تعليم

ڪيئن، ڪڏهن ۽ ڪِٿي؟

”ڪيئن، ڪڏهن ۽ ڪٿي؟ “ نامياري ليکڪ يوسف سنڌيءَ جي ترجمي سان عالمي جنرل ناليج جو آهي.
هي ڪتاب سچائي اشاعت گهر، دڙو پاران 2012ع ۾ساحل پرنٽرس وٽان ڇپايو. ٿورائتا آهيون يوسف سنڌي ۽ مور ساگر جا جن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي موڪلي سنڌ سلامت ڪتاب گهر ۾ شيئر ڪرڻ جي اجازت ڏني.
هن ڪتاب ۾ جن جن به شخصيتن جو ذڪر آهي، اهي نه رڳو ڊگهي عرصي تائين عالمي ميڊيا تي ڇانيل رهيون، پر هنن پنهجن خطن / علائقن ۾ به وڏا اثر ڇڏيا. ۽ وقت گذرڻ سان گڏ انهن مان ڪيتريون شخصيتون جهڙوڪ: چي گويرا، سلواڊور آلندي، سوئيڪارنو، جارج واشنگٽن، جدوجهد ۽ آزادي جي علامت طور مختلف ملڪن ۾ استعارو بنجي ويون. ته ڪي وري عيدي امين ۽ پول پاٽ جبر، ظلم ۽ دهشت جا اهڃاڻ بنجي پيا. ٽراٽسڪي، خروشيف ۽ مسزبندرا نائيڪي جو نالو تبديلي ۽ جمهوريت جي علامت طور ورتو وڃي ٿو.
  • 4.5/5.0
  • 5132
  • 2675
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڪيئن، ڪڏهن ۽ ڪِٿي؟

سدا حيات آلندي جي آخري تقرير

ديس واسيو!
پڪ سان هي آخري وقت آهي، جو آئون توهان سان مخاطب ٿيندس. هوائي فوج سمورين اهم تنصيبن، ڪارپوريشن ۽ ريڊيو اسٽيشنن تي بمباري ڪري ڇڏي آهي. منهنجا لفظ ڪؤڙان سان نه پر نراسائيءَ ۾ ٻڏل آهن. اهي انهن کي، اخلاقي سزا پڻ آهن جيڪي پنهنجي حلف سان ڪوڙا نڪتا ۽ چليءَ جي سپاهين کي، پنهنجو پاڻ کي نامزد ڪندڙ جڙتو ڪمانڊر اِن چيف ۽ ائڊمرل ميرينو کي، ذليل جنرل مينڊوزا کي، جيڪو اڃا ڪالهه تائين حڪومت سان پنهنجي وفاداريءَ جي هام هڻي رهيو هو، ۽ پنهنجو پاڻ کي ڪئرابنروس جو ڊائريڪٽر جنرل پڻ نامزد ڪري ورتو. اهڙين حقيقتن جي صورت ۾ مان پورهيتن کي صرف هڪڙي ڳالهه چئي سگهان ٿو ته ”آئون آڻ نه مڃيندس.“
اهڙي تاريخي موقعي تي آئون پنهنجي عوام سان وفاداريءَ ۾ پنهنجي حياتي قربان ڪري ڇڏيندس ۽ آئون توهان کي پڪ ڏياري سگهان ٿو ته منهنجو يقين آهي ته اسان چليءَ جي هزارين ماڻهن جي بلند ضميرن ۾ جيڪو ٻج پوکيو آهي، تنهن کي اُسرڻ ۽ نسرڻ کان ڪو به روڪي نٿو سگهي. هو مضبوط آهن، هو ماڻهن کي غلام بڻائي سگهن ٿا، پر ڪنهن به ڏاڍ ۽ ڏهڪاءَ ۽ مجرماڻي طريقي سان اهڙن سماجي عملن کي روڪي نٿو سگهجي. تاريخ اسان جي آهي، ماڻهو ئي آهن جيڪي ان جا سرجڻهار آهن.
منهنجي ملڪ جا پورهيتو!
آئون چاهيان ٿو ته توهان جي ان وفاداري جو ٿورو مڃيان ٿو، جيڪا توهان هميشه ڏيکاري آهي. اُن يقين جو ٿورو مڃيان، جيڪو توهان هڪ ماڻهو (آلندي) ۾ پيدا ڪيو، جيڪو رڳو انصاف جي عظيم احساسن جو ترجمان رهيو، جنهن پنهنجي پڌر نامي ۾ آئين ۽ قانون جي احترام جي ضمانت ڏني ۽ جيڪو پنهنجي واعدي سان وفادار رهيو.
هي آخري گهڙيون آهن، جن ۾ آئون اوهان سان مخاطب آهيان ته جيئن اوهان واقعن مان سبق پرايو، پرڏيهي سرمائي ۽ سامراج رجعت پرستيءَ سان ڳٺ جوڙ ڪري هڪ اهڙي فضا پيدا ڪري ڇڏي آهي، جو هٿيار بند فوجن پنهنجيون روايتون ٽوڙي ڇڏيون آهن، اهي روايتون جيڪي جنرل شنيدر کين سيکاريون آهن ۽ جن تي ڪمانڊر آريا وري وري زور ڏيندو رهيو. ٻئي ڄڻا ساڳئي سماجي شعبي جو شڪار ٿيا، ساڳين ماڻهن جو شڪار ٿيا، جيڪي هينئر پنهنجن گهرن ۾ آرامي آهن ۽ دلالن جي ذريعي ٻيهر اقتدار حاصل ڪرڻ جو انتظار ڪري رهيا آهن ته جيئن اُهي پنهنجن مفادن ۽ رعايتن جو بچاءُ جاري رکي سگهن.
آئون اول اسان جي ڌرتي جي جديد عورت سان مخاطب آهيان، هارياڻي عورت سان، جنهن کي اسان ۾ پختو ويساهه هو، پورهيت عورت سان، جيڪا وڌيڪ پورهيو ڪري رهي هئي، ان ماءُ سان مخاطب آهيان، جنهن اهو ڄاتو ٿي ته اسان سندس ٻارڙن جو خيال رکيو.
آئون مختلف ڌنڌا ڪندڙن سان مخاطب آهيان، جن حب الوطنيءَ جو مظاهرو ڪيو ۽ جهڪي سرمائيداراڻي سماج پاران مليل فائدن جي بچاءَ لاءِ پيشه ورانه تنظيمن، طبقاتي تنظيمن جي سرڪردگيءَ ۾ ڪرايل فسادن خلاف جدوجهد ڪري رهيا هئا.
آئون انهن نوجوانن سان مخاطب آهيان، جن گيت ڳاتا، جن جدوجهد کي پنهنجي خوشي ۽ جذبو ارپيو. آئون چليءَ جي ماڻهوءَ سان، پورهيتن سان، هارين سان، دانشورن سان مخاطب آهيان. انهن سان مخاطب آهيان، جيڪي جڪڙيا ويندا، ڇاڪاڻ ته فاشزم، دهشت پسند حملن، پليون ۽ ريلوي لائينون اڏائڻ ۽ تيل ۽ گئس جي پائپ لائينن جي تباهيءَ جي شڪل ۾ اسان جي ملڪ ۾ ڪيتري عرصي تائين پنهنجو وجود برقرار رکيو آهي.
ريڊيو مئگالينس يقيناً خاموشيءَ کي ٽوڙيندو ۽ ننديندو، جهڪي انداز وارو منهنجو هي آواز اوهان تائين وري نه پهچندو، پر اهو ڪنهن نه ڪنهن ذريعي سان اوهان برابر ٻڌندا رهندو. آئون سدائين اوهان سان گڏ هوندس ۽ گهٽ ۾ گهٽ هڪ اهڙي شانائتي ماڻهوءَ جي ياد ڇڏي ويندس، جيڪو پورهيتن جي آدرش سان وفادار رهيو.
ماڻهن کي پاڻ قربان نه پر لازمي طرح پنهنجو بچاءُ ڪرڻو پوندو. ماڻهو پاڻ کي چيڀاٽڻ يا تباهه ٿيڻ نه ڏيندا ۽ نه ئي اهي پاڻ کي ذليل ڪرڻ جي اجازت ڏيندا.

منهنجا وطن جا پورهيت ساٿيو!
مون کي چلي ۽ ان جي قسمت ۾ پختو ويساهه آهي. چليءَ جو نئون نسل ايندو. هنن اونداهين ۽ ڪؤڙين گهڙين ۾، جڏهن غداري پاڻ مڙهڻ جي دعويدار آهي، توهان کي اهو ڄاڻڻ گهرجي ته جلي يا دير، ۽ تمام جلد ماڻهن لاءِ ٻيهر هڪ نئين سماج جي اڏاوت لاءِ وڏيون راهون کلنديون.
چلي زنده باد!
عوام زنده باد!
پورهيت زنده باد!
هي منهنجا آخري الفاظ آهن ۽ مون کي يقين آهي ته منهنجي قرباني اجائي نه ويندي. مون کي ويساهه آهي ته اها هڪ اخلاقي سبق بنبي، جيڪا بيوفائي، بزدلي ۽ غداريءَ کي ننديندي.
(شهيد صدر آلندي هيءَ تقرير پنهنجي شهادت کان ڪجهه گهڙيون اڳ 11 سيپٽمبر 1973 تي 9:20 منٽن تي ريڊيو مينگالينس تان چلي جي عوام کي مخاطب ٿي ڪئي هئي).