ڪائناتون Mutiverse
انهن ۾ اها ڪائنات به شامل آهي جنهن ۾ اسين رهون ٿا، اهي سڀ ڪائناتون اسان جي ڪائنات جيان مڪمل آهن، انهن ڪائناتن ۾ اهي سڀ شيون وجود رکن ٿيون، جيڪي هن ڪائنات ۾ آهن، جيئن وقت ۽ وڇوٽي (Time and Space) مادو، توانائي، طبعي قانون ۽ مسلسل جاري (Constant) لقاءَ جيڪي ظهور پذير ٿين ٿا. (2)
اڻ ڳڻت ڪائناتن جا هجوم عرش کي لامحدود بنائين ٿا، سمنڊ کي ٻيو ڪنارو نه آهي، ڇو جو ان تي عرش جو پاڇو پوي ٿو، عرش جو عڪس هر شيءِ کي اڻ کٽ بنائي ٿو، هر ڪائنات قطرو آهي ۽ هر قطري ۾ سڀ ڪائناتون سمايل آهن.
قطري ۾ سمنڊ سمايل هوندو آهي، خاصيت قطري کي سمنڊ بنائي ٿي، سڀ ڪائناتون هن ڪائنات جي ڌرتيءَ تي پيل مٽيءَ جي ذري ۾ سمايل آهن.
ڪائناتن جي ميلي ۾ ڪيڏا سورج روشن آهن، ڪيڏا چنڊ چمڪن ٿا، اهو ڪاٿو ڪرڻ وس کان ٻاهر آهي، ستارن جي هجوم ۾ “اُن” جو وجود ڪٿي لڪيل آهي. “اُن” مٿان طبعي قانون لاڳو نه ٿا ٿين، توانائي ان تائين پهچندي هيڻائيءَ ۾ تبديل ٿي وڃي ٿي. وقت ۽ وڇوٽي رياضيءَ جي ڏند ڪٿا آهن.
جديد طبعات جو ابو نيوٽن پنهنجي ڪتاب آپٽڪس (Optiks) ۾ چوي ٿو. “خدا مادي جي صورت ۾ مختلف قسمن جا ذرا (Particles) ٺاهيا آهن، جيڪي ڪائنات ۾ وکريل آهن، انڪري ڪائنات جي مختلف حصن ۾ ڪائنات جهڙيون شيون وکريل آهن.(3) خدا، سوچ، سائنس ۽ فلسفي تي ائين حاوي آهن، جيئن سانوڻ جو جهڙ، سانوڻ جيڪو سدائين دنيا جي اُڀ تي خدا جي موسم ٿي رهيو آهي، اهو سانوڻ ڪڏهن نه بدليو آهي، اها موسم سدائين جاري رهي آهي.
نيوٽن (1727-1642ع) جي وڏن وارن ۾ جاکوڙ جون جوئان هيون، هو وارن کي کنهندو هيو ته “نظريو” چراغ جي ديو جيان نڪري هن سامهون هٿ ٻڌي بيهندو هيو، هو پهريون شخص هيو جنهن ماورائي سائنس جي اُٺ کي ناڪيلي وجهي جديد سائنس جو بنياد وڌو.
ڪائناتون خلا ۾ اڏرندڙ ببلا (Bubble) آهن. ببل نظريي (Bubble theory) موجب ڪائناتن جي افراط (Inflation) آهي. وايو منڊل جو ڦهلاءُ جاري آهي، اهو اڻ کڻ ۽ لامحدود آهي، ننڍا ذرا ڪشش ثقل (Gravity) جي زيراثر پاڻ ۾ ملي نئين ڪائنات تخليق ڪن ٿا ۽ ڪائناتون بلبلن جيان عرش ۾ اڏامن ٿيون. (4)
رب پاڻ ريجهائڻ لاءِ رنگيني پيدا ڪئي آهي، هو تماشي جو پاڻ تماشائي آهي، اسين ڪنهن ڪائنات جي ڦوٽي ۾ ڦاٿل جيوَ آهيون، ڦوٽو ڦاٽي ٿو ۽ نرواڻ حاصل ڪيون ٿا.
زندگي وڏ ڦڙي ۾ ڌرتيءَ تي ٺهندڙ جل ڦوٽي جيان آهي، اک ڇنڀ ۾ ٺهيو ۽ ڦاٽو، وقت اسان جي ساهن جي رفتار آهي، پر ماورائي سائنس کان وٺي ويندي جديد طبعاتي سائنس تائين وقت ۽ وڇوٽي وڏي اهميت جا حامل آهن.
وقت ۽ وڇوٽي (Space and Time) جي رياضي نظريي موجب ڪائنات جي ڦهلاءَ (Dimension) ۾ وڇوٽي ٽي پاسا والاري ٿي، جڏهن ته وقت هڪ حصي تائين محدود آهي، وڇوٽيءَ ۾ داخل ٿيندڙ روشنيءَ جي ذري (Photon) جي رفتار کي نوري سال (Light years) ۾ ڳڻيو وڃي ٿو. (5)
فاصلا ايڏا ڏور آهن، جو وقت جا معيار بدلائڻا پون ٿا، فاصلن جو ڪو ڪاٿو ڪونهي، اڻ کٽ ڪائناتن ۾ نور ئي سفر ڪري سگهي ٿو، مٽي هِتان اڏامي هُت ڪري ٿي.
اي وقت! واءُ ۾ اڏامي مٽيءَ جيئن شل تنهنجين اکين ۾ ڌوڙ وجهان، انڌي ۽ اوندهه لاءِ وڇوٽي (Space) ڪهڙي معنا رکي ٿي؟ نوري رفتار بي نور ٿي وقت جي ڪاٿي ۾ مجذوب ٿي وڃي ٿي، گهاڻي ۾ ٻڌل کوپا چڙهيل ڏاند جي گردش، ڏاند لاءِ سڌو رستو آهي.
ڪارو کڏو (Black hole) وقت ۽ وڇوٽيءَ جو اهو هنڌ آهي جتي ڪشش ثقل (Gravity) عروج تي آهي. اهو آس پاس جي هر شيءِ کي ڳهي وڃي ٿو، سڀ شيون ان ۾ سمائجي وڃن ٿيون، ڪو به ذرو (Particle) يا ريڊيئيشنز (Radiations) اتان ٻاهر نڪري نه ٿا سگهن، ڪارو کڏو انڪري چئجي ٿو جو ان مان ڪا به روشني ٻاهر نه ٿي نڪري.(6)
ڪارن کڏن جي ٺهڻ جو سبب جنرل رليٽوٽي (General Relativety) آهي، گريوٽي ۽ ريڊيئيشنز ساڳي تناسب (Relation) سان موجود هجن ته سيارو عام حالت ۾ موجود رهي ٿو.
جڏهن سياري اندر توانائيءَ جو مقدار وڌي وڃي ٿي ته اهو تناسب بگڙجي پوي ٿو، گريوٽي وڌي وڃي ٿي ۽ ان چوڌاري ريڊيئيشنز وڌي وڃن ٿيون ته وڌندڙ گريوٽيءَ ڪري ان ۾ کڏو پيدا ٿئي ٿو، وڌندڙ ڪشش ڪري هر شيءِ ان اندر داخل ٿيڻ شروع ٿي وڃي ٿي، اهو سڀ جنرل رليٽوٽيءَ جو بگاڙ آهي. (7)
وقت ۽ وڇوٽيءَ جا ڪارا کڏا جن ۾ آس پاس موجود سڀ معروض غرق ٿين ٿا، اهو سوچي مان پنهنجي جسم ۾ ڏڪڻي محسوس ڪيان ٿو، مان خوف ۾ ورتل آهيان، ائين لڳي ٿو جيئن منهنجو وزن گهٽجي ويو هجي، ايڏو هلڪو ٿي ويو آهيان، جو پاڻ کي پاڻ سان ويڙهي ڇڏيو اٿم. اسرار ظاهر ٿي پراسرار ٿيندا پيا وڃن، هيءُ ڪهڙو جهان آهي؟ هيءَ ڪهڙي زندگي آهي؟ وقت ۽ وڇوٽيءَ جي ڪمان (Curvature) ۾ انسان ذري جو ذرو، ان ذري جو ذرو، ان ذري جو ذرو، ان......ڪوينٽم (Quantum) جي اڻ کٽ ورهاست يا ٽوڙ جو حتمي ذرو به نه آهي، ذري ۾ ايڏا ذرا سمايل آهن جو ذرو، ذرو نه رهيو آهي، ڪوينٽم ڪوڙو ٿي پيو آهي، مادي اندر گاڊ پارٽيڪل کي ٽوڙي هڪ گاڊ پويان ٻيو گاڊ ظاهر پيو ٿئي.
پٿر کي سانڍڻ سولو، ذرا سانڍڻ ڏاڍو ڏکيو.
انسان اندر به ڪارا کڏا آهن، جيڪي وجود ۾ گول ڦرن ٿا، مايوسي ڏک جا ڪارا کڏا، انسان جو اندر پاڻ ڪاري کڏي ۾ ڪريل آهي، اندر جي گريوٽيءَ ۾ رڙ روشنيءَ جيان ٻاهر نڪري نه ٿي سگهي.
سوچ، منهنجو روپ ڌاري ٿي، روپ ڌاريل منهنجي سوچ ڳجهه جي ڳولها ۾ پر هڻندي وقت ۽ وڇوٽيءَ جي ڪاري کڏي تي ختم ٿئي ٿي، ڪارو کڏو وات ڦاڙي ويٺل واڳونءَ جيان آهي، جنهن ۾ سوچن سميت سڀ معروض ڳيهجي هڪ نئين مفروض (Hypothetic) جي شڪل اختيار ڪن ٿا.
جهان جادو نگري آهي، هر انسان گم ٿي وڃي ٿو، اڄ آهي سڀاڻ نه هوندو، ظاهر ٿئي ٿو ته ساڳيو انسان نه آهي، هيءُ سامريءَ جو طلسم، ڪائنات جي ڪاڪ، ڪير آهي جيڪو ڳوٽ ڀنڃي؟ سمجهه نه آهي، سمجهه جو لفظ آهي، پهاڪا پاڻ ۾ لڪيل هوندا آهن، ظاهر ٿي پوندا آهن، پيروليون نيٺ ڀڄي پونديون آهن، پر هي پراسرار پهاڪا ڪير سمجهي؟ پيروليون ڪير ڀڃي؟ سچ ته مان ڏاڍو هيسيل آهيان، ايڏو ته ڊنل آهيان جو لڳي ٿو درين، دروازن ۽ ديوارن جون دليون مون اندر ڌڙڪي رهيون آهن.
مقناطيسي ڪارن کڏن جو تصور مون مدهوش ٿي ويل جي جسم اندر گول ڦرندو مفلوج ڪندو پيو وڃي، فطرت ابتوانسي (Paradoxical) آهي، ان هر شيءِ جو ضد ٺاهيو آهي، جيڪڏهن حوا آهي ته آدم ضرور هوندو، پاڻي آهي ته باهه ضرور هوندي، ڪارو کڏو آهي ته اڇو کڏو ضرور هوندو.
اڇو کڏو (White Hole) جنرل رليٽوٽيءَ موجب، وقت ۽ وڇوٽيءَ جو مفروضاتي تصور آهي، جنهن مان مادو ۽ روشني ٻاهر نڪرن ٿا، ان لحاظ کان اهو ڪاري کڏي جي ابتڙ آهي، جنهن اندر وڌيل ڪشش ڪري مادو ۽ روشني جذب ٿين ٿا. (8)
آئنسٽائن جي فيلڊ ايڪئشن نظريي (Field equation theory) موجب جيئن ڪارو کڏو مستقبل جو حصو آهي، ائين اڇو کڏو ماضيءَ جو حصو آهي، اهو انڪري ته شيون اڇي کڏي مان نروار ٿي ڪاري کڏي ڏي سفر ڪن ٿيون، اڇو کڏو ماضي ۽ ڪارو کڏو مستقبل شمار ٿئي ٿو. (9)
ڪاري کڏي جي مقابلي ۾ اڇي کڏي ۾ ڪشش (Gravity) يا ڇڪ نه ٿي ٿئي، انڪري اهو مادو ۽ روشني ٻاهر ڪڍي ٿو.
ٺهڻ ۽ ڊهڻ الڳ نه آهن، ڊاهه پاڻ ۾ ٺاهه جا جزا سمائي ڊٿل نظر اچي ٿي ۽ ٺاهه هوندو ئي ان لاءِ آهي ته ڊهي پوي، اڇو کڏو ڪائنات جو ماضي آهي، جيڪو حال جي ايڪائي (Singularity) ٽپي ڪارو کڏو ٿي پوي ٿو. (10)
ڪائنات جا در کڏن تي کلن ٿا، هر شيءِ کڏي ۾ ڪري، کٽي مان نڪري وري کڏي ۾ ڪري ٿي، درن اڳيان کوٽيل کڏا نابينن کي ڪيرائڻ لاءِ ڪافي آهن، اکيون سدائين کڏن ۾ پيل هونديون آهن، هيانءَ جي کڏ ڪهڙي رنگ جي آهي، ڪارا ۽ اڇا کڏا آهن ته ٻئي رنگ جا به ضرور هوندا، عرش ۾ نه هوندا ته اندر ۾ هوندا، کڏ جو رنگ ڪهڙو به هجي، پر هيانءُ اندر ۾ پال پيل انب جيان هيڊو آهي، ضروري نه آهي ته گُهگهه رات ڪاري هجي، مون کي ياد آهي هوءَ مون سان هئي ته رات جو رنگ ناسي هيو.
رنگ روشنيءَ جو ڪمال نه آهي، پر اک جو ڏيک آهي، رنگ نه هجن ته خاصيتون کٽي پون، ڪارا کڏا اڇا ٿي وڃن ۽ اڇا کڏا ڪارا ٿي پون، جيڪي جذب ڪن اهي پيدا ڪن ۽ جيڪي پيدا ڪن اهي جذب ڪن.
مون تي ديوانگي طاري آهي، جيڪا وجدان جي انتها آهي، مون کي خبر نه آهي ته مفروض (Hypothetic) چوغو لاهي پاڻ ظاهر ڪيو آهي يا مفروض هيٺان نجهه (Nothing) آهي.
هيءُ ديوانگيءَ جو دورو آهي، دل جو دورو نه آهي، دل جي دوري ۾ زندگيءَ جا ورق ڦاٽندا آهن، ديوانگيءَ جي دوري ۾ مان ڊائريءَ جا ورق ڦاڙيان ٿو.
References:
1. Laszio , Ervin (2003). The connectivity hypothesis: Foundation of an integral sciene of quantum , Cosmos life, and consciousness, p-108. State university of new York press, Albany.
2. Kragh, H. (2009).
“Contemporary history of cosmology and the controversy over multiverse”.
Annals of science 66 (4): 529-551.
3. Storr , Anthony (1985).
“Isaac Newton , British medical journal.291(6511):1779-84.”
4. “Is our universe inside a Bubble ? First observational test of the Multiverse”.
Science daily. Science daily. Com. 3 Aug 2011.
5. Taylor , Edwin F , wheeler , John. Archibald (1992). Space and time physics (2nd ed.) W.H , Freeman:.
6. Davies , P.C.W (1978).
“Thermodynamics of black holes”.
(PDF). Report on progress in physics. 41(8):1313-55.
7. Shibata M. et al. (2017).
“Modeling GW 170817 based on numerical relativity and its implications”.
Physics Review D.96(12):123.
8. A Retter & S. Heller (2012).
“The revival of white holes and small bangs. ”
New astronomy. 17(2):73-75.
9. Nikoderm J. Poplawski (2010)
“Radial motion into an Eistein-Rosenbridge”
Physics letter B. 687(2-3):110-13.
10. Hawking , S.W (1976).
“Black Holes and thermodynamics”.
Physics review D.13(2):191-97.
***