باب چوٿون
عثمان عليءَ سوچيو، ڇا لزا وهم آهي؟ سندس دل چاهيو هو جهاڙين مان نڪري تلاءَ وٽ وڃي لزا کي ڇُهي سگهي. ان جي جسم کي محسوس ڪري سگهي. اها جهڙ ته نه آهي؟ پاڻيءَ جي سطح تي ترندڙ جل ڦوٽو ته نه آهي؟ ماڪ ته نه آهي، جيڪا سج اڀرڻ سان ٻاڦ ۾ تبديل ٿي ويندي؟ هو اڳتي وڌڻ جي همت نه ڪري سگهيو. پريان اهو سڀ نظارو ڏسندو رهيو. سندس لونءِ لونءِ ۾ سوڀيا ٿڌي پاڻيءَ جيان ڊوڙي رهي هئي. تلاءَ جي تهه تي لزا جو برفاني وجود، ان جون خماريل اکيون، مرڪندڙ چپ ۽ سرد موسم ۾ بادام جي وڻن جا رنگ بدلائي ويل پنن جهڙا برگنڊي ڳل. اهي سڀ نقش جيڪي سوڀيا جي ياد جو در کولي رهيا هيا. اهڙن گسن جو ڏس ڏئي رهيا هيا جن گسن تي سوڀيا جي وجود مان ڇڻيل وڇوڙي جا ڳاڙها گهاءَ پاروٿن گلن جيان پيل هيا.
ٿوري دير گذري ته لزا پاڻيءَ مان ٻاهر نڪتي، سندس وجود سنگمرمر ۾ لڪيل هيو. ماحول ۾ روشني ائين هئي جيئن اوندهه اکين کي کيرو ڪري ڇڏيو هجي. لزا جو وجود نظر نه ايندڙ لباس ۾ قيد هيو. عثمان عليءَ اهڙو نظارو اڳ نه ڏٺو هيو. چمبيليءَ جي ولين مان نظر ايندڙ اها اهڙي مڌ جيان هئي جنهن ۾ اکين جا جام تري رهيا هيا.
“ڇا وقت ٿيو آهي؟” لزا جو آواز گونجيو.
“پياري لزا” هڪ ٻانهيءَ چيو. “وقت جو ڪو وجود نه آهي، رات آهي، چانڊوڪي آهي ۽ لزا آهي.”
لزا جي ٽهڪن تي تلاءَ جي پاڻيءَ ۾ لهرون پيدا ٿيون.
“ٻڌو آهي حالتون خراب ٿي چڪيون آهن” لزا ٿوري دير کانپوءِ پڇيو.
ماحول ۾ سانت ڇانئجي وئي، عثمان عليءَ جي ڀرپاسي جيت جڻن جا آواز بند ٿي ويا، ائين لڳو ڄڻ هر شيءِ ڪن ڏئي ٻڌڻ چاهيندي هجي.
“ڪجهه ماڻهن حالتون خراب ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي پر اهو پهريون دفعو نه آهي.” وديا چيو، جيڪا هن جي ٻين ٻانهين کان مختلف ۽ ملڪ حالتن تي نظر رکندڙ هئي، سندس سنهو جسم ملڪي ساڙهيءَ ۾ سرنهه جي جهڪيل لام جهڙو هيو.
“پياري لزا” هڪ ٻانهيءَ لزا جو آلو جسم اڇي ململ سان ڍڪيندي چيو. “جسم ڍڪ، مٿان چنڊ بيٺو آهي.”
سڀ کلڻ لڳيون ۽ عثمان عليءَ هلڪو ٽهڪ ڏنو، جيڪو ڄڻ سندس هڪ ڪن ڏنو ۽ ٻئي ٻڌو.
لزا ٻانهين سان اندر هلي وئي، ڪو بلب نه پئي ٻريو، پر روشني هئي، لزا جي وڃڻ سان اوندهه ڦهلجي وئي، عثمان عليءَ مٿي ڏٺو، صرف ستارا هيا، آسمان نه هيو. چوڏهين جو چنڊ بي شمار ستارن ۾ بيمار ٿي ڏٺو، ڪنهن به شيءِ کي انفراديت لاءِ اڪيلائي ضروري آهي، چنڊ منفرد نه هيو، اڪيلو نه هيو. ستارن جي لامحدود جهرمٽ ۾ پنهنجي حيثيت وڃائي ويٺو هيو، اهو سڀ لزا جي وڃڻ ڪري هيو، تلاءُ خالي هيو، ٽهڪ چپ هيا، آواز چنبيليءَ جي ڇڻيل گلن جيان وکريل هيا.
عثمان عليءَ سوچيو، هو تلاءَ مان ڪرمنڊل ڀري موٽي وڃي، رات گهري ٿي چڪي آهي، بابا انتظار ڪندو هوندو. ان کي وضو ڪرڻو آهي، نماز پڙهڻي آهي. اهو سوچي هو اٿيو ۽ پير پير ۾ ڏيندو، آهستي هلندو، تلاءَ تي پهتو، هن تلاءَ جي پاڻيءَ ۾ ڏٺو، پاڻيءَ ۾ نظر ايندڙ ستارن جي ترتيب لزا جو عڪس ٺاهي رهي هئي، اتي ثوبيا جو وجود هن جو انتظار ڪري رهيو هيو. مدتن کان وڇڙي ويل ثوبيا جيڪا ستارن ۾ سمائجي هن آڏو موجود هئي. جنهن جو وجود لزا جي عڪس جو اولڙو هيو.
عثمان عليءَ هيٺ نوڙي احتياط سان تلاءَ مان ڪرمنڊل ڀريو، ڪرمنڊل مان ٽمندڙ هر بوند ۾ لزا جي خوشبوءِ سمايل هئي، هن ڪرمنڊل کي نڪ ويجهو آڻي پاڻيءَ جو واس ورتو ته کيس ثوبيا جي ويڻين ۾ پاتل گجرن جي خوشبوءِ حواسن کي لتاڙي وئي، هن ڀريل پاڻيءَ اندر ڏٺو، اتي ثوبيا جون اکيون هن ڏانهن ڏسي رهيون هيون، کيس پاڻي ثوبيا جي ڳوڙهن جهڙو محسوس ٿيو، هن ڪرمنڊل ۾ ڀريل پاڻي تلاءَ ۾ هاري، ٻيهر ڀريو. هو واپس مڙيو ته کيس محسوس ٿيو سندس دل تلاءَ ۾ ڪري پئي آهي، اها ٻڏي رهي آهي ۽ تري رهي آهي.
سوچيائين واپس وڃي ڇا ڪندو؟ هن جي ثوبيا، لزا جي روپ ۾ اتي موجود هئي، هو ان کي ڇڏي ڪيئن وڃي پئي سگهيو، پر هن ۾ اها همت نه هئي ته اڳتي وڌي لزا سان ملي سگهي، ان کي يقين ڏياري سگهي ته اها لزا نه، ثوبيا آهي. وڇڙي ويل ثوبيا، جنهن کي هن سان بي حد پيار هيو.
هو اهڙين ئي سوچن ۾ هيو ته ٺڪاءُ ٿيو، هڪ گولي هن جي ڄنگهه وٽان ٿيندي پاڻيءَ جي تلاءَ ۾ هلي وئي، ڇٻڙڪو ٿيو ۽ پاڻي مٿي اڀري ڪنارن کان ٻاهر وڃي ڪريو، هو ٽپو ڏئي پري ٿي ويو. پاڻيءَ سان ڀريل ڪرمنڊل هٿن مان ڇڏائجي هيٺ ڪريو ۽ رڙهندو پري ٻاهرين ڀت ڀرسان پيل وڏي پٿر پويان هليو ويو. هو زخمي نه ٿيو هيو. همت ڪري اٿيو ۽ جهاڙين پويان لڪي جائزو وٺڻ لڳو. ٻاهر گوڙ مچي ويو، هڪ ٻئي گوليءَ جو آواز اڀريو ۽ “آهه” بلند ٿي، بنگلي اندران لزا جون ٻه ٻانهيون ٻاهر نڪتيون ۽ ڏهن ٻارهن شخصن کي هٿيارن سان اندر گهڙندو ڏسي رڙيون ڪري موٽي ڀڳيون، اهي انگريز سرڪار جا باغي هيا، جن قلعي جي دروازن تي بيٺل سپاهين کي گوليون هڻي ماريو هيو ۽ اڳتي وڌي ڪرنل مارٽن جي بنگلي تي حملو ڪري چوڪيدار کي زخمي ڪيو. اهي در ٽپي بنگلي ۾ داخل ٿيا هيا، عثمان عليءَ محسوس ڪيو، هن جي پيرن وٽان گُسي ويل گوليءَ سان هن کي نشانو نه بنايو ويو هيو پر اها گولي دروازي وٽ چوڪيدار کي نشانو بنائڻ لاءِ هلائي وئي هئي، جيڪا لوهي دروازي جي ڄارين مان ٽپي اندر آئي هئي.
ڏهه ٻارنهن شخص جن جي اڳواڻي نرڙ تائين ٻڌل هڪ ميري پڳ وارو شخص ڪري رهيو هيو، جنهن جي هٿ ۾ جهليل بندوق جي نالي هن جي قد کان ڊگهي هئي، اهو تيزي سان اندر داخل ٿيو ۽ ان پويان ايندڙ شخصن جن مان هڪ کي ويڪري ناليءَ وارو وڏو طمنچو هٿ ۾ هيو. ان جون اکيون دهشت کان ٻاهر نڪتل ۽ گول هيون، چار تلوار بردار شخص هيا، جن جون مڇون سنهيون ۽ مٿي وڪڙ ڏنل هيون. مڇن جون نوڪون انهن جي ڪنن کي ڇهي رهيون هيون. عثمان عليءَ ڏٺو، ڊگهن وڻن ڪري اتي چانڊوڪيءَ جو ڪو تصور نه هيو، هن اوندهه ۾ تلوارن جي چمڪ محسوس ڪئي ۽ سوچيو، تلوارون تيز هجن ته انهن کي چمڪڻ لئي روشنيءَ جي ضرورت نه پوندي آهي، سڀني پويان ٽي ڀاليدار هيا جن جي ڍلين سُٿڻن مان محسوس ٿيندڙ سنهيون ڄنگهون ڀالن جي ڳنن جهڙيون هيون. اهي خوف ۽ وهشت ۾ ورتل هيا، سندن اکيون، وات کان وڌيڪ کليل هيون، اهي جيئن بنگلي جي در ڏانهن وڌيا ته وديا کين روڪڻ جي ڪوشش ڪئي.
“ڪو به مرد گهر ۾ موجود نه آهي.” وديا چيو. “بهادر آهيو ته موٽي وڃو يا ڪنهن مرد جو انتظار ڪريو.”
بندوق بردار کيس ڊگهي نالي تاڻيندي طنز ڪئي.” مردن جو انتظار عورتون ڪنديون آهن.” ۽ پوءِ ڌمڪي ڏيندي چيو. “ڏسان ٿو ڪير ٿو مردن کي روڪي؟”
هن وديا کي ڌڪو ڏنو ۽ اندر گهڙي پيو، ٻيا سڀ ان بنگلي ۾ داخل ٿي ويا، عثمان علي جهاڙين، پويان اهو سڀ ڏسي رهيو هيو، اهي جيئن بنگلي ۾ داخل ٿيا ته عورتن جون رڙيون بلند ٿيون. اندران ڀڃ ڊاهه جا آواز آيا. هڪ فائر ٿيو ۽ عثمان عليءَ بارود جي بوءِ محسوس ڪئي. هن جي دماغ ۾ روڊن تي سڙندڙ ٽائرن جو دونهون ڀرجي ويو.
هو ويل وقت ۾ موٽي ويو، اهي منظر سندس اکين آڏو ڦرڻ لڳا جڏهن روڊ سنسان هيا، هو ثوڀيا سان يونيورسٽيءَ کان ٻاهر نڪري گهر پهچڻ لاءِ ڪنهن سواريءَ جو انتظار ڪري رهيو هيو، هوا ۾ بارود جي بوءِ سمايل هئي، روڊن تي موت اگهاڙو نچي رهيو هيو، دونهي جي بوءِ ۾ امن جون اکيون ڳڙي رهيون هيون.
عثمان عليءَ ڏٺو، خوف کان رڙيون ڪندڙ لزا هڪ اهڙي شخص جي ڪلهي تي هئي جنهن جي هڪ هٿ ۾ تلوار حياءَ کان پنهنجي ڌار ۾ وڍجي رهي هئي. ان شخص جا آستين ڦاٽل هيا ۽ ڏورا سمنڊ ڪناري ٻيڙي کي ٻڌل آلي نوڙ جهڙا هيا.
“خبردار.... ويجهي اچڻ جي ڪوشش نه ڪجو.” هڪ ڀاليدار شخص ٻانهيءَ کي پري ڪندي چيو، ٻئي اڳتي آئي.
“پري هٺ” ڪنهن جو آواز اڀريو.
هر طرف سانجهي سمي گهاٽي بڙ ۾ جهرڪين جهڙو جهرمٽو پئجي ويو.
عثمان عليءَ کي اڃان به اکين تي يقين نه پئي آيو.
اتي اهو ڪجهه ٿي رهيو هيو جيڪو پهريون ٿي چڪو هيو، لزا بي وس ڪنهن جي ڪلهي تي رکيل هئي ۽ اهي هليا ويا، عثمان عليءَ ڏٺو، رڙيون ڪندڙ لزا جو چهرو ثوڀيا جيئن ڪوهيڙي ۾ گم ٿي ويو.
•