ڌرتيءَ جي ٻئي پاسي
هڪ ڏينهن اهي ٻئي ٽهڪ جن مان هڪ سمنڊ جي گاج جيان ٿلهو ۽ پروقار هيو ۽ ٻيو گلاب جي ڏانڊين سان صبح جي گسندڙ هير ڪري پيدا ٿيندڙ نرم ۽ نازڪ آوازن جهڙو هيو، سي ڪنهن پهاڙ جي دامن ۾ گونجي رهيا هيا ته اوچتو ڪاري لباس ۾ ملبوس هڪ سڙيل گوشت وارو جسم اچي انهن اڳيان نروار ٿيو، ان جي هڪ هٿ ۾ بديءَ جي عصا هئي ۽ ٻيو هٿ خالي هيو جنهن سان هن مختلف اشارا ڪري ڪجهه سمجهائڻ جي ڪوشش پئي ڪئي، اهو ائين هيو جيئن رات ويندي ويندي پنهنجي ڪارنهن جو ٽڪرو وساري وئي هجي، ان جي سڙيل چمڙي ۽ ڪاري لباس ۾ ڪو به فرق نه هيو، چمڙي ڪٿان ٿي شروع ٿي ۽ لباس جسم جي ڪهڙي حصي کي ڍڪيون بيٺو هيو ان جي ڪا به حد مقرر نه پئي ڪري سگهجي. ان جو جسم تپيل پهاڙ وانگر ٿي ڏٺو جنهن جي مٿي ۽ جسم مان ڄر پئي نڪرندي هجي ان ڳالهايو ته ان جي وات مان باهه نڪتي.
”توهان خوش آهيو..... تمام خوش“ ان ٻنهي ٽهڪن کي چيو، ”آءُ چاهيان ٿو ته توهان جي خوشين ۾ اڃا به وڌيڪ اضافو ڪريان“.
پهريون اهي ٻئي ٽهڪ چپ ٿي ويا جيئن ڊڄي ويا هجن پر ان سڙيل چمڙيءَ واري جڏهن ڏاڍي پيار مان انهن کي سمجهايو ته انهن ٽهڪن جو آواز موٽي آيو.
”آئون توهان جو دوست آهيان، مون کان توهان کي ڊڄڻ جي ڪا به ضرورت نه آهي، مان به توهان جيان هن واديءَ ۾ آيو هوس، توهان جيان منهنجو به ڪو وجود نه هيو، هيءُ سڙيل جسم نه هيو، زبان، اکيون، ڪن ۽ جسم جا ٻيا عضوا نه هيا، توهان جيان هڪ آواز هوس، ٽهڪ نه هوس هڪ سڏڪو هوس، جيڪو ڌرتيءَ جي هن واديءَ ۾ پيو سڏڪندو هيو، هڪ ڏينهن باهه جي تلاءَ ۾ وهنجي جيئن ئي ٻاهر نڪتس ته منهنجو وجود ظاهر ٿي پيو، منهن جا عضوا وجود ۾ اچي ويا ۽ سڙيل چمڙيءَ وارو هڪ جسم ٿي پيس“.
ٽهڪ هن جي ڳالهه غور سان ٻڌندا رهيا، اهي ڪڏهن گونجندا رهيا ته ڪڏهن چپ رهيا. سڙيل چمڙيءَ وارو ڳالهائيندو رهيو ”مان چاهيان ٿو ته توهان سان دوستي ڪري توهان کي هڪ راز جي ڳالهه ٻڌايان جيڪا توهان لاءِ بيحد فائدي واري آهي“. ٽهڪ چپ ٿي ويا جيئن اهي هن جي ڳالهه ٻڌڻ لاءِ راضي ٿي ويا هجن.
”مان چاهيان ٿو ته توهان هن ڌرتيءَ جي لذت جو فائدو وٺي سگهو“ سڙيل چمڙيءَ واري ڳالهايو ”هي جيڪي ٿڌي پاڻي جا آبشار آهن، وڻن ۾ لڙڪندڙ ميوا ۽ زمين ۾ ٿيندڙ سبزيون، ڪڻڪ جا داڻا ۽ مختلف اناج آهن، هي جيڪي ڪپهه، سون ۽ معدنيات جون کاڻيون آهن، هيرا ۽ جواهرات آهن، چاهيان ٿو اهي سڀ توهان جي ڪم اچي سگهن، توهان انهن کي استعمال ڪري وڌيڪ سکي رهي سگهو“.
ٽهڪ هن جي ڳالهه غور سان ٻڌندا رهيا ۽ بلڪل چپ ٿي ويا.
”اهي سڀ سهولتون حاصل ڪرڻ لاءِ توهان کي هڪ ڪم ڪرڻو پوندو، جيئن مان هڪ سڏڪو هوس ۽ باهه جي تلاءَ ۾ وهنجي هڪ جسم ٿي پيس، تيئن توهان ٻنهي کي مٽيءَ جي ڌٻڻ ۾ وهنجڻو پوندو، توهان جا جسم به ظاهر ٿي پوندا“.
خاموش ٽهڪن جيئن هن جي ڳالهه تي ڪجهه چوڻ چاهيو هجي جنهن کي سڙيل چمڙيءَ وارو سمجهي ويو.
”نه مون جهڙا سڙيل ۽ بدصورت جسم نه، پر اهي خوبصورت ۽ وڻندڙ جسم ٿي پوندا جن تي باهه جو ڪو به داغ نه هوندو“.
ٽهڪ ان ڏينهن کان پوءِ چپ رهيا جيئن اهي ڪجهه سوچيندا هجن، سڙيل چمڙيءَ وارو روز انهن وٽ پهچي ويندو هيو ۽ سمجهائي پنهنجي عصاتي سوار ٿي اڏامي هليو ويندو هيو، ٿورا ڏينهن گذريا ته اهي ٻئي ٽهڪ ان ڳالهه تي راضي ٿي ويا ته هو مٽيءَ جي ڌٻڻ ۾ ضرور وهنجندا. هڪ ڏينهن سڙيل چمڙيءَ وارو انهن کي ڌرتي جي اهڙي حصي وٽ وٺي ويو جتي پاڻيءَ جو هڪ ميرو تلاءُ هيو جنهن ۾ ان پنهنجي عصا گهمائي ته ان ۾ چيڪي مٽي حل ٿي وئي، اهو هڪ ڌٻڻ جهڙو ٿي پيو، جنهن کان پوءِ هن انهن کي هٿ جي اشاري سان ان ۾ گهرڻ لاءِ چيو، ٻئي خاموش ٽهڪ ان ۾ اندر لهي ويا ۽ جڏهن ٽٻي هڻي مٿي اڀريا ته اهي انسان ٿي پيا، هڪ ڪاري چمڙيءَ وارو مرد ۽ ٻئي اڇي ڀوري چمڙيءَ واري عورت، انهن جا سڀ عضوا وجود ۾ اچي ويا، انهن جون زبانون ٺهي پيون، اهي ٻڌڻ، ڏسڻ ۽ سنگهڻ لڳا، جڏهن اهي ڌٻڻ مان وهنجي ٻاهر نڪتا ته انهن کي بک محسوس ٿي، انهن وڻن مان لڙڪندڙ ميوا کائي جڏهن ڍئو ڪيو ته انهن کي اڃ محسوس ٿي، انهن وهندڙ آبشارن جو ٿڌو پاڻي پئي جڏهن هڪٻئي کي نهاريو ته ڏاڍا خوش ٿيا، ٻه اگهاڙا جسم جن کي پنهنجي عريانيت جو ڪو به احساس نه هيو، اهي اهڙائي پاڪ هيا جهڙا پهريون ٽهڪن جي صورت ۾ هيا، انهن ويجهو اچي هڪٻئي کي ڇهي ڏٺو، انهن کي پهريون ته يقين ئي نه ٿي آيو ته اهي واقعي ظاهر ٿي پيا آهن، مٽيءَ جو رنگ انهن جي نظر نه ايندڙ وجود تي چڙهي ظاهر ٿي پيو آهي پر پوءِ جڏهن انهن هڪٻئي کي ڇهي محسوس ڪيو ته انهن کي پنهنجي ظاهر ٿيڻ جو يقين اچي ويو، اهي به ڌرتيءَ جي هر ظاهر نظر ايندڙ شيءِ وانگر ٿي پيا، اهي گهميا پئي ته انهن جي پٺيان پاڇا پئي ٺهيا، اهي پاڻيءَ ۾ ٿي گهريا ته اوتري مقدار ۾ پاڻي هٽي ٿي ويو، انهن ساهه ٿي کنيو، سرديءَ گرميءَ کي ٿي محسوس ڪيو، طوفانن ۽ زلزلن کان انهن کي خوف ٿي ٿيو، مينهن ۽ تيز اس انهن لاءِ هڪ مسئلو بنجي پئي، جتي انهن جي وجود وٺندڙ جسمن کي ڪي فائدا پهتا اتي انهن لاءِ ڪجهه مسئلا به پيدا ٿي پيا. آخر هڪ ڏينهن انهن واديءَ ۾ ڀٽڪي ڀٽڪي تيز آواز ۾ ان سڙيل چمڙيءَ واري کي پڪارڻ شروع ڪيو، پر سڙيل چمڙيءَ وارو ظاهر نه ٿيو. اهي ٻئي وجود ۾ ايندڙ ٽهڪ طوفانن، زلزلن، مينهن ۽ تيز اس جو مقابلو ڪندا جيئندا رهيا. آخر مجبور ٿي انهن پهاڙ جي دامن ۾ هڪ غار اندر دنيا جو پهريون گهر ٺاهيو، جتي اهي ٻئي رهڻ لڳا ۽ پاڻ کي جيئري رکڻ لاءِ هٿ پير هڻڻ لڳا، مرد غار کان پري پري تائين وڃي شڪار ڪيو ۽ عورت زمين کيڙي ان ۾ اناج اپايو، انهن جي زندگي جو اهو سلسلو جاري رهيو. هڪ ڏينهن عورت غار ۾ اڪيلي هئي ته سڙيل چمڙيءَ وارو اچي ان اڳيان ظاهر ٿيو، عورت جنهن جو منهن پهريون کان ڪافي مرجهائجي ملول ٿي ويو هيو، اها ان سڙيل چمڙيءَ واري کي سامهون ڏسي روئڻهارڪي ٿي پئي ”او سڙيل چمڙيءَ وارا تون ڪٿي هئين؟“ عورت ان کي چيو، ڇا تون اسان جا سڏ نه ٻڌا؟ ڇا تو کي ٻڌڻ جي سگهه نه آهي؟ يا تون اسان جي ٻولي نه پيو سمجهين؟“ سڙيل چمڙيءَ وارو ٽهڪ ڏئي کليو.
”مان سڀ ڏسان ۽ ٻڌان پيو“. ان چيو ”دراصل توهان جو امتحان وٺي رهيو هوس. ڏسي رهيو هوس ته توهان حاصل ڪيل زندگيءَ کي ڪهڙي نموني ٿا گهاريو، پر عورت تون مون کي سخت مايوس ڪيو“ ان پنهنجي عصا سان هن ڏانهن اشارو ڪندي چيو ”تون جيڪا بي انتها خوبصورت ۽ ڀوري چمڙيءَ واري آهين، سا هڪ وحشي، ڪاري چمڙي ۽ ٿلهن چپن واري مرد سان زندگي ڪيئن گذاري رهي آهين؟ ڇا تون ڪڏهن چانڊوڪي رات ۾ ماٺي پاڻي مٿان بيهي ان ۾ پنهنجو عڪس ڏٺو آهي؟ ڇا تون ڪڏهن پنهنجي گلابي چپن کي ڇهي انهن جي خوشبوءِ محسوس ڪئي آهي؟ ڇا تون پنهنجي سونهري وارن ۾ شام جو سج لهندي ڏٺو آهي؟ تون ڪيڏي نه نازڪ ۽ ملائم آهين، صبح جي ماڪ جيان تازي شاداب آهين، تنهنجي گوري چمڙيءَ مان ئي ته سياري جو پهاڙن مٿان ڪرندڙ اڇي برف جنم ورتو آهي، چانڊوڪي تنهنجي وجود جوئي ته پاڇو آهي، تون ايڏي حسين هوندي ان ڪاري چمڙي واري کي ڪيئن برداشت ڪري رهي آهين، جنهن جي جسم ۾ غلاظت ۽ بدبوءِ آهي، ان جي کهري چمڙيءَ ۾ نفرت جهڙي ڪاراڻ ڀريل آهي، آخر تون ان سان حياتيءَ جا ڏينهن ڪيئن گذاري رهي آهين“. عورت سڙيل چمڙيءَ واري جي ڳالهين تي حيران رهجي وئي.
”اهو ڪيئن ممڪن آهي“. ان چيو ”مان ان کان سواءِ جيئڻ جو تصور به نه ٿي ڪري سگهان“. سڙيل چمڙي واري کي ٿوري مايوسي ٿي.
”ته پوءِ مان وڃي رهيو آهيان“ سڙيل چمڙيءَ واري چيو ”جڏهن توکي منهنجي ضرورت پوي ته ضرور ياد ڪجان“.
ان کان پوءِ هو پنهنجي عصا تي سوار ٿي اڏامندو هليو ويو ۽ عورت سوچيندي رهجي وئي.
شام ٿي ته مرد هڪ جانور کي شڪار ڪري غار ۾ کڻي آيو، انهن گڏجي پٿر جي اوزارن سان ان جي ماس کي وڍي باهه ۾ پچايو ۽ گڏجي کاڌو، رات گهري ٿي ته مرد عورت جي ويجهو آيو عورت کي پهريون دفعو ان جي وجود مان بوءِ آئي، ان جي اگهاڙي جسم کان شرم محسوس ٿيو، عورت منهن پري ڪري بيهي رهي، مرد هن جي اها حالت ڏسي پريشان ٿي ويو، هن عورت ڏانهن حيرت ڀريل نظرن سان ڏسندي ڪجهه پڇڻ جي ڪوشش ڪئي، ان کي پنهنجي پاسي ۾ ويهارڻ لاءِ جڏهن ان جي ٻانهن کي جهليو ته اها ٻانهن ڇڏائي ٻئي پاسي ڏانهن هلي وئي، مرد اها سموري رات جاڳندي گذاري.
صبح ٿيو ته عورت پهريون دفعو ماٺي پاڻيءَ جي چشمي تي وڃي ان ۾ پاڻ کي نهاريو، صبح جي ڪوهيڙي ۾ ان جو منهن جهڙ ۾ لڪندڙ ۽ ظاهر ٿيندڙ چنڊ جهڙو هيو، هن هٿ هڻي پنهنجن وارن کي ڇنڊيو ته انهن جون تارون سون جيان جرڪي پيون، هن پنهنجي هر انگ ۽ گوري چمڙيءَ کي ڇهي محسوس ڪيو ۽ پوءِ پنهنجي جسم جي اگهاڙن نازڪ حصن کي نرم پنن ۽ ڪکن سان ويڙهي لڪائي ڇڏيو، مرد جي ڪاري چمڙي هن کي وجود ۾ ڪنڊن جيان چڀندي محسوس ٿي.
ان ڏينهن کان پوءِ مرد محسوس ڪيو ته عورت ۾ ڪجهه تبديلي اچي وئي آهي، اها هن سان سنئين منهن سان ڳالهائڻ کان لنوائي رهي آهي. هن کان پري پري رهڻ لڳي آهي، ان ۾ هن لاءِ موجود گرمجوشي ٿڌي ٿي وئي آهي. مرد ڏاڍو پريشان ٿي ويو ۽ اداس رهڻ لڳو، هوصبح جو شڪار جي ڳولا ۾ نڪري ويندو هيو ۽ سڄو ڏينهن پريشاني ۽ ڏک جي حالت ۾ گهمندو رهندو هيو. هڪ ڏينهن جڏهن هو اهڙي ئي حالت ۾ نديءَ جي ڪناري ويٺو سوچي رهيو هو ته سڙيل چمڙيءَ وارو اچي ظاهر ٿيو ۽ هن جي حالت تي ٽهڪ ڏئي کلي پيو.
”بيوقوف مرد“. ان سڙيل چمڙيءَ واري چيو ”آخر هڪ ڪمزور عورت توکي اداس ڪري ڇڏيو، هڪ نرم گوشت ۽ هيڻن هڏن جي مٺ، جنهن کي تون پنهنجي پير جي مضبوط کڙي سان چيڀاٽي مهٽي سگهين ٿو. آخر اها تنهنجي طاقت تي غالب اچي وئي، هڪ ڪمزور جسم واري عورت جيڪا توسان ڳالهائڻ به پسند نه ٿي ڪري، آخر تون ان کي ڪيئن برداشت ڪري رهيو آهين؟ ڇا تون ڪڏهن پنهنجن مضبوط ٻانهن ۽ طاقت ور جسم کي ڏٺو آهي. ڇا تون ڪڏهن پنهنجي سگهه محسوس ڪئي آهي، تون چاهين ته پنهنجي طاقت وسيلي صرف حڪم ڪري سڀ ڪجهه حاصل ڪري سگهين ٿو، تنهنجي لاءِ ڪهڙي شيءِ ناممڪن آهي، آخر هن اداسي ۽ غمگينيءَ جو ڪهڙو سبب آهي، توکي پنهنجي سگهه استعمال ڪري، ان عورت کي زير ڪرڻو پوندو“.
سڙيل چمڙيءَ وارو ڳالهائيندو ويو ۽ مرد هن جي هر ڳالهه غور سان ٻڌندو ويو.
”طاقت سان نفرت کي محبت ۾ تبديل نه ٿو ڪري سگهجي“. مرد ان کي چيو ”مان چاهيان ٿو هن جي دل ۾ مون لاءِ سچي محبت هجي“.
مرد جي ڳالهه تي سڙيل چمڙيءَ وارو وڏا وڏا ٽهڪ ڏئي کليو جنهن کان واديءَ ۾ پڙاڏا پيدا ٿيا جيئن هر شيءِ هن سان گڏ ٽهڪ ڏيندي هجي.
”اهو ناممڪن آهي ته اها عورت توسان سچي محبت ڪري سگهي“. سڙيل چمڙي واري چيو، “ڇا تون ڪڏهن پنهنجي بدصورتي کي محسوس ڪيو آهي، پنهنجي ڪاري چمڙي تي نظر ڦيرائي ان کي ڏٺو آهي، پنهنجن ٿلهن چپن ۽ بي ڍولي منهن کي جاچيو آهي، آخر تو ۾ اهڙي ڪهڙي ڳالهه آهي جو اها عورت توسان پنهنجي پيار کي جاري رکي سگهي، تنهنجي چڱائي ان ۾ آهي ته تون پنهنجي طاقت جو فائدو وٺ. ان کي استعمال ڪري پنهنجي حڪمرانيءَ جو آغاز ڪر يا ٻئي صورت ۾ ان عورت کان الڳ ٿي وڃ“.
سڙيل چمڙيءَ واري چيو ۽ پوءِ ٽهڪ ڏيندو پريشان مرد کي پنهنجي حال تي ڇڏي عصاتي چڙهي اڏامندو هليو ويو.
مرد غار ۾ موٽيو ته عورت جيڪا هن جو انتظار ڪندي هئي، اها اتي موجود نه هئي، هن نظر ڦيرائي واديءَ ۾ نهاريو ته اها هن کي مٺي پاڻيءَ جي چشمي وٽ پنهنجن وارن ۾ آڱريون ڦيرائي انهن کي سنواريندي نظر آئي. هو اڳتي وڌيو ۽ اچي ان مٿان بيٺو، عورت هن ڏانهن نهارڻ کان سواءِ پنهنجي ڪار ۾ مشغول رهي، هن هر هر پاڻيءَ ۾ نهاري ٿي پاڻ کي ڏٺو ۽ مرد جو عڪس ان ۾ نظر اچڻ جي باوجود نه ان سان ڳالهائڻ جي ڪوشش ڪئي ۽ نه ئي ڏسڻ لاءِ ڪنڌ ڦيرايو، مرد هيٺ جهڪي هن کي ٻانهن کان ورتو ۽ عورت اهي سٽ ڏئي ڇڏائي پري هٽي وئي. ”تون بدصورت آهين“ عورت چيو ”تنهنجي چمڙي ڪاري ۽ کهري آهي“.
”نه مان طاقتور آهيان“ مرد چيو، ”مون ۾ تنهنجي مٿان حڪمراني جي طاقت آهي“، عورت جو ڇرڪ نڪري ويو، هن پهريون دفعو هن جي ڪاري چمڙي تان نظر هٽائي هن جي طاقتور جسم کي ڏٺو، عورت کي خوف محسوس ٿيو ۽ دل ۾ هن لاءِ نفرت وڌي وئي.
”تون منهنجي ويجهو اچڻ جي ڪوشش نه ڪر“ عورت چيو، ”تون هتان هليو وڃ، مون کي تنهنجي وجود مان بدبوءِ اچي رهي آهي“.
مرد عورت جي چوڻ تي اتان هليو وڃڻ بجاءِ اڳتي وڌي هن وٽ آيو ۽ دهشت مان هن کي وارن کان جهلي هيٺ ڇڪي منهن کي آسمان طرف ڪري ڇڏيو، عورت جي رڙ نڪري وئي.
”هاڻي ٻڌاءِ“ مرد چيو، ”توکي پنهنجي ڪهڙي برتري تي ناز آهي“.
عورت چپ رهي هن ڪجهه نه ڳالهايو، صرف خوف مان هن ڏانهن منهن مٿي ڪري ٽيڏيءَ اک سان نهاريندي رهي.
مرد آخر هن کي وارن کان ڇڏي ڌڪو ڏنو ۽ هوءَ پري وڃي ڪري.
”توکي هن واديءَ ۾ ائين جيئڻو پوندو جيئن مان چاهيندس“ مرد غار ڏانهن ويندي مڙندي هن کي چيو.
”مون کي توکان نفرت آهي“ عورت چيو، ”مان تنهنجي ڪاري چمڙي کان نفرت ڪريان ٿي“.
مرد ويندي ويندي رڪجي هن ڏانهن ڏٺو ۽ ڪاوڙ مان ڪجهه دير سوچيو.
”جيڪڏهن توکي مونکان نفرت آهي ته مون وٽ به تنهنجي لاءِ پيار نه آهي“. هن چيو ۽ پوءِ تيز وکون کڻندو هليو ويو.
هو ٻئي الڳ ٿي ويا، مرد طاقت کي استعمال ڪرڻ جو سوچي به ان کي استعمال نه ڪري سگهيو ۽ عورت هن کان پري هڪ ٻئي غار ۾ وڃي پناهه ورتي جتي اها الڳ ٿلڳ رهڻ لڳي، وادي جنهن ۾ ٽهڪ پيا گونجندا هيا، موت جهڙي چپ ۾ بدلجندي وئي، ڄڻ وڻن جي پنن ۽ هوا ۾ ڪو به آواز نه بچيو هجي، انهن جي زبان ڪٽجي وئي هجي، نه اتي آبشارن جي ڪرڻ جو آواز هيو ۽ نه ئي ڪن چرندڙ چپن جو آواز. پوري وادي هڪ اهڙن رنگن سان ٺهيل تصوير ۾ تبديل ٿي وئي جنهن ۾ نظارا ڄميل هوندا آهن، سج جيڪو روز خوشي مان ٻهڪندو اوڀر کان طلوع ٿيندو هيو، اهو ڄڻ ٻن ٽهڪن کي نه ٻڌي اداسيءَ مان سفر ڪري اولهه ۾ وڃي ڪرندو هيو، شام رات جو غمگين ڪارو چولو پائي ستارن جي هجوم سان ماتم ڪندي هلي ويندي هئي ۽ چنڊ ڪنهن فلسفيءَ جي زرد منهن جيان ڪن خيالن ۾ گم ڄڻ وڃايل رستن ۾ پيو ڀٽڪندو هيو. ائين ڪئي سج اڀريا، شامون آيون، راتيون لنگهي ويون ۽ چنڊ رمندا رهيا پر اهي پاڻ ۾ نه مليا، انهن جي دورين ۾ اضافو ٿيندو ويو، وقت سان گڏ انهن جي نفرت درد ۾ بدلجي وئي، اڪثر راتين جو گدڙ جي اونائين جيان ڪي سڏڪا بلند ٿيند اهيا ۽ چانڊوڪي کي ڇرڪائي وجهندا هيا، عورت جيڪا پنهنجي گوري چمڙيءَ تي فخر ڪندي هئي ان وقت سان گڏ محسوس ڪيو ته اها ڪنهن قدردان کان سواءِ غير ضروري ۽ بيڪار آهي جيستائين ان کي ڪو چمڻ ۽ ڇهڻ وارو نه آهي، اها ڪنهن ڪم جي نه آهي، ڪو ته هجي جيڪو آخر هن جي خوبصورتي جي تعريف ڪري، هن جي چپن تي ٻرندڙ گلابي باهه کي چمي سگهي، هن جي هر انگ کي پيار ڪري سيني سان لڳائي. عورت جيئن سوچيندي وئي هن جي من ۾ پيار جاڳندو ويو ۽ هوءَ بيقرار ٿي وئي جنهن کان هوءَ روئڻ لڳي.
مرد جيڪو عورت جي وڇڙڻ کان پوءِ هيڪل وياڪل ٿي ويو هيو ۽ اڪثر پريشانيءَ جي حالت ۾ پيو وادي جي پٿرن سان مٿو ٽڪرائي سڏڪا ڀريندو وتندو هيو، تنهن محسوس ڪيو ته هن وٽ دل ۾ عورت لاءِ ڪا به نفرت نه آهي، هن دل ۾ پاڻ کي ننديو پئي ته آخر هن عورت تي پنهنجي زور آزمائي ڪري ان کي وارن کان ڇو ڇڪيو؟ ان تي هٿ ڇو کنيو؟ ان سان نفرت جو اظهار ڇو ڪيو؟ آخر هو ان کان سواءِ ڪيئن جيئي سگهي ٿو، هن جو اڪيلو جسم ڪهڙي ڪم جو آهي، پيار کان سواءِ هن جيئري رهڻ جو تصور ڪيئن ڪيو. هن جي دل چاهيو ته هو ڊوڙندو وڃي ان کي سيني سان لڳائي پيار ڪري ۽ واپس غار ۾ وٺي اچي.
سج اڀريو ته دنيا جي ڪاراڻ برف جيان رجي ڏينهن ۾ تبديل ٿي وئي پر هڪ پهاڙ تي ڪاراڻ جو هڪ ڌٻو ائين جو ائين رهجي ويو جيڪو ڪارو چوغو پاتيون بديءَ جي عصا هٿ ۾ کنيو بيٺو هيو، سج مٿي اڀريو ته اهو ڪاراڻ جو دٻو گهرو ٿيندو ويو ۽ دل ئي دل ۾ ٽهڪ ڏيندو رهيو. ڪجهه وقت گذريو ته عورت سڏڪا ڀريندي ان وٽ آئي ۽ سڙيل چمڙيءَ واري هن سان همدرديءَ جو اظهار ڪندي هن کي تسلي ڏني.
”توکي روئڻ جي ڪا ضرورت نه آهي“. ان عورت کي چيو، “مان چاهيان ٿو ته هن واديءَ ۾ ساڳيا ٽهڪ گونجن جيئن پهريون گونجندا هيا. مان مرد جي دل ۾ تنهنجي لاءِ نفرت کي ڪڍي ٻاهر ڦٽو ڪرايو آهي، هو تو سان ملڻ لاءِ بيتاب آهي ۽ توکي ڳوليندو هاڻي هاڻي اوڀر طرف ويو آهي“.
سڙيل چمڙي واري جي ڳالهه ٻڌي عورت جي منهن تي سرهاڻ اچي وئي ۽ بي خوديءَ مان مرد کي پڪاريندي، ان کي ڳوليندي اوڀر طرف هلي وئي. ڪجهه دير گذري ته مرد پريان آهون ڀريندو ظاهر ٿيو، غم ۽ بيوفائيءَ هن جي حالت خراب ڪري ڇڏي هئي، هن جو مضبوط جسم ڏٻرو ٿي ويو هو جنهن کان هو لاچاريءَ ۾ هلندي پئي نظر آيو، اهو جڏهن سڏڪا ڀريندو سڙيل چمڙيءَ واري وٽ آيو ته سڙيل چمڙي واري هڪ گهرو ساهه کڻي انتهائي درد مان هن ڏانهن نهاريو.
”تون پنهنجي هيءَ ڪهڙي حالت ڪري ڇڏي آهي“. سڙيل چمڙيءَ واري چيو “تون پاڻ کي سنڀال، ڳوڙها اگهه ۽ تسلي ڪر، عورت توسان ملڻ لاءِ ڏاڍي بيقرار آهي، مون ان جي دل مان تنهنجي لاءِ موجود هر نفرت کي ڪڍي ٻاهر اڇلايو آهي، اها توسان ملڻ چاهي ٿي ۽ هاڻي هاڻي اولهه طرف توکي ڳوليندي هلي وئي آهي“.
مرد جو خوشيءَ مان ذري گهٽ ٽهڪ نڪري ويو ۽ هن جو هيٺ جهڪيل ڪرنگهو واپس موٽي ايندڙ سگهه کان بلڪل سڌو ٿي ويو، هن بيقراريءَ مان اولهه طرف نهاريو ۽ پوءِ تيزي سان عورت کي پڪاريندو اوڏانهن وڌي ويو.
جڏهن عورت اوڀر طرف ۽ مرد اولهه طرف هليا ويا ته سڙيل چمڙي وارو ٽهڪ ڏئي کلي پيو ۽ چيو ”بيوقوف انسان“ ۽ پوءِ هو وڏا ٽهڪ ڏئي کلندو رهيو، “توهان جيڪي دنيا جي تخليق سان گڏ وجود ۾ اچي الڳ ٿيا آهيو هاڻي دنيا جي ختم ٿيڻ تائين هڪٻئي کي ڳوليندا رهندا“.
سڙيل چمڙيءَ وارو خوشيءَ مان ڳالهائڻ لڳو، ”توهان هڪٻئي کي ڪڏهن به ڳولي نه سگهندا، توهان دنيا جو ڀٽڪيل نسل آهيو، وقت توهان کي هڪ ٻئي کان پري ڪندو ويندو، توهان جي دورين ۾ اضافو ٿيندو ويندو ۽ توهان هڪٻئي کان سواءِ تڙپي اڪيلائين ۾ مري ويندا، توهان ڪڏهن به هڪٻئي کي نه ٿا ڳولي سگهو“. سڙيل چمڙي وارو خوشيءَ مان نچڻ لڳو.
پر آءُ جيڪو سڀني جي نظرن کان اوجهل گم سم هڪ پهاڙي جي دامن مان ويٺو اهو سڀ ڪجهه ڏسي رهيو هوس، سڙيل چمڙي واري جي ان ڳالهه تي مرڪي پيس ”بيوقوف ڪنهن جاءِ جا“ مون دل ۾ چيو ”توکي شايد خبر نه آهي ته ڌرتي گول آهي، هيءُ جيڪو هڪ اولهه طرف ۽ ٻيو اوڀر طرف هڪٻئي کي ڳوليندو نڪتو آهي، انهن جو ميلاپ ضرور ٿيندو، ڌرتيءَ جي ٻئي پاسي جتي انسانن جو هڪ پرامن ۽ ترقي پسند نسل جنم وٺندو“.