• سال 2004ع
لکڻ ۽ چوڻ لاءِ ته هينئين ۾ جذبن ۽ احساسن جو سمنڊ مؤجزن آهي، پر الائي ڇو ڪاغذ جو بدن اڄڪلهه آڱرين لاءِ اوپرو ٿي پيو آهي! ڪڏهن ڪڏهن دل چوندي آهي، توسان ننڍڙي کان ننڍڙيون خوشيون ۽ ننڍڙي کان ننڍڙا سڀئي غم شيئر ڪجن. توسان اندر اوريندي ڏاڍو سُندر به ته لڳندو آهي نه...!
تنهنجي ملڻ جي آس ۾ سوين ڳالهيون ساهه ۾ سانڍيل هونديون آهن، پر ڪلاڪن جو عرصو به لمحن ۾ گذري ويندو آهي. تنهنجي چاهتن مان جيءُ ڍاپندو ئي ڪونهي. اکيون پوريءَ طور تنهنجي پياس مان پلبيون ئي ڪونهن. چپ تنهنجي چاهتن مان اڻ مئيو پيئڻ کان پوءِ به پياسا ئي رهجي ويندا آهن. بدن تنهنجي ڀاڪرن جي بارشن ۾ پوريءَ ريت پُسڻ کان پوءِ به اُڃايل ئي رهندو آهي. خبر ناهي وقت پويان ڪهڙي هلاڪوءَ جو لشڪر لڳل هوندو آهي، جڏهن جڏهن به پاڻ ملندا آهيون...!
لڳندو آهي، توکي موهه جون موسمون هوائن جي هٿ-تري تي مون وٽ کڻي اينديون آهن ۽ تون منهنجي وجود جي پن پن ۾ سڳنڌن جو ساءُ پکيڙي، خوشبوءَ جو خواب بڻجي ويندي آهين ۽ آءٌ ڏينهن تائين پنهنجي بدن جي بي قرارين ۾ تنهنجي قرار ۽ قرب جون سُرهاڻيون ووڙيندو رهندو آهيان. تنهنجي وئي کان پوءِ انيڪ ڳالهين جون ڳنڍيون حافظي جي هينئين ۾ کُلڻ لڳنديون آهن، الاهي اڻ اظهاريل لفظ، چپن تي بي چينيءَ جو عذاب ڀوڳڻ لڳندا آهن ۽ ڪاغذ تي اهي بي قراريون اتارڻ لاءِ دل بضد ٿي پوندي آهي، پر ان مامري ۾ تنهنجي عدم دلچسپي ڪڏهن ڪڏهن هينئين ۾ ڪنهن درد جي طوفان جيان هُرڻ لڳندي آهي ۽ احساسن جون ساريون اڏامون ۽ امنگون تشنگي جي طوفاني واءُ ۾ ئي وکري وينديون آهن.
مِٺي! يقين ڪر منهنجي اڏامن جو اڪيلو آڪاش تون ئي ته آهين. مڃان ٿو، اڪثر مرد ذات ۾ پوپٽن جي آوارگيءَ جهڙو جياپو ججهو هوندو آهي ۽ ائين عورت ذات به پنهنجي پياس جي تسڪين لاءِ انيڪ آبشار-ڌارائن جي منتظر ۽ متلاشي هوندي آهي. اها ٻي ڳالهه آهي، ته مرد جي بنسبت عورت کي معاشري ۾ کوڙ پابندين سبب اهي سڀئي رياعتون حاصل نه ٿيون هجن، جڏهن ته مرد اڪثر حالتن ۾ انهن حاصلاتن ۾ سوڀارو ٿي ٿو وڃي. هر مرد کي ڪنهن نه ڪنهن ڪميءَ ۽ احساس محروميءَ جو زخم تلاش جي راهن ۾ تڙپائيندو ۽ ڀٽڪائيندو آهي. آءٌ دل جي حضور سان اقراري آهيان، ته تلاش جا انيڪ رڻ رليا آهن. (هر اڻپورو ماڻهو ان صحرا ۾ يقينن ڀٽڪندو آهي، پر ان کي قبول ڪي چند ئي ڪندا آهن). مون احساساتي طور ان سفر ۾ ڪجهه عرصي لاءِ آٿت ۽ آنند جو احساس به ماڻيو آهي، پر تنهنجي حسين چاهتن جو قسم منهنجي جسم ۽ جيءَ جو آنند صرف تنهنجو وجود ئي بڻيو آهي. حُسن پرستي ته ازل کان منهنجي دل جو دين رهي آهي، پر بُت پرستي تنهنجي بدن جي عبادت کان اڳ ڪڏهن ڪونه ڪئي اٿم ۽ يقين ڪر تنهنجي جسم جي لذتن ۾ جيڪي روح راحتون ۽ رنگينيون حاصل ڪيون آهن، ان کان پوءِ ئي آءٌ گناھ جي ثواب جي سندرتا کي سمجھي سگھيو آهيان!
ائين به ڪونهي ته مون مان موسمن ۽ مجذوبين جو احساس موڪلائي ويو آهي ۽ آءٌ چانڊوڪيءَ کان رُسي خوابن ۽ ننڊ جي سرمئي سانجهه سان سرچي ويو آهيان. مون ۾ اڄ به بي چيني ۽ پياس جو سمنڊ مضطرب آهي. اڄ به چڪور جيان چنڊ-راتيون منهنجي موهه ۾ مجذوبي جو روح بيدار ڪري ٿيون وجهن. اڄ به منهنجي آڱرين ۾ بي چينيءَ جو اٿاهه سمنڊ اوجاڳيل آهي. اڄ به منهنجا نيڻ انيڪ سندر سپنن سان سلهاڙيل آهن، پر جڏهن به ڪا مجذوب موسم ۽ مدهوش نظر مون لاءِ ڪٿي نينڍ جو نوتو کڻي آئي آهي، تنهنجي سڳنڌ ۽ ساٿ جو احساس مون پنهنجي وجود سان ويڙهي ڇڏيو آهي ۽ تون جسماني طور مون وٽ موجود نه هئڻ جي باوجود ساهن جي ڌڙڪن جيان منهنجي جيءَ ۽ جان ۾ موجود رهي آهين. تون نه هجين ها، ته موجود ۾ عدم ۽ عدم ۾ موجودگيءَ جي رمز پروڙڻ مون لاءِ ڪيڏي نه ڪَٺن ٿي پوي ها...!
آءٌ سمجهان ٿو، پاڻ ٻئي ازل جا اڃايل آهيون. تلاش جي تڙپ ۽ تشنگي ٻنهي کي بي سمت لهرن ۾ لوڙهي ڇڏيو هو ۽ طويل مدت جي مسافت ۽ تڙپ کان پوءِ اسان کي محبت جو آغوش نصيب ٿيو آهي. اسان جا وجود سماجي طور تي بي روح رسمن جي سنگهرن جو بَکُ بڻيل آهن، پر پنهنجو روح ۽ جسم هڪ ٻي جي راحت ۽ زندگي آهي.
مون تو ۾ اهي سڀئي رنگ، سڳنڌون ۽ سندرتائون پَسيون آهن، جن لاءِ منهنجي من جو پوپٽ متلاشي ۽ منتظر هو. جانم! پوري سچائيءَ سان ويچارجانءِ... جيڪڏهن تو مون ۾ اهي حسناڪيون محسوس ڪيون ۽ پاتيون آهن، جن لاءِ هڪ عورت جو جيءُ ۽ جان بي قرار هوندو آهي... ته پوءِ اچ ته مڪلمتا جي محبوبيت جي ڀاڪرن ۾ هڪٻئي کي ڀري، پوري اعتماد سان پنهنجي ٻن وجودن جي هڪڙي تڪميل ڪريون... ڪائي محرومي پنهنجي من-وجود ۽ ويچارن ۾ حائل نه رهي... مڃان ٿو، ماڻهن محبتون ڪيون هونديون، هڪٻئي لاءِ جيءَ ۽ جان جا نذرانا ڏنا هوندا. اَنو! اچ ته پاڻ پنهنجي محبتن کي هن بي حس سماج جي پرواھ ڪرڻ بدران پوڄيون ۽ امر بڻايون. اچ ته هن بي اعتماد جڳ ۾ هڪٻِئي جو آٿت ۽ اعتماد بڻجي جيئون. هڪٻئي کان وڇوڙي به پنهنجي چاهتن ۽ احساسن کي پنن تي اُتاري هڪٻئي کي پوسٽ ڪريون، جيئن اسان وٽ هڪ لمحو به ڌار ٿيڻ وارو احساس نه رهي.
کبھی یوں بھی آ میری آنکھ میں کہ میری نظر کو خبر نہ ہو
مجھے ایک رات نواز دے مگر اس کے بعد سحر نہ ہو
وہ بڑا رحیم و کریم ہے، مجھے یہ صفت بھی عطا کرے
تجھے بھولنے کی دعا کروں تو میری دعا میں اثر نہ ہو
(بشير بدر)
جڏهن اکين کي خواب ۽ خوابن کي حقيقتون حاصل ٿينديون آهن، تڏهن زندگي هزارين ڏکن ۽ پيڙائن باوجود ڏاڍي پياري ۽ حُسناڪ ڀاسندي آهي. مون زندگي ڀر خوابن جو پورهيو ڪمايو آهي، نتيجي ۾ نيڻن کي کوڙ اوجاڳا ۽ بي آراميون پلئه پيون آهن، پر ان جي باوجود خوابن جون خوبصورتيون اڄ به مون لئه محبوب ۽ موهيندڙ آهن. خوابن مون کي انيڪ تنهائيون ارپيون آهن، پر پوءِ به منهنجي جياپي جو جواز آهن... ڇو ته مان به ته هڪ خواب ئي آهيان نه...!
منهنجي وجود جي مٽيءَ ۾ ازلي پياس آهي. (خبر ناهي خدا منهنجي تقدير ۾ اڻپورائي جو انگ ڇو لکيو آهي؟)
مون مدت کان پنهنجي تڙپ ۽ تشنگي کي لڙڪ - قطرن سان ماٺو پئي ڪيو آهي، پر دل ساڳي ئي دشت جو مسافر رهي آهي. مون اڪثر بي سمت مسافت ۽ ديوارن سان من جو آوارگيون اوريون آهن. تنهنجي ڳولا ڪڏهن کان هئي... نه ٿو ڄاڻان... مون کي بس ايتري سُڌ آهي، ته مون دوريءَ ۾ قرابت جو احساس تنهنجي بدولت ئي پِرايو ۽ پاتو آهي ۽ شاهه جي سِٽَ ”ڪي ويجهائي ڏور، ڪي ڏور به اوڏا سپرين...“ جو پورو راز ۽ روح تنهنجي ساٿ ۽ سنگ ۾ ئي ساڃاهيو ۽ سوجهيو آهي...!
تنهنجو ئي
فِيَا
31 مئي 2004ع
•••••
ڀائو!
ڪيئن آهين؟ شال خوشين ۽ خوبصورتين ۾هجين.
ڪڏهن ڪڏهن ڪي حقيقتون بنا ڪنهن نانءَ جي ايتريون ته حسين ۽ حُسانڪ ڀاسنديون آهن، جو انهن کي ڪنهن نانءَ جي معنى محدو بڻائي ڇڏيندي آهي ۽ تنهنجي معاملي ۾ مون اڪثر ائين ئي محسوس ڪيو آهي. آءٌ رشتن ۽ تعلقن جو تقدس ڄاڻان ٿو. سچ پڇو ته مون پوري عمر، جيون سَفر ۾ گهڻو ڪجهه وڃائي رڳو رشتن جي پروڙ ۽ محبتن جي پوترتا ئي ته پاتي آهي. خبر ناهي تو ان ڏينهن الائي ڪهڙي ڊپ ۽ لاشعوري عمل تحت ”ڀائو“ چئي مخاطب ٿيڻ جو احساس اظهاريو. ان لمحي تنهنجي معصوميت تي سچ ته ڏاڍو پيار آيو هو ۽ دل چيو هو، ڪاش! هي فاصلا حائل نه هجن ها، ته ان لمحي سندءِ سينڌ تي مِٺي ڏئي ”ڀائو“ هجڻ جو آشيرواد آڇي وٺان ها، پر جيڪڏهن تون ان تعلق جو تقدس نه به آڇين ها، تڏهن به تو سان منهنجي عجيب احساس جي رشتي جو روح وابسته رهي ها، ڇو ته تون منهنجي ”جاني“ جو رَتُ ۽ رشتو آهين...!
”هوءَ“ جن رستن ۽ پيچرن تان گذري آهي، مون وٽ ته انهن لاءِ به عجيب اُنس ۽ احساس آهي، پر تون ته هُن جي خانداني خون ۽ خوشبوءِ جو حصو آهين. مان ان احساس جي پاڪيزگي کي ڪيئن ٿو فراموش ڪري سگهان...!
مون وٽ ڪائي دعوى ڪونهي، مان ڪائي هام به نه ٿو هڻي سگهان، ڇو ته مان ڄاڻان ٿو ته هن بي روح سماجي سرشتي ۾ سواءِ آٿت جي مان اوهان لاءِ ڪجهه ڪري به ته نه ٿو سگهان! مون جهڙي ماڻهوءَ لاءِ ان کان وڌيڪ اذيت ڪهڙي ٿي سگهي ٿي، جو وس هوندي به بي وسيءَ جو شڪار آهيان...! جيڪڏهن جيئڻ چاهين ٿي، ته پوءِ ثابت قدم رهج، ڇو ته وکريل پتن کي پنهنجا پير ئي ساٿ ڪونه ڏئي سگهندا آهن! منهنجون کوڙ ساريون دعائون ۽ آٿت تنهنجي خوشين ڀرئي ۽ خوبصورت جيون لئه. جڏهن به دل چوئي مون کي پاڻ جيان محسوس ڪري، پنهنجون اداسيون ۽ مسرتون ڪاغذ جي ڪشتي ۾ موڪلجانءِ ۽ آءٌ آٿت ۽ آنند جي موٽ هر حال ۾ پهچائڻ جي ڪوشش ڪندس. منهنجي ”اَنوءَ“ لاءِ منهنجون سڀئي محبتون. کيس چئجانءِ، مون کان ناراض نه ٿيندي ڪري، زندگي جيئڻ لاءِ ڏاڍي ٿورڙي ۽ ڀوڳنا لاءِ ڏاڍي طويل ٿي هجي...!
تنهنجو پنهنجو
فياض لطيف
03 جون 2004ع
•••••
ڀائو!
شال سُکن ۽ سُندرتائن ۾ هجين!
تنهنجو خط ڪالهه شام مليو آهي ۽ ان جي موٽ هينئر پرهه ڦٽيءَ جو ڏئي رهيو آهيان. دل ته ان لمحي ئي گُهريو هو ته مَن جون سڀئي ڪيفيتون ڪاغذ جي ڪئنواس تي پَرٽي توکي پوسٽ ڪري ڇڏيان، پر ان پل الائي ڇو لفظن ساٿ ئي ڪو نه ٿي ڏنو. شام جا پويان پهر اڪثر مون لاءِ الائي ڇو خاموشيون ۽ اداسيون کڻي ايندا آهن... مون لاءِ پرهه جا پهر ڏاڍا پيارا ۽ عبادتن جي احساس جيان هوندا آهن ۽ اڄوڪي صبح جي سندرتائن جون ساريون ساعتون پنهنجي پياريءَ خوبصورت ”ڀائو“ جي نانءِ...
کوڙ ڏينهن کان چڱي نموني لکڻ پڙهڻ ڪونه ٿيو آهي، انهيءَ ڪري ڄڻ ته پاڻ اڌورو اڌورو پيو لڳيم. ٽي شيون منهنجي جيون جو اثاثو رهيون آهن: لکڻ، پڙهڻ ۽ محبتون نڀائڻ. آءٌ جڏهن به ڪو سٺو ڪتاب پڙهندو آهيان، دل پوپٽ جيان هوائن ۾ اڏامڻ لڳندي آهي. ڪائي من پسند تحرير سَرجڻ کان پوءِ هينئون بادل جيان هلڪو ٿي پوندو آهي ۽ پيار.... اهو ته منهنجي جيون ۽ جياپي جو جواز آهي ۽ ان کان سواءِ ته جيون ئي اجايو آهي...!
ڀائو! آءٌ محبتن جي معاملي ۾ ڏاڍو حساس آهيان. ”هوءَ“ منهنجي روح جو عجيب محور ۽ مرڪز آهي. هُن جون رنجشون مون کي پاڻ لاءِ اوپرو بڻائي ڇڏينديون آهن ۽ هُن جي لمحن جي اوپرائپ مون لاءِ دنيا ۾ دوزخ جو احساس بڻجي ويندي آهي ۽ هُن جي ناراضگي وارا ڏينهن مون لاءِ ائين گذرندا آهن، جو لڳندو اٿم، پنهنجون راهون ۽ راحتون وڃائي ويٺو هجان ۽ پيرن ۾ بي سمت پنڌ جا پيچرا پکڙجي ويا هجن... آءٌ دنياوي مسئلن جون مصيبتون ڏاڍي جيءَ ۽ جگر سان ڀوڳي وٺـندو آهيان، پر دل وارن جي ٿورڙي کُهرائپ به خنجر ٿي لڳندي آهي... تنهنجو خط پڙهي سچ ته ڏاڍي خوشي ۽ تازگي محسوس ڪئي آهي. ساڳيو انداز، ساڳيو لهجو، ساڳي تحرير جي سُندرتا ۽ پنهنجائپ منهنجي ”جانيءَ“ جو نعم البدل ته آهي ئي ڪونه، پر الائي ڇو احساساتي طور مون کي تون ”هُن“ جي آٿت جيان محسوس ٿيندي آهين.
دل ضدي ٻار جيان ڪڏهن ڪڏهن انگل ڪندي آهي ته ڪوئي هجي، جنهن سان پنهنجي ”جانيءَ“ جون کوڙ ويهي ڳالهيون ڪجن. هن لاءِ پنهنجي اندر ۾ موجود محبتن ۽ خوبصورتين جو ذڪر ڪجي.... پر اڄ تائين اهو صرف هڪ احساس ئي رهيو هو، جنهن کي پنهنجائپ آڇي، تو ڏاڍو پيارو ۽ پُرمعنى بڻائي ڇڏيو آهي... ڀائو! پهريون ڀيرو توسان پنهنجي ”جاني“ جا احساس اوري ڏاڍو روح کي راحت پئي محسوس ٿئي... تو پڇيو هيو نه، ته پيار ڇا آهي؟
ها! پيار دوريءَ ۾ قرابت جو احساس ۽ قرابت ۾ عبادت جو آنند آهي. بي چينيءَ ۾ قرار ۽ قرار ۾ عجيب بي قراري. اهو ئي آهي محبت جو معجزو... پيار... وجودي ارپنائن جي اها واحد ۽ محبوب صداقت آهي، جنهن جي هر لمحي کي هزارين حيرتون ۽ اڻ ڳڻيون سندرتائون آهن...!
ڀائو! تنهنجي قسمت ۾ ڇا آهي؟ ان ڳُجهه جي هينئر پروڙ ته ڪونه ٿي پوي، جيڪو به هوندو، من کي وشواس آهي ته تون ان کي ثابت قدميءَ سان نڀائي ويندينءَ، پر خدا ڪري توکي پنهنجي پيار جي حاصلات نصيب ٿئي... ڇو ته جن ماڻهن کي محبتون ملنديون آهن، اهي دنيا جي هر مصيبت سان مُنهن ڏئي ويندا آهن، پر پيار جن جو فقط وڃي سپنو رهندو آهي، انهن جا نيڻ ننڊ کان ائين خالي ٿي ويندا آهن، جيئن آکيرا پکين جي اڏامي وڃڻ کان پوءِ خالي ۽ وياڪل ٿي ويندا آهن...!
تنهنجا احساس خوبصورت آهن، يقينن تنهنجو آدرش ۽ آئيڊيل به حسين هوندو... خدا در منهنجي التجائن جي ساري معصوميت، تنهنجي خوبصورت ۽ سُکي جيون لاءِ دعاگو آهي... تون مايوس نه ٿي... آءٌ دل جي حضور سان تنهنجي لاءِ ”ڪجھ ڪرڻ“ جي جستجو ۾ آهيان. تون مون کي ۽ ”هُن“ کي پنهنجي لاءِ ڏڍ بڻاءِ... پاڻ ۾ اعتماد بحال ڪر، ڏکن ۽ ڏاکڙن جا ڏينهن ٿورڙا هوندا آهن... ماضيءَ کي وساري حال ۽ مستقبل لاءِ پاڻ ۾ سگهه ۽ ساهس کي سموهه، ڇو ته بااعتماد ماڻهوءَ جو خود خدا به حامي ۽ سهڪاري هوندو آهي، پر بي همت ماڻهوءَ سان پنهنجو سايو به ساٿ نڀائي ڪونه سگهندو آهي.
اڪيلائيءَ ۽ اداسيءَ ۾ ڪاغذ ۽ قلم کي پنهنجو دوست بڻاءِ.... آءٌ تنهنجي احساسن ۽ جذبن جي موصولي لاءِ هميشه منتظر رهندس. وڌيڪ پنهنجي جيون-سفر جي حوالي سان جيترو دلي طور چاهين، لکي موڪلج، مون کي ان لاءِ کوڙ خوشي ٿيندي.
تنهنجو پنهنجو
فياض لطيف
14 جون 2004ع
•••••
ڀائو!
شال وقت تنهنجي لاءِ خوشين جا جهول کڻي اچي.
خطن جي حوالي سان هُونءَ ته منهنجو کوڙ ماڻهن سان رابطو رهندو آهي. آءٌ لکڻ جي معاملي ۾ مزاجن ڏاڍو موڊي ۽ من-موجي آهيان. مود هوندو اٿم، ته مهينن کان پهتل خطن جا جواب ڏئي وٺندو آهيان، جي نه ته مهينن تائين انهن پهتل خطن جا لفافا ٽيبل جي خاني ۾ موٽ لاءِ اوجاڳيل رهندا آهن. ائين به ڪونهي، ته ڄاڻي ٻجهي انهن جي موٽ ڏيڻ نه چاهيندو آهيان، پر مزاجاً ڪڏهن ڪڏهن هڪ لفظ به لکيو نه ٿيندو اٿم ۽ انهن لمحن ۾ جڏهن ڪنهن پرين پياري جو خط ايندو آهي ته اندر ۾ احساسن جا عجيب اڌما جاڳي پوندا آهن.
مون انتظار جون مسلسل ايتريون طويل مسافتون ڪڀون آهن، جو هاڻي مون لاءِ حاصلات به اوسيئڙي جي مند بڻجي وئي آهي. پياس ۽ انتظار منهنجي وجود جا عجيب استعارا رهيا آهن. منهنجي محبت ڀٽائي جي هن بيت جي سِٽَ ”پيان نه ڍاپان، جي سمنڊ مُنهن ڪريان ته سُرڪيائي نه ٿئي...“ جي مصداق رهي آهي ۽ منهنجو اوسيئڙو ”جي قِيامَ مِڙن ته به اوڏا ڀانيان سپرين...!“
يقين ڪر، آءٌ ”هُن“ کان پوءِ تنهنجي خطن جو فقط شدت سان انتظار ڪندو آهيان، پر انهن جي موٽ به ٿڏي تي ڏيڻ لاءِ پاڻ کي پابند ۽ ذميوار محسوس ڪندو آهيان. اها ذميواري ڪا جبري ڪونه هوندي آهي، پر ان ۾ کوڙ خلوص ۽ مسرت جا احساس، مون کي تنهنجي محبتن ۽ پنهنجائپ ڏانهن متوجهه ڪندا آهن. دل ته چوي ٿي تو سان کوڙ ڳالهيون ڪجن، ننڍڙيون ننڍڙيون خوشيون... ٻارڙن جهڙا ٻه ٽي بي پرواهه ٽهڪ... اکين ۾ تري آيل ٻن ننڍڙن لڙڪن جون درد ڪٿائون ۽ دل جون ٻيون انيڪ ڪيفيتون شيئر ڪجن، پر هن ڪاغذي ڪشتيءَ ۾ تو ڏي ايتريون امانتون ڪيئن موڪلجن؟ خبر ناهي ڪاغذ جي هيءَ ڪمزور ٻيڙي ايترو بوجهه برداشت ڪري سگهي، الائي نه....! آءٌ ڄاڻان ٿو اڪيلائي اهو عذاب آهي، جنهن جي اذيت ماڻهوءَ جي وجود کي ڪک پن جيان وکيري ڇڏيندي آهي. پر ان اڪيلائيءَ کي ڪڏهن به احساس جي ويڳاڻپ نه بڻاءِ... آءٌ تو سان احساساتي طور گڏ آهيان. منهنجو پيار پنهنجي لاءِ آٿت ڇو نه ٿي بڻائين... منهنجون محبتون ۽ اَڪير تو سان آهن. تون پنهنجو پاڻ کي اڪيلائيءَ ۽ تنهائيءَ جي احساس جي ٻن پُڙن ۾ ڇو ٿي پيڙين...!
ڀائو! تون ڀلي مون سان کوڙ شڪوه-شڪايتون ڪندي ڪر، ناراضگيون ۽ رنجشون اظهاريندي ڪر، درد ۽ تنهائيون Share ڪندي ڪر، من جون بي چينيون ۽ دنيا جون بي رخيون بيان ڪندي ڪر، آءٌ هر لمحي تو سان احساس جي ڳراٽڙي پائي ساٿ ۾ شامل هجڻ جو آٿت آڇيندو رهندس، پر اڄ کان پوءِ خوڪشيءَ جهڙي بزدليءَ جو خيال به سوچيو اٿئي، ته پوءِ نه صرف تو کان ناراض ٿي ويندس، پر پنهنجي پوري پيار کي پنهنجي وجود ۾ ئي بي معنى ڀائڻ لڳندس، ڇو ته منهنجو وجود ۽ اهي محبتون ئي ڪهڙي ڪم جون، جيڪي توکي آٿت ۽ آجپو آڇي نه ٿيون سگهن. خودڪشي جهڙي بزدلي ته اهي ماڻهو ڪندا آهن، جيڪي رشتن جي بي رحميءَ، محبتن جي محروميءَ ۽ زندگيءَ جي بي رحم معنويت جو بَکُ بڻجي ويندا آهن، جن سان دنيا ۾ محبت ڪرڻ وارو ڪو به نه رهندو آهي ۽ جن لاءِ ڪا به هير نينهن جو نوتو (پيغام) کڻي ڪونه ايندي آهي، جن جا وجود اجائي پڻي جا عادي ۽ جن جا نيڻ خوابن جي خوبصورتين ۽ احساسن جي حُسناڪين کان خالي ٿي ويندا آهن....! تو لاءِ ته مون سميت ٻين کوڙ محبت ڪندڙ دلين جا دروازا کليل ۽ منتظر آهن.
تون منهنجين محبتن کي ڪيئن ٿي محسوس ڪرين... آجپو يا آٿت! اهو تو تي ڇڏيل آهي... تنهنجو آجپو سچ ته مون لاءِ محبوب ۽ عزيز آهي، آئنده ائين سوچئي، ته مار کائيندينءَ...!
ڀائو! تون پڙهيل لکيل ڇوڪري آهين. تون پنهنجو پاڻ کي خاموشين جو ايترو اسير ڇو بڻايو آهي؟ تون پنهنجي خاموشيءَ کي طاقت بڻاءِ... هروڀرو پنهنجو پاڻ کي بيوس بڻائي اذيت ۽ اپاهجپڻو ڇو ٿي ڀوڳين!
آءٌ تنهنجي لاءِ ڪجهه به ڪرڻ لاءِ سوچيان ٿو، ته مون اڳيان هن بيمار سماج جو روايت پڻو سامهون ڪَرُ کڻي ٿو بيهي. تو سان تعلق جي تقدس کي ته آءٌ ٿو ڄاڻان نه، پر انهن بي روح ماڻهن جي بي ضميريءَ کان ڊپ ٿو ٿئي، ته ڪٿي تو ۽ ”هُنَ“ لاءِ ڪائي آڱر نه کڄي پوي. آءٌ هر آزمائش افورڊ ڪري سگهان ٿو، پر اوهان ٻنهي جي نانءُ ۽ ناموس خلاف هڪ لفظ به برداشت ڪرڻ مون لاءِ ڏاڍو مشڪل ۽ ناممڪن هوندو.
تو محبتن جي دوري ۾ قرابت ۽ قرابت ۾ دوريءَ جي احساس جي ڳالهه ڪئي آهي.... خبر ناهي ماڻهن لاءِ محبتن جا مفهوم ڪهڙا ٿا هجن؟ انهن لاءِ دوري ۽ قرابت جا ماڻ ۽ ماپا ڪهڙا هوندا آهن، پر مون لاءِ ته محبت هڪ معجزو آهي، جنهن ۾ قرابت، عبادت جي قرار جيان هوندي آهي، ته دوري، بي قراريءَ ۾ سُڪون جي سرور جهڙي... محبتون جڏهن هيڪڙائيءَ جي مالها ۾ پوئجي وينديون آهن، تڏهن وجودي دوريون پنهنجون سڀئي سيمائون وڃائي سراپا سجدو بڻجي پونديون آهن ۽ سجدو، سندرتا.... سندرتا، عبادت ۽ عبادت.... محبت ۽ محبت، زندگي...
ڀائو! محبتن ۾ ايمان رکندي ڪر. يقين ڪر ان سان هميشه ثابت قدم رهندينءَ.
تنهنجو پنهنجو
فياض لطيف
24 جولاءِ 2004ع
•••••
ڀائو جاني!
سدا سلامت هجين!
ڪاليج کان ٻه ٽي ڏينهن موڪل تي هيس. جاءِ جي ڪم ڏاڍو ٿَڪائي ۽ بور ڪري وڌو آهي. پورو ڏينهن مختلف ڪمن ۾ مصروف ٿو رهي ۽ رات جو به ان ئي سلسلي جو اجائي تسلسل بي سڪون ڪري ٿو وجهي. ڪڏهن ڪڏهن ته ايتري بوريت ٿي ٿئي، جو دل ٿي چوي، ته ان ڪم کي اتي ئي ڇڏي ڏجي، پر پنهنجي مرضيءَ جي جاءِ منهنجو هڪ ننڍڙو خواب رهي آهي، جڏهن اهو احساس ڀَرجهلو بڻجندو آهي، تڏهن جيءَ ۾ عجيب قوت ۽ ڏڍ جاڳي پوندو اٿم... اصل ۾ پورو ڪم ۽ سنڀال پاڻ اڪيلي سِر ڪرڻي ٿي پوي نه، انهيءَ ڪري ئي اها ساري ڀاڳنا ڀوڳڻي پوي ٿي.
خير ڇڏيون ٿا ان بور موضوع کي... ها، ته مون چيو پئي، ته آءٌ صبح جيئن ئي ڪاليج پهتس، ته پٽيوالي اچي ٻه خط ڏنا ۽ اهي ٻئي خط تنهنجا ئي هئا... خبر ٿئي خط ۽ خواب مون کي ڏاڍا پيارا آهن... ۽ وري جڏهن اهي اوهان جهڙي پرين - پيارن جا هوندا آهن، تڏهن ويتر انهن جو تقدس ۽ مَريادا محبوب بڻجي ويندي آهي. کوڙ بور ڏينهن کان پوءِ تنهنجي خطن سان ملاقات، سچ ته ڏاڍي پُر سڪون ۽ پياري لڳي.
ڀائو! آءٌ خط ۽ ڪتاب ڏاڍي نويڪلائيءَ ۾ پڙهندو آهيان. ائين جيئن محبتون ۽ عبادتون اڪيلائيءَ ۽ ايڪانيت ۾ ڪبيون آهن. اڄ جڏهن گاڏي ۾، سفر دوران تنهنجي خطن کي کولي پڙهيم، تڏهن ان بي صبريءَ تي ڪار جو ڊرائيور به مسڪرائي ٽيڏي اک سان پيو ڏسي. هو ڪجهه چئي ته ڪونه سگهيو، پر مون محسوس ڪيو، ته جرئت نه هئڻ سبب لفظن هن جي چپن تي اچڻ کان اڳ ئي خودڪشي ڪري ٿي ڇڏي!
اهو بي جرئت جياپو ڪيڏو نه پيڙائيندڙ ۽ عذابناڪ ٿو هجي...! مون کي هن جي خاموشيءَ تي نه صرف ڪَهل آئي هئي، پرکيس پاڻ هُرتو ٻڌايو به هيم، ته اهي خط منهنجي ”ڀائو“ جا آهن. منهنجا لفظ ٻُڌي ويتر مسڪينيءَ ۽ معصومانه انداز سان چيو هيائين: ”ڇڏيو سائين ڇڏيو! مان به گهاٽ گهاٽ جو پاڻي پيتو آهي. توهان جيترو علم ته خير ڪونهي، پر ايترو بي سمجهه ۽ مت جو موڙهو به ڪو نه آهيان...! اوهان جي بي صبريءَ ۽ اطمينان ئي سڀ ڪجهه ٻڌائي ڇڏيو آهي، اوهان وضاحتون ڇو ٿا ڪريو...!“
هونءَ اڪثر مشڪل ۽ محبوب مرحلن ۾ به مون ڪڏهن صبر جو دامن هٿان ڪونه ڇڏيو آهي، پر ڪڏهن ڪڏهن ڪي لمحا مون کي ٻارڙن جيان بي صبر بڻائي ڇڏيندا آهن... ۽ اها بي صبري مون کي پنهنجي صبر جيان عزيز رهي آهي، ڇو ته ان ۾ منهنجو ٻارپڻو به شامل هوندو آهي. مون ڊرائيور کي وڌيڪ ڪجهه به نه چيو، ڇو ته هو ويچارو به پنهنجي حساب ۽ اندازي موجب درست هو... چؤطرف ماحول ۽ حالتون ئي اهڙيون آهن، جو ايندڙ چِٺي ۽ خط تي ڪنهن نه ڪنهن سرتيءَ جو گمان غالب ٿو رهي....!
آءٌ کيس ڪيئن ٻڌايان ۽ يقين ڏياريان ها، ته خط منهنجي انهيءَ سَرتي جا آهن، جنهن سان سرير جو نه، پر ساهه جو سٻُنڌ آهي... ۽ هو ويچارو سرير کان سواءِ ساهه جي سٻُنڌ وارو احساس سمجهي به ڪيئن سگهي ها...!
عجيب دنيا آهي...! ۽ ويتر عجيب آهن هن دنيا جا ماڻهو...! وائرليس، ٽيليويزن، ريڊيو، ڪمپيوٽر ۽ موبائل فون جي تار بنا رابطي واري حقيقت کي ته آسانيءَ سان سڀئي تسليم ڪن ٿا، پر دلين جي معجزاتي مواصلات ۽ محبوبيت کان اڪثر منڪر ۽ نا آشنا آهن!
توسان کوڙ ڳالهيون ڪرڻيون آهن. جيستائين فراغت ۽ فرصت ملي، تيستائين تو لاءِ اڻ مئيون محبتون ۽ پيار...
تنهنجو پنهنجو
فياض لطيف
27 نومبر 2004ع