مدرسه هلائڻ لاءِ سندن رهنما اصول ۽ هدايتون:
2) مدرسه جي نالي جهولي نه جهلجو، در در تي چندو نه ڪجو، بلڪ هن جماعت تي ڀاڙجو، هتي جي جماعت مٿان هن مدرسه جو حق به آهي. اسان انهي ڪري مٿن (جماعت جي ماڻهن تي) ٻاراهو رقم مقرر ڪري ڇڏيون، يا وڌ ۾ وڌ انهن کان چندو وٺون ته، اهو اسان جو حق آهي، ڇو ته، اهي (جماعت جا) ماڻهو هن مدرسي ۾ پڙهيا آهن. انهن کي هن مدرسي هلائڻ لاءِ ذميدار بڻائجي آئون دعا ٿو ڪريان ته مدرسي جي خرچ جي پورائي هن جماعت هٿان پئي ٿيندي.
3) وڏيرن جون دعوتون قبول نه ڪجو، اسان جڏهن شروع ۾ هي مدرسه هلائڻ شروع ڪيو هو ته، اسان تي دعوتن جي وارو وار ٿي وئي. ڪڏهن عرس جي دعوت، ته ڪڏهن ختمي درود جي دعوت، پر اسان اهي دعوتون قبول نه ڪيون. جيڪڏهن قبول ڪريون ها ته انهن وڏيرن کي حق جو ڪلمو ڪيئن چئي سگهون ها.
4) هي مڏي جيڪا اسان ۽ مولوي صاحب مرحوم (مولانا محمد اسماعيل) گڏجي ٺاهي رکي آهي، تنهن کي برباد ٿيڻ کان بچائجو. هي اسان جي يادگار آهي، ان جي سنڀال ڪجو. اسان جي زندگي جي سموري محنت ۽ سرمايو اهائي مڏي آهي، جيڪا مدرسي ۽ مسجد جي صورت ۾ توهان جي سامهون آهي، تنهن جي پارت اٿئو.
5) هتي جي نظام ۾ ڪنهن نئين قسم جو ڦيرو نه آڻجو، جيئن هلي پيو، تيئن ئي پيا هلائجو. الله تعاليٰ توهان کي همت ۽ توفيق ڏئي.
اڱاري جي صبح 10 وڳي بتاريخ 12 جولاءِ 1994ع سندن ڪمري ۾ سندن ٻڌايل هدايتون اسان سنڀي شاگردن ۽ متعلقين لاءِ واقعي هڪ رهنما اصول آهن. الله تعاليٰ اسان کي انهن هدايتن جي روشني ۾ نيڪ نيتي ۽ خلوص دل سان عمل جي توفيق عطا فرمائي آمين يا رب العالمين.
ڏينهون ڏينهن وڌندڙ عارضن ۽ ڪمزوري سبب 1998ع کان پاڻ بستري داخل ٿي ويا. ايتريقدر جو کٽ تان هيٺ لهڻ ۽ مٿي چڙهڻ جي به سگهه نه رهي. خدمت ۽ تيمارداري ۾ سندن شاگرد ڏينهن رات ڪوشان رهيا. جنهن به سندن جيتري خدمت ڪئي اوتروئي کانئن دعا ورتي. تقيناً نيڪ نيتي سان اهڙي بزرگ هستي جي خدمت ڪرڻ وارو خدا وٽ وڏي اجوري جو مستحق آهي. تقريباً اٺن سالن تائين لڳاتار پاڻ هڪ ئي کٽ تي داخل رهيا، پر شاباس آهي انهن شخصن کي جن سندن اهڙي خدمت ڪئي جو، هر وقت حاضر رهي کاڌو پيتو وقت تي کارائڻ پيارڻ، ڪپڙا مٽائڻ، قضا حاجت ڪرائي مڪمل صفائي ڪرڻ سان گڏ سندن ڪپڙا، بسترو ڪمرو هر وقت پاڪ ۽ صاف پئي رکيو. اهو ڪارخير، خدمتگاري ۽ تيمارداري جو فرض نڀائيندڙ به تقريباً سندن شاگرد ۽ متعلقين ئي هئا، بستري داخل ٿي علالت ۾ لڳاتارا اٺن سالن تائين سندن صبر ته مثالي صبرهو. سڀئي خادم ۽ شاگرد هن ڳالهه جا شاهد آهن ته، اٺن سالن تائين پاڻ زبان تي بيماري يا درد تڪليف جي شڪايت جو هڪ حرف به نه آندائون، پر پنهنجي منهن ويهي دانهن به ڪونه ڪيائون بس ماٺ ئي ماٺ.
ڪافي سالن تائين انهي بستري تي ويهندي تيمم سان ويٺي ويٺي نمازون پئي پڙهيائون جڏهن ڪمزوري اڃا به وڌي وئي ته، پوءِ اشارن سان به نماز پئي پڙهيائون. ستي (ليٽيندي) ويٺي درود شريف، ذڪر اذڪار، تسبيحات وغيره جو ورد ته جاري رهندو آيو جيڪو آخر تائين قائم رهيو.
پاڻ پنهنجي بيماري جي بستري تي آخري تصنيف قصيده بُرده شريف جو سنڌي ترجمو به لکيائون جيڪا 1420هه مطابق 2000ع ۾ مڪمل ڪيائون. انهي کان پوءِ 1421هه مطابق 2001ع ۾ وصيتون لکيائون ۽ پوءِ لکڻ ڇڏي ڏنائون.
ماڻهو پڇندا هئا ته، هيڏي ساري عالم، بزرگ تي هن ڊگهي بيماري جي صورت ۾ ڪهڙي آزمائش آهي؟ آئون انهن کي وراڻيندو هئس ته، اهو راز رب ٿو ڄاڻي، پر ايترو ضرور آهي جو خدا جي نيڪ ٻانهن تي سندن مقام ۽ مرتبي مطابق آزمائش ايندي آهي. جيڏو وڏو بزرگ ۽ عالم ايڏي ئي آزمائش وڏي هوندي آهي. حقيقت ۾ اهڙيون آزمائشون انهن نيڪ ٻانهن جا مرتبا مٿانهان ٿيڻ ۽ درجات جي بلندي لاءِ هونديون آهن. انهن آزمائش دوران انهن جا صغيرا گناهه ۽ هلڪيون غلطيون به ڌوپي صاف ٿي وينديون آهن تان جو اهي نيڪ ٻانها ڏوهن کان پاڪ صاف ۽ اڇا اجرا ٿي موت جو دروازو لنگهي وڃي بهشت ۾ داخل ٿيندا آهن.
مون کي حضرت مولانا عبدالڪريم بابت هينئن ٿو محسوس ٿئي ته، پاڻ خدا جا شاڪر ۽ صابر ٻانها هئا. جيستائين پاڻ صحتمند ۽ سگهارا هئا ته سندن شڪر جو امتحان هلي رهيو هو. پر جڏهن کان سندن علالت شروع ٿي ته، سندن صبر جو امتحان شروع ٿيو. شڪر جي امتحان ۾ ته بظاهر ڪامياب نظر پئي آيا، ته وري صبر جي امتحان ۾ به اسان جي ظاهري نظرن ۾ ڪامياب هئا، ڇو ته اسان سندن علالت جي طويل عرصي ۾ بي صبري جو ذرو به نه ڏٺو، ته اهڙي صورت ۾ يقين سان چوان ٿو هت، پاڻ شڪر توڙي صبر جي ٻنهي امتحانن ۾ نهايت خوش اسلوبي سان ڪامياب ٿيا. هن دؤر ۾ مون کي اهڙو ماڻهو نظر نه ٿو اچي جيڪو بيشمار تڪليفن ۽ بيمارين تي ايڏو صبر ڪري. بس هن دؤر جي اهائي هستي هئي جنهن جو صبر ۽ شڪر اسان لاءِ هڪ مثالي حيثيت رکي ٿو.
1425هه مطابق 2004ع جي رمضان شريف ۾ به باوجود پيري، ضعف ۽ ڪمزوري سبب سندن کائڻ پيئڻ معمول مطابق رهيو. جيتوڻيڪ دائم المريض هجڻ ڪري علاج بدستور هلي رهيو هو. جهڙوڪ: هر جمعي تي ڊاڪٽر غلام محمد ٻگھيو ۽ سندن دوست ڊاڪٽر محمد هاشم پنهور سندن عيادت ۽ چيڪ اپ وغيره لاءِ ايندا هئا ۽ هفتي ڏيڍ جون دوائون مستقل طرح پهچائي ويندا هئا. الله تعاليٰ انهن ٻنهي نيڪ مردن کي جزاءِ خير عطا ڪري، جن بنان ڪنهن شهرت ۽ لوڀ لالچ جي علاج معالجه ۾ ڪڏهن به ڪا ڪمي ڪوتاهي نه ڪئي. محض هڪ بزرگ، استاد ۽ عالم سمجهي خدمت ڪئي.
رمضان شريف بعد عيدالفطر واري ڏينهن صبح جو مون خود ساڻن ملاقات ڪئي ته، پاڻ بلڪل هشاش بشاش کٽ تي ويٺا هئا ۽ مرڪندي هٿ ملائي اشارن سان خير و عافيت پڇيائون. پر عيد نماز ادا ڪرڻ بعد ماڻهن جي اچانڪ انبوهه ٿي ساڻن ملڻ ڪري، سندن طبعيت اوچتو ئي اوچتو بگڙي وئي. حالانڪ ماڻهن کي روڪيو ويو ته، سائين جن گهڻن ماڻهن جي رش برداشت نٿا ڪري سگهن، پر سندن حبدارن اها ڳالهه ٻڌي اڻ ٻڌي ڪري ڇڏي، جيئن ته سائين جن کي پنهنجي عقيدتمندن سان محبت هئي انهي ڪري سوين ماڻهن سان ملڻ ڪري سندن آرام متاثر ٿي پيو. اهائي ڳالهه سندن طبعيت خراب ٿيڻ جو سبب بني. بهرحال اهو هڪ بهانو بنيو ۽ پوءِ پهرين شوال (عيد واري ڏينهن) کان وٺي ڏينهون ڏينهن حالت بگڙندي رهي. ڊاڪٽر آيا علاج ٿيا پر
“مرض بڙهتا گيا. جون جون دوا کي”
ڀلا علاج ٿيندو آهي بيماري جو، پر جي حياتي جا ڏينهن پورا ٿي وڃن ۽ موت اچي سر تي بيهي ته، ان جو ڪهڙُو علاج ٿيندو. بقول حڪيم اجمل ته، آیا ہے اجل، اس کو کیا کرے اجمل۔