شڪست
“منهنجي ويهين صديءَ جي جوليٽ! ٿورو پنهنجي بي چئي دل کي سمجھاءِ. اها به ڪا ڳالهه ٿي ته ڪنهن سان ڪجھه ڏينهن کلي ڳالهائڻ تي ان کي دل ڏيئي ويٺينءَ. اڙي پرڪاش جهڙا ته خبر ناهي ڪيترا ڇوڪرا جيڪر تنهنجي اڳيان ڦرندا رهن. پنهنجي عقل کان ڪم ته وٺ. اڄ ڪلهه جي ڇوڪرن جي ڇا ڳالهه ڪجي. ٻه ڏينهن انهن سان گڏ ماڻهو اٿيو ويٺو ته بس. سمجھندا ته ڪو عشق ٿي ويو. هر هڪ سان ڳالهه ڪندا رهندا ته اڄ هوءَ ملي هئي. هُن سان هي ڳالهيون ٿيون. هن هينئن چيو ۽ هونئن چيو ۽ خبر ناهي ٻيا ڪهڙا ڪوڙ سچ ملائي پنهنجن دوستن کي ٻڌائيندا وتندا ۽ سڀ کان عجيب هنن جي دل هوندي آهي_ تمام سادي سودي ۽ سستي، جيئن ئي ڪنهن هنن سان کلي ڳالهايو يا کين غور سان ڏٺو ته بس. سمجھو ته هو غلط فهميءَ ۾ مبتلا ٿي ويندا. پوءِ کڻي تون چرچي ڀوڳ مان کلي هجين. هو اهو ئي سمجھندا ته تون سندن ڳالهيون ٻڌي متاثر ٿي آهين. انهن جي شخصيت جو جادو آهي.”
هن اڻ_ وڻندڙ شڪل ٺاهي. ڄڻ ڇوڪرن جي ڳالهه کان هن جي منهن جو مزو خراب ٿي ويو هجي. اسان سڀني جي سمجھه ۾ اڄ تائين اها ڳالهه نه اچي سگھي ته هيءَ ڪهڙي عجيب ڇوڪري آهي، جنهن کي محبت لفظ سان به چڙ آهي. ڇوڪرن جي ڳالهين تي خار اٿس. اسان جڏهن به ڪنهن ڇوڪري جي باري ۾ ڳالهه ٻولهه ڪنديون هيونسين ته هوءَ رسي ويندي هئي ۽ مجبور ٿي اسان کي ٻي ڪا ڳالهه ڪرڻي پوندي هئي. ڪڏهن ڪڏهن ته اسان سڀني کي ائين محسوس ٿيندو هو ته هن کي دل ته آهي ئي ڪانه. يا ته دل جي جاءِ تي ڪو سخت پٿر اٿس، جنهن تي محبت جهڙي لطيف ۽ نازڪ شيءِ جو اثر ٿيئي ڪونه ٿو. پر ان ئي ٽاڻي اها راءِ بدلائڻي پوندي هئي. ڇو ته اسان سڀني ساهيڙين ۾ هوءِ مهربان ۽ همدرد هئي. اسان مان ڪنهن کي ٿوري به تڪليف رسندي هئي ته هن کي ڳڻتي کڻي ويندي هئي. ائين لڳندو هو ڄڻ ته اها تڪليف هن کي ئي رسي هجي. جيڪڏهن هاسٽل ۾ ڪا ڇوڪري بيمار ٿي پوندي هئي ته بس ڏينهن رات ان وٽ ويٺي خذمت ڪندي هئي. پوءِ انهن ڏينهن جا ڪلاس ۽ رات جي ننڊ حرام ٿي ويندي هيس. ڪڏهن هن کي دوا پيئي پياريندي هئي، ڪڏهن ٽيمپريچر پيئي ڏسندي هئي ته ڪڏهن ڳالهيون ڪري هن جي دل پيئي وندرائيندي هئي. اسان سڀني لاءِ هن جو وجود هڪ ڳجھارت کان گھٽ نه هو. تمام ئي مهربان ۽ تمام ئي سخت. ڪڏهن تمام گھڻو سنجيده ته ڪڏهن سڀ کاڻ گھڻو ڳالهائڻي. پنهنجي حسن ۽ محبت جي ڪري اسان سڀني ساهيڙين تي ڇانيل هئي. ان ڏينهن جڏهن هن ريکا کي سڏڪا ڀريندي ڏٺو ته هن جي ڪاوڙ جو پارو گئس وانگر ٽهڪڻ لڳو.
“آخر اها ڪهڙي بيوقوفي آهي. ڏهاڙي ڪونه ڪو مونجھارو ٿيندو رهي ٿو. جڏهن به ڏس ته ڪا نه ڪا مصيبت کي آهي. آئون توهان سڀني کي ڪيترا دفعا سمجھائي چڪي آهيان ته کلي ڳالهيون ڪرڻ ۽ چند ڏينهن گڏ رهڻ جو اهو مطلب هرگز ناهي ته ڪا محبت ٿي ويئي. توهان سڀني “محبت” کي ٻارن جي راند کڻي سمجھيو آهي. جيئن ئي ڪو ڇوڪرو ٻه چار ڏينهن ڳالهيون ٿو ڪري ۽ ان سان گڏ ڪوڙا واعدا ۽ قسم ٿو کڻي ته توهان ڄڻ مريو ٿيون وڃو. سچ آهي ته اڄ ڪلهه جي مٿي ڦريل ڇوڪرن اسان ڇوڪرين کي رانديڪو سمجھيو آهي.”
“ريکا! ڏسي ڇڏئي پنهنجي روميو کي؟ جڏهن ڏس ته هن جا گڻ پئي ڳائين. هن جي تسبيح هر وقت زبان تي هوندي هئي ته هو اهڙو آهي ۽ ههڙو آهي. هو هي ٿو چوي. هو هي ٿو ڪري. تنهنجو سچو عاشق هڪ معمولي امتحان ۾ به ڪامياب نه ٿي سگھيو. هن کي آزمائڻ جي سڀ کان سولي واٽ اها ئي هئي. هاڻي مون کي ٻڌاءِ ڪيڏانهن ويون تنهنجيون دعوائون ۽ هن جا واعدا؟ سڄي حقيقت معلوم ٿي ويئي. انهن رولاڪ ڀونئرن کي ڀڄائڻ جي سڀ کان سولي ترڪيب اهائي آهي ته جلدي شاديءَ جي ڳالهه کڻي اڳيان رکجي، پوءِ هنن جي سڄي محبت ائين ميڻ ٿي ويندي، جيئن اُس ۾ برف. پهرين ته بهانا ڪندا. اڃا تعليم حاصل ڪري رهيو آهيان، ايترو جلد شادي ڪرڻ ڪٿي جي عقلمندي آهي. شادي ته سروس ملڻ بعد ئي ڪجي، وغيره وغيره. ۽ اڃا به شاديءَ لاءِ وڌيڪ زور ڀريندينءَ ته ائين گم ٿي ويندا جيئن گڏهه جي مٿي تان سِڱ.”
“اڄ آئون توهان سڀني جي اڳيان اهو واعدو ٿي ڪريان ته هاڻ آئون ان پرڪاش کان توهان سڀني جو بدلو وٺنديس. خبر ناهي پنهنجو پاڻ کي ڇا ٿو سمجھي. هن توهان سڀني کي کڻي وقت گذاريءَ جو ذريعو سمجھيو آهي. گذريل سال پريتيءَ کي ان لاءِ امتحان مان ڊراپ ٿيڻو پيو ۽ هن دفعي تون هن جو شڪار بڻينءَ. هاڻ تون هن کي وساري ڇڏ ۽ خاموشيءَ سان سڄو کيل ڏسندي ره ته ڪيئن ٿي نچايانس ۽ بيوقوف بڻايانس. سڀاڻي کان هڪ عجيب ڳالهه ٿيندي. آئون هن سان دوستي رکنديس ۽ اهي سوانگ ان وقت تائين رچائينديس جيسين هن کان دل وٽان بدلو وٺي هن کي شڪست ڏيان.”
۽ پوءِ اوچتو ئي اوچتو سڄي ماحول ۾ افواهه پکڙجي ويا. ڪاليج جي کليل فضا ۾ عجيب سنسني پئدا ٿي ويئي. ۽ هاسٽل کان ڪاليج جي ڪئنٽين تائين، رجنيءَ ۽ پرڪاش جون ڪهاڻيون پکڙجي ويون. انهن ڪهاڻين جي پٺيان جيڪا لچائي لڪل هئي، ان جي تفصيل کان رجني پنهنجين ساهيڙين کي ذرو پرزو ٻڌائيندي رهي.
“... ڪالهه پرڪاش چئي رهيو هو ته آئون هن جي خوابن تي ڇائنجي ويئي آهيان. هو هر وقت مون کي خواب ۾ ڳالهيون ڪندي ڏسي ٿو. پنهنجن وارن سان کيڏندو ڏسيم ٿو. اڄ صبح ته چئي رهيو هو ته آئون هن جي هر ساهه ۾ گل جي خوشبوءِ وانگر سمائجي چڪي آهيان. منهنجو خوبصورت وجود پاڇولي وانگر هميشه هن سان گڏ آهي ۽ اهڙي طرح ٻي به ڪافي بڪ شڪ ٿي ڪيائين. چريو ڪٿي جو!”
ڪجھه مهنن بعد، رجنيءَ ٻڌايو: “اڄ پرڪاش هڪ تمام قيمتي ساڙهي تحفي طور ڏني اٿم.”
“هن پنهنجو هڪ پوز فريم ڪرائي ڏنو اٿم. جنهن کي مون پنهنجي ميز تي سجائي رکيو آهي. جيئن هن کي منهنجي محبت تي اڃا به پڪو يقين ٿئي. حقيقت ۾ آءٌ ته هن کي زندگيءَ جي اهڙي موڙ تي پهچائي ڇڏي ڏينديس جو هو سڄي ڄمار ياد ڪندو رهندو ته ڪنهن سان واسطو پيو هوس. منهنجو نالو به رجني آهي رجني! هن ڏند پيهندي چيو.
اهڙي طرح خبرون ملنديون رهيون.
“پرڪاش، رجنيءَ کي سنگمرمر جو تاج محل تحفي طور ڏنو آهي.”
“رجني ۽ پرڪاش ڪالهه پڪچر تي ويا هئا.”
“اڄ ٻئي ڄڻا پئراڊائيز هوٽل ۾ چانهه پي رهيا هئا.”
خبرون هر روز ملنديون رهيون ۽ اسان ٻڌي ڏاڍو خوش ٿينديون هيونسين ته رجني پنهنجو رول تمام ڪاميابيءَ سان ادا ڪري رهي آهي. پنهنجو واعدو تمام سهڻي ۽ دلچسپ انداز سان پورو ڪري رهي آهي. پرڪاش کي بيوقوف ٿيندي اسان دل ئي دل ۾ ڏاڍيون خوش ٿينديون هيونسين. خبر ناهي ڪيتريون حسرتون هيون جيڪي پوريون ٿي رهيون هيون. هاڻ اسان ڊرامي جي ڊراپ سين ڏسڻ لاءِ آتا هئاسين.
ان ڏينهن صبح سوير رجني آئي. تمام گھڻو خوش هئي. هن جي منهن تي خوشيءَ جي مرڪ صاف بکي رهي هئي. اسان سڀ سمجھي ويونسين ته هوءَ ڊرامو پورو ڪري پئي اچي. ويچارو پرڪاش.... هاڻ هن کي سٺو سبق مليو هوندو. رجنيءَ مون کي ڏسي کڻي ڀاڪر پاتو. ۽ پوءِ منهن چمي چيو:
“ ريکا! ڪالهه جڏهن مون پرڪاش جي اڳيان شاديءَ جي آفر رکي ته هو تيار ٿي ويو ۽ اسان ٻنهي شادي به ڪري ڇڏي.”
“ شادي_!” ڪيترائي آواز هڪ وئي قت اڀري ٻڏي ويا.
۽ پوءِ سڄي هاسٽل ۾ سانت ڇانئجي ويئي. هڪدم ماٺ مٺوڙو.