شخصيتون ۽ خاڪا

حالات زندگي حضرت مولانا عبدالڪريم لغاري

هن ڪتاب ۾ حضرت مولانا عبدالڪريم لغاري رحمة الله عليه جي حالات زندگي، علمي، ادبي، اصلاحي، سماجي خدمتن جو سرسري جائزو پيش ڪيو ويو آهي.
Title Cover of book حالات زندگي حضرت مولانا عبدالڪريم لغاري

تعليم:

حاجي علي محمد لغاري جو سڪيلڌو “ڄام” جڏهن ستن سالن جي عمر ۾ ٻالڪپڻ جا پنڌڻ ڇوڙي سمجهه ڀريو ٿيو ته، کيس علم پرائڻ لاءِ ٻن ٽن فرلانگن تي ڀرواري ڳوٺ پير بخش لغاري وٺي آيو جتي مولانا محمد عثمان قراني جي شاگرد مولوي محمد يعقوب پنهور جو ديني مدرسو هو. مولوي محمد يعقوب کي حاجي علي محمد اچي عرض ڪيو ته، سائين! هن سڀاڳي کي پنهنجي درسگاهه ۾ داخل ڪري علم جي دولت سان نوازڻ جي مهرباني ڪريو. مولوي محمد يعقوب، معصوم ڄام جي چهري ڏانهن مرڪندي نهاريو ۽ هڪ ئي نظر سان سندس ڪشاده پيشاني مان بکندڙ نور کي پرکي پروڙي ورتو ته ڳوٺ جي سڀني ٻارڙن ۾ هي معصوم علم جهڙي امانت جو هڪ وڌيڪ اهل آهي، سو کيس مدرسه ۾ داخل ڪري حاجي علي محمد جي آس پوري ڪيائين. اهڙي طرح 1340هه/1922ع کان علم حاصل ڪرڻ جي ابتدا ٿي ته وري 1359هه/1941ع ۾ دارالعلوم ديوبند مان فارغ التحصيل ٿيڻ تي پڄاڻي ٿي. اڃا تحصيل علم جي جدوجهد هلندڙ هئي ته، سال 1928ع ڌاري ڳوٺ دولت لغاري (تعلقه ميرپورخاص) ۾ 12-13 سالن جي عمر دوران پڙهندي مولوي محمد صالح ميمڻ نصرپوري سندن نالو ڄام بدلائي “عبدالڪريم” رکيو. شايد سندن ڪريمانه ٻاجهاري طبعيت جي مناسبت سان نالي جي چونڊ ڪئي هئائين، ته جيئن اسم بامسميٰ هڪ ٿئي. مولوي محمد صالح ميمڻ جي نظر ۾ ڄام هڪ بادشاهي لقب يا سرداري نالو هو، جنهن مان وڏائو ۽ فخر پئي ظاهر ٿيو جڏهن ته سندن طبعيت ۾ سراسر نياز نوڙت، ٻاجهه ۽ ڪرم سمايل هو.
حضرت مولانا عبدالڪريم علم حاصل ڪرڻ لاءِ لوئر سنڌ جي مختلف مدرسن جهڙوڪ: مدرسه مولوي محمد يعقوب پنهور، ڳوٺ پير بخش لغاري تعلقه ٽنڊوالهيار، مدرسه مولانا محمد نوح خاصخيلي ڳوٺ حاجي وريام خاصخيلي چونئرو ميرواهه گورچاڻي، مدرسه مولوي حاجي ابراهيم خاصخيلي، ڳوٺ مبين خاصخيلي ميرواهه گورچاڻي مدرسه مولانا علي محمد درس (فاضل ديوبند) ڳوٺ ٽوها درس لڳ ماتلي مدرسه مولانا محمد عثمان قِراني شادي پلي، مدرسه مظهرالحق نصرپور ۽ مادر علمي جامعه دارالعلوم ديوبند ۾ لڳ ڀڳ ويهارو سال کن پڙهندا رهيا. ياد رهي ته، مولانا عبدالڪريم لغاري دارالعلوم ديوبند ۾ 1356هه ڌاري داخل ٿيا هئا ته 1359هه ۾ فارغ التحصيل ٿي واپس آيا هئا. يعني دارالعلوم ديوبند ۾ پاڻ لڳاتار ٽي سال پڙهندا رهيا.
سنڌ جي ديوبند مان فارغ ٿيل ڪنهن به عالم کي دارالعلوم ديوبند ۾ ايترو عرصو رهي علم حاصل ڪرڻ جي سعادت نصيب نه ٿي آهي هنڪري ته،
این سعادت بزور بازو نیست تا نہ بخشد خدائے بخشندہ
اهڙي طرح ٻالڪپڻ کان جواني تائين سندن مشغلو فقط علم پڙهڻ ۽ پرائڻ هو. انهي سموري عرصي ۾ سندن استادن ۽ گڏ پڙهندڙن ڪن ساٿين ۽ رفيقن جا نالا هيٺئين ريت آهن.