنجو هٿ هن جي هٿ مٿان رکي ٿي. شهمير هن کي چوڻ لڳي ٿو ته رابيل تون ته تمام گهڻي ذهين آهين هاڻي ته مان به توکي ڇڏي نٿو سگهان ڇاڪاڻ ته تو منهنجي ذهن کي کولي ڇڏيو آهي ۽ مان اڳتي به تنهنجي ضرورت محسوس ڪندو رهندس ۽ هاڻي تون گهٽ ۾ گهٽ سٺيون صلاحون ته ڏئي سگهين ٿي ۽ ائين هوءِ وري کلندي مسڪرائيندي گڏ گهمندا رهن ٿا ته رات جو وري هڪ ٻئي کان موڪلائي هليا وڃن ٿا.
***