ناول

معصوم گناھ

آتم ڪھاڻي Autobiography جي انداز ۾ لکيل ھن ناول جي ليکڪا عريشا بخاري آھي. ھوءَ لکي ٿي:
”جيڪڏهن بنيادي طور تي ڏٺو وڃي ته هيءُ ناول آٽوبايوگرافيڪل ناول آهي. جنهن جي هڪ حصي ۾ منهنجي ڪٿا جا آڏا ۽ اڌورا اظهار آهن ته ٻي حصي ۾ منهنجي اڀياس ۽ تحريرن جا ٽڪرا آهن. مون ڪي ڪتاب ساهه سان سانڍي رکيا آهن ۽ هن ناول تي انهن ڪتابن جو اثر ضرور ٿيو هوندو. خاص طور مون زندگي، درد ۽ پيار بابت جيڪو ڪجهه لکيو آهي. اهو سڌو سنئون ڪجهه ڪتابن جو نتيجو آهي.“
Title Cover of book معصوم گناھ

2

ڪجهه ڏينهن ۾ خبر آئي ته ڏاڏي گذاري وئي، اسان سڀيئي گهر ڀاتي ڏاڏي جي گهر وياسين. آئون ڏاڍو رني هيس. مونکي ڏاڏي جي موت تي ائين لڳو هوڄڻ ته هيءَ دنيا رڻ ٿي وئي هجي ۽ آئون ان ۾ اڪيلي اڇلائي وئي هجي. منهنجي اکين ۾ ڳوڙها خشڪ ٿي ويا هئا. ڏاڏيءَ جي وڇڙڻ جو درد ڪنڊو بڻجي منهنجي نڙيء ۾ اٽڪي پيو هو. اکيون خالي خالي ٿي ويون هيون. ڪو به سڏڪو منهنجي نڙيءَ مان نٿي نڪتو. منهنجي ذهن تي ڏاڏيءَ جون ڳالهيون فلم وانگر هلي رهيون هيون، ڏاڏيءَ مونکي ٻڌايو هو ته آئون ننڍي هوندي ڏاڍي بيمار ٿي پئي هيس. ڊاڪٽرن لا علاج ڪري ڇڏيو هو، پوءِ ڏاڏو ۽ ڏاڏي مونکي مزارن تي وٺي ويا هئا ۽ ڀٽائيءَ جي مزار کان ويندي امام بري جي مزار تائين سڀني مزارن جي خاڪ منهنجي لڱن کي مهٽي هيائون. آئون چڱي ڀلي ٿي وئي هيس. پر منهنجو ڏاڏا اسان کي جلد ئي اڪيلو ڇڏي هليو ويو. شايد سندس سفر پورو ٿي چڪو هو. اڄ ڏاڏي پنهنجو سفر پورو ڪري چڪي هئي. درست چوندا آهن ته دنيا ٽرين آهي جنهن ۾ اسان سڀ سوار آهيون ۽ پنهنجي پنهنجي اسٽيشن اچڻ تي لهي ويندا آهيون. ٽرين هلندي رهندي آهي نوان مسافر ان ٽرين ۾ سوار ٿيندا آهن. سفر جاري رهندو آهي، مسافر تبديل ٿيندا رهندا آهن. منهنجي سوچ منهنجي درد جو ڪٿارسس ڪيو هو. آئون درد ۽ ڏک جي شديد ڪيفيت مان نڪتس ته اچي روئڻ ۾ ڇٽس، ڀانءِ ڪو ڳوڙهن جو سمنڊ هو جيڪو اٿلي پيو هو. نمڪين ڳوڙها. ڪڏهن ڪڏهن آئون سوچيندي آهيان ته جيئن هر شئي جو ذائقو هوندو آهي، ائين درد جو به هڪ ذائقو هوندو آهي. ۽ اهو ذائقو شايد نمڪين هوندو آهي. نه ته ڳوڙها نمڪين ڇو هجن ها. ڏاڏي جي ٽيجهي تي اسان واپسي جي تياري ڪئي پئي ته ڏاڏي جي خاص ٻانهي ماسي ڦاپي بند پيل ڪتابن جي کوکن ڏانهن اشارو ڪندي سڏڪندي چيو هو،
“امان جيجان مونکي پارت ڪئي هئي ته اهي سڀ ڪتاب سونيءَ کي ڏجو.”
بابا ڊرائيور کي ڪتاب گاڏي ۾ رکڻ لاءِ چيو، مون ڏٺو هو ته امان جي منهن جو پنو لهي ويو، مونکي لڳو ڄڻ ته هوءَ شايد چوندي هجي،
“اهو ڪن به اسانجي گهر ۾ رهندو.”
اسان موٽي آيا هئاسين. امان جي لهجي ۾ ڪابه تبديلي نه آئي، آئون ڏاڏي واري شفقت بابا ۾ ڳولهيندي رهيس جنهن جا عڪس مونکي بابا جي چهري ۾ نظر ايندا هئا. بابا جي گهر ۾ وڻ ڪونه هئا. صرف ڪوٽ جي ٻاهرين پاسي اوطاق وٽ نمن ۽ سرينهن جا وڏا وڻ هئا. شام ڌاري انهن وڻن جي ٻور جي خوشبوءِ مونکي سڏيندي هئي. پر هتي مونکي اوطاق طرف وڃڻ جي اجازت نه هئي. ۽ بغاوت منهنجي بدن ۾ ڀرجندي وئي. حيراني جي حد تائين منهنجي جسامت تبديل ٿيندي وئي آئون جنهن کي ڪالهه تائين امان “ڇاڙڪي جيتري ڇوري” پئي سڏيو، اڄ امان مون کي تلقينون ڪندي نه پئي ٿڪي، هيئن اٿ، هيئن ويهه، هتي نه ويهه، هن سان نه ڳالهائين، هن ڏي نه نهار... بندشن ۾ پاڻ کي قيد ٿيندي محسوس ڪيم. هڪ رات آئون آڌيءَ ڌاري اوطاق جي صحن ۾ بيٺل وڏي وڻ تي چڙهي وئي هيس. شايد وزن وڌڻ جي ڪري مونکي نم جي وڻ تي چڙهڻ ۾ ڏاڍي ڏکيائي ٿي هئي. وڻ تي مونکي عجيب بي مانوسيت لڳي. ڄڻ ته هيءُ وڻ منهنجو وڻ نه هو جنهن تي منهنجو آکيرو ٺهيل هو. مايوس ٿي مون وڻ تان لهڻ جو سوچيو ۽ لهندي وقت جنهن انگهه تي منهنجو پير هو اها انگهه ڀڄي پئي ۽ آئون زپڙاڪ ڪري وڃي هيٺ ڪريس اوطاق ۾ ستل چوڪيدار چور چور ڪري وٺي ڀڳا آئون حويلي جي پويان واري پاسي کان تڪڙ ۾ گهندي ڏئي ڀڄي اچي پنهنجي ڪمري جو دروازو بند ڪري ستيس. ڪيتري دير تائين ٻاهران غئو غا پئي ٿيا. بابا شايد منهنجو پير سڃاڻي ورتو هو ۽ انکي منهنجي پرڪارن جي به خبر هئي ان سڀني کي وڃي آرام ڪرڻ جو چيو. صبُح جو بابا منهنجي ڪمري ۾ آيو ۽ مسڪرائيندي مونکان پڇيو هو،
“ڌڪ ته نه لڳو اٿيئي، مون شرمائيندي پنهنجي رهڙيل ٺونٺ بابا کي ڏيکاري، بابا منهنجي مٿي تي چمي ڏيندي چيو هو،
“سوني پٽ ٻاهر نه ويندي ڪر، امان جي ۽ ماڻهين جي گهر ۾ فرق آهي.”
مون اهو ڏينهن ڪيو آئون ڪڏهن به اوطاق تي نه ويس. شايد ان ڪري به ته اوطاق تي اهي وڻ نه هئا جيڪي مونکي سڏيندا هئا. اتي لاهوتي بابا به نه هوندو هو. ۽ ڪجهه بابا به منع ڪئي هئي.
****