12
“امان آرامي آهي، توهان شام جو اچجو”
ماسي وئي هلي. امان کي هڪ ڀيرو ٻيهر ستل ڏٺم، ڄڻ ته ننڊ منهنجي اکين ڏانهن منقل ٿي آئي آئون هڪ دم سمهي رهيس. گهور ننڊ. رات بابا چيو،
“ڌيءَ منهنجي اک ۾ سور آهي، ڊراپس ته وجهه”
بابا جي اکين ۾ ڊراپس ڇا وڌا منهنجي اکين ۾ ايترو اچي سور پيو جو چوان اجهو اکيون نڪري ٻاهر آيون. صحن ۾ اچي امان کي ڏٺم جيڪا ان وقت ڪائي سبزي ڪٽي رهي هئي ۽ گهري سوچ ۾ گم هئي. امان جي پاسي سان اچي ويٺيس اکين ۾ ڄڻ سور تو ڏٺو نه مون.
اڄ صبح جو گهر تي ڪنهن فقير صدا ڏني امان ڌيو،
“فقير کي خير ڏئي آءُ”
آئون ويس ڏسان ته فقير جي هڪ ٻانهن هئي ئي ڪانه، مونکي لڳو ڄڻ ته منهنجي ٻانهن ڪٽجي وئي آهي. وري پنهنجي ٻانهن کي هٿ لاءِ دلجاءِ ڪيم ته منهنجون ته ٻئي ٻانهون سلامت آهن.
بابا کي گهر ۾ ڪجهه ڪم ڪرائڻو هو. هن مزدور آندا. هڪڙو پيرسن مزدور جيڪو ڪافي دير کان سرون ڍوئي ڍوئي پگهر ۾ شل ٿي چڪو هو مون جڏهن ان کي ڏٺو، مونکي لڳو آئون ٿڪجي پئي آهيان ۽ پگهر ۾ شل ٿي وئي آهيان. پر ڏٺم ته منهنجو جسم پگهريل ڪو نه هو. آئون پنهنجي پاڻ تي سوچي پريشان ٿي ويندي هيس. ڪڏهن ڪڏهن ائين لڳندو هو ڄڻ ته منهنجو وجود آهي ئي ڪونه، آئون هن دنيا ۾ ناهيان. ڪوئي پاڇو آهي جيڪو مون وانگر هلي رهيو آهي. يا آئون پاڇي ۾ تبديل ٿي وئي آهيان. سموري دنيا پاڇن ۾ تبديل ٿي وئي آهي. ڪنڪريٽ ڪجهه به ناهي سڀ پاڇا آهن.
اهڙي عجيب حالت تي آئون پريشان ٿي ويس. پر ٿورو سوچڻ به شروع ڪيم ته ڪنهن جو درد ته مون ۾ منتقل ٿي ٿو وڃي. پر ڪنهن جو جيڪڏهن ڪو عضوو ڪٽيل آهي اهو به مونکي ائين ئي محسوس ته ٿئي ٿو پر حقيقت ۾ منهنجو عضوو ڪٽجي نٿو. معنيٰ ته درد به مونکي ڪو نه پوندو هو. پنهنجي ان حالت جي سيلف ڪنسلٽيشن شروع ڪيم. مون ڪنهن ڪتاب ۾ پڙهيو هو ته ائين ڊپريشن ۾ ٿيندو آهي، ۽ ڊپريشن ۾ ٻن طرحن جا اثر ٿين ٿا. هڪڙا اهڙا اثر جن جو واسطو حقيقت سان نه بلڪه صرف خيالن سان هوندو آهي. ماڻهو جيئن محسوس ڪندو آهي ائين هوندو ناهي. ٻي طريقي تحت ڪي بيڪٽيريا هوندا آهن. جيڪي واقعي به ماڻهو کي نقصان ڏيندا آهن. اهڙي طرح ماڻهو ۾ ڪا ڪيميائي ڀڃ ڊانهن ٿيندي آهي، يا ماڻهو اوور ويٽ ٿي ويندو آهي، يا وري ايڪسٽرا سلم. مونسان ائين نه هو بس مونسا ڪجهه اهڙو ٿي رهيو هو. جيڪو ڪنڪريٽ نه هو ۽ نظر ۾ نه پئي آيو.
پنهنجي ان حالت کان تنگ اچي نيٺ هڪ ڏينهن بابا سان ڳالهه ڪيم،
“بابا مونسان عجيب حالت آهي، جنهن کي به ڪنهن تڪليف ۾ ٿي ڏسان اها تڪليف مونکي پئي ٿئي. ڪنهن جو عضوو ٽٽل ٿي ڏسان ته مونکي ٿو لڳي ڄڻ منهنجو عضوو ٽٽي پيو آهي.”
بابا ڊاڪٽر ڏانهن وٺي ويو، ڊاڪٽر ڪجهه ڳالهيو پڇيون ۽ چيائين،
“فضول سوچن کي ذهن ۾ نه ويهاريو. جيڪو ٿيڻو هوندو اهو هونئن به ٿي ويندو توهان پاڻ کي پريشان ڇو ٿا ڪيو. آرام ڪندا ڪيو ۽ پاڻ کي لکڻ پڙهڻ ۾ مصروف رکو.”
ڊاڪٽر جي هڪ اڌ ڳالهه ته ٺيڪ لڳي باقي سندس اهو چوڻ ته “جيڪو ٿيڻو هوندو اهو هونئن به ٿي ويندو توهان پاڻ کي پريشان ڇو ٿا ڪيو.” عجيب لڳو. معنيٰ پوءِ اسان ڇو جيون. اسان خوشين تي خوش ڇو ٿيون. درد تي ڇو دانهون ڪيون؟ جڏهن سڀ ڪجهه اڳ ئي فيصلي ڪيل مقدر تحت ٿيڻو آهي. ته پوءِ ته زندگي ئي بي معنيٰ آهي. مون گهر اچي سڀ دوائون اڇلي ڇڏيون.
****