بيت
ڪٽيل قلب چٻو دَٻو، زنگيل ٽِين ضمير،
مارُو، مال، ملير، هڙئي اُن جي هُوس ۾.
*
آمر کان آمر ٿين، کپر کان کپر،
ٻٻر مان ٻٻر، ٿوهر مان ٿوهر ٿئي.
*
تاڪائو تارا، ڪانڊن ٽانڊن تي وجھان،
مارُن جا مارا، توکي آري سان اڌيان.
*
هڪڙي قهري ڪوٽ، جھڙپيون لکين جھوپڙيون،
ٻُڍن ۾ ٻاڪار ٿي، ٻارن ۾ ٻرڙوٽ،
ڳاڙهن جوڌن ڳٽَ پيا، اَڌ گيدا اڌڙوٽ،
ماڻهن ۾ ڦڙڦوٽ، ڦورو ماڳ ڦريو وڃن.
*
هڪڙي هوڏي ڪوٽ، لکين جھوپيون جھيڙيون،
ڀٽن تان ڀاڳيا اٿيا، گھرن منجھان گھوٽ،
ڪوٽن ۾ ڦڙڦوٽ، ڌرتي هاڻ ڌٻي پئي.
*
اوڇرو سگھو، اديون ايڏو ڪونه هو،
ٽَٽي ٽڪرا ٿي پيو، ڏري ڏيهه ڏگھو،
هڪ هڪ سمجھه اگھو، سارو لوڪ سگھو گھڻو.
*
ڪا جا ڪري ڪڄّ، آئين آمر عام ۾،
ڌڪيئه سچي ڌڄّ، دوکي جا ڌڌڪا ڪري.
*
ڪاجا ڪري ڪڄّ، گھڙئين قومي ڪاڄ ۾،
لڪيو لڪيو عام جي، آمر لُٽين لَڄَ،
توتي ڇايون ڇڄ، راکو ٿي، رکون ڀڃين.
*
ڪاجا ڪري ڪڄ، ڌرتيءَ تي ڌاڙا ڪيئه،
پٺيان تنهنجي پڄ، آمر آهي عوام جي.
*
اُٺ مٿان آ۾ر، چڙهيو، شر مٿان شيطان،
انگين، عضوين، لڳڻين، آکيندي انسان،
هونئن سڄو حيوان، بگھڙ کان بڇڙو گھڻو.
*
هڻي ڪُڌو هامَ، چوري چانگي تي چڙهيو،
انهن تي حملا هلان، لڳا جيڪي لام،
ڌرتيءَ جي ڌاڙيل کي، عادل سمجھن عام،
ڄمڻ ويلي ڄام، مرين ها ته مبارڪون.
*
عمر، ڦوڳ ۽ اُٺ، ٽنهي جي ٽڪساٺ،
ڪامڻ وڌي ڪاٺ، مارو وڌا مامري.
*
هُوس ڪري هوڏ، پائر ڏي پلٽو ڪيو،
سڃاتائين سٿ مان، لاڏليءَ لوڏ،
هشايائين هوش سان، ڪرهو وڏي ڪوڏ،
ڌاڙو هڻي ڌوڏ، ڀٽون اڄ ڀيلي ويو.
*
هُڏيءَ ساڻ همير، ڪڏي ڪرهي تي چڙهيو،
چهرو چوراڻو ڪري، منهن ڦيرايو مير،
بڇڙو بدضمير، ڌرتيءَ تي ڌاڙا هڻي.
*
هڻي وڏي ها، پڏي چڙهيو پاکڙي،
کنڀي کنئين کوه تان، ستي ڌرتيءَ سام،
مچي ويو ملڪ جي، ڪنڊ ڪنڊ ۾ ڪهرا،
مَنَهَن ۾ ماتام، محلن ۾ موجون متيون.
*
عُمر، اُٺ ۽ ڦوڳ، ملي ڪئي مصلحت،
حاڪم هوندو ، هٿ ۾، هيڪاندي هيبت،
ڦسي ڦوڳ کنئي ککي، کوٽي کريبت،
بوتي ڀليءَ ڀَت، سئونڪو سمجھيو ئي نه ٿي.
*
عمر، ڦوڳ ۽ اُٺ، مڙني سٽي مَت،
آمر ڪُٺو عدل، هن گھوگھاٽي غيرت،
گونگي جي هي گت، جيڪي جت گھُري ڪري.
*
”هيڏو ظلم ذليل“، ڦٽڪاريائين ڦوڳ تي،
راجا رهبر راڄ جو، دل ۾ کوڙ دليل،
آيس اڀري اکَ ۾، عورت اُت شڪيل،
عمر مست عليل، قهري مهريءَ تي چڙهيو.
*
چئونڪي ڏيندڙ چور، پائر تي پهرو ڏئي،
تاڙي ڊيلون ڍٽ جون، ماري کائر مور،
جاڏي کوهر، کوهيون، تاڏي ڏاگھي ڏور،
جنبي زورازور، جنهن کي اکي جُوءِ ۾.
*
چڙهي ڏاگھي ڏاڍ تي، رکوالو رهزن،
ڪارن ڪوٽن جو سڄڻ، ديسن جو دشمن،
اوڙهي چوغو هرڻ جو، چت رکي چيتن،
آمِر امّارو ٿيو، سمجھو ڪو سمجھن،
اندر ۾ ويڌن، ٻاهر ٻولي ٻاجھه جِي.
*
غضب جو غاشو، مٿان غاصب غيظ ۾،
کر جي خام خيال ۾، خوب ڪيئين خاشو،
لڙڪيل هو لاشو، هن ليکي هوءِ هنج ۾.
*
ڍوڍو ٿي ڊونڊو، ويٺو ڍاٽي اُٺ تي،
اڳئين جت جي اوٽ ۾، اڳتي ٿي اونڌو،
مٿان ڀئو ڀُونڊو، متان لوڪ لکي وٺي.
*
کلندي پري کوهه تان، کنئي ڀوت کنڀي،
اوندهه ۾ آڻي وڌي، انڌي، جوت جنڀي،
ڏوٿي، ڏيهه ڏنڀي، ڪوڙهيو لِڪو ڪوٽ ۾.
*
جھٽ هڻي جھڙپي، جھِرڪي باز بکئي کنئي،
پِتڪڙي تڙپي، چنبن، چهنبن وچ ۾.
*
ڪنگ جھٽي ڪرڙي، مارِي جھڙپي ماروي،
مُنهن تي ماريندي رهيس، گِڦ ڀري گُرڙي،
ڀاڪر جھجھڙ باهه جو، پاسن ۾ پُرڙي،
درد ڀري دُرڙي، سَتي سُرت اڏي وئي.
*
اڳھرون آجي، هينئر ڦٿڪي ڦند ۾،
سوگھي جڪڙي سورمي، پهرن ۾ پاجي،
رهزن رواجي، اوچي وٿ ونگي وڌي.
*
ٻروپئي جو ٻڪ، پاڻيءَ پياسو ڪونه هو،
سڪيو ٿي ڪنهن سيڪ لئه، هن جي هٿ جو ٻُڪ،
گھاگھر هيٺيان گھور سان، ڏسڻ لڳو ڏُڪ،
چيلهه سنهي چهبڪ، جھڪي، واگھه جھٽي ويو.
*
ويو ڦورُوءَ ڦَر، کسي هيرو کائران،
ماڻڪ موتيءَ سان ٿيو، ڪيڏو قيس قهر،
اڃا تائين ٿر، تعديون سهندو ٿو اچي.
*
ڪارو ڪاريهر، ڏنگي ڏاتون ڏيهه جون،
نه ڪا چيلهه چٻي ٿيس، نه ڪو ڪُٽيس ڪَرُ،
ويري تنهنجو ور، لهندو، لوڙهه مٿان اٿئي.
*
روز آور عمر، زوريءَ کنئي جنهن ماروي،
هيڏي ڀنڀيءَ ڀُونءِ جو، ڀينر ڪهڙو ڀر،
نه ڪو ڀِٽون ڀڙڪيون، نه ڪو ٻريو ٿر،
هرهر ڇو نه قهر، ڌاڙا ديهن تي هڻي.
*
مون ڀانيون ماڻهو اُڃو، کپر پياريم کير،
هڻي ڏنگ همير، کائر کي کائي وڌو.
*
رحم نه آيو راس، جيڏيون پنهنجيءَ جند کي،
مون سمجھيو مجبور کي، تڙپايو آ تاس،
اندر ۾ ابليس هو، ٻاهر ماڻھوءَ ماس،
ڪاريهر تي قياس، متان ڪا موڳي ڪري.!
*
ماري، مارَ مَهَل، ٻهرئون ٻهروپو گھڻو،
ايڏا ڇهند ڇهل، سادا ڦاٿا سنگھرين.
*
اهڙي ريت اَهَلَ، ڏسڻ ۾ ڏيهي لڳي،
ڪوڙن، ڪوڙَن تي ڪڏهن، ڪجي ڪين ڪهل،
مليم داڳ دَهَلَ، آڇيم آب اٻاجھه کي.
*