سنڌ شناسي

سنڌ جا درسگاهه

هيءُ ڪتاب اھم مضمونن جو مجموعو آهي، جنهن ۾ سنڌ ۾ صدين کان قائم ٿيل درسگاهن ۽ انھن جي بانين جو مختصر احوال قلمبند ٿيل آهي. ھن ڪتاب ۾ دادا سنڌيءَ نه رڳو سنڌ جي اوائلي درسگاهن بابت معلومات فراهم ڪئي آهي، پر سنڌ واسين کي پنهنجي ورسي عظيم ورثي کان پڻ آشنا ڪرايو آهي.
  • 4.5/5.0
  • 848
  • 284
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • دادا سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنڌ جا درسگاهه

دارالعلوم جامعه حسينيه رضويه

هيءَ درسگاهه تعلقي ڏوڪري ضلع لاڙڪاڻي جي ڳوٺ خير محمد آريجا جي هڪ ڪامل استاد، علامه محمد صاحب آريجي سنه 1783ع ڌاري قائم ڪئي. هن مدرسي مان پير سائين راشد روضي ڌڻي درس نظاميه جو آخري درس پڙهيو ۽ دستاربند عالم بنيو. مولانا علامه محمد آريجي کان پوءِ علامه غلام حسين آريجي ( ولادت : 1850 ع ۽ وفات : 1931ع ) فارغ التحصيل ٿي نڪتا. 1965ع ۾ علام خليفو عبدالله آريجو مدرس بنيو، سندس وفات کان پوءِ سندس فرزند علامه مفتي محمد هدايت الله ساڳي درسگاهه ۾ درس وتدريس جو ڪم ڪيو. هن درسگاهه ۾ ديني تعليمي نصاب ناظره، حفظ القرآن، تجويد و قرآت، درس نظاميه، دوره حديث شريف کان علاوه انگريزي ۽ سنڌي تعليم جو به چڱو انتظام رکيو ويو. ان کان سواءِ هن درسگاهه ۾ مشرقي علوم يعنى مولوي فاضل عربي جي امتحانن جي به تياري ڪرائي وڃي ٿي. پاڪستان جي قانون تحت سن 1983ع ۾ هن درسگاهه کي رجسٽرڊ ڪرايو ويو. لاڙڪاڻي، دادو، جيڪب آباد ۽ شڪارپور جي حدن ۾ هيءُ واحد ادارو آهي، جنهن کي تنظيم المدارس جي امتحانن شهادته العالميه ( بي – اي ) ۽ شهادته العالميه ( ايم – اي ) جي امتحانن لاءِ سينٽر مقرر ڪيو ويو.
الحاج مفتي محمد هدايت الله ( ولادت 17 مئي 1938ع ) ڳوٺ آريجا مان پرائمري تعليم حاصل ڪئي ۽ پنهنجي والد وٽان قرآن مجيد ناظره ۽ فارسي بوستان تائين پڙهيو۔ جنهن بعد جامعه راشديه پير ڳوٺ ۾ علامه عبدالصمد ميتلي وٽان علم صرف و نحو سکيائين. ان کان پوءِ لاڙڪاڻي جي ڳوٺ آگاڻي ۾ علامه مفتي محمد صالح نعيمي وٽ چار سال رهي ”شرح وفايه“ ۽ شرح ”نور الانوار“ پڙهيائين. آخر ۾ ملتان وڃي علامه سيد احمد سعيد ڪاظمي جي خدمت ۾ اٺ سال رهي علم تفسير جي اعلى تعليم حاصل ڪيائين. هن درسگاهه پنهنجي خطي توڙي آسپاس جي ماڻهن جي گهڻي خدمت ڪئي آهي. ڪيترائي مفتي ۽ حافظ تيار ڪيا اٿس، جيڪي ديني خدمت ڪري رهيا آهن. هن درسگاهه جون ٻيون به ڪيتريون ئي شاخون آهن. جن مان مدرسه فيض الهدى عطائيه ڳوٺ ابڙا تعلقو وارهه، مدرسه عين الهدى ڳوٺ بگي شريف تعلقو ڏوڪري، مدرسه نورالهدى شهر بدين، مدرسه شمس العلوم ۽ مدرسه تعليم القرآن رانوتي قنبر مشهور آهي.
هن ئي ڳوٺ ۾ ڊاڪٽر درمحمد پٺاڻ صاحب ”گل حيات انسٽيٽيوٽ“ سنڌ الاجي جي طرز تي هڪ ادارو قائم ڪيو آهي. جيڪو محقق، اسڪالرن جي لاءِ وڏي وٿ آهي، جتي سنڌ جي تاريخ تي ڪم ٿئي ٿو.