نور محمد هاءِ اسڪول
[b] نورمحمد لاکير[/b] : نورمحمد لاکير ڳوٺ جمع لاکير تعلقي خيرپور ناٿن شاهه ۾ پيدا ٿيو. سندس والد بزرگوار استاد هو. پنج درجا مقامي اسڪول ۾ پاس ڪري، ميٽرڪ سنڌ مدرسي مان پاس ڪيائين ۽ ايل ايل بي جي سند عليڳڙهه يونيورسٽيءَ مان ورتائين. پهريائين وڪالت، محمود بيگ سان گڏ حيدرآباد دکن ( ڏکڻ هندستان ) ۾ شروع ڪيائين. جتان هن صاحب شادي به ڪئي. جلد سنڌ وريو ۽ سندس مقرري ريزيڊنٽ مئجسٽريٽ طور ٿي پر ٻه سال پوءِ نوڪري ڇڏي ڏنائين ۽ غلام محمد ڀرڳڙي جي وڪيلن سان ڪم ڪرڻ شروع ڪيائين. سنه 1933ع ۾ بمبئي اسيمبلي جو ميمبر پڻ چونڊيو. سنه 1924ع ۾ هڪ ڪاميٽي جوڙيائين ته ڪنهن به نموني مسلمانن جي تعليم جو جوڳو بندوبست ڪجي ۽ ” مسلم ايجيوڪيشنل سوسائٽي “ جوڙي ان جو سيڪريٽري ٿيو. ان ڪاميٽي اهو فيصلو ڪيو ته مسلمانن لاءِ هڪ هاسٽل ۽ اسڪول ٺهڻ گهرجي. وڪالت جو ڪم ڇڏي، ڏينهن رات اسڪول ۽ هاسٽل جي ڪمن تي زور ڏنائين. نيٺ وڏي جاکوڙ ۽ محنت کان پوءِ ڪامياب ٿيو. اسڪول جي عمارت جنهن شاندار نموني سان جڙي. اها سندس محنت ۽ ڪشالي جو يادگار آهي. ان اسڪول لاءِ پاڻ پنهنجو ذاتي بنگلو به گروي رکيائين. روزاني الوحديد 27 آگسٽ 1937ع واري اشاعت ۾ لکيو آهي ته ”نور محمد وڪيل کي مسلمانن ۾ تعليم عام ڪرڻ لاءِ جنون جي حد تائين نه رڳو دلچسپي هئي پر عشق هو.“ سندس جوڙايل هاسٽل ۾ شاگردن جي رهائڻ جو بندوبست سهڻو ۽ سٺو ٿيل هو. هر ضلعي لاءِ سيٽون رکيل هيون. نورمحمد وڪيل مرحوم خود ڳوٺن ۾ وڃي پوزيشن کڻندڙ شاگردن جي مائٽن کي منٿ ڪري شاگرد داخل ڪندو هو، جيڪي شاگرد خرچ ڀري نه سگهندا هئا، انن جو خرچ پاڻ برداشت ڪندو هو. اسڪول جي لاءِ هندستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان اعلى قابليت رکندڙ استادن جون خدمتون حاصل ڪيون ويون.