يار جي ياد ۾
[/b]
سڀ تعريف الله رب العالمين کي سونھي جو فَعَال لّـمـَا يُريۡدآھي، جنھن ساري مخلوق کي پنھنجي ارشاد ” ڪُنۡ “ سان پيدا فرمايو آھي. ھو اُھو حڪيم آھي جنھن جو ڪوبه فعل حڪمت و مصلحت کان خالي نه آھي. ھر ننڍي وڏي شيءِ زبان حال سان سندس پاڪائي بيان ڪري ٿي. واِنۡ مِنۡ شَيءِ اِلا يُسّبِحُ بِحَمۡدہ.
ننڍي ۾ ننڍي مخلوق تي غور ڪبو ته حيرت وڌندي ۽ اندر مان ازخود سبحان الله نڪرندو. ھن گلزار ھستيءَ ۾ انسان پنھنجي خالق جو عجيب شاھڪار آھي. انھيءَ ڪري ھن کي اشرف المخلوقات جو درجه مليل آھي- سندس تخليق ۾ قدرت جو راز سمايل آھي.
مشيت ايزديءَ مطابق ايامن کان انسان جي تخليق جو سلسلو جاري آھي- اسانجو مرحوم دوست مير غلام اڪبر ” مشتاق “ انھيءَ سلسله تخليق جي ھڪ اھم ڪڙي آھي- پروردگار عالم ڪابه شيءِ اجائي پئدا نٿو ڪري. جيئن قرآن فرمائي ٿو ” ربَّنا مَا خَلَقۡت ھٰذا بَاطِلا “- تنھن ڪري ڪنھن به انسان جي پئدائش اھميت کان خالي نه ھوندي ۽ ان ۾ رب جي ڪا نه ڪا مصلحت ضورو ھوندي- مرحوم جو خانداني تذڪره سندس برادر بزرگوار مير حسن علي خان چِٽيءَ طرح بيان ڪيو آھي جيڪو ڪافي دلچسپ آھي. مرحوم جي شاعريءَ متعلق حضرت حافظ خير محمد اوحديءَ صاحب جو محققانه مضمون ھن ڪتاب ۾ شامل آھي- آءٌ مرحوم جي رفيق جي حيثيت ۾ سندس متعلق ڪجھ تاثرات پيش ڪرڻ جي ڪوشش ڪريان ٿو.
ناز ھاءِ اسڪول خيرپور ۾ ميٽرڪ تاءِ مرحوم منھنجو ھم ڪلاسي به ۽ روم ميٽ به ٿي رھيو ھيو. اسان چار يار مرحوم مير غلام اڪبر- ثناءُ الله بلوچ- سرائي خان محمد ۽ ھي بنده ھاسٽل جي ساڳي ڪمري ۾ رھندا ھئاسين. ڪاليج واري زماني ۾ ڪراچيءَ واري جناح ڪورٽس ھاسٽل ۾ به گڏ رھڻ جي سعادت نصيب ٿي. آءٌ سائنس جو شاگرد ھوس تنھن ڪري الڳ ڪمري ۾ رھندو ھوس ۽ مرحوم مير صاحب ۽ ثناءُالله بلوچ ھڪ ڪمري ۾ گڏ رھندا ھئا- بھرحال اسڪول واري زماني کان وٺي اسان جو اٿڻ ويھڻ ۽ گھمڻ ڦرڻ گڏ ٿيندو ھو.
اسانجو مرحوم دوست ميراڻو ٻار ٿي ڪري ۽ ڦوھ جواني ھوندي به ڦونڊ ۽ وڏائي ڪانه رکندو ھيو- ھو نھايت بردبار ۽ حليم طبيعت جو مالڪ ھيو. سندس طبيعت ھن چوڻيءَ جي مصداق ھئي ته ” ماڻھو سڀ نه سھڻا، پکي سڀ نه ھنج- ڪنھن ڪنھن ماڻھوءَ منجھ، اچي بوءِ بھار جي “ ان چوڻ ۾ وڌاءُ ڪونھي ته اسان جو مرحوم دوست اُھو انسان ھيو جنھن جي خوشبوءِ ھن وقت به اسانجي دماغ کي معطر ڪري ٿي. اسانجي دوست شادي ته ڪانه ڪئي پر اھڙي لائق اولاد يا ورثو (زير نظر مجموعو) ڇڏي ويو آھي جنھن مان نه صرف دوست پر ٻيا احباب به مستفيض ٿي سگھن ٿا.
اسانجي دوست نه صرف شاعري ۾ پر پنھنجي ھر قول ۽ فعل ۾ اسانجي اڳيان بامقصد زندگيءَ جو نقشه پيش ڪيو آھي. ڪنھن به انسان جي زندگي ٻين لاءِ سبق آموز آھي- جيڪڏھن ڪو انسان ڪامياب زندگي گذاري ٿو ته اسانکي به پنھنجي زندگي ان طريقي سنوارڻ گھرجي- آءٌ ھِت ھڪ مثال پيش ڪندس ته ڪيئن آءٌ پنھنجي دوست جي قول ۽ فعل کان متاثر ٿيو آھيان- مرحوم ھڪ دفعي ذڪر ڪيو ته ادا مشاعره جي ھڪ طرح ملي آھي ته:
”اسيران- قفس جو دم لب- منقار تي پھتو “
مرحوم ان طرح تي پورو شعر (پنھنجو چيل) پڙھي ٻڌايو-
سچ پڇو ته مٿين شعر ۾ مرحوم ڄڻ ته الودائي پيغام پي ٻڌايو- ھو ته ڪو لاھوتي انسان ھيو جنھن ھن دنيا کي قيد پئي سمجھيو- واقعي ھيءَ دنيا مؤمن لاءِ قيدخانو آھي- اسانجو دوست ته ھن دنيا مان جلد ئي جند ڇڏائي ويو. اسان ھن قيدخانه ۾ ڏکيا ڏينھڙا پيا ڪاٽيون.
دعا آھي ته مرحوم جيڪا محبت جي شمع روشن ڪري ويو آھي، اُھا ٻين جي من ۾ به محبت جي جوت جاڳائي ۽ ھن دنيا مان ٻيائي ۽ نفرت جو انڌيرو مٽجي وڃي. الله تعاليٰ مرحوم کي جنت ۾ جاءِ ڏئي- آمين.
دعاگو
[b] قمرالدين سھتو
[/b]
سکر
10- 06- 1978ع