تاريخ، فلسفو ۽ سياست

سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار)

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب ”سنڌ جي تاريخ“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب ليکڪ فقير محمد سنڌيءَ پاران سنڌ جي تاريخ کي ترتيب وار سهيڙي ڇپرايو آهي.
فقير محمد سنڌي هن ڪتاب ۾ مهيني جي هر تاريخ جي ترتيب سان سنڌ جي شخصيتن جي جنم ۽ ورسين جي سال ۽ خاص واقعن کي مختصر نموني 365 ڏينهن ۾ سهيڙيو آهي. ان قسم جي ڪتاب جي سخت ضرورت هئي. سندس هي ترتيب ۽ تحقيق جو ڪم تعريف لائق آهي.
Title Cover of book سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار)

مئي

• عيسوي سال جو پنجون مهينو مئي آهي. هن مهيني تي اهو نالو “ميا” (MAIA) ديوي جي نالي تي رکيو ويو. هن مهيني ۾ سج اتر اڌ گول خط استوا جي بلڪل ويجهو پهچي ويندو آهي. اتر اڌ گول ۾ گرمي جو آغاز ٿي ويندو آهي ۽ ڏکڻ اڌ گول ۾ سياري جي موسم جو آغاز ٿيندو آهي هن مهيني ۾ 31 ڏينهن ٿيندا آهن.
• پهرين مئي 1886ع تي مئي مزدورن جو عالمي ڏينهن طور شڪاگو جي شهيدن جو ڏينهن طور ملهايو وڃي ٿو. مزدور تحريڪ 1811ع ۾ هڪ پورهيت “ڪمس” جي اڳواڻيءَ ۾ لڊلائٽ نالي تنظيم ٺاهي جنهن اڳتي هلي مزدورن جا حق تسليم ڪرايا.
• پهرين مئي 1983ع تي نوجوان شاعر ۽ ڪهاڻيڪار علي صفدر ولد شير احمد بيوس چانڊيو ڳوٺ جمال خان چانڊيو ۾ جنم ورتو.
• پهرين مئي 1971ع تي ڀلوڙ شاعر ۽ نثر نويس ايوب کوسو، ولد محمد حسن کوسو ڳوٺ حاجي احمد خان کوسو لڳ جهڏو ضلعي ميرپور خاص ۾ پيدا ٿيو.
• پهرين مئي 1961ع تي سنڌ جو نالي وارو شاعر زخمي چانڊيو اصل نالو (ڄام خان) ولد مولا بخش چانڊيو شهر ڊکڻ تعلقي ڳڙهي ياسين ضلعي شڪارپور ۾ ڄائو.
• پهرين مئي 1934ع تي عالم، شاعر ۽ صحافي عبدالخالق خليق مورائي ڪراچي ۾ لاڏاڻو ڪيو.
• پهرين مئي 1966ع تي آزاد بخاري، اصل نالو عبدالڪريم شاهه چڪ ضلعي شڪارپور ۾ جنم ورتو. ادبي سڃاڻپ، شاعر ۽ ڪهاڻيڪار اٿس.
• پهرين مئي 1973ع تي نوجوان شاعر انور ساگر ڪانڌڙو ڳوٺ الهه بچائي ڪانڌڙي تعلقي موري ۾ جنم ورتو.
• پهرين مئي 1955ع تي مشهور اداڪار ۽ هدايتڪار اسد قريشي ولد الاهي بخش قريشي شڪارپور ۾ جنم ورتو.
• پهرين مئي 1969ع تي ناليوارو قومپرست ۽ اڳوڻو شاگرد اڳواڻ ساگر حنيف بڙدي، پدعيدن ضلعي نوشهري فيروز ۾ ڄائو.
• پهرين مئي 1940ع تي نالي واري شاعر ۽ اديب ڊاڪٽر نواز علي شوق، ولد تاج محمد سهرياڻي بلوچ جنم ورتو.
• 2 مئي 1952ع تي تنوير جوڻيجو مٺي ۾ پيدا ٿيو اباڻو شهر (پاٽ ضلعو دادو) ادبي سڃاڻپ ماهر سماجيات، ڪهاڻيڪار ۽ مضمون نگار اٿس.
• 2 مئي 1976ع تي نوجوان شاعر سڪندر کرل ڳوٺ نسيم کرل تعلقي گمبٽ ۾ پيدا ٿيو.
• 2 مئي 1924ع تي جمال ابڙو، “جمال الدين” ولد علي خان ابڙو ڳوٺ سانگين تعلقي ميهڙ ضلعي دادو ۾ پيدا ٿيو. پاڻ ويهين صدي جي وڏن سنڌي ڪهاڻيڪارن مان هڪ آهي.
• 2 مئي 1964ع تي ناليوارو صحافي، ڪالم نگار ۽ وڪيل جاويد قاضي ولد قاضي فيض محمد نوشهري فيروز ۾ جنم ورتو.
• 3 مئي 1920ع تي سنڌ جو مهان ڏاهو سوڀو گيانچنداڻي ڳوٺ ٻنڊي، تعلقو ڏوڪري ضلعو لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو. ادبي خدمتون ڪالم نگار، ڪهاڻيڪار، ترجمه نگار، علم سياسيات ۽ ليڪچر گهري دلچسپي اٿس.
• 3 مئي 1986ع تي سنڌ جي تاريخ ۾ سڀ کان وڏو سياسي ميڙاڪو محترم بينظير صاحبه جي ٻن سالن جي جلاوطني کان پوءِ ڪراچي اچڻ تي ٿيو.
• 3 مئي 1906ع تي وحدت الوجود جو قائل سائين بچل شاهه هڪ سئو سالن جي ڊگهي عمر ۾ هن فاني دنيا کي الوداع ڪيو. سندس آخري آرام گاهه سکر ۾ الهه طرف سکر بئراج جي لڳ بچل شاهه مياڻي نالي ڳوٺ ۾ آهي.
• 3 مئي 1994ع تي سنڌ جو عظيم فنڪار منصور بلوچ لاهوري ۾ انتقال ڪيو.
• 3 مئي 1977ع تي موسيقي جي دنيا جو گل گلابي استاد محمد ابراهيم ڪينسر جي مرض ۾ ڪومائجي ويو.
• 3 مئي 1946ع تي جماعت اسلامي جو امير ۽ وڪيل اسد الله ڀٽو جنم ورتو.
• 3 مئي 1950ع تي سنڌ جو نامور چترڪار، وڊيو گرافر ڪهاڻيڪار، شاعر ۽ محقق اياز عالم ابڙو قنبر علي خان ضلعي لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو.
• 3 مئي 1975ع تي نوجوان شاعره ايس نسيم ميمڻ موري ۾ جنم ورتو.
• 5 مئي 1925ع تي خانبهادر غلام محمد خان اسراڻ هن فاني جهان کي الوداع ڪيو.
• 5 مئي 1953ع تي سماجي ورڪر محمد اشرف کهاوڙ ولد خانصاحب امداد حسين خان کهاوڙ شهدادڪوٽ ان وقت جي ضلعي لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو.
• 5 مئي 1957ع تي موسيقي جو بي تاج بادشاهه شاهه محمد نابينا وفات ڪئي.
• 5 مئي 1969ع تي نوجوان شاعر پريم پتافي اصل نالو عبدالرزاق ولد محمد يوسف ضلعي گهوٽڪي ۾ جنم ورتو.
• 5 مئي 1963ع تي راڳي ذوالفقار علي حيدرآباد ۾ جنم ورتو.
• 5 مئي 2009ع تي سنڌ جي نالي واري شخصيت قمر شهباز لاڏاڻو ڪيو. ادبي سڃاڻپ، ناٽڪ نويس، ڪهاڻيڪار، شاعر ۽ ڪالم نويس هئس.
• 5 مئي 1969ع تي نوجوان شاعر ساٿي محبوب زنگيجو ولد محمد بچل رنگيجو ٻيڙو خان گاڏهي ڪي اين شاهه ۾ جنم ورتو.
• 5 مئي 1980ع تي نوجوان شاعر سرفراز عباسي لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو.
• 6 مئي 1975ع تي سنڌ جو عظيم انسان عالم، صحافي پبلشر ۽ سماجي ورڪر عبدالحميد ڀٽي لاڏاڻو ڪيو.
• 6 مئي 1957ع تي مشهور شاعر اسير ملاح جو اصل نالو محمد ابراهيم ولد ڇتو خان مير بحر ڳوٺ ڪاري کهي تعلقي ڪوٽڙي ضلعي دادو ۾ جنم ورتو.
• 6 مئي 1935ع تي بهترين مصور ڀڳوان ڪپور اصل نالو ڀڳوان چترو مل ڪپور ڪراچي شهر ۾ ڄائو.
• 7 مئي 1959ع تي مذهبي اڳواڻ ڊاڪٽر خالد محمود سومرو ادبي نالو اُبو راشد سنڌي ۽ ابو ناصر عاقلائي ولد مولانا علي محمد حقاني لاڙڪاڻي شهر جي قديم ڳوٺ عاقل ۾ جنم ورتو.
• مئي 1898ع تي قادر الڪلام شاعر مرزا علي محمد بيگ ولد مرزا قربان علي بيگ ٽنڊي آغا حيدرآباد ۾ ڄائو.
• 9 مئي 1978ع تي سنڌي صحافت جو روشن ستارو ۽ سند جو معمر سياستدان قاضي سليم اڪبر ڪراچي ويجهو روڊ حادثي ۾ راهه رباني وٺي ويو.
• 9 مئي 1929ع تي ممتاز علام دين، روحاني پيشوا مولانا محمد شاهه امروٽي ولد ميان نظام الدين شاهه ڳوٺ ديواني پريالو ضلعي خيرپور ميرس ۾ ڄائو.
• 10 مئي 1952ع تي وجودي فڪر جو ڪهاڻيڪار مشتاق شورو سجاول ۾ عبدالڪريم شورو جي گهر ۾ جنم ورتو.
• 10 مئي 1974ع تي غزل گوشاعر حافظ شاهه ناطق حسيني حيدرآباد ۾ وفات ڪئي.
• 10 مئي 1971ع تي ريڊيو پاڪستان لاڙڪاڻو جو انائونسر شبير شاهه ولد سيد محمد شاهه ڳوٺ دودائي تعلقي لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو.
• 10 مئي 1940ع تي ناميارو محقق، اديب ۽ شاعر پروفيسر ڊاڪٽر شاهنواز سوڍر ولد در محمد ڳوٺ ٿاڻو سوڍر المعروف فيص محمد سوڍر تعلقي وارهه ضلعي لاڙڪاڻي ۾ ڄائو.
• 10 مئي 1930ع تي شاعر ۽ شاه لطيف جو پارکو الهه نواز رُڪڻائي ڳوٺ رُڪڻ ضلعي دادو ۾ جنم ورتو.
• 10 مئي 1966ع تي نامياري فنڪار غلام رباني چانڊيو ولد سجاول فقير چانڊيو ڳوٺ ننگر خان چانڊيي، تعلقي موري ۾ جنم ورتو.
• 11 مئي 1944ع محقق، نقاد، افسانه نگار ڊاڪٽر عبدالجبار “عابد” لغاري ڳوٺ تاج پور ضلعي مٽياري ۾ پيدا ٿيو. “تاجپور جي لغاري خاندان جون علمي خدمتون” پي ايڇ ڊي جو موضوع هئس.
• 12 مئي 1946ع محقق ڊاڪٽر غلام نبي سڌايو ڳوٺ ڊٻ، ضلعي جيڪب آباد ۾ جنم ورتو.
• 12 مئي 1991ع تي سنڌ جو ڏاهو زيب عاقلي حيدرآباد ۾ انتقال ڪري ويو.
• 12 مئي 1990ع تي قومي ۽ سماجي فڪر رکندڙ شاعر افضل قادري ڦڦڙن جي ڪينسر سبب لاڏاڻو ڪري ويو.
• 12 مئي 1951ع تي ڪراچي يونيورسٽي قيام جو اعلان ٿيو. 1952ع ۾ يونيورسٽيءَ باقاعده ڪم ڪرڻ شروع ڪيو.
• 12 مئي 1932ع تي ناميارو اديب، شاعر، خوش خط ۽ مرثيه خوان قربان علي بيگ مرزا وفات ڪئي.
• 12 مئي 1904ع تي نظم ۽ نثر تي دسترس رکندڙ آخوند محمد حسن “مسڪين” ولد مولوي ڄام ولد آخوند محمد دائود سومرو تعلقي خانپور ضلعي شڪارپور جي ڳوٺ “حاجي خان ڪلهوڙو” ۾ ڄائو.
• 12 مئي 1944ع تي گيت جو خوبصورت شاعر ۽ قومي ڪارڪن جمن دربدر عمر ڪوٽ ضلعي ۽ تعلقي جي ڳوٺ روحل واءِ ۾ عبدالرشيد ساند جي گهر جنم ورتو.
• 12 مئي 1980ع تي (ڳائڻي) ناليواري گلوڪاراه امبر مهڪ ڌيءَ يار محمد موچي پاڙي حيدرآباد ۾ جنم ورتو.
• 13 مئي 1881ع تي ڪراچي کان ڪوٽڙي تائين پهرين ريل گاڏي هلائي وئي.
• 13 مئي 1883ع تي سنڌ جو سياسي اڳواڻ ۽ سرهندي پيرن جو نامور فرد پير غلام مجدد سرهندي ولد ميان عبدالحليم سرهندي مٽياري ضلعي حيدرآباد ۾ پيدا ٿيو.
• 14 مئي 1887ع تي قادر الڪلام شاعر ۽ صوفي طريقي جو بزرگ غمدل غني اصل نالو عبدالخالق دايو هو. ڳوٺ ڪچا چاچڙ تعلقي پني عاقل ضلعي سکر ۾ پيدا ٿيو.
• 14 مئي 1992ع تي غزل جو شهنشاهه ۽ صحافي فيض بخشا پوري ولد مهدي خان ڊومڪي بلوچ وفات ڪئي.
• 15 مئي 1958ع تي سنڌ جو نالو وارو اديب منصور قادر جوڻيجو ڳوٺ گهاڙي تعلقي ميهڙ ضلعي دادو ۾ جنم ورتو.
• 15 مئي 1931ع تي سنڌ جو نالي وارو شاعر احمد خان مدهوش جوهي ضلعو دادو ۾ پيدا ٿيو والد جو نالو حاجي فقير سومرو هئس.
• 15 مئي 1940ع تي مشهور صوفي بزرگ ۽ شاعر حضرت رکيل شاهه هن دنيا کي الوداع چيو.
• 15 مئي 1972ع تي قادر الڪلام شاعر غمدل فقير رتيديري ۾ وفات ڪئي. آخري آرام ڳڙهي ياسين ۾ اٿس.
• 15 مئي 1931ع تي مشهور سنڌي نثر نويس ۽ شاعر موتي پرڪاش ڳوٺ دڙي ضلعي ٺٽي ۾ پيدا ٿيو.
• 15 مئي 1944ع تي سنڌي ٻوليءَ جو مايه ناز غزل گو شاعر وفا ناٿن شاهي اصل نالو مشتاق ولد خيرات علي قريشي شهر بنڊيالا ضلعي امر ستر (ڀارت) ۾ پيدا ٿيو.
• 15 مئي 1966ع تي حزب الله ولد الاهي بخش سومرو ڳوٺ ڦلواهڻ، تعلقو ۽ ضلعو خيرپور ۾ جنم ورتو. ادبي سڃاڻپ. ايڊيٽر، تحقيق، ترتيب ۽ مضمون نگار اٿس.
• 15 مئي 1926ع تي مشهور سياستدان الاهي بخش سومرو شڪارپور ۾ حاجي مولا بخش سومري جي گهر ۾ جنم ورتو..
• 15 مئي 1971ع تي نوجوان صحافي، اديب ۽ شاعر پريل دايو ڳوٺ نو راجا تعلقي پني عاقل ۾ جنم ورتو.
• 15 مئي 1940ع تي مولوي ۽ شاعر الله بخش اٻوجهو وفات ڪئي.
• 16 مئي 1922ع تي سنڌي ادب ۽ شاعريءَ جي دنيا ۾ ڪنهن به تعارف جو محتاج ناهي رشيد احمد لاشاري “رشيد” ڳوٺ ملگزار، تحصيل نصيرآباد، ضلعي سبي ۾ پيد اٿيو.
• 16 مئي 1984ع تي چيزل شاهه اصل نالو سيد العزيز ولد رکيل شاهه وفات ڪئي. سيد چيزل شاهه فتحپور تعلقي گنداواهه اولهه (بلوچستان) ۾ پيدا ٿيو. پاڻ صوفي شاعر ٿي گذريو آهي.
• 16 مئي 1928ع تي مشهور شاعر ساقي زمان شاهه لاڏاڻو ڪيو.
• 17 مئي 1924ع تي شاعر، نقاد، ڪالم نويس ۽ ايڊيٽر سيد منظور نقوي اصل نالو سيد لطف علي شاهه والد جو نالو سيد حسين علي شاهه ٽنڊي جهانيان حيدرآباد ۾ جنم ورتو.
• 17 مئي 1937ع تي چانڊيا قبيلي جو سردار احمد سلطان چانڊيو غيبي ديري ۾ ڄائو.
• 17 مئي 1949ع تي شاعر ۽ اديب ارڏو اترادي اصل نالو ارصلاح ولد ڪوهدل باجڪاڻي ڳوٺ گلواڻي تعلقي ڪنڌڪوٽ ۾ پيدا ٿيو.
• 17 مئي 1937ع تي اديب، صحافي ۽ سياسي ڪارڪن عبدالوهاب پليجو ٺٽي ضلعي جي تعلقي گهوڙا ٻاري ۾ ڄائو.
• 17 مئي 1804ع تي هزهائينس، مير نصير محمد خان ٽالپر جنم ورتو سندن شاعري ۾ تخلص جعفري هو.
• 18 مئي 1931ع تي پي ايڇ ڊي هولڊر موتي پرڪاش اصل نالو (ڊاڪٽر موتي سکر امداس شرما) دڙو ضلعي ٺٽي ۾ پيدا ٿيو. پي ايڇ ڊي جو موضوع هئس. (سنڌ شعر ۾ استري چٽ)
• 19 مئي 1958ع تي صفي اول جي شاعره نجمه نور ڦلپوٽو خيرپور ۾ جنم ورتو.
• 19 مئي 2003ع تي نالي واري شاعر ميهر مجاهد، ولد رتو خان ميمڻ ميروخان ۾ وفات ڪئي.
• 20 مئي 1946ع تي عالم الدين ميان محمد نصير الدين ولد عبدالحليم ميڪڻ شهدادڪوٽ ۾ جنم ورتو.
• 20 مئي 1975ع تي سنڌ جو رياضدان ڊاڪٽر مير نور محمد ٽالپر اٽلي شهر ۾ وفات ڪئي. پاڻ اٽلي ۾ ٿيندڙ هڪ بين القوامي سيمينار ۾ شرڪت ڪرڻ لاءِ ويو هو.
• 20 مئي 1946ع تي ناليوارو مصور اياز حسين ولد يار محمد خان ابڙو ڳوٺ جيئڻ ابڙي تعلقي قنبر ۾ ڄائو.
• 20 مئي 1951ع تي نالي واري شاعره اڪرم سلطانه وقامي لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو.
• 20 مئي 1957ع تي شاعر ارباب علي عادل چوهاڻ ڳوٺ حاجي فتح محمد درس تعقلو ڪنري بدين ۾ پيدا ٿيو.
• 21 مئي 1978ع تي نوجوان ڪهاڻيڪار ايم اسماعيل ٻرڙي قنبر علي خان جي تاريخي ڳوٺ گهٽهڙ ۾ حاجي محمد حسن جي گهر ۾ جنم ورتو.
• 21 مئي 1970ع تي ڪامريڊ حيدر بخش جتوئي لياقت ميڊيڪل ڪاليج ڄامشوري ۾ وفات ڪئي. سندس وصيت موجب حيدرآباد ۾ غلام شاهه ڪلهوڙي جي مقبري جي ٿلهي تي سپرد خاڪ ڪيو.
• 21 مئي 1951ع تي شاعر محمد عابد مظهر ولد سيد مظهر حسين سيوهاڻي باجارا ۾ جنم ورتو.
• 22 مئي 1982ع تي سنڌ جو عظيم انسان مير رسول بخش خان ٽالپر وفات ڪئي.
• 22 مئي 1991ع تي ناميارو شاعر ۽ ريڊيو پروڊيوسر زيب عاقلي راهو رباني وٺي ويو.
• 23 مئي 1974ع تي مولوي نذير حسين جتوئي 71 سالن جي ڄمار ۾ وفات ڪئي.
• 23 مئي 1994ع تي عالم، اديب ۽ شاعر ڊاڪٽر نذير احمد جروار لاڏاڻو ڪيو.
• 23 مئي 1902ع تي سنڌ ادب ۽ زبان سان نهايت پيار ڪندڙ خانصاحب عبدالله چنا ڳوٺ پاٽ شريف ضلعي دادو ۾ ڄائو.
• 24 مئي 1949ع تي سٺو نثر نگار، شاعر، نقاد ۽ لطيف رح جي ڪلام کي انگريزي ترجمو ڪندڙ. امير علي ولد ولي محمد چانڊيو ڳوٺ شاهه محمد چانڊيو قنبر ۾ جنم ورتو.
• 24 مئي 1978ع تي مشهور عالم، ۽ اديب شيخ عبدالمجيد سنڌي حيدرآباد ۾ وفات ڪئي. وصيت مطابق ٺٽي ۾ مخدوم محمد هاشم ٺٽوي جي ڀرسان مڪليءَ جي تاريخي قبرستان ۾ دفنايو ويو.
• 25 مئي 1945ع تي محقق، نقاد، مترجم، ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ حاجي خان پٺاڻ جي گهر ڳوٺ خير محمد آريجا تعلقو ڏوڪري ضلعي لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو. ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ جي پي ايڇ ڊي جو موضوع ڪراچي ضلعي جو علم ادب ۾ حصو.
• 25 مئي 1957ع قومي سياسي سماجي ۽ ٻارن لاءِ شاعر ڪندڙ ڊاڪٽر ذوالفقار سيال لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو.
• 25 مئي 1940ع تي سنڌ جو نالي وارو نقاد ۽ شاعر تاج بلوچ ڪوٽ سردار مراد خان بلو، پنو عاقل ۾ جنم ورتو.
• 25 مئي 1984ع تي فقير جعفر علي پنهور موٽرسائيڪل ۽ ويگن جي ٽڪر ۾ زخمي ٿي ٿڏي تي فوت ٿي ويو.
• 25 مئي 1932ع تي ڀارت جو برک سنڌي شاعر ڪرشن “راهي” لاڙڪاڻي ضلعي جي هڪڙي ننڍڙي ڳوٺ آباد ۾ پيدا ٿيو.
• 25 مئي 1975ع تي شاعر ۽ صحافي مصطفيٰ حيدر جتوئي لاڏاڻو ڪيو.
• 25 مئي 1979ع تي سنڌ جو سدابهار انسان ارباب نور محمد پليجو دم ڌڻيءَ حوالي ڪيو.
• 25 مئي 1757ع تي سيد محمد راشد رضي ڌڻي ولد سيد محمد بقا شاهه ولادت ڳوٺ رحيم ڏني ڪلهوڙي خيرپور ميرس ۾ ٿي.
• 26 مئي 1984ع تي شاعر ۽ نقاد مرزا اجمل بيگ لاڏاڻو ڪري ويو.
• 26 مئي 1934ع تي شاعر، اديب ۽ صحافي مصطفيٰ حيدر جتوئي ولد حيدر بخش جتوئي ڊگهڙي شهر ۾ ڄائو.
• 27 مئي 1999ع تي ڊاڪٽر خان محمد پنهور ايل ايم سي حيدرآباد ۾ وفات ڪئي.
• 28 مئي 1967ع تي ايلسا قاضي دم ڌڻي حوالي ڪيو.
• 28 مئي 1975ع تي قادر الڪلام شاعر سڪندر خان کوسو ولد مير بهادر خان کوسو لاڏاڻو ڪري ويو.
• 28 مئي 1957ع تي ناليوارو شاعر، اديب، ڊاڪٽر ذوالفقار سيال ولد سرائي محمد خان سيال ڳوٺ فريد آباد، تعلقي باقراڻي، ضلعي لاڙڪاڻي ۾ جنم ورتو.
• 29 مئي 1922ع تي صوفي بزرگ مخدوم احمد يار خان مهر ڀرچونڊي ۾ وفات ڪئي.
• 29 مئي 1982ع تي مشهور ليکڪ فاطمه ڀٽو ولد مير مرتضيٰ ڀٽو جنم ورتو.
• 30 مئي 1985ع تي مشهور سياسي سماجي ۽ ادبي شخصيت مير محمد بخش خان ٽالپر ميرپور خاص ۾ وفات ڪئي.
• 30 مئي 1942ع تي سردار احمد علي پتافي ڳوٺ گلو پتافيءَ ۾ ڄائو.
• 30 مئي 1969ع تي نوجوان شاعر صحافي سجاد مهر شڪارپور ۾ جنم ورتو.
• 31 مئي 1902ع تي سنڌ جو مايه ناز موسيقار، ڊرام نويس ۽ اديب احمد چاڳلا ولد غلام علي چاڳلا ڪراچي ۾ جنم ورتو.
• 31 مئي 1968ع تي مشهور تاريخ دان ۽ اهل قلم رائچند هريجن فوت ٿي ويو.
• 31 مئي 1978ع تي انفرادي شاعر عارف الموليٰ ڪار حادثي ۾ انتقال ڪيو.
• 31 مئي 1942ع تي شاعر، نثر نويس ۽ تعليمدان آغا روشن علي پٺاڻ ولد آغا بشير محمد پٺاڻ جي گهر ۾ درٻيلي تعلقي ڪنڊياري ۾ پيدا ٿيو.
• 31 مئي 1972ع تي نوجوان شاعر، عالم نگار فياض چنڊ ڪليري نوابشاهه ۾ جنم ورتو.


14 مئي 1668ع تي ٺٽي شهر هڪ قدرتي آفت زلزلي سامجي (ساموئي) کي تباهه ڪري ڇڏيو، هي سمن جو پهريون تخت گاهه هو.
3 مارچ 1707ع تي اورنگزيب 89 سالن جي عمر ۾ احمد آباد ۾ گذاري ويو.
1711ع ۾ ميان يار محمد ڪلهوڙي اتر سنڌ ۾ منهنجي طاقت وڌائڻ شروع ڪئي.
1718ع ۾ ميان يار محمد ڪلهوڙي مغلن سان گڏجي جهوڪ ۾ شاهه عنايت صوفيءَ جي خلاف جنگ ڪئي.
1719ع ۾ يار محمد ڪلهوڙو گذاري ويو ۽ ميان نور محمد فدا يار خان جو لقب وٺي آيو.
1733ع ۾ کهڙا جي مخدوم عبدالرحمان ۽ سندس ساٿين جي شهادت جو واقعو ميان نور محمد ڪلهوڙي جي حڪمرانيءَ جي ڏينهن پيش آيو.
سنڌ ۾ انگريز سڀ کان پهرين 1612ع ۾ آيا هئا، پر سنڌ ۾ سندن ڪمپنيءَ جو بنياد 1935ع ۾ پيو، جنهن 1662ع ۾ پنهنجي ڪوٺي بند ڪئي. سنڌ ۾ ايسٽ انڊيا ڪمپنيءَ 1758ع ۾ پنهنجي ڪوٺي ٻيهر قائم ڪئي.
1718ع ۾ سنڌ ۽ گجرات ٻه وڏا هاڃا ڏٺا، گجرات ۾ تمام شديد ڏڪار پيو جڏهن ته سنڌ ۾ شاهه عنايت صوفي ۽ سندس فقيرن تي دهلي ٺٽِ ۽ مبئي سرڪار جون فوجون ڪاهي آيون.