ڪئپٽن جو غائب ٿيڻ...
اها حقيقت آهي ته هڪ جي ڳالهه ٻئي جي واتان ٻڌڻ ۾ ڪجھه نه ڪجهه تبديلي ضرور اچيو وڃي ۽ چوٿين پنجين ڌر تائين پهچڻ ۾ اها ڳالهه اصل شڪل صورت کان ڦريو وڃي.
مثال مشهور آهي ته ڪنهن عورت کي آفيس ۾ اٻڙڪو آيو. ڀر ۾ ويٺل عورت پنهنجي ٻي ساهيڙيءَ کي ٻڌايو: “فلاڻيءَ صبح ساڻ الٽي ڪئي آهي.”
اهڙيءَ طرح ٻيءَ ٽيءَ کي چيو: “فلاڻيءَ ڪاري الٽي ڪڍي آهي.”
ٽيءَ چوٿينءَ کي ٻڌايو: “فلاڻيءَ ڪانگ جهڙي ڪاري الٽي ڪڍي آهي.”
چوٿينءَ پنجينءَ کي ٻڌايو: “فلاڻيءَ جي پيٽ مان ڪارو ڪانگ نڪتو آهي.”
هونءَ جتي اهڙي ڪا ڳالهه هڪ هنڌ کان ٻئي هنڌ مختلف زبانون ڳالهائيندڙن ذريعي پهچي ٿي ته اصل ڳالهه جي شڪل اڃا به وڌيڪ بدلجيو وڃي.
اسان جي آفيس جي هڪ ڊپارٽمينٽ ۾ پڻ هڪ دفعي ائين ٿيو. جنرل مئنيجر طرفان هتي جي قومي زبان ملئي ۾ هڪ سرڪيولر هر کاتي ۾ موڪليو ويو ته، هر کاتي مان ان ماڻهوءَ جي چونڊ ڪري انعام لاءِ نالو موڪليو وڃي جيڪو سڀ کان گھڻو ڪم ڪري ٿو.
چيني مترجم ڇوڪريءَ اهو ملئي سرڪيولر چيني زبان ۾ ترجمو ڪري چيني هيڊ ڪلارڪ کي ٻڌايو ، جنهن انگريزيءَ ۾ ترجمو ڪري پنهنجي يورپي باس کي ٻڌايو. هاڻ خبر ناهي ڪنهن ڪٿي غلط ترجمو ڪيو يا غلط سمجهيو جو باس کي اهو نياپو ڪيو ويو ته انعام لاءِ اهڙي ماڻهوءَ جو نالو موڪليو جيڪو آفيس ۾ گھڻو عرصو رهيو آهي يعني سڀ ۾ پراڻو آهي. نتيجي ۾ سڀني کي تعجب لڳو جڏهن ان کاتي ۾ گھڻي ڪم ڪندڙ جو انعام هڪ سست ۽ ڪاهل ماڻهوءَ کي مليو.
هڪ ٻئي تائين نياپو پهچائڻ جو وڏو مسئلو انهن جهاز تي ٿئي ٿو جتي مختلف زبانون ڳالهائڻ وارو عملو آهي. ٻاهران انگريزيءَ ۾ نياپو ايندو، ڪئپٽن ان جو ذڪر اڙدوءَ ۾ پنهنجي چيف آفيسر سان ڪندو. اهو پنهنجن هيٺين آفيسرن کي پنجابي يا سنڌيءَ ۾ ٻڌائيندو ۽ جي اهو نياپو خلاصين لاءِ آهي ته معنيٰ سرنگ (خلاصين جو انچارج) ڪڇي يا مڪراني هوندو ته خلاصي پٺاڻ.
هڪ اهڙو دلچسپ قصو ناروي جي هڪ جهازران ڪمپنيءَ جي نيوز ليٽر ۾ ڇپيو آهي. اتي جي جهازن تي آفيسر۽ خلاصي نارويجن، سئيڊش، جرمن، پوليش ۽ فلپينو وغيره ٿين. نياپي جو ردو بدل هن ريت آهي:
ڪئپٽن جو نياپو چيف آفيسر لاءِ: سڀاڻي صبح ساڻ نائين بجي ڌاري سج گرهڻ ٿيندي. هيءَ هڪ اهڙي شيءِ آهي جيڪا ڏهاڙي نٿي ٿئي. سو خلاصين کي اطلاع ڪجانءِ ته هو ڀلي ڪنهن شانائتي ڊريس ۾ ڊيڪ تي اچي بيهن جيئن هو اها ڏسي سگھن. قدرت جو هي هڪ عجيب نظارو کين سمجھائڻ لاءِ آئون پاڻ هلي ايندس. جيڪڏهن ان وقت مينهن پيو ته پوءِ سج گرهڻ چٽيءَ طرح ڏسي نه سگھبي. ان حالت ۾، خلاصين کي ميس روم ۾ گڏ ٿيڻ لاءِ چئجانءِ.”
چيف آفيسر جو نياپو سيڪنڊ آفيسر ڏي: ڪئپٽن جي حڪم مطابق سڀاڻي صبح جو نائين بجي سج گرهڻ ٿيندي. جيڪڏهن مينهوڳي ٿي پيئي ته پوءِ اسين اوچا ڪپڙا پائي ڊيڪ تان ان کي چٽيءَ طرح ڏسي نه سگھنداسين. ان حالت ۾ سج جي لِڪڻ جو نظارو ميس روم ۾ ويهي ڏسنداسين. هيءَ هڪ اهڙي شيءِ آهي جيڪا روز روز نٿي ٿئي.
سيڪنڊ آفيسر جو نياپو ٿرڊ آفيسر ڏي: ڪئپٽن جي حڪم تي اسان اوچا ڪپڙا پائي نائين بجي ميس روم ۾ سج جو غائب ٿي وڃڻ ڏسنداسين. ڪئپٽن مينهن بابت اچي ٻڌائيندو ته آيا اهو وسندو يا نه. هيءَ هڪ اهڙي شيءِ آهي جيڪا روزانو نٿي ٿئي.
ٿرڊ آفيسر جو نياپو سرنگ لاءِ: جيڪڏهن سڀاڻي صبح جو ميس روم ۾ مينهن وسيو، بلاشڪ اها هڪ اهڙي شيءِ آهي جيڪا هر روز نٿي ٿئي ته، پوءِ ڪئپٽن سٺن ڪپڙن ۾ نائين بجي ڌاري غائب ٿي ويندو.
سرنگ جو نياپو خلاصين لاءِ: سڀاڻي صبح نائين بجي ڌاري پنهنجو ڪئپٽن غائب ٿي ويندو. افسوس جوڳي ڳالهه اها آهي ته ائين هر روز نٿو ٿئي.